Leczenie powiększonego nagryzu poziomego: zmiany szkieletowe i

Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
Treatment of excessive
overjet: skeletal and
dentoalveolar changes
Leczenie powiększonego
nagryzu poziomego:
zmiany szkieletowe
i zębowo - wyroskowe
Agnieszka Koszewska1 A B C D E F
Agnieszka Kryńska-Ziółkowska2 A B C D
Kateřina Langová3 C
Miloš Špidlen4 A B C D E F
Wkład autorów
– Plan badań
A
– Zbieranie danych
B
– Analiza statystyczna
C
– Interpretacja danych
D
E– Redagowanie pracy
F– Wyszukiwanie piśmiennictwa
E F
Authors’ Contribution
– Study design
A
– Data Collection
B
– Statistical Analysis
C
– Data Interpretation
D
E– Manuscript Preparation
F– Literature Search
Lek – Med, Warszawa,
Lek – Med, Orthodontic Clinic, Warsaw
1,2
Katedra Biofizyki, Uniwersytet Palackého, Oomuniec
Department of Medical Biophysics, Medical Faculty, Palacky University, Olomouc
3
Zakład Ortodoncji, Uniwersytet Palackého, Ołomuniec,
Department of Orthodontic Palackého University, Olomouc
4
Lekarz stomatolog, Dentist
Lekarz stomatolog, Dentist
3
Magister, M.Sc.
4
Doc. MUDr. Ph.D, Doc. Dr Ph.D
1
2
Adres do korespondencji:
Correspondence address:
Lek -Med
ul. Synów Pułku 9
01-354 Warszawa
Telefon: 22 665 08 08
e – mail [email protected]
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
97
Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
Streszczenie
Abstract
Cel: ocena zmian szkieletowych i zębowo-wyrostkowych
u pacjentów ortodontycznych z powiększonym nagryzem poziomym. Materiał: Grupa 82 pacjentów leczonych w Klinice
Lek-Med w Warszawie oraz w Zakładzie Ortodoncji Uniwersytetu Palackeho w Ołomuńcu. Na podstawie wywiadu, badania
klinicznego i dodatkowych badań diagnostycznych ustalono indywidulny plan leczenia ortodontycznego dla każdego pacjenta.
Średni czas terapii wynosił 2 lata. U pacjentów przed i po leczeniu
wykonano cefalogramy boczne głowy. Do analizy zakwalifikowano dobrej jakości rentgeny wykonane w maksymalnej interkuspidacji, ze swobodnie ułożonymi wargami. Grupę pacjentów
podzielono na dwie podgrupy w zależności od wartości nagryzu
poziomego przed leczeniem. Do podgrupy A zakwalifikowano
pacjentów z nagryzem poziomym do 5 mm, do podgrupy B pacjentów z nagryzem poziomym ponad 5 mm. Metoda: U każdego
pacjenta oceniono wybrane parametry zębowe i szkieletowe przed
rozpoczęciem leczenia i po zakończeniu aktywnej fazy leczenia
ortodontycznego. Metodą było retrospektywne porównanie zmian
twardych tkanek na cefalogramach bocznych głowy. Parametry
były ponownie zmierzone po 2 tygodniach. W badaniu użyto średnią arytmetyczną wyniku każdego parametru. Wyniki: U pacjentów, w obu podgrupach, doszło do planowanej zmiany położenia
siekaczy. Zmieniły się: nagryz poziomy, pionowy, inklinacja górnych i dolnych siekaczy. Wnioski: Większe zmiany w położeniu
siekaczy zaobserwowano w podgrupie B z nagryzem poziomym
ponad 5 mm. (Forum Ortod. 2010; 6: 97 - 105).
Nadesłano: 16.08.2010
Przyjęto do druku: 10.09.2010
Aim: Evaluation of skeletal and dentoalveolar changes in
orthodontic patients with excessive overjet. Material: The
sample included 82 patients treated in the LEK-MED Clinic in
Warsaw and in the Department of Orthodontics in Olomouc.
Based on anamnesis and clinical diagnostic examination, an
individual plan of orthodontic treatment was established for
each patient. The mean treatment time accounted for 2 years.
Before and after orthodontic treatment lateral cephalograms
were performed in every patient. High quality cephalograms made in maximal intercuspation and relaxed lips were
assessed. The sample was divided into 2 subgroups depending
on the overjet before orthodontic treatment. Subgroup A included patients with the OJ up to 5 mm, whereas in subgroup B
were patients with the OJ bigger than 5 mm. Method: Selected
skeletal and dentoalveolar parameters were evaluated in each
patient before and after completing an active phase of the orthodontic treatment. The method involved the retrospective
comparison of changes in the hard tissues on the lateral cephalograms. The parameters were measured again after 2 weeks.
The mean value for each parameter were used. Results: The
planned changes in the positions of incisors were obtained in
both subgroups; overjet, overbite, the inclination of upper and
lower incisors were changed. Conclusion: Greater changes in
the incisors position were observed in group B. (Orthod. Forum 2010; 6: 97 - 105).
