Produkty (prezentacja)
Transkrypt
Produkty (prezentacja)
PRODUKTY dr Marek Masztalerz UKŁAD FUNKCJONALNO-KALKULACYJNY KOSZTY DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ KOSZTY WYDZIAŁOWE KOSZTY ZARZĄDU KOSZTY SPRZEDAśY koszty bezpośrednio związane z podstawową działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową) KOSZT WYTWORZENIA koszty pośrednio związane z działalnością podstawową koszty ogólnozakładowe, ponoszone poza wydziałami produkcyjnymi – najczęściej są to koszty stałe koszty związane ze sprzedaŜą produktów i towarów, np. koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowców itp. © Marek Masztalerz 1 KOSZT WYTWORZENIA KOSZTY BEZPOŚREDNIE KOSZTY POŚREDNIE PRODUKCYJNE (wydziałowe) ZMIENNE STAŁE uzasadniona część KOSZT WYTWORZENIA (wycena produktów) NIEPRODUKCYJNE (ogólnozakładowe) KOSZTY ZARZĄDU KOSZTY SPRZEDAśY niewykorzystany potencjał KOSZTY OKRESU (odnoszone w całości na wynik fin.) © Marek Masztalerz „UZASADNIONA CZĘŚĆ” KOSZTÓW STAŁYCH Według polskiego prawa bilansowego do kosztu wytworzenia produktu nie wlicza się wszystkich kosztów pośrednich produkcji (wydziałowych) a jedynie ich „uzasadnioną część”, obejmującą: • zmienne pośrednie koszty produkcji • część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Zastosowanie normalnego poziomu wykorzystania potencjału do rozliczenia stałych kosztów wydziałowych pozwala uniknąć znacznego zróŜnicowania wyceny tych samych produktów w róŜnych okresach. Jednostki, których sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, mogą zrezygnować z ustalania stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych. © Marek Masztalerz 2 KOSZTY UZASADNIONE I KOSZTY PUSTE stałe koszty wydziałowe koszty nieuzasadnione (puste) koszty uzasadnione (uŜyteczne) 0% stopień wykorzystania potencjału (normalnych zdolności) 100% © Marek Masztalerz RACHUNEK KOSZTÓW NORMALNYCH Do ustalenia uzasadnionej części stałych kosztów produkcyjnych przypadających na wyprodukowane wyroby moŜna zastosować zasadę zawartą w MSR 2 „Zapasy”. Według tej zasady: • jeśli wielkość produkcji w danym okresie jest wyŜsza od normalnego poziomu, do za podstawę rozliczenia naleŜy przyjąć stawkę rzeczywistą, wynikającą z podzielenia stałych kosztów wydziałowych przez faktyczną wielkość produkcji, • jeśli produkcja w danym okresie jest niŜsza od normalnego poziomu wykorzystania zdolności wytwórczych, stosuje się stawkę stabilizowaną, liczoną jako stosunek planowanych stałych kosztów wydziałowych do normalnego potencjału produkcyjnego. © Marek Masztalerz 3 RACHUNEK KOSZTÓW RZECZYWISTYCH & NORMALNYCH (1) Student dorabia sobie do stypendium wypiekami ciastek, które następnie sprzedaje sąsiadom. Koszty ponoszone przy produkcji ciastek skalkulował następująco: Pozycje kalkulacyjne Surowce (mąka, cukier, jaja, masło, wisienka) Robocizna (wyrabianie i formowanie) Koszty pośrednie (prąd i amortyzacja piekarnika) KOSZT WYTWORZENIA Koszty ogółem Koszt jednostkowy - 2,00 zł/szt. - 1,50 zł/szt. 12 zł/wypiek ? - ? © Marek Masztalerz RACHUNEK KOSZTÓW RZECZYWISTYCH & NORMALNYCH (2) Potencjał produkcyjny jest wykorzystany w 100%. Wszystkie koszty są uzasadnione (uŜyteczne). Koszt produkcji ciastka: • wg rachunku kosztów rzeczywistych = 4,50 zł/szt. • wg rachunku kosztów normalnych = 4,50 zł/szt. Potencjał produkcyjny jest wykorzystany w 67%. 