Pobierz plik

Organizowana
Organizowana przez Klub Debat Oksfordzkich
we współpracy z
Biurem Edukacji Miasta Stołecznego Warszawy
oraz
Warszawskim Centrum
Innowacji EdukacyjnoEdukacyjno-Społecznych i Szkolen
INFORMATOR
2009/2010
www.ligadebatancka.pl
www.ligadebatancka.pl
DLACZEGO WARTO DEBATOWAĆ?
DEBATOWA ?
Przez rozmowę wiedzie droga do prawdy, ale dyskutowanie jest teŜ formą
współzawodnictwa i wiedzieli o tym juŜ staroŜytni Grecy. Oczywiście idzie tu o szlachetny
agon, a nie czcze erystyczne potyczki. Jego celem jest wzajemne przekonywanie się:
myślowo bogate, retorycznie piękne, logicznie poprawne. Zmierzamy do pozyskania
słuchaczy dla naszych przekonań, wszędzie tam, gdzie nie ma zgody między ludźmi, co do
trafności jakiegoś sądu (nie narzuca się on bowiem jako oczywisty). Znajomość retoryki
okazuje się zatem niezbędna wszystkim, „którzy wierzą w istnienie wyborów podległych
rozumowi, poprzedzonych roztrząsaniami lub debatami, w których konfrontuje się róŜne
rozwiązania.” Formą intelektualnych ćwiczeń prowadzących do doskonalenia retorycznych
umiejętności są rozmaite znane od wieków dysputy i quodlibeta, a od roku 2009 takŜe
zawody Warszawskiej Ligi Debatanckiej.
Warszawska Liga Debatancka stanowi okazję do przeprowadzenia szeregu regularnie
odbywających się debat w stylu oksfordzkim z udziałem uczniów warszawskich szkół
średnich i szerokiej szkolnej publiczności. Zgłoszone do konkursu druŜyny potykają się ze
sobą „kaŜdy z kaŜdym”, a kolejne rundy goszczą w szkołach uczestniczących w rozgrywkach.
Przyznawana przez jurorów punktacja pozwala wyłonić z końcem rozgrywek finalistów Ligi,
a wreszcie mistrza Warszawy. Tematyka poszczególnych rund obejmuje szerokie spektrum
zagadnień począwszy od literaturoznawstwa, przez etykę, a skończywszy na stosunkach
międzynarodowych. Znalazło się teŜ miejsce na problematykę warszawską, zarówno
historyczną, jak i współczesną. Skłonni jesteśmy sądzić, Ŝe zarówno z uwagi na wymogi
merytoryczne, jak i ze względu na emocjonalnie angaŜującą formę ligowego
współzawodnictwa, edukacyjne walory przedsięwzięcia są niezaprzeczalne. Uczestnictwo
szkolnej reprezentacji w Lidze słuŜy nowoczesnej edukacji „twórczej i tolerancyjnej” oraz
przygotowuje uczniów do podejmowania „świadomej odpowiedzialności” za swój własny
rozwój i szkolną oraz lokalną wspólnotę, co postuluje się w dokumencie „Polityka edukacyjna
M.St.Warszawy.”
Niekiedy debaty w stylu oksfordzkim wywołują wątpliwości natury wychowawczej.
Powiada się, Ŝe uczestnicząca w nich młodzieŜ nabiera przekonania, Ŝe kaŜdy pogląd jest
równie dobry i kaŜdy moŜna przekonująco uzasadnić, a filozoficzny spór jest w istocie
zabawą. Jesteśmy odmiennego zdania. Bierzemy tu za swoją diagnozę Emanuela Levinasa z
1934 roku. Czytamy: „...Tym, co charakteryzuje strukturę myślenia i prawdy w świecie
zachodnim jest dystans dzielący początkowo człowieka i świat idei, pośród których wybierze
on swoją prawdę. Człowiek jest wolny i samotny wobec tego świata. (...) A kiedy juŜ dystans
zostanie przekroczony, a prawda uchwycona, człowiek zachowuje jednak swoją wolność.
