poziom satysfakcji pacjentek z opieki okołoporodowej w klinice

POZIOM SATYSFAKCJI PACJENTEK Z OPIEKI OKOŁPORODOWEJ W KLINICE
GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWA SZPITALA KLINICZNEGO NR 1 WE WROCŁAWIU
2016
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 już przez dekadę przeprowadza badanie poziomu satysfakcji
pacjentek z opieki okołoporodowej w Klinice Ginekologii i Położnictwa. Tak więc badanie z 2016 roku jest naszym
małym jubileuszem w rozpoznaniu stopnia zadowolenia Pacjentek z poszczególnych obszarów opieki
sprawowanej nad kobietą rodzącą i noworodkiem. Wyniki anonimowej ankiety dają obraz jakości świadczonych
w tym zakresie usług. W miesiącu maju 2016 roku hospitalizowanych było 168 kobiet, z których każda otrzymała
do wypełnienia formularza ankiety, zwrotność wyniosła 41%.
Oceniane czynniki, to niezmiennie: życzliwość personelu, swoboda rodzenia, możliwość obecności osoby bliskiej
przy porodzie, kontakt z dzieckiem bezpośrednio po porodzie, stopień informowania pacjentki o przebiegu
porodu i stanie zdrowia dziecka, opieka po porodzie.
PORODY ZNIECZULANE
Poród nie musi wiązać się ze wspomnieniem dojmującego
bólu nie do zniesienia. Nowoczesne, bezpieczne i skuteczne
metody znieczulenia porodu dają możliwość łagodzenia
negatywnych doznań. Każda rodząca powinna mieć
możliwość odbycia porodu z akceptowalnym poziomem
bólu, na który – po zapoznaniu się z korzyściami i ryzykiem
– wyrazi zgodę. Aby poznać stopień świadomości kobiet
w tym względzie zadano pytanie o stosunek pacjentek do
porodów znieczulanych.
Uzyskane dane wskazują, że w stosunku do poprzedniej
ankietyzacji nastąpił dwuprocentowy spadek liczby kobiet, które skorzystałyby z możliwości odbycia porodu
w znieczuleniu – obecnie deklarację taką złożyło 48% ankietowanych. Jednak we wcześniejszych badaniach
notuje się stały wzrost zainteresowania tą formą łagodzenia bólu porodowego. Co ciekawe w przeciągu tych lat
wzrósł odsetek kobiet, które nie skorzystałyby z możliwości odbycia porodu w znieczuleniu – od 18% podczas
pierwszego badania do 22% obecnie. Oceniając stopień wyedukowania kobiet w kwestii porodów znieczulanych
– na przestrzeni lat zmniejszyła się liczba przyszłych mam, które nie wiedzą, czy chciałyby odbyć taki poród – od
ponad 40%, gdy zapytano je po raz pierwszy do 30% w ostatnich dwóch latach.
ŻYCZLIWOŚĆ PERSONELU
Dla kobiety rodzącej niezwykle ważny jest sposób, w jaki
personel zwraca się do niej, życzliwość, empatia, czyli cała
sfera kontaktów interpersonalnych. Stąd też poproszono
położnice o ocenę zachowania personelu Izby przyjęć oraz
sali porodowej.
Wyniki wskazują, że badane kobiety w znakomitej większości
oceniły zachowanie personelu Izby przyjęć, jako życzliwy –
88,5% ankietowanych. Dla personelu sali porodowej taką opinię wyraziło 96% badanych.
Dokonując analizy porównawczej obecnej ankietyzacji z badaniem pierwszym i zeszłorocznym zauważa się, że na
sali porodowej wzrósł odsetek osób, które doświadczyły życzliwości ze strony personelu. W Izbie przyjęć wzrost
ten dotyczy tylko pierwszego badania.
BLISKA OSOBA, JAKO WSPARCIE PRZY PORODZIE
Pytania ankiety dotyczyły też obecności bliskiej osoby podczas porodu. Wyniki wskazują, że w stosunku do
pierwszego badania aż o ¼ wzrósł odsetek kobiet (64%), którym towarzyszyła przy porodzie osoba bliska. Także
porównanie z rokiem poprzednim daje procentowy wzrost osób bliskich obecnych podczas porodu. Należy
zaznaczyć, że to czy przy porodzie jest obecna bliska osoba jest suwerenną decyzją pacjentki.
W czasie badania ocenie poddano stosunek personelu sali porodowej do osoby towarzyszącej kobiecie przy porodzie.
Podobnie, jak w poprzednich ankietyzacjach znakomita większość pacjentek stwierdziła, że bliska im osoba była
traktowana w sposób życzliwy. W porównaniu z rokiem 2007 zauważa się prawie 14% wzrost zadowolenia z tego
aspektu usług (97% respondentek oceniło go, jako życzliwy).
SWOBODA RODZENIA
Zagadnienie „swoboda rodzenia” skierowane było tylko do pacjentek, które rodziły siłami natury.
Pytania kwestionariusza dotyczyły swobody rodzenia w I okresie porodu oraz poszanowania prawa kobiety do
wyboru pozycji do porodu.
Pacjentka przygotowana do porodu posiada własną wizję jego przebiegu, dlatego niezmiernie ważna jest komunikacja
w tym względzie między rodzącą a personelem. Istotne jest, aby w pierwszym okresie porodu Pacjentka miała
swobodę rodzenia, tj. możliwość chodzenia, picia,
korzystania z prysznica/wanny, korzystania z pomocy
sprzętów, np. piłki (jeżeli nie zachodzą przeciwwskazania
medyczne). Wszystkie Ankietowane doceniły samodzielność
wyboru – średnia wskazań pozytywnych w tym względzie
wyniosła 87%.
