TYGIEL nr 8 - Centrum Promocji Kultury w Drezdenku

Transkrypt

T YG
Y IEL
NR 8 GRUDZIEŃ 2014
Magazyn bezpłatny
KULTURALNY MAGAZYN MŁODYCH
W Y D A W C A : C E N T R U M P R O M O C J I K U LT U R Y W D R E Z D E N K U
Redaguje zespół redakcyjny: Patrycja Bober, Łukasz Buśko, Przemysław Butrym, Damian Kaczmarczyk,
Klaudia Makiełła, Marta Milczarek, Damian Paszkowski, Agata Stanecka, Alicja Sowała, Paulina Śpiewak
Opiekunowie: Irena Kurowska; Jan Maćkowski
Zdjęcia: Jarosław Peszel, Julia Neumer,oraz ze zbiorów CPK
Okładka przód: Chór Chłopięcy i Męski Państwowej Filharmonii w Poznaniu „Poznańskie Słowiki”
Konsultacja techniczna: Sylwia Czupryńska – Peszel
Wydruk komputerowy: Wioletta Hunger
Skład i łamanie: Michał Głębocki
Wydawca: Centrum Promocji Kultury w Drezdenku, 66 – 530 Drezdenko,
ul. Niepodległości 28, tel. (95) 7638272, fax (95) 7638273, e-mail: [email protected]
Nakład: 200 egz.
„Słowiczy” śpiew w Drezdenku
Chóru Chłopięcego i Męskiego Filharmonii Poznańskiej nazywanego „Poznańskimi Słowikami” nie potrzeba specjalnie przedstawiać,
ponieważ znany on jest w całej Polsce, jak i poza jej
granicami. Śpiewał we wszystkich niemal krajach
europejskich, także w USA, Kanadzie, Korei Południowej oraz Japonii.
W Drezdenku po raz pierwszy zaprezentował swój kunszt artystyczny na koncercie noworocznym w styczniu 2000 roku – wówczas
pod dyrekcją profesora Stefana Stuligrosza. W repertuarze historycznego już spotkania ze światowej sławy odtwórcami, kultywującymi śpiewacze
tradycje Poznania (zainicjowane przez ks. W. Gieburowskiego), znalazły się dzieła kompozytorów
polskich i obcych. Wykonano je a cappella, a także
z akompaniamentem fortepianu.
Na tę właśnie okazję specjalnie zakupiono
w Berlinie fortepian cyfrowy firmy „YAMAHA”. Ponieważ pierwszą osobą, która zagrała na rzeczonym instrumencie był prof. dr Stefan Stuligrosz,
nazwaliśmy ten dwudziestowieczny wynalazek
„fortepianem Stuligrosza”.
Okazało się jednak wkrótce, iż na łamach
lokalnych periodyków pojawiły się krytyczne opinie na temat organizacji tego rodzaju koncertów.
Ich autorzy uznali za marnotrawstwo wydatkowanie publicznych środków na odtwórczość muzyki
artystycznej. Wypowiadający się w tej kwestii
uznali, iż możliwości recepcji kultury „wysokiej”
przez lokalną społeczność są znikome, a prezentowane w niej treści wyrazowo-emocjonalne wykraczają poza obszar ich zainteresowań.
Jednakże rzeczywistość w tym względzie
jest odmienna, bowiem to właśnie miejscowi odbiorcy charakteryzują się szczególną aktywnością
w zakresie komunikowania się z treściami kultury,
także artystycznej, wynikającą z potrzeby ich wnę-
2
TYGIEL grudzień 2014
trza duchowego.
Dlatego też organizator „festiwalu organowego” (Centrum Promocji Kultury) bez obaw
zaprosił ponownie „Słowiki” z Poznania, aby dostarczyć miejscowym i innym melomanom niepowtarzalnych wzruszeń i przeżyć estetycznych,
a także radość z obcowania ze światem wielkiej
sztuki.
Było to niecodzienne wydarzenie artystyczne, które miało miejsce 29 sierpnia 2014 r.
w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w ra-
mach XIX Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Drezdenku, którego kier. artystycznym jest
dr Waldemar Gawiejnowicz, wykładowca Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu.
Jednakże jego materializację zawdzięczamy uczestniczącym w nim śpiewakom, solistom
i instrumentalistom: Chórowi Chłopięcemu i Męskiemu Poznańskiej Filharmonii w Poznaniu
z udziałem poznańskich kameralistów, solistce
Monice Mych-Nowickiej (sopran), organiście Maciejowi Bolewskiemu i dyrygentowi Maciejowi
Wielochowi. Bowiem to właśnie wyżej wymienieni „ożywili” partytury dzieł szesnasto i siedemnastowiecznych kompozytorów i przekształcili je
w wielobarwny obraz dźwiękowy, adekwatny
do gatunku i formy utworu muzycznego.
Ta owa materializacja sztuki muzycznej
mogła się dokonać dzięki odbiorcom przybyłym
licznie na tę ucztę duchową, bowiem zdaniem najwybitniejszego filozofa sztuki XX wieku H. Gadamera: „To odbiorca, a nie grający jest tym, dla kogo
się gra (…) i bez którego wszelka sztuka, jej prezentacja i artystyczne przesłanie jest niemożliwe”.
„Brzmieniowe wyzwolenie” ekspresji i nastrojów ukrytych w zapisie nutowym prezentowanych dzieł, nastąpiło podczas wykonywania przez
„Słowiki” dwóch odmiennych pod względem wykonawczym części: a cappella i wokalno-instrumentalnej. W inicjalnym segmencie koncertu chór
chłopięco-męski wykonał utwory kompozytorów
polskich z epoki renesansu i baroku: Wacława
z Szamotuł, Mikołaja Gomółki, Bartłomieja Pękiela, Mikołaja Zieleńskiego oraz Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. Wykonana w nim Modlitwa
gdy dziatki spać idą Wacława z Szamotuł, funkcjonująca w literaturze muzycznej jako Już się
zmierzcha (od in ci pi tu po cząt ko we go tek stu
literackiego), dostarczyła słuchaczom niewysłowionych przeżyć estetycznych. Sądząc po reakcji
odbiorców, trafnie odczytali oni przesłanie dzieła
przesyconego uduchowionym i przejmującym nastrojem, spotęgowanym ciekawymi kontrastami
dynamicznymi, agogicznymi i formalnymi. Artyści
nagrodzeni zostali gromkimi brawami.
W podobnej stylistyce wybrzmiał także
psalm Mikołaja Gomółki Pana ja wzywać będę
do tekstu poetyckiego J. Kochanowskiego.
W drugiej odsłonie „słowiczych interpretacji” przy pulpitach zasiedli kameraliści poznańscy na czele z I koncertmistrzem Filharmonii
w Poznaniu – Anną Ziółkowską, a także organistą
Maciejem Bolewskim. W części tej partie solowe
kreowała wspomniana już Monika Mych-Nowicka.
Segment ten wnosi nowe wartości estetyczne i formalne z dwóch epok: baroku i klasycyzmu. Przywołano w nim głównie perły muzyki
religijnej o charakterze koncertującym: Stanisława
Sylwestra Szarzyńskiego, G. Gorczyckiego, Adama Kriegera i Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Na początek w akustycznej przestrzeni kościoła
w Drezdenku wybrzmiał koncert solowy Jesu spes
mea S. Szarzyńskiego, jeden z najbardziej transparentowych wytworów tego twórcy. Utwór ten
wykonany przez Monikę Mych-Nowicką z towarzy sze niem ka me ra li stów po znań skich, ujął
odbiorców śpiewną melodyką, liryzmem i bogactwem ekspresji.
Mistrzostwo śpiewu chóralnego wyeksponowały „Słowiki” w In virtute tua Domine G. G. Gorczyckiego, w którym dominującą rolę obok imitacji
spełnia technika koncertująca, gdzie każdy głos
ma swój epizod solowy. Wirtuozerię odtwórczą
docenili uczestnicy najważniejszego wydarzenia
artystycznego w Drezdenku, nagradzając wykonawców owacyjnymi brawami. W repertuarze
muzycznego dialogu z „cudzą myślą” i sztuką minionych czasów znalazła swe zasłużone miejsce
muzyka Adama Kriegera (1634-1666) kompozytora, poety i organisty urodzonego i zamieszkującego w daw nym Drie sen (obec nie pol skim
Drezdenku).
Spuścizna artystyczna najważniejszego
klasyka pieśni zwrotkowej zasługuje na szczególne zainteresowanie także dlatego, ponieważ
w jego dziełach wokalnych i wokalno-instrumentalnych odnaleźć można wpływy polskiej muzyki.
Dlatego cieszy fakt, iż przepiękna i ekspresyjna sztuka tego siedemnastowiecznego kompozytora zabrzmiała po raz pierwszy w ramach XIX Festiwalu. Wydarzenie to także miało
istotne znaczenie z uwagi na inicjalną edukację
muzyczną małoletniego Adama Kriegera, która
konkretyzowana była w dawnym kościele ewangelickim zbudowanym na placu Kościelnym
(1591), zlokalizowanym obok współcześnie funkcjonującego Domu Bożego.
W programie finałowego koncertu wyko-
3
nano dwa dzieła tego monodycznego twórcy:
świecką kantatę solową (ślubną): Fleug, fleug Psyche, fleug (Fruń, fruń Psyche, fruń) oraz koncert
duchowny Ich preise dich Herr (Wysławiam Cię Panie).
Na szczególne wyróżnienie zasługuje prawykonanie przywołanej kantaty religijnej Wysławiam Cię Panie, która stanowi muzyczne
opracowanie psalmu 30 i należy do kategorii dziękczynnych. Przewodnim wątkiem dzieła jest: „Boga radować, Boga chwalić…”
W owym koncercie duchownym kompozytor w sposób spontaniczny manifestuje swą
wdzięczność z powodu uniknięcia niebezpieczeństwa śmierci. Antycypując przyszłe wydarzenia,
które znalazły jednak potwierdzenie w dalszych realiach losu artysty, należy odsłonić zasadniczy motyw dzieła, nieznany ogółowi, tj. okoliczności owej
„manifestacji muzycznej”. W ostatnim okresie
swojego życia Krieger cierpiał na bliżej nieokreślone i nieudokumentowane schorzenia. Na podstawie osobistych wypowiedzi nowomarchijskiego
muzyka zawartych w tekstach poetyckich jego
pieśni, można jedynie domniemywać, iż owe nieprawidłowe funkcjonowanie jego organizmu wynikało ze zbyt radosnego trybu życia.
Analizując wnikliwie tekst psalmu 30 w in-
4
terpretacji A. Kriegera dowiadujemy się, iż to Jahwe zsyła na niego karę w postaci utraty sił witalnych i On także jest władny mu je przywrócić, co
zresztą uczynił. Domyślać się można, iż wymieniona sprawiedliwość za popełnione grzechy młodości twórcy, a raczej za jego szkodliwe dla zdrowia
uzależnienia, miała aspekt pewnej przestrogi.
Suponować można, iż dzieło to powstało
w ostatnim (drezdeńskim) okresie jego życia. Sta-
nowi ono niezwykle ludzką i wzruszającą ilustrację
artystyczną, nie tylko wysławiania Stwórcy, ale
głównie obrazuje wewnętrzne przeżycia artysty,
towarzyszące walce o życie. Przejmująca prośba
o jego uzdrowienie wyrażona w altowym arioso: ,
wywołuje wręcz wizję błagalnie złożonych dłoni
proszącego.
Zaznaczono wcześniej, iż powodem jego
cierpienia fizycznego i psychicznego była bliżej
nieokreślona utrata sił żywotnych. Wiemy wyłącznie tyle, iż pojawiające się dolegliwości miały charakter powrotów i remisji. Nieodłączną ich oznaką
były: lęk i melancholia kompozytora, a w chwilach
remisji niemal radość życia. I właśnie te przywołane skrajne ekspresje artysty mieli możliwość usłyszeć odbiorcy, dzięki mistrzowskiej interpretacji
„Poznańskich Słowików” pod batutą Macieja Wielocha. Były to: najpiękniejszy i najżarliwszy płacz,
a później głęboka i rozświetlona radość dotyczącą
człowieka i Stwórcy. Spełniła się tym samym Heglowska teza, iż: „(…) muzyka jest mową duszy,
która wewnętrzne ra do ści i cier pie nia prze le wa w to ny”.
Słuchacze oczarowani niezwykle pięknym
brzemieniem Kriegerowskiej kantaty, wzmożonymi owacjami domagali się kontynuacji tej niezwykłej uczty duchowej. Prośbę spełniono.
Po chwili ponownie wybrzmiały pierwsze
takty instrumentalnej introdukcji, które były zapowiedzią Mozartowskiego motetu Ave verum corps.
W przepełnionych nazwach kościoła pw. Przemienienia Pańskiego, wraz kontynuacją dzieła, zapanowała głęboka cisza i nasilający się nastrój
wzruszenia. Na twarzach wielu odbiorców pojawiły się łzy, bowiem taką była wyczarowywana przez
„słowiczy śpiew” Mozartowska muzyka – zamyślona i pełna elegijnego smutku i skupienia.
Doprawdy takiej reakcji na magię sztuki
muzycznej u odbiorców – najwspanialszego koncertu ostatniego półwiecza, nie pamiętają nawet
najstarsi mieszkańcy tej ziemi.
Zatem duże brawa dla światowego poziomu sztuki odtwórczej – Chóru Chłopięcego i Męskiego Państwowej Filharmonii w Poznaniu
„Poznańskich Słowików”. Natomiast lokalnym
i przybyłym melomanom szczere gratulacje za niespotykaną wrażliwość na piękno świata dźwięków.
Jan Maćkowski
5
My wciąż z Nim
Jan Paweł II – koncert papieski
„Niech nasza droga będzie wspólna.
Niech nasza modlitwa będzie pokorna.
Niech nasza miłość będzie potężna.
Niech nasza nadzieja będzie większa
od wszystkiego,
co się tej nadziei może sprzeciwiać.”
– Jan Paweł II
Z wypowiedzi polskiego papieża odczytujemy przesłania wspólnego przeżywania i codzienności, i chwil wzniosłych, i radosnych, ale też
tragicznych i smutnych. Karol Wojtyła wzywa nas,
wręcz nakazuje nam (użycie rozkaźnika – niech), byśmy zachowali umiar, skromność i pokorę, kochali
bliźnich miłością bezwarunkową, potężną i nigdy nie
tracili nadziei, nawet wówczas, kiedy sytuacja przerasta nasze możliwości. Te i im podobne złote myśli
naszego wielkiego rodaka trafiały i wciąż trafiają
do wielu ludzi w różnym wieku, ponieważ niosą ze
sobą ogromny ładunek dobra, a więc wartości,
o której tak często zapominamy.