MoŜe powrócić do siebie i ponownie dokonać wyboru. W afirmacji lęgnie się juŜ przyszła
negacja. Owa wolność stanowi o całej godności myślenia, lecz skrywa równieŜ
niebezpieczeństwo. W odstęp dzielący człowieka od idei wślizguje się kłamstwo. Myślenie
staje się grą. Człowiek znajduje upodobanie w swojej wolności i nie zdaje się ostatecznie na
Ŝadną prawdę. PrzeobraŜa moŜność wątpienia w brak przekonań. Niewiązanie się z
jakąkolwiek prawdą pociąga za sobą niechęć do osobistego angaŜowania się w tworzenie
wartości duchowych. (...) Cywilizacja zostaje opanowana przez to wszystko, co
nieautentyczne, przez środki zastępcze w słuŜbie interesów i mody.” Sam dystans, o którym
pisze Levinas, a który ujawnia się w debacie oksfordzkiej nie dość, Ŝe nie jest zły sam w
sobie, ale jest częścią naszej ludzkiej kondycji. Debata pokazuje wagę dokonywanych
wyborów, wzmacnia je argumentacją, a wreszcie czyni nasze poglądy „w ogniu
próbowanymi” i zrywa zasłonę z tych opinii, które nie są niczym innym jak efektem „gry
interesów i mody”.
2
Nasze doświadczenia nauczycielskie, w tym takŜe doświadczenie tych z nas, którzy
stworzyli 8 lat temu Warszawski Konkurs Debat Oksfordzkich, pozwalają nam zaprosić
wszystkie warszawskie szkoły średnie do rozgrywek Warszawskiej Ligi Debatanckiej z
przekonaniem, Ŝe udział w tym przedsięwzięciu przyniesie dobre owoce. Przyczyni się do
budowy szkolnej wspólnoty, którą we wspomnianej „Polityce edukacyjnej” określono jako
„szkołę efektywną, otwartą, mądrą, przyjazną i twórczą”.
Organizatorzy i zgŁOSZENIA
zg OSZENIA
Organizatorem WLD jest Klub Debat Oksfordzkich. Wspierają go Biuro Edukacji
M.St.Warszawy oraz Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
Osobami odpowiedzialnymi za WLD są Magdalena Junkieles (Liceum im. Kopernika),
Aleksander Pawlicki (Liceum Bednarska), Magdalena Swat-Pawlicka (Liceum im.
Grotowskiego), Tomasz Wierzchowski (Liceum im. Fredry). BieŜące informacje znajdują się
na stronie internetowej www.ligadebatancka.pl. Pytania oraz zgłoszenia do Ligi prosimy
przesyłać na adres mailowy: [email protected] Zgłoszenie szkolnej reprezentacji
powinno zawierać: nazwę szkoły, imiona i nazwiska nauczyciela - opiekuna druzyny oraz
ośmiu uczniów - zawodników, adres mailowy i telefon komórkowy pozwalające na szybki
kontakt z druŜyną.
TERMINARZ
21 września 2009 r.: termin zgłoszeń reprezentacji szkolnych
28 września 2009 r.: spotkanie organizacyjne i szkolenie dla nauczycieli - opiekunów
reprezentacji i uczniów - kapitanów druŜyn
październik 2009 r. – kwiecień 2010 r.: rozgrywki fazy grupowej, jedna kolejka w miesiącu,