Received: 16.08.2010
Accepted: 10.09.2010
Słowa kluczowe: cefalogram, leczenie ortodontyczne, nagryz poziomy
Key words: cephalogram, orthodontic treatment, overjet
Wstęp
Introduction
Nagryz poziomy (overjet, OJ) jest to pozioma, mierzona
równolegle do płaszczyzny zgryzu odległość pomiędzy przedsionkową powierzchnią najbardziej dowargowo położonego
siekacza centralnego w żuchwie i szczęce w maksymalnym
zaguzkowaniu łuków zębowych. Za normę przyjmuje się
2-3 mm, co odpowiada grubości brzegu siecznego górnego siekacza centralego. Powiększony nagryz poziomy jest
typowy dla wad dotylnych. Zmianom zębowym towarzyszą
często zmiany w ułożeniu odpowiednich tkanek miękkich.
Warga górna jest często skrócona i hipotoniczna, nie stanowi
dostatecznego oparcia dla wychylających się górnych siekaczy, czemu w rysach twarzy odpowiada zmniejszenie kąta
nosowo- wargowego. Pogłębiona bruzda wargowo bródkowa
objawia się zmniejszeniem kąta wargowo-bródkowego oraz
cofnięciem, a często wywinięciem napiętej dolnej wargi, która powoduje przechylenie dolnych siekaczy oraz wychylenie
górnych, wypełnia przestrzeń pomiędzy siekaczami i utrwala
Overjet is a horizontal distance measured in parallel to the
oclusal plane between the vestibular surface of the most labially positioned mandibular and maxillary central incisors, while
teeth are in maximal intercuspation. The mean overjet is 2-3
milimeters, which is the thickness of the upper central incisor
incisal edge. Excessive overjet occurs in patients with good jaw
proportions but often relects the Class II malocclusions. The
dental changes are accompanied by specific changes in the position of corresponding soft tissue. The upper lip is often short
and hypotonic and it is not a sufficient support for protruding
upper incisors, which is connected with a decreased nasolabial
angle in the profile. A deep nasolabial fold is associated with
a decreased labiomental angle and with a posterior positioned
and often everted lower lip. The strong lower lip retrudes the
lower incisors and protrudes the upper ones, fills the space between the incisors and fixes increased overjet and overbite (lip
trap).
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
98
Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
powiększony nagryz poziomy i pionowy (pułapka wargowa,
lip trap).
Proffit stwierdził, że nagryz poziomy większy niż 5 mm występuje u 22,5% dzieci we wieku od 8 - 11 roku życia, u 15,6%
dzieci w wieku 11-17 lat i u 13,4% dorosłych. W polskim
piśmiennictwie oceniono, że 42,5% wrocławskich 3-letnich
dzieci posiada wady z grupy tyłozgryzów i u 7-latków wzrasta do 52,4% (1). Według większości autorów wady dotylne
stanowią najliczniejszą grupę nieprawidłowości zgryzowych
w polskiej populacji (2).
Pacjenci z powiększonym nagryzem poziomym stanowią
znaczny odsetek pacjentów w gabinecie ortodontycznym.
Najczęściej podejmują leczenie z powodów psychospołecznych, z obawy przed próchnicą i urazowym uszkodzeniem
siekaczy. Postępowanie i wybór odpowiedniego typu aparatu
zależy od morfologicznego obrazu anomalii, kształtu szczęk
i ich wzajemnego stosunku, morfologii twarzy i czaszki, wieku szkieletowego i zębowego, typu wzrostu twarzy, funkcji
mięśni ustnych, motywacji i współpracy pacjenta (3). W leczeniu ortodontycznym należy poprawić stosunek łuków zębowych, wyeliminować stłoczenia, podwyższyć zgryz i przechylić górne siekacze (3). Do zmniejszenia powiększonego
nagryzu poziomego przyczynia się również wychylenie dolnych siekaczy.
Celem leczenia ortodontycznego jest uzyskanie jak najlepszego wyniku estetycznego i prawidłowej funkcji (4).
Autorzy wymieniają także prawidłową okluzję i stabilność
(5). Odkrycie promieni rentgenowskich pozwoliło na rozwój
cefalometrii diagnostycznej wprowadzonej niezależnie w latach 30-tych XX wieku przez Hofratha i Broadbenta (6), która umożliwia określenie poziomych i pionowych zależności
pomiędzy podstawą czaszki a kośćmi szczęki i żuchwy wraz
z zębami i wyrostkami ząbodołowymi, pozwala na śledzenie
zmian wywołanych leczeniem, wzrostem, zabiegiem chirurgicznym. W literaturze autorzy najczęściej porównują grupę
pacjentów posługując się metodyką Kocadereliego (7), który
porównywał pacjentów leczonych nieekstrakcyjnie z pacjentami, u których leczenie ortodontyczne było skojarzone z ekstrakcjami czterech przedtrzonowców. Tylko nieliczni autorzy
badają zmiany tkanek twardych i miękkich profilu u pacjentów leczonych z ekstrakcjami dwóch górnych przedtrzonowców (8,9,10,11). Celem pracy jest ocena zmian szkieletowych
i zębowo-wyrostkowych u pacjentów z powiększonym nagryzem poziomym. Praca jest wstępem do badań na temat wpływu leczenia ortodontycznego na profil twarzy u pacjentów
z powiększonym nagryzem poziomym.