33% kosztów stałych (piekarnik) to koszty puste. Koszt produkcji ciastka: • wg rachunku kosztów rzeczywistych = 5,00 zł/szt. • wg rachunku kosztów normalnych = 4,50 zł/szt. Koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych w kwocie 4 zł obciąŜą koszty okresu (PKO). © Marek Masztalerz 4 WYCENA PRODUKTÓW KOSZT WYTWORZENIA na dzień powstania lub CENA EWIDENCYJNA Stała cena ewidencyjna moŜe być ustalona na poziomie planowanego kosztu wytworzenia. W przypadku ewidencji produktów po cenie ewidencyjnej konieczna jest ewidencja odchyleń wartości produktów od rzeczywistego kosztu wytworzenia. KOSZT WYTWORZENIA na dzień bilansowy nie wyŜszy od CENY SPRZEDAśY NETTO – ODPISY AKTUALIZUJĄCE Odpisy aktualizujące wartość produktów obciąŜają pozostałe koszty operacyjne. © Marek Masztalerz WYCENA ROZCHODU PRODUKTÓW Rozchody zapasów produktów mogą być wyceniane wg jednej z czterech metod: KOSZT PRZECIĘTNY kolejne rozchody produktów są wyceniane po średnim waŜonym koszcie wytworzenia FIFO „first in first out” czyli „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”, gdy w rozchód wycenia się kolejno po kosztach tych produktów, które zostały najwcześniej wytworzone, LIFO „last in first out” czyli „ostatnie weszło, pierwsze wyszło”, gdy w rozchód wycenia się kolejno po kosztach tych produktów, które zostały najpóźniej wytworzone, SZCZEGÓŁOWA IDENTYFIKACJA kolejne rozchody produktów są wyceniane po koszcie wytworzenia danego produktu ustalonego w drodze szczegółowej identyfikacji © Marek Masztalerz 5 ROZLICZENIE PRODUKCJI PO KOSZCIE RZECZYWISTYM 501 Produkcja podstawowa 601 Produkty gotowe 602 Produkty w toku 710 Koszt wytw. wytw. sprzed. prod. prod. W tym wariancie ewidencji produkty wycenia się wg rzeczywistego kosztu wytworzenia ustalanego w ramach kalkulacji. © Marek Masztalerz ROZLICZENIE PRODUKCJI PO KOSZCIE PLANOWANYM 501 Produkcja podstawowa 580 Rozliczenie kosztów dział. 601 Produkty gotowe 620 Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów 602 Produkty w toku W tym wariancie ewidencji produkty wycenia się wg stałych cen ewidencyjnych ustalonych na poziomie planowanego kosztu wytworzenia. © Marek Masztalerz 6 EWIDENCJA PRODUKTÓW Koszt rzeczywisty PRODUKTY GOTOWE przyjęcie produktów do magazynu wg rzecz. TKW rozchód produktów wg rzecz. TKW Koszt planowany PRODUKTY GOTOWE przyjęcie produktów wg stałej ceny ewidencyjnej rozchód produktów wg stałej ceny ewidencyjnej ODCHYLENIA OD CEN EWID. Wycena rozchodu w rzeczywistym TKW wg metody FIFO, LIFO, ceny przeciętnej lub szczegółowej identyfikacji. powstanie odchyleń Dt powstanie odchyleń Ct „rozchód” odchyleń Ct „rozchód” odchyleń Dt © Marek Masztalerz DOKUMENTACJA KSIĘGOWA PW Przyjęcie wewnętrzne (wyrobów) dokumentuje fizyczne przyjęcie do magazynu partii produktów gotowych. WZ Wydanie na zewnątrz dokumentuje rozchód produktów wydanych odbiorcom w wyniku ich sprzedaŜy lub darowizny. RW Rozchód wewnętrzny dokumentuje wydanie produktów do zuŜycia w ramach działalności podstawowej i pomocniczej, w komórkach administracyjnych oraz na inne potrzeby. MM Przesunięcia międzymagazynowe produktów. PK Polecenie księgowania moŜe dokumentować przykładowo: • wyniki kalkulacji kosztu wytworzenia produktów, • utratę wartości produktów dla ustalenia odpisu aktualizującego. © Marek Masztalerz 7