terminy do ustalenia ze zgłoszonymi szkołami gospodarzami pojedynków
czerwiec 2010 r.: faza finałowa
21 czerwca 2010 r.: uroczyste ogłoszenie wyników i wręczenie nagród, spotkanie
informacyjne dla szkół zainteresowanych udziałem w rozgrywkach sezonu 2010/2011
22 czerwca 2010 r.: podsumowujące spotkanie organizatorów i trenerów druŜyn
uczestniczących w rozgrywkach sezonu 2009/2010
TEMATY DEBAT
Runda 1, październik, WARSZAWA DZIŚ
1. Całe centrum miasta powinno zostać zamknięte dla prywatnego ruchu samochodowego. //
Całe centrum miasta nie powinno zostać zamknięte dla …
2. NaleŜy bezwarunkowo dokonać zwrotu mienia prywatnego przejętego w Warszawie przez
państwo w okresie PRL. // Nie naleŜy dokonywać zwrotu mienia …
3. NaleŜy zlikwidować StraŜ Miejską. // Nie naleŜy likwidować StraŜy Miejskiej.
3
4. LeŜenie na trawie i kąpiele w fontannach w miejskich parkach powinny być dozwolone. //
LeŜenie na trawie i kąpiele w fontannach w miejskich parkach nie powinny być
dozwolone
Runda 2, listopad, LITERATURA
1. Bestsellerów nie warto czytać. // Warto czytać bestsellery.
2. Czytanie literatury pięknej to dzisiaj strata czasu // Czytanie literatury pięknej dzisiaj nie
jest stratą czasu.
3. Czytanie ksiąŜek jest niebezpieczne. // Nieprawda, Ŝe czytanie ksiąŜek jest niebezpieczne.
4. KaŜda opowieść jest literaturą. // Nieprawda, Ŝe kaŜda opowieść jest literaturą.
Runda 3, grudzień, HISTORIA
1. Negatywna ocena epoki saskiej jest niesprawiedliwa. // Negatywna ocena epoki saskiej
jest sprawiedliwa.
2. Oświecenie de facto niszczyło kulturę autentycznie polską.// Nieprawda, Ŝe Oświecenie
de facto niszczyło kulturę autentycznie polską.
3. Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVII w. to państwo tolerancyjne.// Rzeczpospolita w
pierwszej połowie XVII w. nie była państwem tolerancyjnym.
4. Władcy z dynastii Wazów uniemoŜliwili konieczne reformy systemu politycznego
Rzeczpospolitej. // To nie władcy z dynastii Wazów uniemoŜliwili konieczne reformy
systemu politycznego Rzeczpospolitej.
Runda 4, styczeń, STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE
1. Daleko idąca integracja europejska jest zgodna z polską racją stanu. // Daleko idąca
integracja europejska nie jest zgodna z polską racją stanu.
2. Misje pokojowe ONZ są skazane na niepowodzenie. // Misje pokojowe ONZ nie są
skazane na niepowodzenie.
3. NaleŜy zawiesić traktaty dotyczące proliferacji broni atomowej.// Nie naleŜy zawieszać
traktatów…
4. Interwencje humanitarne o charakterze militarnym naruszające suwerenność państwa są
usprawiedliwione. // Nieprawda, Ŝe interwencje humanitarne…
Runda 5, luty, ETYKA
1. Sprawiedliwie oznacza wedle zasług lub win. // Sprawiedliwie nie oznacza wedle zasług
lub win.
2. Dla prawdy warto utracić wolność. // Dla prawdy nie warto utracić wolności.
3. Piękno i dobro zawsze idą w parze. // Piękno i dobro nie zawsze idą w parze.
4. KaŜdy jest egoistą. // Nie kaŜdy jest egoistą.
Runda 6, marzec, FILOZOFIA POLITYCZNA
1. Rząd demokratyczny powinien dąŜyć do zniesienia klasowych nierówności. // Rząd
demokratyczny nie ma obowiązku dąŜenia do zniesienia klasowych nierówności.
2. Rząd powinien podlegać tym samym ograniczeniom moralnym co jednostka. // Rząd nie
powinien podlegać tym samym ograniczeniom moralnym co jednostka.
4
3. Idea politycznej poprawności słusznie jest wyśmiewana. // Idea politycznej poprawności
niesłusznie jest wyśmiewana.
4. Taki rząd jest najlepszy, który najmniej rządzi. // Nieprawdą jest, Ŝe taki rząd najlepszy…
Runda 7, kwiecień, HISTORIA WARSZAWY
1. Decyzja o rozpoczęciu powstania w Warszawie w 1944 r. była błędem. // Nieprawda, Ŝe
decyzja o rozpoczęciu powstania w Warszawie w 1944 r. była błędem
2. Jakobini warszawscy 1794 r. zasługują na potępienie. // Jakobini warszawscy 1794 r. nie
zasługują na potępienie.