Materiał
Zbadano 82 losowo wybranych pacjentów - 53 kobiety i 29
mężczyzn - leczonych w Klinice Lek-Med w Warszawie oraz
w Zakładzie Ortodoncji Uniwersytetu Palackeho w Ołomuńcu.
Średnio czas leczenia wynosił 2 lata. U pacjentów wykonano
cefalogramy boczne głowy ułożonej tak, aby jej płaszczyzna
Proffit says that the overjet bigger than 5 mm occurs in
22.5% of 8-11-year-old children, in 15.6% of 11-17-year-old
children and in 13.4% of adult people. It was reported been
claimed that 42.5% of 3-year-old children from Wrocław have
Class II malocclusion and occurence increased up to 52.4% in
7-year-old children (1). According to most authors the patients
with Class II malocclusion are the most prevalent in the Polish
population (2).
The patients with excessive overjet compose a considerable
percentage of orthodontic patients. They take up the treatment
because of psychosocial reasons, for fear of dental caries and
traumatic damage of incisors. The treatment and the choice of
a suitable type of appliance depends on a morphological type
of anomalie, a shape of jaws, and their reciprocal relationship,
facial and cranial morphology, a skeletal and dental age, a type
of facial growth, an oral muscules function, the patient`s motivation and cooperation (3). The aim of the orthodontic treatment is to correct a relationship of dental arches, to elimine
crowding, to raise the bite, and to retrude upper incisors (3).
The protrusion of lower incisors also decreases the excessive
overjet.
The aim of the orthodontic treatment is to achieve the best
possible esthetic result and normal function (4). Others autors
(5) also mention correct occlusion and stability. The discovery
of x-rays facilitated the development of diagnostic cephalometry introduced independently in the 30s of the XX century by
Hofrath and Broadbent (6), which enables defining horizontal
and vertical relationship between the cranial base, and the both
jaws with teeth and dentoalveolar processes. It allows observing the changes caused by the treatment, growth or surgery.
In the literature authors usually compare groups of patients
using the method of Kocadereli (7), who compared the patients treated without extractions with those whose orthodontic treatment was associated with four premolars extractions.
A few authors investigate changes in the hard and soft tissue
profile in patients treated by two upper premolars extractions
(8,9,10,11).
Aim
The aim of study was evaluation of the skeletal and dentoalveolar changes in patients with increased overjet.
Material
A group of 82 patients treated in the LEK-MED Clinic in
Warsaw and in the Department of Orthodontics in Olomouc
were selected at random. The group consisted of 53 women
and 29 men. The mean time of treatment was 2 years. Good
quality x-rays pictures made in maximal intercuspation, with
lips relaxed were selected. Lateral cephalograms of the head
positioned at a right angle of central plane to x-rays. Selected
dental and skeletal parameters were evaluated in each patient
before and after an active phase of the orthodontic treatment.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
99
Volume 6 no 3-4 2010
Tom 6 nr 3-4 2010
Tabela 1. Średnie arytmetyczne, odchylenie standardowe, mediana, zakres min. – max. pomiarów przed i po leczeniu w podgrupie A
Table 1. Arithmetic mean and standard deviation, median, range (min.– max.) of measurements before and after treatment in subgroup A
SNB0
SNA0
OB (mm)
OJ (mm)
78,1
76,9
79,0
3,6
3,7
Średnia
Mean
2,1
2,8
2,8
3,4
1,8
1,0
±
0,6
1,9
78,4
77,2
79,1
2,1
2,6
Średnia
Mean
4,1
1,8
2,0
2,8
2,8
3,2
0,6
0,9
±
-0,3
0,5
0,1
-0,1
0,3
0,2
0,0
-1,5
-1,0
Średnia
Mean
7,7
1,0
1,1
0,6
0,5
0,7
0,7
0,8
1,7
1,2
±
6,7
99,5
33
66,2
0,5
2
78
76,7
78,7
4
4
Przed
Before
125,7
6,75
102,5
32
66,6
0,7
2
78,2
77,2
78,7
2
2
Po
After
80,5
114,7
-0,5
84,7
23,5
57,8
-3,2
-1,7
72,5
71
72,7
-1
1
Przed
Before
81,5
111,5
0
86,7
23,5
57,8
-3
-2
73,5
71
73,2
1
1
Po
After
11,5
113,7
154
14,5
110
42,5
73,6
4,2
7
84,7
83
86,2
8
5
Przed
Before
10,5
113
146
14
113,2
42,2
73,7
5,2
5,7
84,7
84,5
85
4
6
Po
After
,046
,000
,006
,728
,070
,022
,002
,167
,173
,007
,053
,759
,000
,000
p<
***
**
ns
ns
*
**
ns
ns
**
ns
ns
***
***
Wartość p
p- value
SNPg0
2,0
1,8
66,9
4,6
2,2
2,2
133
100,2
-2
Zakres/ Range
ANB0
0,4
4,1
32,2
6,0
0,1
13,9
94,5
-1
max.