Pontyfikat Jana Pawła II, tak jak Jego poetycka twórczość, Jego aforyzmy, sentencje wniosły do rzeczywistości jakość, która budzi podziw
i zaskakuje swoją głębią odczuwania świata i odkrywania ludzkiej natury. Przemowy, kazania naszego
papieża trafiały do serc i świadomości ogromnych
mas społecznych. Jego nauki poruszały, sprawiały,
że człowiek zatrzymywał się w swoim pędzie, by wysnuć jakąś refleksję, by zastanowić się nad sobą, by
dokonać rachunku swoich sukcesów i porażek. Sądzę, że z tych właśnie powodów Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, składając hołd nieprzeciętnemu
człowiekowi – Janowi Pawłowi II – ustanowił Dzień
Papieża, który co roku obchodzony jest w niedzielę
przed 16 października. W tym roku przypada jego 13 – ta rocznica, której tematem przewodnim jest
Jan Paweł II – Świętymi Bądźcie. Kościół katolicki
świętuje wydarzenie z 1978 roku. Wówczas to
po 455 latach po raz pierwszy biskupem Rzymu został nie Włoch, lecz Polak – arcybiskup krakowski – kardynał Karol Wojtyła. Po raz pierwszy Dzień
Papieża obchodzono w 2001 roku. Na pewno w wielu miejscach Polski w jakiś sposób podkreśla się wyjątkowość owego zdarzenia. W Drezdenku owe
święto miało przebieg niecodzienny. W organizację
tego przedsięwzięcia włączyło się bowiem Centrum
Promocji Kultury z jego dyrektorem – dr nauk humanistycznych panem Janem Maćkowskim, który
opracował koncepcję artystyczną uroczystości po-
6
święconej Janowi Pawłowi II.
19 października 2014 roku do kościoła pw.
Najświętszego Serca Pana Jezusa w Drezdenku
przybyli księża: wizytator zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich z Krakowa ks. Marian SzczecinaCRL, ks. Tomasz Tyszkiewicz CRL oraz gospodarz
uroczystości – dziekan Dekanatu Drezdenko ks.
Zdzisław Palus CRL. Oprócz przedstawicieli duchowieństwa obecni byli również: burmistrz miasta pan
Maciej Pietruszak z rodziną, wicestarosta powiatu
strzelecko – drezdeneckiego pan Wiesław Pietruszak z małżonką, pomorscy filharmonicy, dyrektor
CPK w Drezdenku z małżonką oraz pracownicy Centrum Promocji Kultury, a także mieszkańcy Drezdenka i okolic.
Wszyscy zgromadzili się na placu przed kościołem, ponieważ właśnie tam ksiądz wizytator
w asyście innych księży i ministrantów dokonał odsłonięcia oraz poświęcenia wykonanej w drewnie
rzeźby, która przedstawia wyobrażenie świętego – Jana Pawła II. Podniosłości tej chwili nadali młodzi muzycy z Młodzieżowej Orkiestry Dętej, którzy
pod batutą kapelmistrza – pana Mieczysława Sorbala odegrali kilka utworów, między innymi: marsz
Pochód. Dźwięki tej melodii towarzyszyły zgromadzonym w czasie przejścia do kościoła, gdzie rozpoczęła się uroczysta msza święta. W jej trakcie
znana i wysoko ceniona orkiestra zagrała również:
Bądźże pozdrowiona oraz na podniesienie Intradę – krótki utwór instrumentalny o charakterze fanfarowym.
Bardzo głębokich, radosnych, ale też refleksyjnych przeżyć dostarczył koncert pomorskich
filharmoników: kwartetu Arte Con Brio oraz solistów: Katarzyny Jaracz (sopran) i Pawła Krasulaka
(tenor) z opery „Nova” w Bydgoszczy. Całość poprowadził dziennikarz z Polskiego Radia PIK – pan Andrzej Gawroński, który również przeczytał wybrane
wiersze. Stwierdził on, że tak jak wielu Polaków może uważać się za szczęśliwego człowieka, ponieważ
bezpośrednio zetknął się z wyjątkowym czasem
działalności, pontyfikatu wielkiego rodaka, jakim
był Jan Paweł II. Jego nauki wciąż są aktualne i niepowtarzalne, bo pełne miłości dla drugiego człowieka.
Co mogło urzec słuchających? Na pewno
przepiękna muzyka w profesjonalnym wykonaniu,
ale też wybrane utwory poetyckie Karola Wojtyły.
Dlatego też spróbuję przybliżyć Państwu twórczość
papieża – wielkiego Polaka. Poetycki debiut przyszłego papieża nastąpił w 1946 roku w „Głosie Karmelu” publikacją Pieśń o Bogu ukrytym. Od 1950
roku wTygodniku Powszechnym pod pseudonimami: Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda, Piotr
Jasień pojawiały się artykuły, eseje, teksty etyczne
oraz utwory poetyckie. Karol miał wówczas 30
lat. 28 września 1958 r. Wojtyła został wyświęcony
na biskupa w katedrze wawelskiej. W jego biskupim
herbie znalazła się litera M z krzyżem jako symbolem Maryi i hasło „Totus Tuus” (Cały Twój), co oznaczało oddanie się Matce Bożej. Jeszcze wówczas
ukazywały się poematy, wiersze aż do czasu, kiedy
w 1978 r. po konklawe i wyborze na papieża Wojtyła jako literat zamilkł na wiele lat. Dopiero w 2003 r.
został opublikowany Tryptyk rzymski, co świadczyło o tym, że znowu poruszyła Go poezja. Kalliope
(muza poezji epickiej, filozofii i retoryki) i Euterpe
(muza poezji lirycznej) znowu zagościły w życiu papieża. Jego mistyczna twórczość odzwierciedla pytania o tożsamość, historyczne doświadczenia,
znaczenie antycznej spuścizny i najważniejsze wartości w życiu człowieka.
My mogliśmy usłyszeć wiersze o różnorodnej tematyce: Myśląc ojczyzna, Dzieci, Fali serca, To
przyjaciel, Uwielbiam cię, Co mi mówisz, Za tę chwilę, Iść przez piarg, Pieśń o blasku wody, Pieśń poranna, Cierpienie, Jest we mnie kraina przeźroczysta, Ktoś
się długo pochylał nade mną. Jest we mnie ogromna pokusa, by dokonać analizy chociaż niektórych
z nich po to, żeby zrozumieć przesłania w nich zawarte. Sądzę bowiem, że dzięki temu nasz pogląd
na poetycką twórczość Karola Wojtyły będzie bliższy ideom, myślom, sensom tejże wyjątkowej, chociaż dość trudnej w recepcji formy wypowiadania
się poety. Skupia się ona wokół wielości zagadnień
bliskich człowiekowi, których on często nie zauważa, nie analizuje, nie próbuje zgłębić. Wojtyła, pisząc
i drukując swoje utwory pragnie, by ich odbiorca zatrzymał się w codziennym pośpiechu i pomyślał
nad sprawami natury egzystencjalnej, nad pięknem
świata, człowieka i przyrody, by refleksyjnie ocenił
zjawiska, z którymi styka się prawie każdego dnia.
W wierszu Myśląc ojczyzna odnajdziemy
poetycką ekspresję związaną z bliskim Mu narodem. Podmiot liryczny twierdzi, że ojczyznę nosi się
w sercu, gdyż jest ona największym skarbem. To
właśnie w niej „zakorzenia się”, a więc wrasta.
Wszystkie problemy, sprawy są dla niego tak istotne, że chciałby: „…pomnożyć, poszerzyć przestrzeń”, która wypełnia myśli o ojczystych
miejscach i bliskich mu ludziach. Wojtyła w tym
wierszu wyraża swój patriotyzm, który oznacza dla
niego miłość do Polski, mieszkańców tego kraju,
uwielbienie dla przyrody, rodzimych obyczajów.
Wiemy, że przebywając wWatykanie nasz rodak nigdy nie zapomniał o Polakach i wciąż podkreślał, jak
wielką miłością ogarnia wszystkich ludzi.
Takim uczuciem darzył również dzieci, które błogosławił i tulił do serca, czemu dał wyraz
7
w wierszu Dzieci. Utwór dotyczy dojrzewania do odpowiedzialności, a podmiot liryczny pełni w nim rolę obserwatora. Przygląda
się on dorastającym tytułowym dzieciom
i zastanawia się, czy to, co w nich czyste,
nieskalane i piękne przetrwa i nie ulegnie
zepsuciu. Czy te niewinne, ufne istoty, które rozpoczynają swoją wędrówkę, będą
umiały w dorosłym życiu oddzielać dobro
od zła. W wierszu poeta podejmuje więc temat istotnej w życiu każdego z nas wartości – dobra. Bez niego świat staje się
bowiem przestrzenią, w której nie ma miejsca dla innych ludzi, w której dominuje
przemoc, egoizm i bezwzględność. W tej
poetyckiej refleksji nad dojrzewaniem niewątpliwie zachwyca przepiękny obraz, kiedy trzymające się za ręce dzieci siadają nad brzegiem rzeki. Jest ona swego rodzaju granicą, za którą rozpościera się dorosłość.
Księżyc, pień drzewa, ścielące się mgły przywodzą na myśl bajkową scenerię dzieciństwa, która kończy
się. Dzieci wstaną i pójdą – dorosną, wkroczą w inny świat. I wciąż wyczuwa się niepokój obserwatora, czy
te dorastające istoty nie ulegną zepsuciu.
Zupełnie inny wydźwięk ma utwór Prośba Jana – Fali serca, ponieważ podmiot liryczny wyraźnie
ujawnia się jako osoba duchowna. Apostrofa skierowana do Matki Boskiej wyraża jego prośbę, by ta wybrana przez Boga kobieta obdarzała go falą miłości, co może oznaczać ogromną potrzebę uczucia i wsparcia. Podmiot, który ujawnia się między innymi w słowach: „Ja jestem rybak Jan” pragnie, by Matka Boska
jako opiekunka i przewodniczka potęgowała Jego miłość do Boga,
który wybrał Go do pełnienia służby ludziom i Najwyższemu.
W wierszu odnajdujemy nawiązanie do biblijnego obrazu,
kiedy to apostołowie zostawiali swoje rzemiosło i podążali zaChrystusem, by towarzyszyć Mu w Jego drodze
i uczyć się wartości, miłosierdzia. Tak więc dokonało się. Fala miłości ogarnęła serce Jana Pawła. Dlatego też z błogosławieństwem Maryi pragnie on
za pomocą „głębokich słów” głosić prawdę i dawać
miłość innym ludziom.
Z kolei w wierszu „To przyjaciel” podmiot wypowiada się w imieniu przyjaciela, którego obraz
wciąż jak żywy tkwi w nim. Widzi go, kiedy w zimowy poranek pochyla się z zamyśloną miną. Wie, że
to zamyślenie dotyczy istoty – tu i tam. Tutaj: „… nie
ma nic prócz drżenia,/Oprócz słów odszukanych z nicości”. Natomiast tam jest cała wieczność, która zadziwia swoją głębią. Czy tak właśnie o doczesności
i wieczności myślimy my? Czy dylematy związane
z przemijaniem mają tak głęboką treść, która przemawia do nas z wiersza Karola Wojtyły? Nad tymi zagadnieniami może warto zastanowić się, by zyskać pewność
i wewnętrzny spokój? Na te pytania trudno znaleźć jednoznaczną odpowiedź, ale może warto pomyśleć?
Chyba właśnie o to chodziło poecie, by wzbudzić
w nas – odbiorcach jego utworów – refleksję o wartości życia i przemijania.
Wiersz „Uwielbiam cię” jest
afirmację tego, co skromne,
proste i dzięki temu piękne i przyjazne. Poeta
pochwala przyrodę,
jej różnorodność.
8
Wonne siano kojarzy się mu z ciepłem domowego ogniska, gdyż to właśnie ono
ogrzewało w stajence Boże dzieciąt ko. Na to miast drze wo
pod trzy my wa ło cier pią ce go
na krzyżu Chrystusa. Blade światło
pszennego chleba daje człowiekowi chwile szczęścia,
bo syci. Anafory (powtórzenia na początku wersów): „Uwiel biam” są
świadectwem afirmacji życia
i natury.
Już tych kilka
wierszy pokazuje, z jakim
ogromem ludzkich rozterek, przemyśleń, refleksji
możemy zetknąć się, czytając
bądź też słuchając utworów poetyckich Karola Wojtyły. A przecież
jest to jedynie namiastka tego, czemu dał wyraz
przyszły papież. Prawdę mówiąc chciałam zakończyć swoją wypowiedź o poezji Karola Wojtyły
na tych przykładach, ale chyba nie potrafię. Dlatego też nawiążę jeszcze do kilku wierszy, które zabrzmiały głębią swojego przekazu w kościele pw.
Najświętszego Serca Pana Jezusa w Drezdenku.
W 2003 r. jednocześnie w Watykanie
i w Polsce ukazał się poemat pt. Tryptyk rzymski (Medytacje). My mogliśmy usłyszeć jego fragment Co
mi mówisz – Strumień. Piękno górskiej natury zespala się tutaj z: „… przedwiecznym Słowem” („Na początku było Słowo…”) i staje się tłem wewnętrznego
dialogu, a więc rozważań nad cudownością świata
i dylematami natury egzystencjalnej człowieka.
Górski pejzaż, las, pędzący po kamieniach potok, jego rytmiczny szum wywołują u podmiotu lirycznego skojarzenia z cudem stworzenia. Ten, który
ukształtował owo piękno tego świata, nie wtrąca się
w żaden sposób w swoje dzieło, w nic nie ingeruje,
pozwala mu trwać. Takie milczenie zaskakuje i zadziwia wędrowca przemierzającego górskie szlaki
i wprowadza szczególny rodzaj napięcia: „Jakże
przedziwne jest Twoje milczenie/we
wszystkim, czym zewsząd przemawia/stworzony świat…” Wiara w Boga staje się tutaj
wyznacznikiem celu dla ludzi,
którzy Jego istnienie przyjmują
jako niepodważalną prawdę, ale wciąż zadziwia
ich wielkość dzie ła
Stwórcy i włas n a
n i e m o c . J u ż w starożytności Heraklit z Efezu,
przyglądając się rzeczywistości, stwierdził: panta rei (wszystko płynie,
a więc zmienia się). Miał
on jednak na uwadze
materialny wymiar świata. Tutaj jest inaczej, ponieważ potok
jawi się jako symbol strumienia
świadomości, który płynie przez wieki w umysłach
ludzkich. Stąd skojarzenie wiążące się z przemijaniem, ale i pełne prostoty pytania: „Co mi mówisz
górski strumieniu?/W którym miejscu ze mną się
spotkasz?”. Podmiot jest świadomy, że tak jak przemija potok, tak i upływa jego życie – życie każdego
z nas.
Tytuł wiersza Za tę chwilę brzmi jak toast
wznoszony za piękno stworzenia i przemijania.
Przenikanie się chwili i wieczności – dwóch płaszczyzn: ziemskiej i pozaziemskiej jest wyznacznikiem
życia każdego człowieka. Podmiot liryczny ma dylemat, co należy podziwiać – życie? śmierć?, gdyż
w trwaniu jest jak w paradoksie: „…kropla morze
objęła”. Człowiek od dzieciństwa samotnie „żegluje”, podąża ku niebu i to może budzić podziw. Utwór
ma charakter egzystencjalny i dotyczy każdej istoty ludzkiej.
Profetyczną postawę poety, który bierze
na siebie odpowiedzialność za innych ludzi, by żyli
zgodnie z przykazaniami Boga, odnajdujemy
w wierszu Iść przez piarg (piarg – rumowisko okruchów skalnych, które odpadły od stromego zbocza).