3. Mazowsze piastowskie słusznie broniło swej odrębności od Królestwa Polskiego. //
Nieprawda, Ŝe Mazowsze piastowskie słusznie broniło swej odrębności od Królestwa
Polskiego.
4. Drobna szlachta mazowiecka źle przysłuŜyła się szlacheckiej Rzeczpospolitej. //
Nieprawda, Ŝe drobna szlachta mazowiecka…
REGULAMIN WARSZAWSKIEJ LIGI DEBATANCKIEJ*
1. Organizatorzy
1.1 Organizatorem Warszawskiej Ligi Debatanckiej (dalej jako WLD) jest Klub Debat
Oksfordzkich .
1.2 WLD organizowany jest we współpracy z Biurem Edukacji M.St.Warszawy i
Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń.
2. Uczestnicy
2.1 W WLD mogą uczestniczyć reprezentacje warszawskich szkół ponadgimnazjalnych
kończących się maturą.
2.2 KaŜda ze szkół moŜe wystawić jedną reprezentację.
2.3 DruŜyna składa się z 8 osób, w tym 3 zawodników rezerwowych.
2.4 Skład druŜyny nie moŜe zmienić się w trakcie rocznych rozgrywek.
2.5 DruŜyna przystępuje do pojedynku w składzie 5 osób. W sytuacjach uzasadnionych
wypadkami losowymi druŜyna moŜe wystąpić w składzie 4 osób, przy czym muszą zostać
spełnione następujące warunki:
a) jurorzy debaty wyraŜą na to zgodę,
b) mówca zastępujący mówcę nieobecnego (a zatem wygłaszający dwie mowy) zostanie
spośród obecnych członków druŜyny wylosowany.
3. Przebieg rozgrywek
3.1 Rozgrywki WLD odbywają się w trakcie roku szkolnego i składają się z fazy grupowej
(rozgrywanej od października do kwietnia) i fazy finałowej (rozgrywanej w czerwcu).
3.2 Rozgrywki WLD odbywają się w grupach liczących nie więcej, niŜ 8 druŜyn. Do fazy
finałowej przechodzą druŜyny, które zajęły 1 i 2 miejsce w grupie.
3.3
W fazie grupowej rozgrywki odbywają się metodą „kaŜdy z kaŜdym”, w fazie
finałowej metodą „przegrywający odpada”.
*
W Regulaminie WLD wykorzystano materiały wcześniej przygotowane dla Warszawskiego Konkursu Debat
Oksfordzkich.
5
3.4 Rozstawienie druŜyn w fazie finałowej dokonuje się tak, aby w pierwszych po fazie
grupowej pojedynkach nie spotkały się:
a) druŜyny, które grały ze sobą w fazie grupowej,
b) druŜyny, które zdobyły pierwsze miejsca w grupach.
3.5 Decyzję o liczbie grup, liczbie druŜyn w grupie i szczegółowym terminarzu rozgrywek
podejmuje Organizator zaleŜnie od liczby reprezentacji zgłoszonych w danej edycji
rozgrywek.
3.6 Pojedynki danej kolejki ligowej we wszystkich grupach odbywają się tego samego dnia.
3.7 Tematy debat w danej kolejce są wspólne dla wszystkich grup.
3.8 Tematy poszczególnych debat dla druŜyn losuje się przed rozpoczęciem danej edycji
WLD. Stronę bronioną w debacie druŜyna losuje godzinę przed rozpoczęciem pojedynku.
4. Przebieg debaty
4.1 Debaty WLD przebiegają wedle zasad właściwych debatom oksfordzkim, z tym istotnym
wyjątkiem, Ŝe zwycięzcę pojedynków wskazują sędziowie, a nie publiczność.