„WITS” (mm)
66,3
4,8
101,8
2,9
-6,2
7,1
4
min.
SGo/NMe (%)
32,6
5,9
6,9
8,8
4,2
3
Mediana
Median
SN/ML0
99,5
3,1
126,8
7,3
2,3
Różnica
Difference
1+kSN0
6,8
8,6
98,7
0,7
Po
After
1+kNPog (mm)
133,1
5,8
2,3
Przed
Before
1+k-10
94,4
4,2
Pomiar
Measurement
A
1-kML0
2,6
*
3,4
1-kAPog0
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
100
Original papers
Prace oryginalne
Volume 6 no 3-4 2010
Tom 6 nr 3-4 2010
Tabela 2. Średnie arytmetyczne, odchylenie standardowe, mediana, zakres (min. – max.) pomiarów przed i po leczeniu w podgrupie B
Table 2. Arithmetic mean and standard deviation, median, range (min.– max.) of measurements before and after treatment in subgroup B
SNPg0
SNB0
SNA0
OB (mm)
OJ (mm)
3,3
77,2
75,7
79,1
5,3
9,4
Średnia
Mean
1,9
2,2
3,1
2,8
2,7
1,8
2,1
±
67,5
2,4
3,0
77,9
76,3
79,4
2,6
3,4
Średnia
Mean
6,4
5,2
1,9
2,2
3,1
3,0
3,1
0,9
1,1
±
-11,0
-0,3
1,1
-0,1
-0,3
0,7
0,6
0,3
-2,6
-5,9
Średnia
Mean
2,5
6,2
1,8
1,9
0,6
0,9
1,3
1,1
1,1
1,6
2,2
±
119,5
12,2
109,5
32,5
65,4
2,5
3,2
77,7
75,7
78,7
5
9
Przed
Before
104,5
125
8
98,5
31,7
67,5
2,5
3,2
78,2
77
79
3
3
Po
After
-5
83
104,2
3,5
96,2
15,5
57,0
-2,5
-1,5
70
70
72,5
2
6
Przed
Before
0
87,5
110
1
85
17
56,8
-2,7
-2,2
70
71
72
1
2
Po
After
7,2
112,5
138
19
127,7
44,5
81,9
7
7,7
82,7
81,2
84
10
14
Przed
Before
7,2
122
137,2
11,5
111,5
47,5
81,5
7
7,7
84,2
83
86,2
5,5
7
Po
After
,001
,000
,000
,000
,000
,233
,000
,123
,033
,001
,001
,063
,000
,000
p<
**
***
***
***
***
ns
***
ns
*
**
**
ns
***
***
Wartość p
p- value
ANB0
2,5
4,9
31,9
6,2
-5,1
7,1
98,5
4
Zakres/ Range
„WITS” (mm)
66,3
5,9
99,2
2,8
5,0
5,3
3,2
max.
SGo/NMe (%)
32,2
7,3
7,0
6,7
6,0
1,8
min.
SN/ML0
110,2
2,9
124,6
7,7
1,0
Mediana
Median
1+kSN0
12,2
6,4
104,2
1,8
Różnica
Difference
1+kNPog (mm)
119,5
6,6
4,18
Po
After
1+k-10
98,1
2,5
Przed
Before
1-kML0
3,1
Pomiar
Measurement
A
1-kAPog0
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
101
Original papers
Prace oryginalne
Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
pośrodkowa pozostawała pod kątem prostym w stosunku do
promieni rentgenowskich. Zakwalifikowano zdjęcia rentgenowskie wykonane w maksymalnej interkuspidacji, z luźno
ułożonymi wargami. U każdego pacjenta oceniano wybrane
parametry zębowe i szkieletowe przed rozpoczęciem leczenia
i po zakończeniu aktywnej fazy leczenia ortodontycznego. Do
badań nie włączono pacjentów, u których występowały: odwrotny nagryz poziomy, tyłozgryz z retruzją siekaczy, wady
ortognatycze leczone ortodontyczno-chirurgicznie, rozszczepy, syndromy. Wykluczono z badań wątpliwej jakości zdjęcia
rentgenowskie z powodu nieostrości, prześwietlenia lub niedoświetlenia czy nieprawidłowego ustawienia pacjenta, itp.
Grupę pacjentów podzielono na dwie podgrupy zależnie od
wielkości nagryzu poziomego przed leczeniem ortodontycznym. Podgrupę A stanowili pacjenci z prawidłowym lub nieco powiększonym nagryzem poziomym do 5 mm (0 - 5 mm;
średnio 3,71 mm przed leczeniem). Podgrupa liczyła 41 osób
- 30 kobiet i 11 mężczyzn we wieku średnio 16,1 lat (od 10
lat, 1 miesiąc do 33 lat, 11 miesięcy) przed leczeniem i 18 lat
(od 12 lat, 6 miesięcy do 35 lat, 8 miesięcy) po leczeniu. Czas
leczenia wynosił średnio 23 miesiące (od 12 do 41 miesięcy).
