I. Czym jest pomoc psychologiczno-

www.ppp.wsip.pl
I. Czym jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole?
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole określa,
w jaki sposób − biorąc pod uwagę możliwości i uwarunkowania dziecka − można lepiej z nim pracować, pomóc
mu w zminimalizowaniu trudności w nauce i zwiększyć
jego motywację do pracy. Nikt w rozporządzeniu nie
żąda od nauczycieli prowadzenia fachowej terapii nerwic, terapii ucznia z dysleksją czy terapii mowy. Chodzi
po prostu o to, by w trakcie codziennej pracy dydaktyczno-wychowawczej w porę dostrzec dziecko, które ma
kłopoty, i nie pozostawić go samego sobie; nie zostawić
dziecka, które boi się rówieśników, z jego lękami; aby zauważyć dziecko, które zaczyna myśleć, że jest gorsze od
kolegów, bo czegoś nie rozumie; a także − aby dziecku
zdolnemu umożliwić w szkole rozwój jego uzdolnień.
Rozporządzenie o pomocy psychologiczno-pedagogicznej to inaczej umocowania prawne procesu indywidualizacji nauczania z zaplanowaniem pewnej puli środków
przeznaczonych na tę pracę. Wymagania, które wiążą się
z pomocą psychologiczno-pedagogiczną, dotyczą całości obszaru związanego z funkcjonowanie ucznia: indywidualizacji procesu nauczania, dokumentowania podejmowanych decyzji, monitorowania skuteczności
podjętych działań oraz ich efektywności. Ponieważ w pomoc dzieciom mają być zaangażowani wszyscy nauczyciele uczący w danej klasie (a także w poszczególnych
przypadkach specjaliści), należy rozpisać ich obowiązki,
ustalić wkład pracy oraz określić formy i sposoby jednolitego oddziaływania na dziecko.
Kto udziela uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej?
Zgodnie z omawianym rozporządzeniem (§ 4) pomocy
psychologiczno-pedagogicznej udzielają prowadzący zajęcia z uczniem nauczyciele, wychowawcy […] oraz specjaliści w szczególności: psycholodzy, pedagodzy, logopedzi (terapeuci – przypis B.J.)[…] we współpracy z:
• rodzicami uczniów;
• poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym
poradniami specjalistycznymi;
• placówkami doskonalenia nauczycieli;
• innymi przedszkolami, szkołami, placówkami;
• organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.
Kto jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną?
Omawiane rozporządzenie określa uczniów, którzy zostają objęci pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
§ 2.1. „Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana
uczniowi w […] szkole […] polega na rozpoznawaniu
i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających
w szczególności:
1) z niepełnosprawności;
2) z niedostosowania społecznego;
3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
4) ze szczególnych uzdolnień;
5) ze specyficznych trudności w uczeniu się;
6) z zaburzeń komunikacji językowej;
7) z choroby przewlekłej;
8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9) z niepowodzeń edukacyjnych;
10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją
bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania
czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami
kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem
za granicą”.
Uczniowie ci (z wyjątkiem punktów 1, 2, 3) mają albo
opinie psychologiczne, albo są zgłaszani w szkole przez
rodziców, wyłaniani przez nauczycieli; o taką pomoc
mogą wnioskować sami uczniowie.
Dla tych uczniów (z wyj. p. 1, 2, 3) powinna zostać
założona Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia (KIPU)
oraz musi zostać opracowany Plan Działań
Wspierających (PDW).
Pomocą psychologiczno-pedagogiczną są także objęci
wszyscy uczniowie mający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, a także uczniowie objęci indywidualnym nauczaniem, jeżeli zachodzi taka potrzeba.
Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydawane są uczniom:
• niesłyszącym i słabosłyszącym;
• niewidomym i słabowidzącym;
• z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
• z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym;
• z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
• z niepełnosprawnościami sprzężonymi;
• niedostosowanym społecznie lub zagrożonym niedostosowaniem społecznym.