4.2 Zasady debaty oksfordzkiej przyjęte dla potrzeb niniejszego konkursu są następujące:
a) dyskutują ze sobą dwie pięcioosobowe druŜyny, zwolennicy tezy i kontrtezy;
b) w kaŜdej z druŜyn następuje podział funkcji: trzy pierwsze osoby bronią
stanowiska druŜyny (przy czym pierwsza daje ogólny zarys argumentacji,
kolejne zaś rozwijają szczegółowo wybrane wątki), dwie ostatnie natomiast
zajmują się zbiciem argumentów przeciwnika;
c) zwolennicy tezy definiują problem;
d) przedstawiciele stron występują naprzemiennie, począwszy od pierwszego
mówcy po stronie tezy;
e) czas kaŜdego z mówców jest ograniczony do 3 minut;
f) po wypowiedzi ostatniego z mówców debata zostaje zamknięta, a jurorzy
podejmują decyzję o przyznaniu jednej z druŜyn zwycięstwa; jurorzy
uzasadniają publicznie swą decyzję, a w swej ocenie odnoszą się do kunsztu
retorycznego uczestników i celności zastosowanej argumentacji;
g) w debatach fazy finałowej po ostatnim z mówców do głosu dopuszczana jest
takŜe publiczność, słuchacze opowiadający się po kaŜdej ze stron występują
naprzemiennie, ich wypowiedź nie moŜe być dłuŜsza niŜ 2 minuty; w trakcie
wystąpień publiczności, na podobnych prawach co i ona do debaty mogą po
raz kolejny włączyć się członkowie druŜyn, przy czym marszałek debaty w
sytuacji wyboru zawsze preferować będzie osobę zgłaszającą się spośród
publiczności,
h) debatą kieruje, otwiera ją i zamyka marszałek debaty;
i) marszałek debaty ma prawo odebrać głos, a nawet usunąć z sali dyskutanta,
który narusza przyjęte formy grzecznościowe;
j) marszałek powołuje sekretarza debaty, którego zadaniem jest pomiar czasu i
sygnalizowanie dzwonkiem, Ŝe czas wypowiedzi został przekroczony;
k) w czasie wygłaszanej mowy przeciwnicy mogą zgłaszać uwagi i pytania do
mówcy, ale tylko za jego zgodą. Dzieje się to w następujący sposób:
przeciwnik kładzie prawą rękę na swej potylicy, a lewą unosi do góry i
informuje - "Pytanie" albo "Uwaga", mówca moŜe udzielić głosu pytającemu
(mówiąc "Proszę") lub nie (mówiąc "Dziękuję"). W przypadku zgody na
wtrącenie czas mówcy wydłuŜa się o czas zabrany przez pytającego; wtrącenia
6
nie powinny przemieniać się w wymianę zdań - odpowiedziawszy na
zastrzeŜenie polemisty mówca kontynuuje swoje wystąpienie;
l) uczestnicy debaty zwracają się do siebie per "Pani, Panie", kaŜda z
wypowiedzi powinna zacząć się od grzecznościowego zwrotu w kierunku
marszałka i publiczności np. "Panie Marszałku (Pani Marszałek), Szanowna
Publiczności..."
m) oczekuje się od uczestników stroju właściwego okazjom uroczystym.
5. Skład sędziowski i kryteria oceny
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
Skład sędziowski stanowią nauczyciele-trenerzy druŜyn z grupy przybyli na debaty
danej kolejki. W obradach uczestniczą bez prawa głosu trenerzy druŜyn, których
pojedynek poddawany jest ocenie. W pracach jury moŜe uczestniczyć takŜe z głosem
doradczym ekspert powołany przez Organizatora.
KaŜdy pojedynek w trakcie WLD sędziuje nie mniej niŜ 3 jurorów.
Punktacja jury jest sumą punktacji poszczególnych jurorów, z których kaŜdy ma do
dyspozycji tę samą pulę punktów (tzw. „małych punktów”).
Jury ocenia całość zespołu debatanckiego za: wierność tematowi, przygotowanie
argumentacji oraz umiejętność reagowania na argumentację strony przeciwnej. Punkty
przyznane w ten sposób grupie (przez poszczególnych sędziów) mnoŜone są przez
regulaminową liczbę jej członków, czyli przez 5.
Jury ocenia poszczególnych zawodników za: wartość retoryczną, umiejętność
stosownego zachowania się oraz wypełnienie zadania naleŜącego do mówcy. Punkty
przyznane kaŜdemu z mówców (przez poszczególnych sędziów) sumują się w wynik
grupy.