Pacjenci byli leczeni według indywidualnego planu leczenia
ustalonego na podstawie badania klinicznego, analizy modeli,
cefalogramów, ew. rtg ręki. U 16 pacjentów wykonano ekstrakcje zębów (tj. 39%).
Podgrupę B stanowili pacjenci z powiększonym nagryzem poziomym ponad 5 mm (6 – 14 mm, średnio 9,43 mm)
przed leczeniem. Podgrupa B liczyła 41 osób – 23 kobiety i 18
mężczyzn we wieku średnio 14 lat, 10 miesięcy (od 11 lat, 2
miesiące do 30 lat, 3 miesięcy) przed leczeniem i średnio 17
lat, 1 miesiąc (od 12 lat, 8 miesięcy do 33 lat, 2 miesiące) po
leczeniu, a czas leczenia wynosił średnio 2 lata, 3 miesiące (od
16 miesięcy do 50 miesięcy).
W podgrupie B pacjenci byli leczeni według indywidualnego planu leczenia. Ekstrakcje wykonano u 31 pacjentów,
tj. 75,6%. W tej podgrupie leczenie często było skojarzone
z ekstrakcją 2 górnych przedtrzonowców, aby uzyskać zmianę
inklinacji siekaczy– retruzję górnych i protruzję dolnych po
wykonywaniu strippingu w dolnym łuku.
Metoda
U każdego pacjenta wykonano analizę cefalogramów przed
leczeniem i po leczeniu ortodontycznym w celu oceny zmian
szkieletowych i wyrostkowo-zębowych po leczeniu powiększonego nagryzu poziomego. Pomiary dokonano na folii
acetatowej ułożonej na cefalogramie za pomocą kątomierza
o dokładności 0,5 stopnia przy pomiarach kątowych i linijki
z dokładnością 0,5 mm przy pomiarach liniowych. Te same
parametry były ponownie zmierzone po 2 tygodniach. W badaniu użyto średnią wyniku każdego mierzonego parametru.
Uzyskane wyniki opracowano metodami statystyki opisowej. Dla wszystkich parametrów w obu podgrupach wyliczono
wartości: minimalne, maksymalne wielkości, średnie arytme-
The patients with: negative overjet, Class II division 2, orthognatic malocclusion treated by orthodontic treatment and orthognatic surgery, clefts and syndroms were excluded. A poor
quality x-rays because of being out of focus, overexposure,
under-exposure, incorrect patients` head position, etc. were
also excluded.
The group was divided into 2 subgroups depending on the
overjet value before the orthodontic treatment. Subgroup A included patients with normal or slightly increased overjet: the
OJ up to 5 mm (0-5 mm – mean 3.71 mm before the treatment).
Subgroup included 41 patients - 30 women and 11 men, the
mean age was 16.1 years (from 10 years 1 month to 33 years
11 months) before the treatment and 18 years (from 12 years
6 months to 35 years 8 months) after the treatment. The mean
time of the treatment was 23 months (from 12 to 41 months).
Based on clinical examination, models, cephalograms analysis, wrist x-rays evaluation an individual plan of treatment was
established in each patient. Extractions were performed in 16
patients (39%).
Subgroup B included patients with overjet, bigger than 5
mm (6-14 mm, the mean value 9.43 mm) before the treatment.
Subgroup B consisted of 41 patients- 23 women and 18 men,
the mean age 14 years 10 months (from 11 years 2 months to
30 years 3 months) before the treatment and the mean age 17
years 1 month (from 12 years 8 months to 33 years 2 months)
after the treatment. The mean time of treatment was 2 years 3
months (from 16 to 50 months).
In subgroup B a plan of treatment was established in each
patient. Extractions were performed in 31 patients (75.6%). In
this subgroup the treatment was often associated with two upper premolars extraction to change upper incisors inclination
- retrusion and protrusion of the lower incisors after stripping
in the lower arch.
Method
An analysis of the x-rays pictures before and after the orthodontic treatment was performed in each patient to evaluate
skeletal and dentoalveolar changes associated with the treatment of increased overjet. The measurements were performed
on the acetate foil lying on cephalograms by using an angular
gauge. These parameters were measured again after 2 weeks.
The mean value for each parameter were used.