„Iść pod wiatr, iść ku burzom/W ręce jąć Miarę
Miar/W serce wziąć Wiarę Wiar/ Święty Urząd”.
W tych strofach zawiera się idea trudnej drogi człowieka, który wziął na swoje barki odpowiedzialność
za Boże Przykazania –„ Miarę Miar”. Wymaga ona
ciągłej uwagi, nieustannego skupienia, by uniknąć
ludzkich słabości, które wynikają z grzechu pierworodnego. Bardzo trudno iść za Chrystusem, biorąc
krzyż na swoje ramiona. Podmiot liryczny ma wątpliwości: „Nie wiem, czy dźwignę barki”, prosi więc
Stwórcę, by tak jak „Święty Urząd” dał mu także
siły.
W poemacie Pieśń o blasku wody Karol Wojtyła podkreśla, że ludzi można poznać, kiedy zamy-
9
ka się oczy, a więc w chwili mistycznego „zmrużenia”. Spotykając kogoś należy nie tylko zobaczyć tę
drugą osobę, ale być także przez nią dostrzeżonym.
Jeśli chcemy kogoś usłyszeć, wówczas musimy sami zamilknąć. Każdy człowiek ma szansę wejść
w głęboki dialog z Jezusem, który odsłania o nim samym prawdę. W Pieśni porannej – utworze, który
jest wprowadzeniem do sonetów, podmiot liryczny
wyznaje, że: „Piastowy jestem syn”. Karol ma 19 lat,
rozpoczyna się wojna. Agresorzy napadają na Polskę, co młodego człowieka skłania do tego, by w poetycki sposób zwrócić się do Boga o pomoc.
Nawiązując do biblijnego obrazu walki Dawida (pasterz, pieśniarz) z Goliatem, prosi Stwórcę o wsparcie w walce z napastnikami: „A gdy powstanie
olbrzym Goliath,/by złamać młodość mą/Błagają
Ciebie Syjon, Moria: /ku wspomożeniu zstąp!”.
Dla pełniejszego obrazu poetyckiej twórczości Karola Wojtyły pozwolę sobie na omówienie
jeszcze jednego wiersza, który został przeczytany
przez pana Andrzeja Gawrońskiego. Jest to utwór
o charakterze refleksyjnym i dotyczy cierpienia. Poetycka wypowiedź na temat tego zjawiska, które
dotyka każdego człowieka, jawi się jako próba znalezienia odpowiedzi na bardzo trudne pytanie – dlaczego? Wojtyła podkreśla, że: „…cierpienie uczuć
mierzy się słupkiem rtęci (…) a przecież trzeba inaczej”. Pojawia się kolejne pytanie – inaczej, to znaczy – jak? W wierszu odnajdujemy podpowiedź, że
owo „inaczej” dotyczy: „wielkości…”, a więc wewnętrznej kondycji osoby cierpiącej i tych, którzy ją
otaczają. Nieważne są medykamenty (rtęć), bo one
wiążą się z fizycznością. Istotna jest empatia, reakcja na ból drugiej osoby, ale też otwarcie się na
innych ludzi. Podmiot liryczny, zwracając się do adresata – kobiety słowami: „Gdybyś zdołała pojąć”,
powtórzonymi na końcu strofy i stanowiącymi swego rodzaju klamrę zamykającą przestrzeń dziania
się, pragnie zwrócić naszą uwagę na postawy wobec cierpienia. W ten sposób wkraczamy w istotę
samego zagadnienia, gdyż wobec bólu nie tylko fizycznego można przyjąć dwie postawy: uległości
i pokory lub próby zrozumienia sensu zjawiska
i podjęcie z nim walki. Wojtyła w wierszu pyta:
„Po cóż jest serce ludzkie?”. No właśnie, po cóż jest?
Z tym pytaniem i ja pozostawię drogich czytelników, bo przecież każdy powinien sam zajrzeć
do swojego wnętrza i dokonać podsumowania własnych stanów emocjonalnego zaangażowania wobec cierpienia.
Wydaje mi się, że już samo omówienie tych
kilku wierszy, które mieliśmy okazję usłyszeć, daje
pogląd na poezję naszego wielkiego rodaka. Mam
nadzieję, że moja wypowiedź zachęci Państwa
do sięgnięcia po wiersze Karola Wojtyły. Przyznaję,
nie są proste, ale zawierają wskazówki, jak żyć, jak
radzić sobie w sytuacjach życiowych, które zdają się
10
być bez wyjścia, jak poradzić sobie z własnymi słabościami i rozwiązać dylematy natury moralnej. Naprawdę warto czytać te wiersze, o czym sama się
przekonałam. Zachęcam do ich lektury.
Moja wypowiedź nie byłaby pełna, gdybym
nie nawiązała do muzycznych perełek koncertu,
na przykład do XIII – wiecznej pieśni hymnicznej
Gaude Mater Polonia (Ciesz się, Matko Polsko), która na melodię chorału gregoriańskiego została napisana przez Wincentego z Kielczy po łacinie.
Śpiewało ją polskie rycerstwo po odniesionych zwycięstwach. Podczas tego koncertu w kościele zabrzmiała ona bardzo uroczyście. Natomiast wszyscy
ci, którzy studiowali mogli jeszcze raz zaśpiewać
ową pieśń, ponieważ wykonywana ona jest przez
studentów w czasie inauguracji roku akademickiego, zamiennie z pieśnią Gaudeamus igitur. Równie
uroczyście zabrzmiał utwór barokowego francuskiego kompozytora M. A. Charpentiera Te Deum.
Mogliśmy także wznieść się na wyżyny emocjonalnych przeżyć słuchając dzieł muzycznych, między
innymi: W. A. Mozarta Agnus Dei, Ave verum, J. S.
Bacha Aria na strunie G, F. Chopina Życzenie, F. Schuberta, G. Cacciniego, J. S. Bacha – Ch. Gounoda Ave
Maria. Piękne głosy solistów: Katarzyny Jaracz – sopran oraz Pawła Krasulaka – tenor zachwyciły słuchających i wywołały mnóstwo wzruszeń.
Podobne reakcje nastąpiły po wysłuchaniu
utworów: J. F. Haendla Muzyka na wodzie, Alleluja
z oratorium Mesjasz, T. Giordani Caro mio Ben. Wystarczyło spojrzeć na twarze ludzi, gdyż właśnie
z nich można było wyczytać tę wyjątkową siłę wzruszeń, ten zachwyt, radość, smutek, uniesienie. Takie przeżycia pojawiają się tylko w sytuacjach
wyjątkowych. Może je wywołać muzyka, śpiew,
warstwa brzmieniowa głosów i instrumentów.
Koncert zakończył utwórC. Gabaraina Barka- ulubiona pieśń Jana Pawła II. Zachęceni przez artystów śpiewali ją wszyscy zgromadzeni w kościele.
Były też podziękowania: ks. Zdzisławowi
Palusowi CRL – gospodarzowi uroczystości, Maciejowi Pietruszakowi – burmistrzowi Drezdenka oraz
dr Janowi Maćkowskiemu, który opracował koncepcję artystyczną spotkania z ekspresyjno – medytacyjną twórczością poetycką naszego papieża oraz
niebiańskim wydźwiękiem muzyki.
W imieniu swoim i młodych dziennikarzy
czasopisma „Tygiel” oraz zgromadzonych w kościele ludzi serdecznie dziękuję za możliwość przeżycia
tych jakże pięknych i niezapomnianych chwil. Owacje na sto ją co by ły świa dec twem po zio mu
artystycznego owego wydarzenia z 19 października 2014 roku.
Irena Kurowska
Święto Niepodległości z grupą teatralną ANIMA
10 listopada 1918 roku wraca z rocznego internowania Józef Piłsudski i zostaje Naczelnikiem
Państwa – słowa te oznaczają dla nas
jedno –zjednoczona, niezależnaiautonomicznaPolska.
Słowa piękne, słowa dające nadzieję na lepszy byt.
Zaliczbami, datami, faktami historycznymi kryją się żołnierskie losy poszczególnych ludzi. Ich rozstania, tęsknoty, bolączki, tułaczki, bezimienne groby…
Jako młodzi patrioci, wdzięczni naszym przodkom zaodzyskanie Ojczyzny, członkowie grupy teatralnej ANIMA, działającej przy Centrum Promocji Kultury
wDrezdenku poczuli się zobowiązani uczcić ten sukces.
Postanowienie to jedno, a jak wiadomo: łatwiej powiedzieć, trudniej zrobić. Scenariusz, ubiór, schemat spektaklu: wszystko musi być dopięte na ostatni guzik.
Wraz zpoczątkiem października rozpoczęło się
szukanie odpowiednich tekstów, scenek i dialogów.
Obowiązki szkolne (a raczej przesadny nadmiar tych
obowiązków) skutecznie uniemożliwiały jednak pracę
nad scenariuszem. Artykuł 41. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia każdemu wolność osobistą,
lecz, jak widać, szkoły prosperują ponad prawem, przytłaczając uczniów ilością obowiązków. Nieocenioną pomocą okazała się nasza wspaniała pani Dorota Jessa,
która poświęcając każdą wolną chwilę odnalazła teksty
idealnie komponujące się z uroczystym charakterem
Święta Niepodległości. Kobieta ozłotym sercu iniezwykłej cierpliwości, chciałoby się powiedzieć.
Ta druga cecha pani Doroty przejawiała się
na każdej z prób, kiedy to wspólnie rozmawialiśmy
o otaczającej nas rzeczywistości, niekoniecznie myśląc
wtedy oczekającym scenariuszu. Nasze próby mają zazwyczaj jeden przebieg: przybycie członków, rozmowy
o wszystkim (dosłownie o wszystkim: szkoła, spotkania
towarzyskie, rodzina, polityka, wszystko przeplatane
śmiechem z każdej strony), próba właściwa i wyjście
do domu oczywiście z dalszymi rozmowami. Czasem
zastanawiamy się, czy nie lepiej byłoby zmienić grupę
teatralną w kółko plotkarskie, ale to tylko żarty.
Pamiętaliśmy jednak, że 11 listopada zbliża się
wielkimi krokami, czasu coraz mniej, a tekst sam się nie
nauczy na pamięć. Nasze spotkania nie były więc tylko
lekką rozmową, ale też ciężką pracą nad dykcją, znajomością scenariusza, postawą podczas recytacji.Tydzień
przedŚwiętem Niepodległości próby nasiliły się zarówno intensywnością, jak iczęstotliwością. Spotkaliśmy się
nie jeden, ale trzy razy, by dopracować spektakl.
7 listopada Centrum Promocji Kultury było
przygotowane na uczczenie pamięci bojowników o suwerenność Polski. Przystrojona scena, sprawnie działający sprzęt, przygotowane rekwizyty – zcałą pewnością
byliśmy gotowi na spektakl. Nie obyło się jednak bez
tremy – naszej największej zmory. Osobiście przyznam,
że trząsłem się jak osika już pół godziny przedwejściem
na deski. Stres minął jednak w tym samym momencie,
w którym kończy się na każdym naszym przedstawieniu – czyli po pierwszym wejściu na scenę. O 17: 05 deski teatru były nasze. A odwrotu już nie było…
Rozpoczęliśmy krótkimi sentencjami. Każdy
z nas mówił, czemu „ojczyzny uczyć się trzeba”. Musimy pamiętać o naszej patriotycznej duszy. Ważna jest
edukacja naszych potomków: „(…) żeby dzieci od zła
uchronić i nauczyć prawości serca. To jesteśmy winni
tym, którzy przyjdą po nas.”
Następnie wszedłem nascenę wroli ucznia zaskoczonego wizytą swojego belfra.
Jeżeli ktoś zna FerdydurkeWitolda Gombrowicza, może sobie wyobrazić podobieństwo między profesorem Pimko i nauczycielem ze spektaklu. Uczeń
zaskoczony datą matury (która nastąpiła, według niego, zdecydowanie za szybko) zaczął ściągać i beznamiętnie klepać wiadomości. Nieuważny profesor był
pod wrażeniem młodzieńca, udzielając mu na koniec
paru życiowych rad.
Rozmowa pomiędzy dziewczyną ichłopakiem
wskazywała na współczesny świat przepełniony przekłamaniem i złem. Z każdej strony dostrzegamy szkodliwy wpływ mass mediów, często będących
marionetką w rękach rządzących. Są one kuszące dla
młodego, niedoświadczonego odbiorcy. Powoduje to
rozdwojenie w mentalności człowieka współczesnego – czy możnacałe życie kochać tego samego człowieka i tę samą ojczyznę?
Kolejna scena niewątpliwie nawiązuje do tego
problemu. Widzimy redaktorkę odwiedzającą trójkę zaspanych lokatorów. Jej natrętne pytania o sens życia,
poglądy polityczne czy wiarę wzbawienie frustrują zmęczonych ludzi, którzy bez namysłu, często sarkastycznie odpowiadają na jej pytania.
Piękne wiersze wprowadziły zebranych w patetyczny nastrój, nieco odmienny od poprzednich scenek. Połączenie to powoduje, że kwestię patriotyzmu,
walki narodowowyzwoleńczej można ukazać na różne
sposoby. Bywa, że spektakle 11 listopada skomponowane są jedynie w duchu patetyczności. Współczesna
sztuka wymaga jednak od nas nowatorstwa.
Przesadzonym nowatorstwem nazwać możemy dalszą część spektaklu, od której grupa teatralna ANIMA oficjalnie się odłącza. Na scenę weszły
dziewczęta z grupy tanecznej „Paradise” oraz „Paradise Bis”. Przyznajemy, że polonez w ich wykonaniu był
jak najbardziej namiejscu. Możemy też przymrużyć oko
na inne tańce, bardziej dyskotekowe i rozrywkowe. Nie
możemy jednak tak poprostu zgodzić się nawystęp zespołu wokalnego „Rikor”. Zegarmistrz światła purpurowyzaiste odzwierciedla charakter11 listopada. Ale sami
11
Państwo oceńcie, czy rozrywkowe piosenki w języku
angielskim pasują dopatriotyzmu Polaków? Czy można tolerować luźne piosenki
w obcym języku obok pamięci poległych bojowników
w walce o dobrobyt i wolność? Moim zdaniem, nie!.
Dlatego grupa teatralna „ANIMA” nie identyfikuje
się z tamtą częścią spektaklu.
Warto zapytać, co
społeczność sądzi o tym występie. Pierwsze pytania
skierowałem do moich współpracowników, czyli do
„ANIMY” oczywiście. Ze względów bezpieczeństwa
i wszechobecnej cenzury nie podam nazwisk, lecz
spektakl komentowano. Nasza część wyszła dobrze i
przyzwoicie, ale reszta to kwestia dyskusyjna (oprócz
małych Paradise), a także „We love” Paradise Bis!
Zapytałem się też o wrażenia widownię. Trudno było o
obiektywnego obserwatora, gdyż większość zebranych
to rodzice tańczących dziewczynek. Po znalezieniu
12
uważnego świadka dowiedziałem się jednak, że „Niepodległa Polska z pewnością cieszy się z młodych
patriotów, a forma koncertu ujmuje innowacyjnością”.
Wiadomo – ile odbiorców, tyle opinii.
