Problemy pomiaru

Model:
• Sprowadzenie rzeczywistości do pewnych
jej elementów określanych jako zmienne i
stałe, razem z relacjami, jakie między tymi
elementami zachodzą.
• Odwzorowanie rzeczywistości poprzez
definiowanie i pomiar
Mierzenie zmiennych:
Obiekty w modelu są trzech rodzajów:
- liczba obiektów lub zdarzeń,
- natężenie lub intensywność,
- częstość występowania.
Obiekty badane mają cechy:
- jakościowe,
- porządkujące,
- ilościowe.
Skale pomiarowe:
-
skala nominalna,
skala porządkowa,
skala interwałowa,
skala ilorazowa.
Skala nominalna:
Dane z badań sondażowych oznacza się za pomocą
liczb (najczęściej arbitralnie).
Np. płeć, status małżeński, preferowana marka
handlowa, typ posiadanej własności, rodzaj usług,
profil produkcji, itp.
Skale nominalne mają własność symetryczności
(jeśli relacja zachodzi pomiędzy A i B to zachodzi
również pomiędzy B i A) oraz przechodniości (np.
jeśli A=B, B=C to A=C)
Skala porządkowa:
Wyznaczona jest przez relację porządkującą niektóre
lub wszystkie elementy zbioru wyników.
Np. pochodzenie, klasa społeczna, status zawodowy,
silne reakcje konsumentów na różne bodźce.
Relacja uporządkowania powinna być:
- słaba (relacja jest zwrotna, asymetryczna, przechodnia i spójna): „marka
handlowa A jest równie dobra jak B lub mniej”
- zupełna (relacja jest przeciwzwrotna, asymetryczna, przechodnia i spójna):
„pasta do zębów C jest skuteczniejsza przeciw próchnicy niż pasta D”
Pomiar porządkowy nie daje informacji o wielkości kolejnych różnic miedzy
elementami.
Przykład kwestionariusza pozycyjnego:
Jak często czytuje Pan(i)
poszczegolne rubryki czasopisma
X?
Vademecum Menedżera
Kurs Biznesu
Ogłoszenia
Stale
Bardzo
często
Często
Czasami
Nigdy
Skale interwałowe:
Rangowanie + określenie odległości pomiędzy
obiektami.
Np.
- Thurstona,
- Likerta,
- Dyferencjał semantyczny,
- Stapela,
- Niektóre skale szacunkowe,
- Poziom wiedzy,
- Kwalifikacje zawodowe, itp.
Skala Thurstona:
• Duża liczba obiektów dzielona jest przez
ekspertów na 9-11 grup tak, aby odległości
pomiędzy grupami były jednakowe
• Każda grupa ma jednego reprezentanta na
pewnej skali
• Kwestionariusz zawiera wszystkie pozycje
• Wybory respondenta oznaczane są za
pomocą stopni
Skala Likerta:
• Skalowanie polega na przedstawieniu zbioru
sformułowań, które respondent ocenia na zwykle
5-cio stopniowej skali:
- (1) w pełni się zgadzam,
- (2) zgadzam się,
- (3) ani się zgadzam, ani się nie zgadzam,
- (4) nie zgadzam się,
- (5) absolutnie się nie zgadzam.
Punkty można sumować lub analizować oddzielnie.
Skala często stosowana, szczególnie w ankietach pocztowych i telefonicznych
Problem: punkt środkowy – nie wiem czy też jest mi obojętnie?
Dyferencjał semantyczny:
• Podobnie jak w skali Thurstona lub Likerta
jednak bez nazywania poszczególnych
pozycji a jedynie przymiotniki lub
wyrażenia na końcu.
silny
słaby
1
2
3
4
5
6
dobry
7
zły
1
2
3
4
5
6
8
9
Skala Stapela:
• Stosowana tam, gdzie nie ma oczywistych
przeciwieństw a poszukujemy stopnia
nasilenia.
•
Wygodne dla testów telefonicznych i wywiadów twarzą w twarz.
Obok przedstawiono kilka cech opisujacych czsopismo
X. Proszę zaznaczyć, w jakim stopniu X spelnia te
określenia.
Jeżeli ocenia Pan(i) pozytywnie, to proszę wstawić
krzyżyk w kratce +1 do +3 (w zalezności od intensywności
oceny), jeśli negatywnie - w kratce od -1 do -3.
Jakość
Dobór
edycji
tematyki
+3
+3
+2
+2
+1
+1
-1
-1
-2
-2
-3
-3
Łatwość
przyswaja
nia treści
+3
+2
+1
-1
-2
-3
Skala ilorazowa:
• Jeśli można ustanowić punkt zerowy oraz
jednostkę pomiaru – wszystkie inne
wartości są krotnością (ilorazem) tej
wielkości.
• Np. wiek, dochody, upływający
czas,wielkość sprzedaży, ceny towarów
Problem współistnienia różnych skal jednocześnie
• 1) analizę można prowadzić oddzielnie dla każdej
ze skal,
• 2) można wybrać jakieś wiodące zmienne – problem
okrojenia danych,
• 3) można „zapomnieć” o problemie – błąd
metodologiczny,
• 4) można ujednolicić zmienne poprzez
transformacje,
• 5) istnieją metody dopuszczające mieszane skale
pomiarowe