Nieustannie zmieniający się obraz modelu penitencjarnego

Stres i wypalenie zawodowe funkcjonariuszy Służby Więziennej.
Andrzej Piotrowski
Nieustannie zmieniający się obraz modelu penitencjarnego w Polsce znajduje się pod
wpływem kilku ważnych czynników. Najistotniejszymi z nich są ogólnoświatowe trendy
wyznaczające nowe wzory rozwoju polityki karnej i penitencjarnej oraz zmieniająca się
struktura przestępczości. Przemiany te nie mogły pozostać bez znaczenia dla pracy
funkcjonariuszy Służby Więziennej. Ich konsekwencją jest bowiem wzrastająca liczba
osadzonych, niedostateczne wynagrodzenie, nowe rozwiązania penitencjarne, brak
wystarczających środków na właściwe zabezpieczenie prawidłowego wykonywania kar
pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania, co nie sprzyja pełnemu angażowaniu się
w pracę więziennika.
Z recenzji dr hab. Beaty Pastwy-Wojciechowskiej, prof. Uniwersytetu Gdańskiego:
Lektura książki niezbicie dowodzi, iż Autor nie tylko opisuje badane zagadnienia z pozycji
naukowca, ale także osoby, która zna, czuje i rozumie w praktyce to, czym się zajmuje. W
mojej ocenie jest to niezwykle cenne, bowiem powstało wiele prac o funkcjonariuszach Służby
Więziennej, ale w przypadku prezentowanej publikacji mamy do czynienia z pracą, która nie
ucieka od rzeczywistości społecznej, jaką jest więzienie i problemy osób w nim pracujących.
Z recenzji prof. dr. hab. Henryka Machela:
Pragnę podkreślić, iż recenzowane opracowanie jest pierwszym w Polsce na tym poziomie
naukowym. Autor w sposób czytelny scharakteryzował personel penitencjarny, który w
rozmaitych sytuacjach służbowych często doświadcza niekiedy nawet ostrego stresu, co w
niektórych przypadkach skutkuje wypaleniem zawodowym. Rozprawę oceniam bardzo
wysoko, wnosi ona nowe elementy do wiedzy w zakresie wypalenia zawodowego
funkcjonariuszy więziennych w Polsce.
Spis treści:
Wstęp
Część I
Rozdział 1. Służba Więzienna – charakterystyka zawodu
1.1. Podstawy prawne funkcjonowania Służby Więziennej
1.2. Organizacja Służby Więziennej
1.3. Struktura Służby Więziennej
1.4. Jednostki penitencjarne – podział i zasady funkcjonowania
1.5. Funkcje administracji penitencjarnej
1.6. Personel penitencjarny
1.7. Reguły międzynarodowe a Służba Więzienna
1.8. Szkolenie funkcjonariuszy Służby Więziennej
1.9. Aktualne wyzwania systemu penitencjarnego
Rozdział 2. Stres zawodowy funkcjonariuszy penitencjarnych
2.1. Wprowadzenie
2.2. Teorie stresu – stres biologiczny
2.3. Teoria homeostazy
2.4. Pojęcie stresu psychologicznego
2.5. Stres w ujęciu transakcyjnym
2.6. Teoria zachowania zasobów Stevana Hobfolla
2.7. Koncepcja salutogenetyczna Aarona Antonovsky’ego
2.8. Wzór Zachowania A jako czynnik ryzyka stresu zawodowego
2.9. Stres organizacyjny – wybrane koncepcje teoretyczne
2.10. Stres organizacyjny – wybrane badania empiryczne
2.11. Stres w pracy zawodowej personelu więziennego
Rozdział 3. Wypalenie zawodowe funkcjonariuszy penitencjarnych
3.1. Wprowadzenie
3.2. Koncepcja kryzysu zawodowego Christyny Maslach
3.3. Koncepcja egzystencjalna Ayali Pines
3.4. Koncepcja braku kompetencji Cary’ego Chernissa
3.5. Koncepcja poznawczo-kompetencyjna Heleny Sęk
3.6. Wybrane zmienne osobowościowe i indywidualne modyfikujące proces wypalenia
zawodowego
3.7. Wybrane zmienne socjodemograficzne modyfikujące proces wypalenia zawodowego
3.8. Wybrane zmienne związane z pracą jako modyfikatory wypalenia zawodowego
3.9. Podsumowanie
3.10. Model wyjściowy do badań własnych
Część II
Rozdział 4. Metodologiczne aspekty badań
4.1. Założenia i cele badań
4.2. Pytania problemowe i hipotezy badawcze
4.3. Model zależności między zmiennymi
4.4. Zastosowane metody i narzędzia badawcze
4.5. Przebieg i organizacja badania głównego
4.6. Charakterystyka badanej grupy
Rozdział 5. Analiza wyników – psychospołeczne korelaty wypalenia zawodowego
5.1. Zespół wypalenia zawodowego – wyniki badań
5.1.1. Zespół wypalenia zawodowego a zmienne demograficzne
5.1.2. Zespół wypalenia zawodowego a zmienne organizacyjne
5.1.3. Zespół wypalenia zawodowego a zmienne psychologiczne
5.1.4. Zespół wypalenia zawodowego a stres
5.2. Podsumowanie
Rozdział 6. Dyskusja wyników i wnioski z badań
6.1. Weryfikacja hipotez
6.2. Wnioski z badań
6.3. Wnioski praktyczne
Spis rysunków
Spis tabel
Spis wykresów
Bibliografia