Kończąc, zostawiam Państwa z refleksją – czym
dla Was jest Ojczyzna? Reliktem przeszłości, źródłem
wolności, ważnym elementem otaczającej nas
rzeczywistości? Czym?
Damian Paszkowski
ROZERWANIE NIEBA – ZADUSZKI 2014 r.
„Mokniemy razem pusty pociąg i ja
deszcz rozrywa niebo
na drobne kawałki chmury
mów co chcesz jak chcesz
nigdy nie czułem na sobie
tylu oczu
w każdym oknie pada”
(Jerzy Hajduga Rozerwanie nieba)
Tytuł spektaklu – znany, gdyż wyraźnie
jest on nawiązaniem do wydanego w Krakowie
w 2006 roku tomiku poetyckiego księdza Jerzego Hajdugi CRL. Taki zabieg nie był przypadkowy,
ponieważ w przygotowanym przez dwóch młodych aktorów występie teatralnym widz mógł odnaleźć fragmenty wierszy znanego poety, ale też
prozy pana Zygmunta Marcinkowskiego – lokalnego redaktora Kwartalnika Drezdeneckiego. Poezja i proza – dwie różne formy literackiej
wypowiedzi połączone ze sobą, jak się okazało,
mogły zaistnieć po to, by wyrazić uniwersalną
i zawsze aktualną istotę przekazu spektaklu. Dotyczyła ona wspólnego budowania nadziei i wiary, trudnej drogi zaufania w kryzysowych
momentach życia. To przesłanie można było odczytać nie tylko z zaproszenia, ale przede wszystkim z przedstawionych fragmentów tekstów
i profesjonalnej gry aktorów: Bartosza Bandury
(absolwenta Liceum Ogólnokształcącego w Drezdenku) i jego kolegi Jarosława Książka – aktorów
Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wlkp.,
którzy drugiego listopada na scenie Centrum Promocji Kultury w Drezdenku zbudowali niepowtarzalny klimat głębokiego przeżywania
wewnętrznych rozterek związanych z wędrówką
przez życie.
Razem, ale obok siebie nie tylko na scenie, bo i w życiu (czy my nie postępujemy w ten
sposób?) – rzadko nawiązywali dialog, najczęściej
skoncentrowani byli na własnych przeżyciach, co
wyrażali w monologach, fragmentarycznych
wspomnieniach, a więc występowali jak gdyby
osobno, każdy wpatrzony we własne doświadczenia, co wyraźnie dało się odczuć, wsłuchując
się w wypowiadane przez nich kwestie. Pomysł
reżyserski interesujący, niecodzienny i intrygujący, ale też celowy. Dwóch różnych ludzi opowiada widzom (pełna sala) o swoich dylematach
z dzieciństwa, dorosłości i stosunku do przemijania i jak wierszu ks. Jerzego dominantą ich wypowiedzi staje się topos podróży, ale tym razem
przez wspomnienia związane z bliskimi, z trudnościami wyboru w młodości, ze wspólnymi chwilami spędzonymi z rodziną, jak chociażby święta
Bożego Narodzenia. Retrospekcje, które nawiedzają wielu (jak podkreślali aktorzy) ze zdwojoną
siłą, stały się przyczynkiem do powrotu w lata doświadczeń młodości, kiedy to człowiek uczy się
odróżniać dobro od zła. Do tego jeszcze: drzewo,
słońce, niebo, zapach lipy, mięty i oczywiście
dom, matka, ojciec – przestrzenie i ludzie, bez
których byłoby bezosobowo, obco, niezwyczaj-
13
nie. Owe przestrzenie dzieciństwa: strych, piwnica, podwórze stały się miejscami zadziwiającymi,
niecodziennymi, zaspokajającymi ciekawość
okresu dorastania, miejscami mitycznymi, w których można było znaleźć samotność tak potrzebną dla zgłębiania własnych pragnień. W spektaklu
podkreślano również, że mimo powikłanych życiowych dróg najważniejszym pozostaje fakt, iż
ci, których znamy wciąż są wśród nas, co rodzi
uczucie zadowolenia. W człowieku wciąż jest potrzeba powrotu do przeżytych zdarzeń, do rozmów z ludźmi, których obrazy powoli zacierają
się w naszej pamięci. Gdzieś w umyśle wciąż jeszcze drzemią pytania, na które ze względu
na upływ czasu nie uzyskało się odpowiedzi.
W ten sposób nawiązano do przemijania, odchodzenia, umierania, bo: „Starość z roku na rok
odpowiedzi: (…) co będzie z guzikiem/ który miałaś przyszyć” do koszuli/ co będzie z kubkiem/
któremu na wieść o twojej śmierci/ wykręciłem
ucho/co będzie z butem/ pantoflem/chlebem
(...)”oraz wypowiedź pana Marcinkowskiego
o odejściu najukochańszej osoby, która dała nam
życie, która dbała o nasze wychowanie i która
mówiła nam, że: „Od śmierci nikt się nie wykupi;
śmierć jest jedna sprawiedliwa. Będę tak długo
żyła, jak mi przeznaczone”. Ten fragment spektaklu był niesamowicie poruszający, a gra aktorska
niewyobrażalnie sugestywna – gdzieś zza kulis
dobiegało rozpaczliwe wołanie: „Mamo!, mamo!,
mamo!…”. Przyznam, że ta scena wzruszyła mnie
chyba najbardziej. Refleksje o dojrzewaniu
do zrozumienia nieuchronności przemijania,
gest, mimika, wypowiedzi słowne aktorów wio-
ogarnia dom po domu. Niestety”. Człowiek łapczywie pragnie powitań, pożegnań, ale ma świadomość, że w wielu przypadkach należą już one
do przeszłości. Aktorzy podkreślali, że najboleśniejsze jest pożegnanie z matką. Obraz rodzicielki wciąż powracał, wciąż zaprzątał umysły
i pobudzał wyobraźnię, co wspaniale potrafili
przekazać widzom aktorzy, którzy po raz pierwszy w spektaklu nawiązali dialog. Inspiracją do tego stał się przywołany wiersz księdza Jerzego
Hajdugi Mama zmarła, co spowodowało załamanie, wywołało bezradność i zrodziło pytania bez
dły widzów ku wspomnieniom dzieciństwa, młodości, w końcu starości i tego, co nieuchronne, co
dotknie każdego i nie ominie nikogo – śmierci.
Jakże więc wyrazić ból, rozpacz, smutek, kiedy
wśród nas nie ma już tych, których podziwialiśmy, kochaliśmy, z którymi łączyły nas więzi psychiczne, emocjonalne i jedyne w swoim rodzaju
niewysłowione wręcz uczucia?
Aktorzy próbowali prowadzić widzów
przez ten, często niezrozumiały, ale jakże realny
świat życiowych doświadczeń. Przywoływali więc
metaforyczne obrazy domu, który zestawili z mo-
14
rzem, wodą, a więc żywiołami, które mają moc
oczyszczającą. Dom jako ta przestrzeń, dająca
poczucie bezpieczeństwa, często po odejściu kogoś bliskiego stawał się miejscem pustym, dziwnie opuszczonym, innym. I tylko otaczający świat
pozostawał niewzruszony, obojętny, daleki. Dotknięty tragedią śmierci człowiek deklaruje więc,
że od: „(…) tego dnia wszystko będzie na niby.
Nie będzie innego życia. Od tej pory będę musiał
przyjmować rzeczy, jakimi są, a nie jakimi je sobie wyobrażam”. Jakże te wypowiedzi aktorów,
wykorzystujących teksty wspomnianych już wyżej autorów, poruszały do głębi. Podkreślenie faktu, że mimo odejścia osoby bliskiej miłość żyje
nadal, bo: „Miłość nie mogła umrzeć”(tytuł tomiku wierszy księdza Jerzego Hajdugi) staje się bezpośrednim odwołaniem do utworu Posłuchaj
pamięci: „Choć dawno umarłaś, mamo, pełny jest
życia twój pokój. Aż przykładam ucho, gdy jest
za głośno i gdy za cicho (…) Tata po śmierci mamy nic, tylko Bogu zazdrości powodzenia, a ja?”
No właśnie – a ja? Cóż innego pozostaje,
jak tylko pogodzić się ze światem, życiem i śmiercią. W końcowej części spektaklu aktorzy starali
się właśnie uwypuklić fakt, iż po traumie odejścia
kogoś bliskiego przychodzi wyciszenie emocji,
pogodzenie się z rzeczywistością, chociaż w sercu, w umyśle i w pamięci nadal żywym pozostanie obraz tej osoby, której już nie ma wśród
żywych. Nieprzypadkowo więc w zakończeniu
padły słowa o wspólnym układaniu klocków
(wiersz księdza Jerzego Hajdugi Dokończymy
klocki), ponieważ być może, być może…
Jak wynika z mojej wypowiedzi, w której
starałam się przybliżyć Państwu przekaz idei ujętych w formę gry aktorskiej w czasie trwania krótkiego spektaklu poetycko – muzycznego, młodzi
miłośnicy Melpomeny (muzy teatru)– Bartosz
Bandura i Jarosław Książek – dali świetny popis
swoich możliwości scenicznych. Trafili do widzów
przekazem wspólnego budowania nadziei i wiary, pomimo wszelakich przeciwności.
Ważną rolę w spektaklu odegrały również rekwizyty, między innymi: lustro, w którym
odbijający się wizerunek zmieniał się z upływem
czasu, zabawka z dzieciństwa, jakaś książka – pamiętnik, w którym zapisywane były przeżycia – okruchy rzeczywistości, ale także bardzo
ważne rzeczy przywołujące wspomnienia. Strój
grających przypominał okres dzieciństwa, kiedy
nosiło się spodnie na szelkach. W końcu jednak
trzeba było się ich pozbyć, bo wraz z dorosłością
przestawały być potrzebne. Sceneria skromna – jakiś stolik, krzesła, lampki. Nie ona miała
jednak przyciągać uwagę widzów, ale przekaz aktorski, gra, kreacja. Muszę przyznać, że właśnie
te trzy elementy fascynowały, budziły emocje
i refleksje. Należy też oddać cześć panu Łukaszowi Michalskiemu, który bardzo trafnie opracował
tło muzyczne spektaklu. Dźwięki (jak to często
niestety bywa) nie zagłuszały, nie prowokowały,
nie pobudzały, nie drażniły, ale pozwalały poczuć
atmosferę dziejących się na scenie zdarzeń, stanowiły odzwierciedlenie przeżyć artykułowanych
i przedstawianych przez aktorów.
Potem były już gratulacje, spotkanie
przy lampce szampana, ale nie to było istotne,
najważniejsze, jak pisał ksiądz Jerzy Twardowski
w wierszu Śpieszmy się: „(…) Nie bądź pewny że
czas masz bo/ pewność niepewna/ zabiera nam
wrażliwość tak jak każde/ szczęście/ przychodzi
jednocześnie jak patos/ i humor/jak dwie namiętności wciąż słabsze/ od jednej/ tak szybko stąd
odchodzą…”. Tak więc śpieszmy się kochać ludzi,
gdyż tak szybko odchodzą. Takie też było przesłanie spektaklu „Rozerwanie nieba”.
Irena Kurowska
15
MÓJ BOHATER
„Ideały są jak gwiazdy, jeśli nie można ich osiągnąć, to należy się według nich orientować”. Ten cytat z Bernarda Shaw’a może
nam uświadomić, jak niewiele mamy, ale ile
możemy osiągnąć. W naszym życiu powinniśmy mieć swój
au to ry tet, czy li
osobę, która ma
na nas dobry
wpływ, a jej słuszne po stę po wa nie
możemy wykorzystać w naszym życiu.
Każdy powinien mieć
swojego bohatera i chęć
bycia takim jak on. Powinien nam on każdego dnia przypominać, że zawsze coś
możemy zmienić w naszym życiu i nie zawsze wszystko musi się kręcić wokół nas.
Ideałem bohaterki jest dla mnie moja
babcia, która pomimo trudnego dzieciństwa
i braku poczucia bezpieczeństwa pokonała
wszelkie przeciwności losu, dążąc do wolności.
Zacznijmy od początku. Moja babcia, czyli Lucyna Różycka urodziła się po pierwszej wojnie
światowej w 1928r. Miała 11 lat w momencie,
kiedy wybuchła II wojna światowa. W tamtym
czasie mieszkała w okolicach Włodzimierza Wołyńskiego (dzisiejsza Ukraina). Wojska sowieckie najeżdżały ziemie polskie, a Ukraińcy
bestialsko mordowali bezbronnych polskich cywilów, używając przeróżnych przedmiotów,
między innymi: kos, wideł i siekier. Jedną historię, którą babcia mi opowiedziała zapamiętam
do końca życia, a mianowicie: Mama babci- Maria w sobotni wieczór zjadła kolację razem z Janem i Stefką, a potem wszyscy spokojnie udali
się spać. To był ten ostatni raz, gdy wszyscy widzieli się jeszcze razem szczęśliwi, żywi i cali.
Opatrzność Boża czuwała jednak tej nocy
nad Marią, która spała w kuchni. Jedne drzwi
prowadziły z kuchni do ogrodu. Siostra babci
Stefka spała natomiast w pokoju, były tam
drzwi na Las Świnarzyński. Nagle w nocy Maria usłyszała gwałtowny łomot do drzwi. Ktoś
16
dobijał się, chcąc dostać się do środka chaty.
Mama babci bardzo się wystraszyła i natychmiast uciekła drzwiami do ogrodu, po czym
ukryła się w ziemiance. Gdy zrobiło się cicho
i spokojnie, Maria
wyszła z ukrycia
i poszła do chaty
zobaczyć, co się
tam wła ści wie
stało. Drzwi
w stronę lasu były otwarte,
wchodząc powoli do domu,
w korytarzu na progu ujrzała
córkę – Stefanię Turowską.
Kiedy podeszła do ciała leżącego na podłodze, spostrzegła plamę krwi. W drugim
pokoju leżał zięć. Ciało było przykryte kołdrą, ale wszystko wskazywało na to, że
nie żyje. Po zakończeniu ataków zbrojnych zostało już niewielu ludzi w Jej wiosce. Rodzina babci liczyła siedmiu
członków. Przeżyła jednie Ona i brat, który
zmarł w 2004r. Rodzice i pięcioro rodzeństwa
również zostali zamordowani. Przez ten ciężki
okres babcia ukrywała się, walcząc o życie.
Wstąpiła do AK (Armii Krajowej), gdzie służyła
pod pseudonimem Róża. Jej działalność w AK
była ściśle określona, głównie przenosiła wiadomości między ugrupowaniami. W czasie służby
w organizacji została postrzelona. Kula trafiła
w prawą rękę, powodując częściowe zniszczenie ramienia. Na szczęście obrażenia nie były
na tyle poważne i babcia nie straciła sprawności fizycznej w ręce. Ten czas był dla niej dramatyczny, ale upór i chęć życia dawały jej siłę.
Każdy dzień mógł być ostatnim, jednak mimo
czyhających za rogiem niebezpieczeństw babcia dowiodła, że nie ma rzeczy niemożliwych.
Po zakończeniu wojny została przesiedlona do Gościmia, czyli obecnego miejsca zamieszkania. Tutaj osiadła na stałe i urodziła
trójkę dzieci: dwóch synów i córkę. Jest już
po dwóch zawałach serca i operacji biodra. Porusza się o kulach i ma kłopoty z mową, ale pomimo tego nigdy się nie poddała.