The findings were evaluated by descriptive statistics methods. The minimum, maximum, arithmetic mean values, median
and standard deviation before and after the treatment for each
parameter were calculated. To assess the reliability of the measurements for each subgroup a pair t-test was used. Validity of
the results was proved by using thepair Wilcoxon test. The results of a pair t-test were marked in tables : *** - p<0.001; **
- p<0.01; * - p<0.05; ns - p>0.05. The results were processed
with the use of the STATISTIKA software. Statistical processing was performed at the Departament of Medical Biophysics,
the Medical Faculty of Palacky University in Olomouc.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
102
Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
tyczne, medianę, odchylenia standardowe przed i po leczeniu
ortodontycznym. Do oceny statystycznej istotności zmian po
leczeniu ortodontycznym dla obu podgrup zastosowano test
parametryczny t-test, a wyniki porównano nieparametrycznym testem Wilcoxona. Wyniki testu parametrycznego t-testu
w tabelach oznaczono: *** - p<0,001; ** - p<0,01; * - p<0,05;
ns - p>0,05. Wyniki były analizowane za pomocą softwaru
programu STATISTIKA w Katedrze Biofizyki, Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Ołomuńcu.
Wyniki
Wyniki badań parametrów zębowych i szkieletowych dla
podgrupy A przedstawiono w Tabeli 1.
Z parametrów szkieletowych statystycznie istotnie zmienił
się kąt płaszczyzny twarzy SNPg. Doszło do jego zwiększenia
z 78,160 ± 2,82 na 78,48 z takim samym odchyleniem standardowym. Kąty: SNA, SNB, ANB i pomiar WITS nie zmieniły się statystycznie. Zwiększył się stosunek tylnej wysokości twarzy SGo do przedniej NMe z początkowych 66,35% ±
4,11 na 66,93% ± 4,13. Kąt pomiędzy płaszczyzną SN i ML
zmniejszył się z początkowych 32,610 ± 4,84 na 32,24 ± 4,69.
Z paramterów zębowych statystycznie istotnie zmieniły
się: nagryz poziomy i pionowy. Nagryz poziomy zmniejszył
się z 3,71 na 2,68. Nagryz pionowy zmniejszył się z 3,63 mm
na 2,10 mm. Wysoce istotna statystycznie dla p<0,001 była
zmiana w nachyleniu dolnego siekacza do linii żuchwy ML.
Doszło do zwiększenia kąta 1-kML z początkowych 94,43 na
98,700. Kąt międzysieczny zmniejszył się z 133,11 na 126,820.
Zmieniło się także położenie dolnego siekacza do linii A-Pg
z pierwotnych 3,49 mm do 4,24 mm.
Wyniki badań parametrów zębowych i szkieletowych dla
podgrupy B przedstawiono w Tabeli 2. Statystycznie istotnie
zmieniły się: SNB, kąt płaszczyzny twarzy SNPg, oraz kąt
ANB przy p<0,05. Najbardziej istotna statystycznie zmiana
przy p<0,001 dotyczyła proporcji twarzy SGo/NMe. Doszło
do jej zwiększenia z 66,34% do 67,52%. Kąt SNB zwiększył
się z 75,74 do 76,39 stopnia, natomiast SNPg zwiększył sie
z pierwotnych 77,21 do 77,93 stopnia. Kąt ANB zmienił się
z wartości 3,35 na 3,03. W podgrupie B nie doszło do statystycznie istotnych zmian parametrów: SNA, WITS i SN/ML.
W podgrupie B spośród pomiarów zębowych statystycznie
istotnie zmieniły się (podobnie jak w podgrupie A) nagryz
poziomy i pionowy. Nagryz poziomy zmniejszył się z 9,43 do
3,48 mm. Nagryz pionowy zmniejszył się z 5,30 do 2,67 mm.
Doszło do wysoce istotnych statystycznie zmian (p<0,001)
w położeniu dolnego i górnego siekacza. Doszło do zwiększenia kąta 1-kML z początkowych 98,16 na 104,20 stopnia z odchyleniem standardowym 7,79 stopnia. Kąt 1+kSN zmniejszył
się z początkowych 110,24 na 99,21 stopnia. Kąt międzysieczny zmienił się ze 119,57 na 124,65 stopnia. Zmieniło się także
położenie dolnego i górnego siekacza względem linii A-Pog
i N-Pog, odpowiednio. Odległość górnego siekacza do linii
Results
The results of skeletal and dental parameters measured for
Subgroup A with the OJ up to 5 mm are given in Table 1.
As far as the skeletal parameters are concerned, it is statistically significant that for p<0.01 the facial plane angle SNPg
was changed. It increased from 78.16 degrees, SD ± 2.820 to
78.480, with SD of the same value. The parameters SNA, SNB,
ANB and WITS were not changed statistically. The relation of
the posterior height of the face SGo to the anterior height NMe
of the face was increased from 66.35%, SD: 4.11 to 66.93%,
SD: 4.13 for p<0.01. The angle between the SN and ML planes
decreased from 32.61 degrees, SD: 4.84 to 32.24 degrees, SD:
4.69 degrees.
As for the dental parameters, overjet and overbite were statistically changed. The overjet decreased from 3.71 to 2.68
mm. The overbite decreased from 3.63 to 2.10. Inclination of
the lower incisor to the mandibular plane ML changed significantly. The angle 1-kML increased from 94.43 to 98.700.