Jako pełną wolność wyboru pozycji do rodzenia, określiło
18% Kobiet, z porady personelu w tym względzie
skorzystało 69%, natomiast 14% Pacjentek odniosło
wrażenie, że pozycja została im narzucona.
INFORMOWANIE
Podczas porodu z udzielanych informacji na temat jego
przebiegu, używanych środkach i zabiegach w pełni
usatysfakcjonowanych było 91% Pacjentek.
Zabieg nacinania krocza uzgodniono z 57% Kobiet, co stanowi
nieco gorszy wynik niż w roku poprzednim, ale jest on wyższy
od badania przeprowadzonego po raz pierwszy.
Zdaniem 2/3 respondentek lekarze pediatrzy udzielali
informacji o stanie dziecka wyczerpująco, natomiast, co trzecia
matka czuła niedosyt informacji.
KONTAKT MATKI Z DZIECKIEM
Pierwszy kontakt z dzieckiem jest dla Matek niezmiernie ważny. Umożliwiony on został zdecydowanej większości
Kobiet po porodzie – 96% ankietowanych miało bezpośredni kontakt ze swoim nowonarodzonym dzieckiem,
z czego 76% stwierdziła, że kontakt ten był dłuższy niż 5 minut.
W odniesieniu do wyników z lat poprzednich widać, jak czas przebywania z dzieckiem tuż po porodzie wydłuża się,
np. podczas pierwszego badania w 2007 roku przedłużony czas trwania pierwszego kontaktu matki z dzieckiem (od
5 do 30 minut) wynosił tylko 15%.
EDUKACJA MATKI Z ZAKRESU KARMIENIA I PIELĘGNACJI NOWORODKA
Do zadań personelu medycznego należy m. in.
propagowanie i zachęcanie młodych matek do
karmienia piersią, nauka karmienia piersią, porady
laktacyjne oraz szeroko prowadzona edukacja z zakresu
prawidłowego pielęgnowania noworodka. Najbardziej
efektywna w podtrzymaniu karmienia piersią jest stała
pomoc wykwalifikowanego personelu.
Zadowolenie Pacjentek z tego aspektu opieki kształtuje
się na poziomie 74% – 3/4 ankietowanych stwierdziło,
że personel z własnej inicjatywy pomagał w opiece nad dzieckiem i uczył je jak karmić i pielęgnować.
WYKONYWANIE ZABIEGÓW PRZY DZIECKU W OBECNOŚCI MATKI
Matka i ojciec noworodka mają prawo uczestniczyć przy
wykonywaniu u ich dziecka czynności lub zabiegów typu
badanie lekarskie, szczepienie, pobieranie materiałów do
badań laboratoryjnych, kąpieli, pielęgnacji skóry, pępka itp.
Według 87% ankietowych w ich obecności wykonywano
wszystkie (14%) bądź też niektóre (73%) zabiegi przy
dziecku.
W stosunku do pierwszego badania z 2007 roku nastąpił
dwukrotny wzrost odpowiedzi pozytywnych odnośnie
obecności matki podczas wszystkich zabiegów wykonywanych przy dziecku.
PODSUMOWANIE
Analiza wyników wykazała, że satysfakcja Pacjentek z opieki okołoporodowej kształtuje się na wysokim
poziomie. Blisko 2/3 ankietowanych Matek (62%) wyraziło swoje najwyższe zadowolenie z otrzymanej opieki.
W stosunku do poprzedniego badania wskaźnik ten nieznacznie obniżył się.
Badanie uwidoczniło różnice w postrzeganiu jakości opieki okołoporodowej, jakie wystąpiły pomiędzy pierwszą
ankietyzacją wykonaną w 2007 roku, tą przeprowadzoną w 2015 rok, i dokonaną w bieżącym roku. Wyodrębnia
się obszary, w których – w analizowanych okresach badawczych – nastąpiła poprawa w ich funkcjonowaniu, jak
i takie ze spadkiem satysfakcji kobiet ze świadczonej opieki.
Ogólne porównanie wyników badania z 2007 roku i obecnego wskazuje na wzrost satysfakcji pacjentek z jakości
opieki okołoporodowej w jedenastu jej segmentach, zaś w czterech notuje się niższe zadowolenie. Jednak należy
zaznaczyć, że w poszczególnych aspektach opieki wzrost odczuć pozytywnych nie jest wysoki i wynosi zwykle
kilka procent.
Podnoszenie jakości świadczeń medycznych jest procesem ciągłym. Aby zapewnić bezpieczną, skuteczną, etyczną
i profesjonalną opiekę okołoporodową nad kobietą i jej dzieckiem należy nieustannie dążyć do tworzenia
optymalnych warunków sprzyjających odbyciu porodu, odzyskania przez położnicę sprawności fizycznej
i psychicznej, przystosowania się do nowej roli matki oraz przygotowania jej do samoopieki i opieki nad dzieckiem
w warunkach domowych. Coroczne prowadzenie badań ankietowych i otrzymywane w rezultacie wyniki winny
prowokować ciągłe dążenie Kierownictwa Kliniki i Personelu do podnoszenia jakości świadczonych usług
z zakresu opieki okołoporodowej.