Historia mojej babcia to tylko jed-
na z wielu, żyje jeszcze mnóstwo ludzi z tzw.
Kresów Wschodnich, którzy mają podobne
przeżycia. Bez wątpienia zasługuje Ona na szacunek, którego w dzisiejszym świecie jest coraz
mniej. To dzięki takim ludziom jak Ona nasz kraj
jest wolny, a my możemy cieszyć się lepszym
życiem. Tylko niewielka garstka ludzi wie, co się
działo w tamtych czasach. Niektórzy uważają,
że to nic nieznaczący okres w historii naszego
kraju. Ja jednak twierdzę, że to, co się działo czy
to na froncie, czy w obozach było efektem egoizmu i chęci dominacji nad innymi krajami,
nad ludźmi. To, co się dzieje w dzisiejszych czasach może doprowadzić do jeszcze większej katastrofy. W odniesieniu do współczesnych
czasów możemy domniemać, że kondycja
wschodniej części Europy w dużym stopniu nawiązuje do historycznych wydarzeń, które mo-
gą się przerodzić w ponowne zniewolenie kraju, a nawet śmierć niewinnych ludzi, którzy proszą tylko o życie.
Z pewnością mogę stwierdzić, że wiele
rodzin przeżywa równie dramatyczne historie,
nie mając wpływu na to, co się dzieje, tracąc
wszystko w swoim życiu. Dlatego zanim powiesz, że nie chce ci się żyć albo uznasz, że twoje życie jest bez sensu, zastanów się nad tym
i pomyśl o ludziach, którzy oddali swoje życie
za twoją wolność i możliwość wyboru. Powinieneś mieć swój autorytet i kierować się nim, dlatego obierz sobie cel i udowodnij, że i ty jesteś
silny.
Siedzimy w ciemnym pomieszczeniu. Minimalną ilość światła rzuca słońce, które coraz bardziej
chyli się ku zachodowi. Lubię ciemność. Jest taka tajemnicza, odrębna od reszty dnia. Zwyczajnie
lepsza.
– Ile słodzisz? – słyszę jego cichy, zachrypnięty głos.
– Jedną, płaską.
I znów głucha cisza. Przerywa ją łyżeczka,
którą niezgrabnie miesza cukier w herbacie, namiętnie obijając się o kąty kubka.
Siada naprzeciwko mnie. Dostrzegam jak lekko,
prawie niezauważalnie trzęsą mu się ręce.
Zauważa to, chowając je pod stół i komentując
krótkim:
– Efekt uboczny narkomanii...
– Nie bierzesz już od ponad roku. Nie jesteś
narkomanem. – Słyszę jego bezgłośny
śmiech. Tak, to właśnie jeden z tych,
który przeraża najbardziej.
– Jestem. Ja nim byłem, jestem i już zawsze
będę..
– Ale nie bie....- próbuję mu przerwać, lecz jego
gest ręką stanowczo ucisza moje wzburzenie.
– Co z tego? Co z tego, że jestem czysty od ponad roku, co z tego, że spędziłem ponad rok w ośrodku odwykowym? Wiesz... czasem mam wrażenie, że
ćpanie to taki nowotwór XXI wieku.
Nawet jeśli wygrasz i udowodnisz światu, że można,
to i tak żyjesz w strachu, iż ta choroba wróci do Ciebie ze zdwojoną siłą. Jest tylko jedna, bardzo stanowcza różnica. Jeśli człowiek jest chory, wszyscy,
aż do samego końca wierzą, że wygra w chorobą.
Nawet kiedy to światło w tunelu maleje do wielkości ziarna grochu mówi się, iż nie wolno nigdy tracić
nadziei.
Nad nami od razu stawia się kropkę nad i. Czasem,
gdy siedzę sam zastanawiam się, czy w tym ośrodku nikt nie doczepił mi kartki z dopiskiem „ĆPUN”,
bo dla ludzi już zawsze będę tylko nim.
Odpala papierosa. Czerwone Marlboro. Pali je odkąd pamiętam, od zawsze. Przy chwilowym świetle płomienia zapalniczki zauważam jego
twarz. Bledszą niż zwykle, chudszą,
inną.
Płomień gaśnie, a on wstaje
z krzesła, podchodząc do dużego okna w pokoju obok.
– Chodź. – mówi tym swoim lekko zachrypniętym
głosem nie spuszczając ze mnie
wzroku.
Po d chodzę i odruchowo naśladuję jego
ruch, siadając na parapet.
Łukasz Buśko
Kim jestem? Kim będę, jeśli sięgnę po alkohol,
środki odurzające, papierosy?
17
– Ty pewnie nawet nie zdajesz sobie sprawy, jakie to było na początku fajne. Masz wrażenie,
że świat jest Twój. Zdobywasz go. I, gdy jesteś
już przy szczycie, gdy udaje Ci się wtoczyć ten
cały kamień na górę on spada razem z Tobą
na jeszcze niższy poziom niż ten, od którego zaczynałaś poprzednio. Gdy spadasz, chcesz
wejść jeszcze szybciej. Więc zaczynasz kraść,
żebrać. W pokoju byłem z chłopakiem, który
prawie zabił. Zrobisz wszystko, byle wejść
na ten cholerny szczyt. Co na nim jest? Zapytaj
kogokolwiek z „Klubu 27”...
Na odwyku, jest jak w piekle. No... może gorzej.
Masz wrażenie, że już nie da się upaść niżej, ale
niestety.
Później jest już dobrze. Dobrze,
jak na narkomana. Wracasz
po roku (w najlepszym wypadku). Spotykasz się nareszcie z rodziną. Wiesz,
że zdobyłaś szczyt, bo jesteś czysta. Wychodzisz
z do mu spo tkać się
ze znajomymi. Pierwsze
spotkanie po tak długim
czasie, patrzycie na siebie
i... spadasz z tego szczytu
z taką siłą, jak jeszcze nigdy
wcześniej. Zdajesz sobie sprawę,
że dla nich jesteś tylko ćpunem, nie
zwycięzcą. Wstajesz, otrzepujesz spodnie
i znów odbijasz się od dna. Tym razem jest najciężej.
Kiedyś byłem zwykłym chłopakiem palącym jedynie czerwone Marlboro. Teraz jestem narko-
manem wracającym z odwyku, ale może
za parę lat będę Syzyfem, który zrzuci
głaz nałogów z wysokiego szczytu, zostając na nim samotnie ze swą egzystencją.
Znów cisza. Patrzymy na siebie.
Znów głucha cisza. Przerywa ją
pytając:
– Ile słodzisz?
– Jedną płaską.
I znów głucha cisza. Przerywa ją łyżeczka, którą niezgrabnie miesza cukier w herbacie, namiętnie obijając się o kąty kubka.
Marta Milczarek
Aktywizacja intelektualna młodego pokolenia,
czyli jak sprostać własnym aspiracjom...
Lenistwo. Lenistwo jest wszędzie. Wylewa
się z nas jak świeży kisiel z kubka – wolno, bez pośpiechu i motywacji. Ale to wcale nie oznacza, że
jest złe! Wręcz przeciwnie! Lenistwo to bardzo pozytywna cecha, szczególnie u wynalazców. Gdyby
nie nasza niechęć do pracy, ludzka kreatywność nigdy nie zdziałałaby cudów w dziedzinie techniki.
Oczywiście, mówię o dość specyficznym rodzaju lenistwa. Można by polemizować, czy rozwój technologii jest aż tak dobry dla społeczeństwa... Ale
przecież nie o tym chcę rozmawiać. Mam dużo ważniejszy temat do przedyskutowania: jak zachęcić
młode pokolenie do działania...
18
Cóż, o wiele łatwiej byłoby opowiadać
o tym, jak „zniechęcić” niż „zachęcić”. Wiele osób
chciałoby zająć się swoimi pasjami, swoim hobby:
od czytania książek po urządzanie przydomowego
poligonu. Ale przeszkodą, która staje im na drodze
jest zawsze „brak czasu”. Każde zaniedbanie możemy zargumentować „brakiem czasu”. Ale to nie czas
jest winny, tylko nasze planowanie dnia a czasem
także bezczynność. Co zatem zrobić, aby pomóc ludziom się realizować a nawet zainteresować ich
czymś zupełnie nowym?
Po pierwsze: powinniśmy zacząć planować
nasze zajęcia. Nie trzeba chodzić wszędzie z termi-
narzem albo nawet z kalendarzem (dla tych, co lubią mieć WSZYSTKO zaplanowane). Wystarczy, że
będziemy wiedzieć, co chcemy w danym dniu zrobić, a co jednocześnie jesteśmy w stanie zrobić.
Trzeba samodzielnie wypracować „złoty środek”,
czasem metodą prób i błędów... Nikt nie mówił, że
będzie łatwo!
Po drugie: dla tych, którzy wciąż poszukują
czegoś nowego – znaleźć zainteresowania, które
będą odpowiadały naszym gustom. Nie róbmy czegoś tylko dlatego, że jest „modne”. Stracimy czas
i pieniądze. Bardzo często nasze pasje będą wymagały od nas wysiłku. Tak,
tak! Tu zwracam się do bardziej
leniwej części Czytelników:
żeby nasze hobby rzeczywiście dawało rezultat,
potrzebujemy „odrobiny”
zaangażowania i cierpliwości, bo: „Z pustego to
i Salomon nie naleje”. Owszem, powinniśmy próbo wać się w wie lu
dziedzinach, ale jeśli
nie daje nam to żadnej satysfakcji, chyba
należy sobie odpuścić...
Po trze cie: jak
wspomniałem – jeśli chcemy, aby nasze hobby rzeczywiście przynosiło jakieś
efekty, musimy znaleźć na to
czas. Może któryś z Czytelników
sądzi, że będzie w stanie grać
zębami na gitarze jak Zakk
Wylde po trzech dniach nauki... Ale tu czeka niemiłe rozczarowanie! Żeby osiągać takie wyniki, należy mocno zaangażować się w nasze pasje
(Przynajmniej zaoszczędzimy zęby na starość!).
Oczywiście, można rozwijać swoje zainteresowania
dla samej satysfakcji, nie ma w tym nic złego. Niektóre z nich właśnie na tym polegają – łowienie ryb,
czytanie książek. Przecież nie rozwiną wiele naszych
umiejętności (A czytanie książek potrafi nawet popsuć wzrok!). Dlatego ostateczną decyzję pozostawiam hobbystom...
I jeszcze parę słów odnośnie aktywizacji intelektualnej... Z doświadczenia wiem, że niewiele
osób lubi bawić się geometrią analityczną, uczyć się
budowy sosny, czy też obliczać prędkość końcową
pocisku przy określonej masie i przyspieszeniu. Być
może dlatego, że wymaga to od nas... MYŚLENIA!
Nie tylko ja zauważyłem, że całkiem spora część
uczniów woli kierować się schematami, regułkami,
zadaniami z lekcji, a kiedy na sprawdzianie pojawi
się inny przykład, którego nie rozwiązywaliśmy...
Chyba nie muszę kończyć? Nie mam pojęcia, jak
uczniów zachęcić do myślenia. Wiem na pewno, że
dodatkowe zadania domowe, niezapowiedziane
kartkówki i życie w ciągłym stresie nie pomogą...
Na koniec dodam, że z wielką niechęcią zabierałem się za pisanie tego tekstu. Proszę mnie
za to nie winić! Naprawdę staram się ze wszystkich
sił, ale... jestem człowiekiem dość leniwym. Jednak to prawdziwy cud,
że będąc TAK niechętnym
do pracy napisałem ten artykuł! Ale wy, drodzy Czytel ni cy, chy ba nie
jesteście aż tak leniwi,
sko ro do trwa li ście
do zakończenia!
Pod su mo wu jąc: jak zachęcić młodych do samorealizacji?
Moim zdaniem najlepszym
sposobem jest zaoferowanie
im więcej czasu – tego właśnie
potrzeba. Czasem środowisko,
czasem nauczyciele wymagają
od nas zbyt wiele. A „od przybytku
głowa nie boli” brzmi w tym kontekście zbyt ironicznie. Młodzież
zazwyczaj sama „zaraża się”
czymś nowym, ciekawym. Nie
potrzebują do tego reklamy,
wykładów... Ale z pewnością
warto dać motywację w postaci autorytetów z danej dziedziny! Nawet takich lokalnych, którym się
udało. Jestem zdania, że próby zachęcenia młodzieży to syzyfowa praca, bo wszystko jest w rękach
przyszłego „potencjalnego hobbysty”.
Kiedy zaczynałem „grać” na gitarce elektrycznej („grać” to mocno przesadzone słowo),
brzmiało to jak jęki ciągniętego za ogon kota. Dopiero po 3 miesiącach zauważyłem jakieś efekty,
a po roku ogromny postęp, ponieważ miałem i mam
motywację, której wielu dzisiaj brakuje. Nie zamierzam się przechwalać. Chcę dać do zrozumienia, że
jeśli się czegoś chce, można do tego dojść. Ale nie
zawsze będzie to łatwe...
Damian Kaczmarczyk
19
ZAPRASZAMY NA FILM - Recenzja filmu „Miasto 44”
W sierpniu minęła siedemdziesiąta rocznica wybuchu powstania warszawskiego. Z tej okazji
powstało sporo filmów, seriali i innych obrazów
na temat bohaterskiego, choć z góry skazanego
na porażkę zrywu.
Kilka tygodni temu byłem w kinie na filmie
„Miasto 44”. Widząc sam tytuł, przeciętny odbiorca
pomyśli: „No tak. Kolejny film o drugiej wojnie…
pewnie znowu coś o powstaniu…” Będzie miał trochę racji, jednakże powstanie wcale nie jest najważniejszym wątkiem filmu.
Zacznijmy od początku. Jest lipiec,
rok 1944. Warszawę od pięciu lat okupują naziści.
Coraz bardziej rygorystyczne przepisy, łapanki oraz
kontrole uprzykrzają życie Polakom. Młody Stefan
Zawadzki (w tej roli Józef Pawłowski) od chwili, gdy ojciec zginął w kampanii wrześniowej,
opiekuje się matką i młodszym
bratem Jasiem. Pracując w fabryce Wedla, znosi ciągłe upokorzenia ze strony Niemców. Przez
długi czas nie chce dołączać
do kon spi ra cji, pa mię ta jąc
o obietnicy, że nie będzie robić
głupstw, danej matce po śmierci ojca. Pewnego dnia jednak,
za namową sąsiadki Kamy (grała ją Anna Próchniak) i przyjaciela Beksy (w tej roli Antoni
Królikowski) zostaje członkiem
AK. Szybko zakochuje się w koleżance z oddziału – Biedronce
(wcieliła się w nią Zofia Wichłacz). Wkrótce, pierwszego
sierpnia, rozpoczyna się powstanie. Stefan, Kama, Beksa, Biedronka i reszta oddziału zostają wciągnięci w wir wojny, a młodzieńcza
przygoda zmienia się w walkę o przetrwanie…
Scenarzystą i reżyserem filmu jest Jan Komasa, zdjęcia wykonał Marian Prokop, zaś muzykę
skomponował Antoni Łazarewicz. Same przygotowania do realizacji filmu trwały osiem lat, zaś zdję-
20
cia robiono od 11 maja do 21 sierpnia 2013 roku.