The interincisal angle decreased from 133.11 to 126.820. The
position of the lower incisor to the A-Pg line changed from
3.49 to 4.24 mm.
The results of skeletal and dental parameters measured for
Subgroup B with the OJ bigger than 5 mm are given in Table 2.
As far as the skeletal parameters are concerned, it is statistically significant that for p<0.01 were changed: SNB, the facial
angle plane SNPog. For p<0.05 ANB was changed . Highly
statistically significant for p<0.001, it was the change concerning the relationship between the posterior and anterior height
of the face: SGo/NMe. It increased from 66.34%, SD: 4.90 to
67.52%, SD: 5.22. The parameter SNB increased from 75.74
degrees, SD: 2.84 to 76.39 degrees, SD: 3.01 degrees. SNPog
increased from 77.21 degrees, SD: 3.14 to 77.93 degrees, SD:
3.12 degrees. The ANB angle changed, for p<0,05, from 3.35
degrees, SD: 2.22 degrees to 3.03 degrees, SD: 2.28 degrees.
The parameters SNA, WITS, SN/ML were not statistically
changed in a significant way.
As for the dental parameters, statistically significant changes, similar to these in Subgroup A concerned: overjet and overbite. The overjet for p<0.001 decreased from 9.43 mm, SD:
2.19 mm to 3.48 mm, SD: 1.13 mm. The overbite decreased
from 5.30 mm, SD: 1.81 mm to 2.67 mm, SD: 0.98 mm. The
changes in the position of the lower and upper incisors were
statistically significant for p<0.001. The angle 1-kML increased from 98.16 degrees, SD: 6.63 degrees to 104.20 degrees, SD: 7.79 degrees. The angle 1+kSN decreased for the
same significance from 110.24 degrees, SD: 7.39 degrees to
99.21 degrees, SD: 6.26 degrees. The interincisal angle decreased for p<0.001 from 119.57 degrees, SD: 6.44 degrees
to124.65 degrees, SD: 6.74 degrees. The position of the lower
and upper incisors to the A-Pog line and the N-Pog line, respectively, was changed. The distance of the upper incisor to
N-Pog line decreased from 12.20 mm, SD: 2.95 mm to 7.02
mm, SD: 2.86 mm. The distance of the lower incisor to A-Pog
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
103
Prace oryginalne
Original papers
Tom 6 nr 3-4 2010
Volume 6 no 3-4 2010
NPg z pierwotnych 12,20 zmniejszyła się do 7,02 mm. Odległość dolnego siekacza w stosunku do linii APg zwiększyła się
z początkowych 3,17 do 4,18 mm.
Dyskusja
Basciftci w 2004 roku (12) na podstawie analizy 87 cefalogramów pacjentów leczonych zarówno bez jak i z ekstrakcjami stwierdził, że na wynik leczenia ma wpływ szereg zmiennych, między innymi: wielkość stłoczenia przed leczeniem,
oraz zakotwiczenie. U pacjentów w obu podgrupach doszło
do planowanej zmiany położenia siekaczy. Prawidłowy nagryz poziomy uzyskano w każdej podgrupie w inny sposób.
W podgrupie A przed leczeniem nagryz poziomy był zbliżony
do wartości prawidłowych, a zmiany spowodowane leczeniem były mniejsze, różnił się także kierunek zmian. Doszło
do wychylenia górnych i dolnych siekaczy, co pozwoliło na
uzyskanie prawidłowych wartości nagryzu poziomego. Wychylenie dolnych siekaczy, prawdopodobnie na skutek sagitalnej ekspansji w celu wyeliminowania stłoczeń, było istotne
statystycznie. Efektem było zwiększenie odległości dolnego
siekacza w stosunku do linii A-Pg oraz zmniejszenie kąta
międzysiecznego jako wynik większego wychylenia siekaczy,
jednak wartość kąta po leczeniu była bardzo blisko wartości
idealnej. Nie zmieniły się istotnie statystycznie parametry
szkieletowe: SNA, SNB, ANB i WITS co dowodzi, że leczenie ortodontyczne nie miało wpływu na wzajemne położenie
szczęk.
Jak można było się spodziewać większe zmiany w ułożeniu
siekaczy zaobserwowano w pogrupie B. Duży nagryz poziomy
był spowodowany między innymi protruzją górnych siekaczy.
Ekstrakcja przedtrzonowców powoduje większą redukcję protruzji twardych i miękkich tkanek (11). Leczenie za pomocą
modyfikacji wzrostu lub kamuflażu ortodontycznego wiązało
się z przechyleniem górnych siekaczy w wyniku czego zmniejszyła się odległość górnego siekacza od linii NPg. Zmiany te
były wysoce znamienne statystycznie. Podobnie jak w podgrupie A, jednak w większym stopniu, doszło do wychylenia
dolnych siekaczy i zwiększenia odległości dolnego siekacza
od linii A-Pg. Zmniejszeniu uległ kąt międzysieczny. Doszło
także do zwiększenia wartości kątów SNB i ANB. Zmiany
mogły być spowodowane wyrównaniem stłoczeń w dolnym
łuku, zmianami wzrostowymi (młodszy wiek pacjentów), kamuflażem wady oraz podwyższeniem zgryzu i wysunięciem
dolnego łuku zębowego.