7
www.ppp.wsip.pl
Dla każdego ucznia z orzeczeniem o potrzebie
kształcenia specjalnego powinny zostać opracowane:
Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu
Funkcjonowania Ucznia (WOPFU) oraz Indywidualny
Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET).
Nauczaniem indywidualnym objęte są:
„dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia
lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły” (art. 71b
ust. 1a ustawy o systemie oświaty).
Ta forma nauczania przeznaczona jest dla uczniów poważnie chorych, z ciężkimi urazami, po wypadkach, operacjach itp.
Decyzja o objęciu ucznia nauczaniem indywidualnym
jest wydawana na wniosek dyrektora szkoły, do której
uczęszcza uczeń na podstawie orzeczenia o potrzebie
indywidualnego nauczania wydanego przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni specjalistycznej oraz na wniosek rodziców. Decyzja jest
wydawana w porozumieniu z organem prowadzącym
szkołę.
Z czyjej inicjatywy jest udzielana w szkole pomoc
psychologiczno-pedagogiczna?
§ 5. „Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w […] szkole […] jest udzielana z inicjatywy:
1) ucznia;
2) rodziców ucznia;
3) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub
specjalisty prowadzącego zajęcia z uczniem;
4) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;
5) asystenta edukacji romskiej;
6) pomocy nauczyciela”.
Nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje niezwłocznie dyrektora szkoły o stwierdzonej potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych
działań pedagogicznych, a dyrektor podejmuje decyzję
w tej sprawie.
Jakie są formy udzielania pomocy uczniom?
W szkole podstawowej „pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana uczniom w formie:
• klas terapeutycznych;
• zajęć rozwijających uzdolnienia;
• zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
• zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych,
logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych
zajęć o charakterze terapeutycznym;
• porad i konsultacji (§ 6.1).
8
W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest
udzielana rodzicom uczniów i nauczycielom w formie
porad; konsultacji, warsztatów i szkoleń”.
Klasy terapeutyczne (§ 7) „organizuje się dla uczniów
wykazujących jednorodne lub sprzężone zaburzenia, wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specyficznych potrzeb edukacyjnych oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej”. „Zajęcia w klasach
terapeutycznych prowadzą nauczyciele właściwych zajęć
edukacyjnych”. Programy nauczania i ich realizacja w takich klasach mają być dostosowane do indywidualnych
potrzeb rozwojowych, edukacyjnych oraz do możliwości
uczniów, a liczba uczniów ma wynosić do 15 osób. Skierowanie ucznia do klasy terapeutycznej wymaga opinii
poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej.
Zajęcia rozwijające (§ 8) dla uczniów szczególnie uzdolnionych należy prowadzić aktywnymi metodami pracy,
a liczba uczestników zajęć wynosi do 8 osób.
Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze (§ 9) to zajęcia dla
uczniów z trudnościami w nauce, którzy nie spełniają
wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej dla danego etapu. Liczba uczniów biorących
udział w zajęciach nie powinna przekraczać 8.
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (§ 10) organizuje
się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi oraz dla uczniów ze specyficznymi trudnościami
w uczeniu się pisania, czytania i liczenia itp. Liczba dzieci uczestniczących w zajęciach nie może przekraczać
5 osób.
Zajęcia logopedyczne (§ 11) przeznaczone są dla dzieci
z zaburzeniami mowy utrudniającymi komunikowanie
oraz uczenie się – liczba uczestników zajęć wynosi do 4
osób.
Zajęcia socjoterapeutyczne i inne zajęcia terapeutyczne
(§ 12) organizuje się dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie w grupie społecznej – liczba osób uczestniczących wynosi do 10.
Udział uczniów w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych i zajęciach specjalistycznych trwa do czasu zlikwidowania opóźnień albo złagodzenia czy też wyeliminowania zaburzeń stanowiących powód objęcia ucznia
pomocą (§ 15).
Wszystkie zajęcia wymienione w rozporządzeniu
muszą prowadzić nauczyciele i specjaliści posiadający
właściwe kwalifikacje.