Ostateczna punktacja druŜyny ustalana jest przez dodanie wyników uzyskanych wedle
zasad określonych w ustępach 5.4 i 5.5.
Ocena w przypadku poszczególnych kryteriów wygląda następująco:
a) wierność tematowi - brak zgodności z tematem (0p.) lub zgodność (2p.)
b) przygotowanie argumentacji - złe (0p.), mierne (1p.), dobre (2p.), znakomite
(3p.)
c) umiejętność reagowania na argumentację strony przeciwnej - brak (0p.),
mierna (1p.), dobra (2p.), znakomita (3p.)
d) wartość retoryczna - brak (0p.), mierna (1p.), dobra (2p.), znakomita (3p.)
e) umiejętność stosownego zachowania się - poprawne (1p.), dobre (2p.),
wyróŜniające się (3p.) (Nie przyznaje się tu zera punktów, poniewaŜ
zachowanie ocenione na zero oznaczałoby wcześniejszą dyskwalifikację
zawodnika przez marszałka debaty.)
f) wypełnienie zadania naleŜącego do mówcy - złe (0p.), mierne (1p.), dobre
(2p.), znakomite (3p.)
5.8
Zwycięzcą pojedynku zostaje druŜyna, która równocześnie:
a) zdobyła więcej „małych punktów”,
b) jako zwycięzcę wskazała ją większość jurorów
W przypadku, gdyby oba kryteria nie był spełnione decyduje kryterium b). Małe punkty
przyznane w poszczególnych pojedynkach są sumowane w tabeli WLD.
7
5.9
5.10
5.11
W przypadku, gdyby głosy jurorskie podzieliły się po połowie pojedynek uznaje się
za remisowy.
DruŜynie zwycięskiej w pojedynku przyznaje się 2 punkty (tzw. „duŜe punkty”,
przegranej 0, a w przypadku remisu kaŜdej z druŜyn po 1 punkcie.
Tabela WLD w fazie grupowej ustalana jest według następujących kryteriów:
a) liczba zdobytych „duŜych punktów” za zwycięstwa i remisy,
b) w przypadku, gdyby dwie druŜyny miały tę samą liczbę „duŜych punktów” za
zwycięstwa i remisy decyduje większa liczba zwycięstw,
c) w przypadku, gdyby liczba zwycięstw była równa decyduje liczba „małych
punktów” zdobytych w poszczególnych pojedynkach,
d) w przypadku, gdyby liczba „małych punktów” była równa druŜyny zajmują
miejsce ex aequo,
e) w przypadku, gdyby liczba „małych punktów” była równa, a przyznanie
miejsca ex aequo było niemoŜliwe z uwagi na konieczność wyłonienia po
zakończeniu fazy grupowej zdobywców 1 i 2 miejsca w grupie, o kolejności
decyduje wynik bezpośredniego pojedynku między zainteresowanymi
druŜynami, a gdyby ten był remisowy rozgrywa się dodatkowy mecz.
5.12 W pojedynkach fazy finałowej jurorzy muszą wskazać zwycięzcę. Gdyby głosy
jurorskie podzieliły się po połowie, jurorzy mogą po dyskusji zrewidować swoje opinie.
Liczba „małych punktów” nie rozstrzyga o niczym – ma znaczenie pomocnicze w dyskusji
jurorów. W przypadku, gdyby wynik nadal był remisowy, wskazani przez kaŜdą z druŜyn
pojedynczy mówcy wygłaszają trwające nie dłuŜej niŜ 3 minuty mowy. Nie mogą one być
prostym powtórzeniem mów wygłoszonych w czasie debaty. Sędziowie wskazują lepszego
mówcę i jego druŜynie przyznają zwycięstwo. Gdyby i w tym wypadku głosy sędziów
podzieliły się po równo druŜyny wskazują kolejnych zawodników i ci wygłaszają kolejne
mowy. Gdyby Ŝaden z indywidualnych pojedynków nie przyniósł rozstrzygnięcia, losuje się
zwycięzcę.
8