Do stworzenia obrazu zniszczonej Warszawy zwieziono 6 ton gruzu. W produkcji wzięło udział 3000
statystów. Do filmu zaangażowano głównie mało
znanych aktorów, którym reżyser chciał w ten sposób dać szansę na rozwój artystyczny.
Film wywarł na mnie spore wrażenie. Powstańcy nie
są wyidealizowani – główny bohater dołącza
do walki nie z patriotycznej potrzeby serca, ale by
zaimponować dziewczynie, w której się zakochał,
jednak szybko nadchodzi konfrontacja z brutalną,
wojenną rzeczywistością. Film kończy obraz Stefana stojącego nad brzegiem Wisły – w tym samym
miejscu, gdzie na jego początku poznał Biedronkę – i przyglądającego się zniszczonej Warszawie,
która powoli zmienia się, powstaje z ruin, aż wreszcie widzimy współczesną stolicę
Polski – wciąż z tej samej perspek ty wy. Ta sym bo licz na
prze mia na ma uka zać, jak
po siedemdziesięciu latach ludzie zapominają o piekle, przez
które przeszli młodzi bohaterowie.
Film niestety pełen jest
brutalnych scen. Szczególnie
zdegustowany byłem jedną, kiedy zdobyta przez powstańców
niemiecka tankietka zostaje
zniszczona bombą, a rozerwane
ciała ludzi wewnątrz i dookoła
pojazdu spadają na ziemię w formie krwawego deszczu.
Jakkolwiek obraz ten ma
pewne wady (prócz opisanych
wcześniej brutalnych scen można wspomnieć na przykład
o przerysowanych efektach specjalnych), jest niezwykle ciekawym i świeżym spojrzeniem na poruszany od wielu lat temat powstania. Gorąco
zachęcam wszystkich do jego obejrzenia.
Przemysław Butrym
MIŁOŚĆ – CÓŻ TO ZNACZY?
czy modne ubrania. Miłość to uczucie, które zapewnia bezpieczeństwo, spokój, uczy
przede wszystkim szacunku do drugiego
człowieka. Uczy wybaczania, cierpliwości
dla ludzi nawet wówczas, kiedy wyrządzili
nam oni krzywdę, sprawili przykrość. Miłości nie da się kupić, wygrać na loterii czy
dostać w prezencie. To taka siła, którą czujemy
w sercu, podążamy za nią i nie kierujemy się rozumem. Związek z drugą osobą to nie decyzja przyjaciółki, rodzica czy znajomego. Jest to nasz własny
wybór, pewność, że jest się gotowym związać z kim
szczerze i prawdziwie. To uczucie pełne zaufania,
szczerości, ale też życie bez żadnych kłamstw, udawania czy zdrad. To uczucie, o które trzeba dbać,
trzeba je podsycać i pielęgnować i chociażby małymi gestami wspierać drugą osobę. Zakochując się,
zachowujemy się zupełnie inaczej, nie wiemy co ze
sobą zrobić. Staramy się znaleźć sobie jakiekolwiek
zajęcie, żeby przestać myśleć o tej drugiej osobie.
Pragniemy, żeby ona zawsze wspierała nas w trudniej sytuacji, powiedziała miłe słowo, żeby po prostu była, bo z nią wszystko staje się łatwiejsze.
Tak właśnie rozumiem wypowiedź naszego
papieża – Jana Pawła II. Jego słowa niosą ze sobą
ogromny ładunek życiowej prawdy o nas, o naszych
uczuciach. My, młodzi ludzie, poszukując miłości,
popełniamy wiele błędów, ale bez tego uczucia życie byłoby bez wartości. Ono przecież wzbogaca nasze wnętrze, niezależnie od tego, czy jest to miłość
matczyna, siostrzana, braterska, czy po prostu do tej
jedynej wybranki naszego serca, tego jedynego,
ukochanego przez nas. Jan Paweł II podkreśla siłę,
z jaką uczucie to budzi się we wnętrzu człowieka.
Ważne w Jego wypowiedzi jest również stwierdzenie, że miłość stanowi wewnętrzną własność każdego z nas. Nikt więc nie ma prawa deptać, niszczyć,
działać na szkodę rodzących się więzi uczuciowych,
by uczucie (jeśli jest ono prawdziwe) nie skończyło
się tak tragicznie jak opisywano już w literaturze,
choćby w Romeo i Julii W. Szekspira, gdzie imię
dziewczyny oznacza piękny kwiat – różę. Wszyscy
wiemy, że oprócz cudownego wyglądu i zapachu,
ma ona też kolce, które mogą ranić. Tak więc miłość
to nie tylko ciągły zachwyt i upojenie, to również
umiejętność wspólnej wędrówki przez bezdroża.
„Miłość jest siłą, która nie narzuca się człowiekowi od zewnątrz, lecz rodzi się w jego wnętrzu, w jego sercu, jako najbardziej wewnętrzna własność”.
(Jan Paweł II)
Miłość jest dla mnie i pewnie dla wielu ludzi uczuciem, którego nikt, ani nic nam nie zabierze.
Doznając takiego uczucia, stajemy się szczęśliwsi,
czujemy, że ktoś odmienił nasze życie, rozpiera nas
energia, różne emocje mącą nam jasny umysł. Wielu ludzi, będąc z tymi, z którymi łączą ich podobne
zainteresowania, z którymi lubią robić te same rzeczy i śmieją się z tych samych żartów – uważa, że dosięgła ich strzała Amora. Czy jednak tego typu
relacje można nazwać wielką miłością? Czy to jest
miłość?
Może być tak, że znają się oni bardzo dobrze, czują do siebie sympatię, są ze sobą, ponieważ
coś ich kiedyś łączyło. Pragną bycia razem, poczucia
się znowu tak samo, jak przed laty. Są ze sobą tyle
czasu, że nie potrafią zakończyć znajomości, są ze
sobą z przyzwyczajenia. Inni ludzie szukają tylko
przygody, pobawienia się innymi uczuciami. Nie widzą w tym nic złego, bo czują się dobrze w ich towarzystwie. Jeszcze inni chcą być z kimś, ponieważ boją
się samotności. Ogarnia ich strach na myśl, że nigdy
nie zaznają przyjemności bycia razem, czułości drugiej osoby. Nie jest ważne dla nich to, czy coś do tej
osoby czują, czy tak naprawdę ona sprawia, że jest
się szczęśliwszym. Nie interesuje ich to, czy tę osobę ranią udając uczucia. Ważne dla nich jest to, żeby się dobrze bawić, poczuć, że jest się dla kogoś
ważnym, że ta osoba zrobiłaby dla nich wszystko, że
zawsze mogę na nią liczyć i nigdy im ona tej pomocy nie odmówi. Niektóre osoby są ze sobą dla
pieniędzy. Najczęściej kobiety są w związku z mężczyznami nie dlatego, że darzą ich uczuciem, czują
się przy nich bezpiecznie. Są, bo jest im tak wygodniej. Wiedzą, że ukochany zrobi dla nich wszystko,
odda swoją całą pensję, każde pieniądze, żeby
uszczęśliwić wybrankę, żeby kupiła sobie wszystko,
co się jej spodoba. Czy to jest miłość?
Nie jestem ekspertem w tym zakresie, ale
mam swój pogląd na ten temat. Dwa razy już, dając
różne przykłady, swoją wypowiedź kończyłam pytaniem – czy to jest miłość? Zabieg ten nie był przypadkowy, gdyż sądzę, iż miłość to coś więcej niż
pieniądze, dobry byt, wielka willa, ładny samochód
Klaudia Makiełła
21
Jak pomagać, aby nie zaszkodzić - czyli kilka słów
o ptakach i ich dokarmianiu
Po polskiej złotej jesieni nadeszła zima. Ta niezwykła pora roku oprócz swojego niewątpliwego uroku
niesie ze sobą wiele ograniczeń i trudności. W okresie, kiedy panują minusowe temperatury, wieją przeszywające lodowate wiatry, kiedy rośliny zielne, o ile przetrwały, to zostały okryte warstwą śniegu a owady ukrywają się w trudno dostępnych miejscach, większość zwierząt, w tym także i ptaki, przeżywają naprawdę
ciężkie chwile.
Dla wielu gatunków ptaków głównym pokarmem, obok owoców
i nasion, są owady występujące pod każdą postacią (od jaja, przez poczwarkę po owady dorosłe). Te skrzydlate zwierzęta zjadają ich ogromne ilości. Dla przykładu jedna sikora bogatka średnio zjada w ciągu
minuty 24 owady ukryte pod korą gałęzi drzew, a jednego dnia jest
w stanie odwiedzić nawet około tysiąca drzew! Ptaki są więc naturalnym regulatorem liczebności owadów, dlatego właśnie są tak
ważnym elementem przyrody, niezwykle cenionym również
przez leśników. Starają się oni przyciągnąć ptaki do lasu, zakładając specjalne remizy, czyli skupiska roślin zielnych, krzewów i drzew
(np. głogu, czarnego bzu, berberysu, jarzębiny), których owoce stanowią przysmak ptaków. W okresie, kiedy owadów jest mniej lub
są całkowicie nieaktywne, np. zimą, ptaki uzupełniają swoją owadzią dietę o pokarm roślinny, między innymi nasiona i ziarno.
Wiele gatunków gniazdujących w naszym kraju ptaków odlatuje
na zimowiska do cieplejszych krajów Europy Zachodniej lub na południe – do krajów śródziemnomorskich i doAfryki. Jednak sezonowa emigracja tych pożytecznych
stworzeń nie dla wszystkich jest obligatoryjna i część przedstawicieli naszej awifauny zostaje w kraju. Jednak
wśród ptaków, które w Polsce możemy obserwować zimą, nasze rodzime stanowią zaledwie część. Pozostałe przyleciały do nas z Rosji lub Skandynawii i traktują one Polskę jako cieplejszy kraj.
Gdy tylko zima pokaże swoje mroźne oblicze, całe stadka ptaków widywane są w pobliżu ludzkich
siedzib. Najczęściej spotykane są niewielkich rozmiarów sikory (bogatka, modra, czubatka), wróble, rudziki, kowaliki, gile, szczygły, zięby czy z tych nieco większych kosy i sójki, dzięcioły duże,
w miastach często także gołębie. Na ten widok większość z nas zaczyna odczuwać w sobie całe pokłady empatii. Wzruszeni widokiem targanych wiatrem piórek, czym prędzej ruszamy ptakom na pomoc.
Dokarmianie ptaków ma swoich zagorzałych zwolenników i przeciwników. Z jednej strony od tysięcy lat ptaki radziły sobie zimą bez człowieka. To czy tej zimy nakarmimy stadko sikor,
czy zmusimy je do poszukiwania pożywienia we własnym zakresie może i wpłynie na życie pojedynczych
osobników, ale będzie raczej obojętne dla losów całego gatunku. Dodatkowo widok nieodpowiedniej, często zawilgotniałej karmy rozsypywanej wszędzie, gdzie ptaki mogą
usiąść – na parapetach, chodnikach, na stolikach, ławkach i we
wszelkich miejscach przyprawić może niejednego przyrodnika
o dreszcze. Bo tak „pomagając” ptakom, niejednokrotnie fundujemy im niestrawność, osłabiamy ich instynktowny lęk przed człowiekiem i jego czworonożnymi pupilkami –po prostu ptakom szkodzimy.
Z drugiej jednak strony dokarmianie ptaków pozwala bliżej przyjrzeć się tym
niezwykłym zwierzętom, rozwija ciekawość i powoduje, że interesujemy się poszczególnymi ich gatunkami. Dodatkowo pomoc ptakom pogłębia w nas poczucie więzi z przyrodą, powoduje, że czujemy się współodpowiedzialni za jej losy i bardziej racjonalnie podchodzimy do spraw związanych
z ochroną środowiska.
Jeżeli już zdecydujemy się dokarmiać ptaki, powinniśmy zapoznać się z kilkoma ważnymi aspektami
dokarmiania, by nasza pomoc faktycznie przynosiła im korzyści.
Kiedy zacząć dokarmiać ptaki?
Najrozsądniej jest rozpocząć dokarmianie ptaków w okresie, kiedy pojawiła się zwarta okrywa śnież-
22
na, występuje silny mróz i szron. Zbyt wczesne rozpoczęcie
dokarmiania może wręcz zaszkodzić ptakom, które zwiedzione łatwo dostępnym pokarmem zamiast odlecieć dalej
na zimowisko, mogą zdecydować się wyjątkowo spędzić zimę w naszym kraju. Może się wtedy okazać, że ilość dostępnego pokarmu jest dla nich niewystarczająca.
Należy również pamiętać, że jeżeli już zdecydujemy się
na „otwarcie ptasiej stołówki” powinniśmy karmę dostarczać regularnie. Ptaki (zresztą podobnie jak ludzie) szybko
przyzwyczajają się do dobrego. Uczą się, że w danym miejscu
mają podany pokarm, więc nie zadają już sobie większego trudu, by pod korą drzew wyszukiwać jaj lub larw owadów. Zamiast
tego czekają aż hojny gospodarz dosypie karmy do karmnika. Gdy
Kos najczęściej zjada to, co z
to nie następuje zostaje im niewiele czasu na samodzielne szukanie
karmnika wypadnie, choć jak
widać
pokarmu. Jeżeli więc czyjś zapał do dokarmiania ptaków okaże się raczej
nie zawsze
słomiany i taki delikwent szybko nagle porzuci chęć niesienia dalszej pomocy okolicznym ptakom, może się to dla nich źle skończyć. Brak pożywienia
oznacza dla nich brak źródła energii, to z kolei powoduje brak sił i „paliwa” do wytwarzania ciepła. Na dłuższą metę, jeżeli taki porzucony
ptak w miarę szybko nie odzwyczai się od wyczekiwania i jeżeli
sam nie zabierze się do szukania pożywienia, może się to dla
niego skończyć tragicznie.
W cieplejszych okresach zimy można ograniczyć ilość wysypywanego pokarmu. Gdy śnieg stopnieje najlepiej zaprzestać dokarmiania. Okresem granicznym, kiedy już
kategorycznie powinniśmy przestać częstować ptaki karmą, jest późna wiosna. Wtedy bowiem większość ptaków
karmi pisklęta, które powinny otrzymywać wysokobiałkowy pokarm owadzi. Uzależnianie więc ich od dalszego dokarmiania pokarmem roślinnym przyniesie im więcej szkody
niż pożytku.