Wnioski
1. Leczenie ortodontyczne pozwala uzyskać prawidłowe
relacje siekaczy określane za pomocą nagryzu poziomego i pionowego
2. Większe zmiany w położeniu siekaczy zaobserwowano
w podgrupie B z nagryzem poziomym ponad 5 mm.
line increased from 3.17 mm, SD: 2.59 mm to 4.18 mm, SD:
1.89 mm.
Discussion
In 2004 Basciftci (12), based on the analysis of 87 lateral
cephalograms of the patients treated with and without extractions claimed, that the result of the treatment is influenced by
many factors, for exemple: crowding before treatment, anchorage. In the examinated group of patients the planned changes
of the position of the upper and lower incisors were achieved.
The normal overjet in each subgroup was achieved in a different manner. In subgroup A the overbite before treatment was
close to the regular value and the changes due to the treatment
were minor. The direction of dental movements was also different. The protrusion of the upper and lower incisors in subgroup A allowed achieving the regular values of overjet. The
protrusion of the lower incisors, probably as a result of sagital
expansion to elimine crowdings was statistically significant.
The result was increasing the distance between the lower incisors and the A-Pg line. Decreasing the interincisal angle was
due to the bigger protrusion of the incisors, but the value of
the angles after treatment was very close to the ideal value.
The skeletal parameters: SNA, SNB, ANB and WITS were not
statistically changed in a significant way which means that the
orthodontic treatment did not have an influence on the reciprocal position of the jaws.
As it may have been expected, bigger changes in the incisors positio were observed in subgroup B. increased overjet
was, among other things, due to the protrusion of the upper
incisors. Premolar extraction produces a greater reduction in
a hard- and soft-tissue protrusion (11). The growth modification or orthodontic camouflage caused the retrusion of the upper incisors. As a result, the distance between the upper incisors and the NPg line decreased. Statistically, these changes
were highly significant. The lower incisors, like in subgroup A,
were protruded during the orthodontic treatment and the distance between the lower incisors and the A-Pg line increased.
The interincisal angle decreased. The values of SNA and ANB
angles increased. These changes could be a result of crowding
correction in lower arch, the growth (younger patients), the
camouflage treatment, the raise of the bite and the lower dental
arch adwvancement.
Results
1. The orthodontic treatment allows achieving regular relationships of incisors defined by overjet and overbite
2. Bigger changes in the position of incisors were observed
in subgroup B with the OJ bigger than 5 mm.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
104
Prace oryginalne
Tom 6 nr 3-4 2010
Original papers
Volume 6 no 3-4 2010
Piśmiennictwo / References
1. Kawala B, Babidczuk T, Czekańska A. Występowanie dysfunkcji, parafunkcji i wad narządu żucia u dzieci w wieku przedszkolnym. Dent Med Probl 2003; 2: 319-25.
2. Karolonek M, Matthews-Brzozowska T. Występowanie wad zgryzu u dzieci szkolnych w Polsce u na świecie – przegląd
piśmiennictwa. Stomat Współcz 2006; 2: 23-6.
3. Spidlen M, Kotas M, Machytková G, Gvuzdová K. Efektivita snímacích a fixních aparátů. Ortodoncie 2004; 4: 21-31.
4. Ramos SPR, de Lima EM. A longitudinal evaluation of the skeletal profile of treated and untreated skeletal Class II individuals. Angle Orthod 2004; 75: 47-53.
5. Segner D. Różne aspekty leczenia ortognatycznego pacjentów z II klasą Angle`a. Ortod Współcz 2000; 2: 41-56.
6. Broadbent BH. A new X ray technique and its application to orthodontics. Angle Orthod 1931; 1: 45-66.
7. Kocadereli I. Changes in soft tissue profile after orthodontic treatment with and without extractions. Am J Orthod Dentofac
Orthop 2002; 122: 67-72.
8. Meral O, Iscan HN, Okay C, Gursoy Y. Effects of bilateral upper first premolar extraction on the mandible. Europ J Orthod
2004; 26: 223-231.
9. Demir A, Uysal T, Sari Z, Basciftci FA. Effect of camouflage treatment on dentofacial structures in Class II division 1 mandibular retrognatic patients. Europ J Orthod 2005; 27: 524-31.
10.Machytková G, Kamínek M, Kotas M. Velký incizální schůdek. Cast 2 -výsledky léčby. Ortodoncie 2005; 14: 15-25.
11.Luppanapornlarp S, Johnston LE. The effects of premolar - extraction: A long – term comparison of outcomes in “clear –
cut” extraction and nonextraction Class II patients. Angle Orthod 1993; 63: 257-72.
12.Basciftci FA, Uysal T, Buyukerkmen A, Demir A. The influence of extraction treatment of Holdaway soft tissue measurements. Angle Orthod 2004; 74: 167-73.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
105