Sprawozdanie z konferencji katedr Finansów w Poznaniu w 2010 r.
Transkrypt
Sprawozdanie z konferencji katedr Finansów w Poznaniu w 2010 r.
dr Ryszard Mikoïajczak Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Sprawozdanie z konferencji naukowej Katedr Finansów w Poznaniu w 2010 r. Wprowadzenie TradycjÈ, siÚgajÈcÈ wczesnych lat siedemdziesiÈtych XX wieku, jest spotkanie pracowników katedr finansowych na dorocznej konferencji. Z poczÈtku udziaï w tych konferencjach brali pracownicy katedr finansowych piÚciu uczelni ekonomicznych, z biegiem czasu jednak zostaïy poszerzane o pracowników katedr prawa finansowego funkcjonujÈce na uniwersytetach, by obecnie stworzyÊ warunki do spotkañ wszystkich publicznych i niepublicznych uczelni, które w swych strukturach organizacyjnych posiadajÈ katedry finansowe. W 2009 roku takie spotkanie odbyïo siÚ w Uniwersytecie Szczeciñskim. W tym roku gospodarzem byï Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, a w spotkaniu uczestniczyïo 360 osób. Tegoroczna konferencja odbyïa siÚ w doĂÊ nietypowym terminie, bo na przeïomie czerwca i lipca, a konkretnie w dniach od 30 czerwca do 2 lipca, a zwykle tym terminem byï miesiÈc wrzesieñ. Miaïo to swoje jednak uzasadnienie, gdyĝ zostaïa ona poïÈczona z zakoñczeniem MiÚdzynarodowej Konferencji GLOBAL FINANCE CONFERENCE, której uczestnicy dyskutowali na temat Ăwiatowego kryzysu i przyszïoĂci kapitalizmu. W jej zakoñczeniu, który daï poczÈtek Konferencji Katedr Finansowych wystÈpiï laureat nagrody Nobla z dziedziny makroekonomii miÚdzynarodowej, którÈ otrzymaï za analizÚ polityki pieniÚĝnej i fiskalnej w warunkach róĝnych reĝimów kursów wymiany oraz analizÚ optymalnych obszarów walutowych prof. Robert Mundell – powszechnie uwaĝany za twórcÚ strefy euro. Oficjalna inauguracja Konferencji Katedr Finansów nastÈpiïa w dniu 1 lipca w auli UE w Poznaniu pod hasïem „O nowy paradygmat finansów”. Program Konferencji obejmowaï sesje plenarnÈ, dwa panele dyskusyjne w czterech dziedzinach finansów i na jej zakoñczenie panel „pragmatyczny”. 122 dr Ryszard Mikoïajczak Sesja plenarna Sesje plenarnÈ, po powitaniu przez dr hab. prof. UE – Prorektora ds. Rozwoju i Finansów J. MizerkÚ rozpoczÚïy siÚ wystÈpienia sponsorów i zaproszonych goĂci. WĂród nich byli: dr hab. T Kajser – v-ce prezydent m. Poznania, prof. dr hab. M. Zaleska – czïonek ZarzÈdu NBP, prof. dr hab. A. Sïawiñski – kierownik Zakïadu Papierów WartoĂciowych Katedry SkarbowoĂci SGH, prof. dr hab. J. Szambelañcĝyk – UE Poznañ, dr P. Pawïowski – prezes ZarzÈdu Gospodarczego Banku Wielkopolski SGB, K. Pietraszkiewicz – prezes ZBP, J. Rabcia – wiceprezes zarzÈdu KIR S.A., M. Wyĝycki – wiceprezes zarzÈdu BIK S.A. i M. Hildebrand – prezes zarzÈdu BIG InfoMonitor S.A. Po sesji plenarnej, odbyïy siÚ obrady w czterech panelach, które dotyczyïy: BankowoĂci, Finansów publicznych, Finansów przedsiÚbiorstw, Rynków finansowych i Ubezpieczeñ. Kaĝdy z tych paneli miaï swe dwie odsïony: przedpoïudniowÈ i popoïudniowÈ. Obrady panelowe Przewodnictwo obradom w dwóch odsïonach paneli BankowoĂÊ powierzono prof. dr hab. J. Nowakowskiemu, kierownikowi Katedry BankowoĂci SGH w Warszawie. W obradach w poszczególnych panelach zrezygnowano z prezentacji opracowañ zawartych