Ptasia stołówka, czyli KARMNIK
Przede wszystkim powinien się on znajdować w miejscu
trudno dostępnym dla drapieżników, w tym również wszelkich
Sikora bogatka uwielbia słonin
przydomowych czworonogów. Równie ważny, co umiejscowienie
ę
karmnika, jest jego wygląd. Człowiek teoretycznie myśląc o ptakach,
choć bardziej chyba o sobie, zaczął tworzyć coraz to bardziej wymyślne
karmniki. W wyniku czego niejednokrotnie możemy spotkać fantazyjne
platformy, które jednak bardziej niż bezpieczną jadłodajnię przypominają krzykliwe domki dla lalek. Zapytałby ktoś i co w tym złego? Odpowiedź – wiele. Karmnik powinien przede wszystkim kojarzyć
się ptakom z miejscem bezpiecznym. Najlepiej, aby był zbudowany z naturalnych materiałów, jak np. drewno. Zamiast malować go jaskrawo zieloną, lub, co gorsza – czerwoną farbą,
zaimpregnujmy go tylko lub pomalujmy na kojarzące się
z naturą brązy. Jaskrawe kolory często kojarzą się zwierzętom z niebezpieczeństwem, dodatkowo zdecydowanie łatwiej wypatrzyć taką kolorową stołówkę drapieżnikom.
Kolor karmnika to jedno, kolejną ważną cechą jest jego
konstrukcja. Podstawowy element to zadaszenie. Powinno ono chronić karmę przed deszczem i śniegiem. Dobrze,
aby karmnik nie stał bezpośrednio na ziemi, bo wówczas będzie wilgotniał od podłoża. Te podstawowe wymagania odnośnie karmnika wynikają z faktu, iż pokarm dla ptaków nie
Widywane u nas rudziki są czę
może być wilgotny, zawilgotniały łatwo się psuje.
sto
Waż
nym jest także, aby jego konstrukcja umożliwiała jego czyszprzybyszami ze Skandynawi
i
czenie z resztek jedzenia i odchodów. Czynność ta jest wymaga-
23
na oczywiście ze względów sanitarnych. Nikomu chy- wimy, nie należy podawać im resztek z naszego stoba nie trzeba szczegółowo opisywać miejsc, w któ- łu. Wszelkiego rodzaju doprawiany pokarm może im
rych ptaki jadły jakikolwiek posiłek. Można by rzec, że jedynie zaszkodzić.
Osobiście jestem za dokarmianiem ptaków
wszędzie, gdzie coś zjedzą, zostawiają „w podziękow okresie ciężkiej zimy (oczywiście zgodnie z przedwaniu” swoiste „prezenciki” w postaci odchodów.
Pomijając raczej oczywisty wątek estetyczny trzeba stawionymi powyżej zasadami). Możliwość obcowapowiedzieć, że często w ptasich odchodach żyje wie- nia z tymi niezwykłymi stworzeniami potrafi sprawić
le pasożytów. Różne ich formy odznaczają się zróżni- wielką radość. Jednak nie da się ukryć, że dużo więcej
cowaną zjadliwością i chorobotwórczością względem wrażeń może dostarczyć obserwowanie ich w lesie,
poszczególnych gatunków ptaków. Tak więc odcho- z dala od ludzkich siedzib. Dopiero tam można dody jednego osobnika mogą być bardzo niebezpiecz- strzec ich spryt, inteligencję oraz niezwykłe umiejętne dla zdrowia jego samego, a w szczególności dla ności pozwalające przetrwać ciężki zimowy czas.
Wszystkim miłośnikom ptaków życzę
przedstawicieli innych gatunków.
powodzenia i satysfakcji w obcowaniu z przyrodą.
Ptasie menu, czyli – czym dokarmiać ptaki?
Ptaki ze względu na ich upodobania pokar- Zapraszam również do obejrzenia zdjęć, których
mowe można podzielić na kilka grup. Ziarnojady, re- autorem jest Karol Duer. Zainteresowanych ptakami
i ich zwyczajami odsyłam do odwiedzenia stron:
prezentowane u nas głównie przez:
www.dziupla.org oraz www.birdwatching.pl
sikory, kowaliki, łuszczaki, trznadle, wróble i gołębie najAgata Stanecka
lepiej jest dokarmiać
nasionami słonecznika
lub mieszanką, która zawiera nasiona konopi, ziarno
prosa, jęczmienia i innych
zbóż. Miękkojady, do których
zaliczane są: drozdy, rudziki,
szpaki, nie pogardzą płatkami
owsianymi, pokruszonymi orzechami, ześrutowanym ziarnem lub
otrębami z dodatkiem łoju (smalcu), suszonymi jagodami, rodzynkami, kawałkami jabłek. Ptactwo wodne,
takie jak: krzyżówki czy łabędzie, jeżeli już
zdecydujemy się je dokarmiać, powinno
otrzymywać ziarno, np. jęczmienia.
Dużą popularnością wśród ptaków cieszą
Przepis na energetyczną karmę dla ptak
ów
się specjalne gotowe kule tłuszSkładniki:
czowe z ziarnami. Można je
• smalec,
bez problemu nabyć w sklepie
• mieszanka nasion (słonecznik, proso,
siemię lniane);
zoologicznym lub nawet zrobić
• siatka, np. po czosnku lub cebuli albo
pudełka, np. po serku;
samemu (przepis znajduje się
• mocny sznurek.
w ramce). Wieszamy je w karmniku
Wykonanie:
lub na gałęzi drzewa (na wysokości
1. Smalec wyjąć z opakowania, włożyć
do miseczki, zostawić
minimum 2 metrów). Dodatkowo siby rozmiękł.
kory lubują się w surowej słoninie. Po2. Do miękkiego smalcu dodać mieszank
ę ziaren. Wymieszać.
wieszona na sznurku znika w mgnieniu
3A. Wersja z pudełkami:
oka, zjadana przez całe rzesze tych pta• W pudełkach robimy dziurkę, przez
którą przewlekamy sznurek.
ków. Zdarza się czasami, że z wywieszonej
• Wypełniamy pudełka karmą.
słoniny drobne ptaki nie cieszą się zbyt dłu• Wstawiamy do lodówki do zestalenia
.
go, bo staje się ona łupem znacznie więk3B. Wersja z siatką:
szych od sikory – dzięcioła dużego lub sójki.
• Mieszankę wstawiamy do lodówki do
zestalenia.
Sama niejednokrotnie byłam świadkiem ta• Formujemy kule.
kiego, zdawałoby się barbarzyńskiego, czy• Wkładamy kule do siatki.
nu. Warto jednak pamiętać, że doskonale
• Zawiązujemy.
wpisuje się on w ptasie życie i nie powinniśmy • Wieszamy w odpowied
nim miejscu.
z tego powodu rozpaczać.
Bez względu na to o jakiej grupie ptaków mó-
24
Paulina radzi…
Być miłym za wszelką cenę, to się opłaca…
Wyobraź sobie świat, w którym każdy człowiek jest indywidualną jednostką, stawiającą swoje dobro ponad wszystko. Owe istoty za nic mają
cierpienie innych, gdyż są zapatrzone w blask swojej świetności, która z czasem zaślepia i czyni obojętnym na to, co je otacza. Pycha odbiera im
wrażliwość, same ustalają sobie zasady, żyją tylko
i wyłącznie dla siebie. Podoba ci się ta kraina? Jestem pewna, że czegoś ci w niej brakuje. Natura
ludzka jest tak wspaniała, że wszyscy domagają się
choć garstki dobroci. Bez względu na płeć, wiek, czy
narodowość w nas samych głęboko zakorzeniona jest tęsknota za zrozumieniem i życzliwością,
okazywaną za pomocą gestów czy też słów przez
mamę, dziadka, brata, ale także panią pracującą
w sklepie spożywczym, listonosza albo zajmującego wysokie stanowisko urzędnika. Wymagamy tego od innych, niejednokrotnie sami będąc
niekonsekwentnymi wobec własnych oczekiwań.
Skromność, takt, życzliwość w opozycji pychy, arogancji, obojętności. Jak mimo wszystko zachować
pogodę ducha?
Pierwszym i myślę, że najtrudniejszym krokiem jest zapisanie w swoim umyśle, ale przede wszystkim
w czynach maksymy, którą niegdyś
wypowiedziała Gabriela Zapolska:
„Dobroć to jedyny motor życia.”
Sens ukryty w cytacie może wydawać się zaskakujący. Jeśli dajemy
komuś swoją uprzejmość, zyskujemy nawet więcej niż on. Czujemy
się wówczas potrzebni i choć bywa,
że nie chcemy się do tego przyznać,
robi nam się ciepło na sercu. Nie
wegetujemy na tym świecie, zapatrzeni tylko i wyłącznie w czubek
własnego nosa. Znajdujemy jego
sens. Ważniactwo, pyszałkowatość,
zuchwałość prowadzą w zupełnie
odmienną stronę. Są drogowskazem, który pokazuje drogę prowadzącą w przepaść. Spadniemy
na samo dno, wyalienowani, przez
nikogo nie lubiani. Czasem tak trudno jest okazać komuś życzliwość,
być taktownym. Budzik rano nie zadzwonił, spóźniłeś się na umówione
spotkanie, przyjaciel cię zdenerwował. Za to wszystko, co nam się przydarzyło najczęściej karzemy ludzi, którzy ani trochę nie są związani z owymi
pechowymi sytuacjami, podążającymi krok za krokiem akurat za nami. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że wykazanie się taktem i opanowaniem
w momencie, kiedy w środku aż drżymy jest nie lada wyzwaniem. Ale może warto zrobić dobrą minę
do złej…sytuacji. Gwarancją jest fakt, że kiedy burza naszych hormonów i nerwów się uspokoi, będziemy mogli z dumą stwierdzić, że nie daliśmy się
ponieść negatywnym emocjom. A pozytywnym
skutkiem ubocznym, który tak często nam umyka,
będzie także to, że możemy poprawić dzień niejednemu człowiekowi. Jeszcze nikt bowiem nie stracił
na uprzejmości. Na jej braku owszem – w oczach innych.
Jeśli kiedykolwiek będziesz się zastanawiać, jak bardzo kogoś nienawidzisz i chcesz, żeby
stało mu się coś nieprzyjemnego, pomyśl: „Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.” Doskonale znamy to przysłowie, wydobywające się z ust pokoleń. Odnosimy
25
je jednak najczęściej do przykrych sytuacji. Należy
spojrzeć na drugą stronę medalu. Jesteśmy dla kogoś mili, jednocześnie ten ktoś staje się miły dla nas.
O ile przyjemniej chodzi się do miejsc, gdzie spotykamy się ze zrozumieniem, skromnością, o ile
łatwiej załatwia się sprawy z osobami niewywyższającymi się, u których nie występuje ani krzta arogancji. A my? Tak często jesteśmy egoistycznymi
pyszałkami pozbawionymi ludzkich odruchów.
A kiedy w ramach odwetu otrzymujemy to samo
od otoczenia, czujemy się urażeni i niesprawiedliwie
potraktowani. To, co dajemy, wraca do nas ze zdwojoną siłą. Na pewno nikt nie wybrałby podwójnej
nienawiści zamiast podwójnej dobroci. Posługując
się słowami Tolmanna Pescha: „Życzliwość jest pragnieniem szczęścia drugich”, chciałabym zwrócić
uwagę na leczniczą moc tejże cechy charakteru. Jesteśmy jak antidotum przeciwko odrzuceniu, odseparowaniu, brakowi poczucia własnej wartości,
wrażeniu, że tylko zawadza się na tym świecie. Trzeba zatem zakorzenić sobie głęboko w sercu głos powtarzający: „Każdy, nawet najmniejszy przejaw
uprzejmości, najdelikatniejszy uśmiech może odmienić komuś dzień”. Poza tym dajemy sobie gwarancję, że jeśli my będziemy potrzebowali dobrego
słowa i otuchy, dostaniemy je.
Choć może wydawać się to niemożliwe, ale
zachowanie taktu jest dobrym sposobem na przysłowiowe utarcie nosa naszym wrogom. Nic bowiem nie denerwuje twoich nieprzyjaciół tak, jak
świadomość, że jesteś dla nich miły. Zamiast obmyślać plan zemsty i kontrargumenty, jakimi mógłbyś
napaść delikwenta podczas waszej kolejnej kłótni,
uśmiechnij się do niego szczerze i podaj rękę w geście pojednania. Zapewniam, że jego mina w tej sytuacji będzie wręcz komiczna. Rezygnacja z rzucania
obelg, czyli z pozoru poniesiona klęska, okazałaby
się druzgoczącym zwycięstwem. Pochylamy się
nad inteligencją, jednak klękamy przed dobrocią.
Okazywanie innym szacunku jest równoznaczne
z otrzymywaniem go. Oprócz tego dostaje się szansę na zmianę nieodpowiednich zachowań nie tylko
swoich, ale również innych osób. „Odpowiadaj dobrem na zło, a zniszczysz w podłym człowieku zadowolenie ze zła.”-Lew Tołstoj. Gdyby każdy
kierował się tą maksymą, świat ewoluowałby w kierunku czegoś niemalże idealnego. Do tej ewolucji
potrzebny jest jednak czas i zwykle zaczyna się ona
od jednej jednostki, która pociąga za sobą kolejne.
Dlaczego my nie mielibyśmy być tą jednostką? Dlaczego nie zacząć od siebie? Na samym początku powinniśmy się pozbyć belki z naszego oka, a dopiero
później zwracać uwagę na drzazgę tkwiącą w oku
kogoś innego. To jest metoda, dzięki której jest się
coraz bliżej doskonałości. Życzliwość, skromność,
takt, wyrozumiałość to magiczne klucze, które
otwierają przed nami niemalże każde drzwi. Obojętność, pycha, bezczelność są natomiast spustami,
które zamykają nam drogę do świata i do ludzi, tak
bardzo nam potrzebnych. Warto zatem czasem poświęcić swoją dumę, a w zamian zyskać o wiele
większy skarb, jakim jest szacunek.
Nasze pasje
Partycja Kwiatkowska – osoba bardzo sympatyczna i otwarta na innych ludzi. Kocha taniec, dobrą książkę i z dużym zaangażowaniem pełni funkcję tamburmajorki grupy choreograficznej
„Dziewczęta z buławami”, której specyfiką jest taniec marszowy
z przyrządem zwanym buławą. Zadałyśmy Patrycji kilka pytań, dotyczących jej pasji. Oto przebieg naszej rozmowy:
Witaj Patrycjo. Wiemy, że tworzysz lokalną kulturę. Czy zechciałabyś odpowiedzieć nam na kilka pytań związanych z Twoją pasją?
Patrycja: Oczywiście, pytajcie, chętnie odpowiem na wasze
pytania.
Może na początek opowiesz nam jak zaczęła się Twoja taneczna przygoda?
W pierwszej klasie mojej obecnej szkoły, czyli gimnazjum,
Pan dyrektor ogłosił na apelu, iż szkoła chce kontynuować tradycję
choreograficzną zainaugurowaną w 1999 roku w Drezdenku. Jej bazą było ówczesne Liceum Ogólnokształcące.
26
Paulina Śpiewak
Kultywowania owej wartości, wywodzącej się z kultury francuskiej, podjęła się była tamburmajorka – Pani Natalia Nadworna.
Dowiedziałam się o szczegółach naborów, namówiłam koleżanki i poszłyśmy na pierwszą próbę.
Spodobało nam się i zostałam. Zajmuję się już
tym trzy lata.
Wymienisz największe i najważniejsze dla Ciebie/Was osiągnięcia?
