Fragment - AlmaPress

zwie˛kszaja˛cy ilość przełożeń. Wóz D.Z.V.R. był uzbrojony w 3 karabiny
maszynowe (z możliwościa˛ zwie˛kszenia liczby do 5), a jego załoga składała
sie˛ z 8 ludzi: dowódcy, kierowcy i 6 strzelców. Pojazd miał mase˛ 10 ton
i mógł rozwijać pre˛dkość maksymalna˛ 36 km/h. Po I wojnie światowej 5–10
wozów D.Z.V.R. znalazło sie˛ na uzbrojeniu armii Litwy.
Pod koniec I wojny światowej i podczas powstania wielkopolskiego
niemieckie samochody pancerne stawały sie˛ niekiedy zdobycza˛ żołnierzy
polskich.
Po zakończeniu I wojny światowej pokonane Niemcy musiały zastosować
sie˛ do zarza˛dzeń zwycie˛zców. Ustalenia traktatu wersalskiego ograniczyły
liczebność armii niemieckiej do 100 000 żołnierzy oraz proporcjonalnej ilości
sprze˛tu i uzbrojenia. W przypadku samochodów pancernych ograniczenia
dotyczyły również typów i uzbrojenia, które musiało odpowiadać warunkom
postawionym przez Komisje˛ Mie˛dzynarodowa˛, a mianowicie: musiały mieć
podwozie kołowe oraz uzbrojenie składaja˛ce sie˛ tylko z dwóch karabinów
maszynowych. Około 150 starych i w znacznym stopniu zużytych wozów
pancernych z okresu wojny armia niemiecka przekazała policji, a do celów
wojskowych zamówiła nowe pojazdy o konstrukcji zmodyfikowanej w wyniku
doświadczeń z bojowego wykorzystania ich poprzedników. W służbie pozostała również niewielka ilość wojennych wozów be˛da˛cych w dobrym stanie
technicznym, głównie Ehrhardt M 17/19. Wykonanie nowych pojazdów
zlecono firmom: Benz – 24 egz., Daimler – 31 egz., Ehrhardt – 30 egz.
Wykonane przez nie samochody pancerne: Benz M 21, Daimler M 21,
Ehrhardt M 21 były bardzo zbliżone konstrukcyjnie, a ich charakterystyki
techniczne i eksploatacyjne były podobne. Co ciekawe, w podstawowej
wersji pojazdy te spełniały kryteria wyznaczone przez Komisje˛ Mie˛dzynarodowa˛ wprowadzaja˛ca˛ w życie postanowienia traktatu wersalskiego, np.
uzbrojenie złożone z 2 karabinów maszynowych, ale konstrukcyjnie posiadały możliwość szybkiego dozbrojenie do 6 karabinów maszynowych oraz
zwie˛kszenia załogi do 9 osób. Nie było to przypadkowe – Niemcy świadomie
podejmowali takie działania w różnych kwestiach zwia˛zanych z armia˛.
Dobrym przykładem jest również zagadnienie liczebności armii. Nominalnie
miała ona 100 000 żołnierzy, ale utworzono szereg „cywilnych” organizacji
kombatanckich (skupiaja˛cych byłych żołnierzy) oraz sportowych i quasi-skautowskich dla młodzieży. Były to organizacje skupiaja˛ce setki tysie˛cy
osób, gotowych w każdej chwili stać sie˛ żołnierzami, choć oficjalnie funkcjonowały jako instytucje cywilne, maja˛ce na celu rozwój fizyczny i moralny
Niemców.
Z naszych zaborców najsłabiej wyposażona w samochody pancerne była
armia austriacka, mimo że przemysł motoryzacyjny tego kraju stał na
wysokim poziomie. Problem jednak nie leżał w możliwościach produkcyj20