Zdecydowanie największym osiągnięciem był udział w ubiegłorocznych spotkaniach
orkiestr dętych „Alte Kameraden” w Gorzowie
Wlkp. Tamburmajorki z Drezdenka otrzymały wy-
rażającej treści utworu muzycznego, podkreśla
jego charakter i rytmikę, a także służy prezentacji postawy estetycznej osoby tańczącej. Dlatego
też całą uwagę koncentrowałam na posługiwaniu
się owym przyborem, który wbrew pozorom nie
jest ozdobnym elementem wyposażenia tancerki, lecz każdorazowo musi podkreślać treści pozamuzyczne utworu i dodatkowo służyć ilustracji
i odtwarzaniu rzeczywistości potocznej. Moja
więc rola wymaga szczególnego skupienia i odpowiedzialności za prezentację artystyczną grupy. Trudno także wyobrazić sobie główną
kreatorkę grupy, która co kilka taktów gubi buła-
różnienie i nagrodę publiczności wraz
z Młodzieżową Orkiestrą Dętą.
Macie na swoim koncie jakieś inne osiągnięcia?
Uczestniczymy głównie w prezentacjach lokalnych i ponadlokalnych, które nie
przynoszą nam większej popularności. Jeśli
chodzi o udział w wydarzeniach poza granicami
kraju, to najdalej byliśmy w Peitz.
Jesteś prowadzącą zespół Dziewczęta z buławami. Opowiesz nam, jak do tego doszło?
Moja poprzedniczka z uwagi na podjęcie
nauki w szkole ponadgimnazjalnej zrezygnowała z tańczenia. Ponieważ zdaniem Pani instruktor
charakteryzowałam się szczególną ekspresją ruchową, wrażliwością na muzykę, a także umiejętno ścią po słu gi wa nia się bu ła wą, za tem
można było powierzyć mi funkcję tamburmajorki.
Co sprawiało Ci największe trudności podczas ćwiczeń?
Buława obok funkcji komunikującej i wy-
wę. I właśnie przybór ten sprawia, zwłaszcza
początkującym tancerkom, pewien kłopot,
nie tylko zresztą techniczny.
Wasza grupa jest zgrana, czy są między Wami
kłótnie?
Problemy i nieporozumienia się zdarzają, ale nie
ma grupy idealnej. Przeważnie nasze relacje są
dobre.
Jak często macie próby i ile czasu potrzebujecie na ćwiczenia?
Próby odbywają się raz w tygodniu. Spotykamy się wszystkie, tańczymy układy i pracujemy nad nowymi. Uczymy się podrzutek lub
same komponujemy układy. Przeważnie trwa
to 1,5-2h, ale daje dużo radości, gdyż jesteśmy
bardzo zgranym zespołem.
Dziękujemy Ci za wywiad i życzymy dalszych
sukcesów w samorealizacji.
Alicja Sowała
Patrycja Bober
27
Moje Boże Narodzenie
Czy to dziwne, że świętowanie zaczyna się
już 1 listopada? I nie mam tu na myśli dnia Wszystkich Świętych. Pierwszą reklamę z uśmiechniętym
Mikołajem, śniegiem na ulicy i wielkimi zakupami
zobaczyłem właśnie wraz z początkiem listopada.
Razem z tym przyszło także zjawisko, które osobiście nazywam „przedświątecznym marudzeniem”.
Zewsząd można usłyszeć: „Znowu reklamy z Mikołajem!”, „Oho, zaczyna się, komercja aż kipi”,
„Przecież jeszcze nie ma śniegu, a już pokazują
wszystko świąteczne” albo (chyba najbardziej popularne od paru lat) „Puścili „Kevina” szybciej, już
w listopadzie, kto by pomyślał…”
To „przedświąteczne narzekanie” zapewne udziela się wielu ludziom, bo jesteśmy podatni
i manipulowani przez otaczający świat. Jednak ja
w tych listopadowo-grudniowych reklamach, wystawach sklepowych i pismach widzę coś zupełnie
innego. Nie komercję, nie pieniądze, ale nastrój.
Piękną, rodzinną, świąteczną atmosferę.
Jestem człowiekiem, który wraz z nastaniem chłodniejszych październikowych dni marzy
o śniegu, ciepłym ubraniu, herbacie, wolnym czasie i przyozdobionym domu. To w październiku
moje uszy zaczynają słuchać świątecznych piosenek. Czemu tak wcześnie? Może dlatego, że tęsknię za tą piękną atmosferą…
Reklamy bożonarodzeniowe nie
przeszkadzają mi nawet w najmniejszym stopniu. Pozwalają mi przypominać, że: „Coraz bliżej Święta!” jak
to śpiewa Ania Szarmach w jakże
popularnych spotach Coca-Coli.
Muzyka… Zgodzą się Państwo, że ten element kultury człowieka wpływa na nas z wielką siłą.
Piosenki o charakterze bożonarodzeniowym mają więc
pewnie za zadanie wywołanie u nas stanu błogości
i podwyższenie atmosfery. Wracam ze szkoły, jak zawsze
wykończony i żądny
odpoczynku. Nauka
i zadania domowe
oczywiście odbierają
28
możliwość zrelaksowania się. Moja rada na to? Muzyka świąteczna podczas uzupełniania zadań!
Dzięki temu mój tok myślenia zmienia się na bardziej pozytywny. Mam do wykonania jeszcze tyle
poleceń, ale słyszę muzykę, a to oznacza, że niedługo święta, czyli czas odpoczynku. W taki sposób
od razu czuję się lepiej i obowiązki są nieco przyjemniejsze. Proszę jednak nie ograniczać się tylko
do słuchania symbolu świąt – Wham! „Last Christmas”. Ile mój komputer przechowuje piosenek idealnych do świątecznego relaksu, nie zdołacie sobie
wyobrazić. Z godniejszych uwagi polecam „Driving
Home for Christmas” Chrisa Rei, „Od Świąt
do Świąt” Krzysztofa Kiljańskiego i „Jingle Bells”
zespołu Yello.
Ozdabianie domu… To element decydujący o wprowadzeniu klimatu wśród wszystkich domowników. Mogę wprawdzie ozdobić tylko
i wyłącznie mój pokój już w listopadzie, lecz po wyjściu z niego zobaczę zwykły, nie przystrojony korytarz. Jednak gdy nadchodzi ten piękny moment
ozdabiania rezydencji, jestem cały w skowronkach.
Zaangażowanie w prace domowe osiągają wtedy
apogeum. A po wszystkim można spokojnie odpocząć z kubkiem herbaty w otoczeniu choinki, lampek i girland.
W miejscu, w którym pracuję, też czuć
zbliżający się okres świąt. Niektórych może dziwić sformułowanie „pracuję”, ale tak, szkoła
jest na tyle wymagającą placówką, że określenie „pracować” lub raczej „harować”
są doprawdy słuszne. Jednak nawet tam
łaskawy wzrok Boga zagląda i tworzy atmosferę.
Przejawia się to
w świątecznych konkursach, jak Christmas Song
Competition (Konkurs
Bo żo na ro dze nio wej
Piosenki Angielskiej)
czy Konkurs na najlepszy wieniec adwentow y. J e s t j e d n o
wy da rze nie, któ re
traktuję szczególnie jako
przejaw zbliżającego się Bożego
Narodzenia – Maraton Pisania Li-
stów Amnesty International. Ludzie w przygotowanych miejscach maratonowych piszą jak największą ilość listów w obronie osób, które nie spotkały się z respektowaniem praw człowieka. To takie piękne, że w tym wyjątkowym czasie możemy pomóc potrzebującym.
Najważniejszy jednak z tego wszystkiego jest przychodzący na świat Jezus i adwent
poprzedzający jego chwalebne nadejście. Czas, kiedy możemy z niecierpliwością czekać, wypatrywać Zbawiciela i jednocześnie umacniać wiarę przez rekolekcje, spowiedź czy Pismo
Święte. Ludzie często zapominają o tym, że w Bożym Narodzeniu nie chodzi głównie
o prezenty czy choinkę, ale o Boga. Smutne, ale prawdziwe. Zatrzymajmy się czasem
i pomyślmy, czemu my w ogóle świętujemy w grudniu. Bo rodzina? Bo tradycja? Bo każdy tak robi?
Siedząc w fotelu przed kominkiem wWigilię będę rozmyślał o tym, ale też
o otaczającej mnie rodzinie, o pasterce, na którą niedługo pójdę, o mojej ukochanej, dzięki której święta w przyszłości będą wyglądały nieco inaczej. Wszystkie te myśli zleją się w całość i tak powstanie atmosfera świąt. Dzięki temu będę mógł Wam,
Kochani Czytelnicy, złożyć w duchu życzenia wspaniałego czasu, błogosławieństwa Bożego i spełnienia najskrytszych marzeń. Właściwie życzenia kieruję
już dzisiaj, ale każdy może je odczytać w dowolnym momencie. Za każdym
razem będą jednak tak samo szczere.
Damian Paszkowski
ŚWIĘTECZNO-ANIELSKA PRZEMIANA
W PRACOWNI MALARSTWA I RYSUNKU ARKADIA
Oszaleli anieli, anieli...
My maleńcy na ziemi,
Chłodu mgłą otuleni...
Jak płomyki, szarudze na złość...
Kiedy dom z naszych dłoni
Ciepłe słowa ochroni...
By nam serca nie zmarzły na kość...
(…)
Oszaleli anieli, cali w bieli od chmur.
Gdy na ziemię spłynęli, niby śnieg białych piór...
I jak ziemia szeroka, wszędzie nowa epoka...
Oszaleli anieli, anieli…
Ileż prawdy niosą w sobie słowa znanej piosenki dającej wyraz świąteczno-zimowej aurze…
To właśnie anioły są jednymi z tych świątecznych
symboli, które najczęściej kojarzą nam się nie tylko z Bożym Narodzeniem, ale również z dobrem
i duchową opieką. Wszak to one są posłańcami Boga,
którzy służą ludziom, pomagając im wybrać właściwą drogę…
Metaforycznie przenosząc biblijną rolę aniołów do naszej rzeczywistości, można stwierdzić, że
każdy z nas może stać się takim aniołem, a czas świątecznej refleksji jest ku temu wspaniałą okazją. Każdy
bowiem moment jest właściwy do tego, aby emanować dobrem. Najłatwiej jest zacząć od rzeczy najprostszych, które jednak z pozoru wydają się najłatwiejsze…
Zastanawiając się nad czasem spędzanym
na co dzień, dla wielu oznacza on niejednokrotnie jego brak, a zwłaszcza jego brak dla bliskich – osób, którym tak naprawdę chcielibyśmy poświęcić go
zdecydowanie więcej…, ale w praktyce pozostają jedynie niespełnione deklaracje….
Wychodząc im naprzeciw i stwarzając niepowtarzalną okazję do tego, aby razem spędzić ten
najpiękniejszy czas w roku, pracownia malarstwa
i rysunku Arkadia zaprosiła w tym roku dzieci
i ich rodziców na warsztaty decoupage, które za-
29
owocowały właśnie tym, co zwłaszcza dla dzieci,
właściwie jest najważniejsze – czasem spędzonym
z rodzicami, z którymi mogły przeżyć artystyczną
przygodę w świąteczno-anielskiej atmosferze.
Efektem wspólnie spędzonego czasu w pracowni były własnoręcznie wykonane ozdoby świąteczne, których wartość można ocenić jako
bezcenną – wszak nigdzie kupić takich nie można, a wspólny wysiłek włożony w ich
wykonanie to radość, której
nie zastąpi żaden prezent kupiony pod choinkę… Uczestnicy warsztatów zmienili
się bowiem w artystów
i z ogromną pasją oraz zaangażowaniem tworzyli świątecz ne ozdo by me to dą
de co upa ge, po le ga ją cą
na przyklejaniu różnorodnych
wzorów wyciętych z papieru
do odpowiednio przygotowanej powierzchni. Podczas zajęć uczestnicy świątecznego
spotkania krok po kroku malowali swoje ozdoby według
własnej inwencji twórczej.
Każdy mógł bowiem wykonać ozdobę w wybranych
przez siebie wzorach i kolorach. Przepięknie wykonane
bombki z motywami aniołków, pier ni ko wych serc,
gwiazd betlejemskich czy
30
świątecznych podarunków, a także połyskujące złotem lampiony, to tylko niektóre z dzieł, które stały
się miłym świątecznym akcentem czy też
prezentem w niejednym domu... Efekty pracy były
imponujące, a całemu procesowi twórczemu towarzyszyła miła, przytulna i świąteczna atmosfera…
Powstałe prace, a przede wszystkim towarzysząca
im ra dość two rze nia i
możliwość spędzenia czasu
z bliskimi dały nam największą
satysfakcję płynącą ztego świątecznego spotkania.Wszak, podobnie jak w słowach wyżej
wspomnianej piosenki – dom
(tym razem to były m. in. bombki, aniołki czy serca) z naszych
dłoni, ciepłe słowa ochroni...
Oby ko lej ne la ta
wspólnych spotkań łączyły się
z równie bogatą odpowiedzią
osób chętnych do świątecznej
przemiany w anioły, do czego już teraz serdecznie zapraszamy…
Natalia
Majchrzak
Sylwia
Czupryńska-Peszel
dekupaż, decoupage (fr.
découpage– oddecouper‘wycinać”) – technika zdobienia,
która polega naprzyklejaniu doodpowiednio przygotowanej powierzchni (np.: drewna, szkła, tkaniny, plastiku, metalu) wzoru wyciętego zpapieru lub serwetki
papierowej w sposób, który pozwala stworzyć efekt
jednolitej powierzchni, na której nie da się wyczuć
przyklejonego wzoru dzięki pokryciu go wieloma warstwami lakieru [nie wiem, czy tak to robiliście – jeśli
nie, to trzeba nieco zmienić tę definicję, by było dobrze…]. Uważa się, że decoupage pochodzi ze
wschodniej Syberii, gdzie techniką tą ozdabiano groby przodków. Stamtąd metoda ta trafiła do Chin,
gdzie aż doXIIwieku była popularną techniką zdobienia różnorodnych przedmiotów. W Europie pojawiła
się w XVII wieku najpierw we Włoszech, a od XVIII w.
także w innych krajach naszego kontynentu.
Dzięki stosowaniu tej techniki zaczęto uznawać
niektórych twórców za artystów (np. Mary Delany).
Tą techniką posługiwali się także Pablo Picasso i Henri
Matisse. Przy zastosowaniu techniki decoupage wykorzystuje się powszechnie występujące materiały,
takie jak na przykład: powierzchnie do zdobienia (pudełka, kieliszki, doniczki, bombki, ramki dozdjęć, porcelana), wzory do nanoszenia na powierzchnie
(wycięte lub wyrwane z papieru, serwetek papierowych, czasopism czy wydruków komputerowych),
narzędzia (nożyczki, pędzle, żyletki, noże do tapet,
chusteczki), kleje (wikol lub białko jajka), farby akrylowe czy też lakier.
Obecnie można nabyć wiele akcesoriów,
przyborów i materiałów mających zastosowanie
w technice decoupage, które cieszą się szczególnym
zainteresowaniem osób stosujących tę technikę.
31

TYGIEL nr 8 - Centrum Promocji Kultury w Drezdenku

Transkrypt

Podobne dokumenty

mieszkańcy kultura - Centrum Promocji Kultury w Drezdenku

Tygiel nr 1 - Centrum Promocji Kultury w Drezdenku

Grudzień