w publikowanych materiaïach z Konferencji. Pierwszy z tych paneli poĂwiÚcony byï kryzysom na rynkach finansowych w kontekĂcie funkcjonowania systemu bankowego. W ramach otwartej wymiany poglÈdów nad tymi zagadnieniami gïos zabrali m.in. prof. dr W. Jaworski, K. Pietraszkiewicz, prof. dr hab. J. Nowakowski. Druga czÚĂÊ panelu BankowoĂci odbywaïa siÚ pod hasïem – Wyzwania dla banków i bankowców – zwiÈzki teorii z praktykÈ. W tych obradach uczestniczyli zaproszeni praktycy bankowi w osobach; W. Szostak, dyrektor O/W NBP, S. Murawski – prezes PBS w Poznaniu, A. Skowroñski – v-ce prezes GBW S.A w Poznaniu i P. Przybylski – dyrektor O/W BRE Bank S.A. w Poznaniu. Wszyscy praktycy bankowi skoncentrowali siÚ w swych wypowiedziach na wskazaniu sytuacji ekonomiczno-finansowej ich instytucji w okresie zaïamania gospodarczego. Zwrócili równieĝ uwagÚ na charakter instrumentów finansowych pozwalajÈcych na zmniejszenie skutków tego „zaïamania”. Uzupeïnieniem tych wypowiedzi byïy gïosy uczestników Konferencji, w których udziaï wziÚli: prof. J. Harasim i dr hab. J. Mielcarek. Prof. J. Harasim zwróciïa uwagÚ na zagadnienia dotyczÈce efektywnoĂci operatywnej banków i bankowoĂci korporacyjnej, natomiast dr hab. J. Mielcarek odniósï siÚ do zaïoĝeñ teorii ograniczeñ w kontekĂcie funkcjonowania banków. Pierwsza czÚĂÊ panelu dyskusyjnego dotyczÈca Finansów publicznych, któremu przewodniczyï prof. dr hab. S. Owsiak z Uniwersytetu Ekono- Sprawozdanie z konferencji naukowej Katedr Finansów w Poznaniu 123 micznego w Krakowie, poĂwiÚcona byïa finansom pañstwa, w szczególnoĂci kierunkom wydatków budĝetowych (referat pt. „Alokacja dochodów budĝetu pañstwa” dr. T. Uryszki z Uniwersytetu ódzkiego). i wpïywie reformy systemu emerytalnego na sytuacjÚ budĝetu pañstwa (referat pt. „Wpïyw reformy emerytalnej na budĝet pañstwa” wygïoszony przez dr hab. G. Ancyparowicz, prof. nadzw. ASP, dyrektora Departamentu Statystyki Finansów w GUS). W dyskusji gïos zabraï prof. dr hab. S. Owsiak i prof. dr hab. K. Surówka (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), którzy w swoich wypowiedziach podjÚli polemikÚ z wystÈpieniem dr hab. G. Ancyparowicz, podkreĂlajÈc koniecznoĂÊ reformy systemu zabezpieczenia spoïecznego, przede wszystkim uporzÈdkowania kwestii KRUS. Druga sesja, którÈ prowadziï prof. dr hab. A. Szewczuk z Uniwersytetu Szczeciñskiego, zostaïa poĂwiÚcona dwóm kwestiom. W jej pierwszej czÚĂci zaprezentowano trzy referaty dotyczÈce gospodarki finansowej samorzÈdu terytorialnego („Wpïyw spowolnienia gospodarczego na gospodarkÚ finansowÈ gmin w Polsce – próba oceny” – dr M. Zioïo z Uniwersytetu Szczeciñskiego; „Saldo operacyjne powiatów ziemskich w latach 2004–2008” – dr A. Werwiñska z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocïawiu; „Ograniczenia i uwarunkowania w zaciÈganiu dïugu w jednostkach samorzÈdu terytorialnego w Ăwietle zmian systemowych” – dr hab. B. Filipiak, prof. nadzw. WSB w Poznaniu). Natomiast druga czÚĂÊ poĂwiÚcona zostaïa zagadnieniom partnerstwa publiczno-prywatnego („Partnerstwo publiczno-prywatne w ujÚciu Europejskiej Komisji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych a partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce” – dr A. Cenkier z SGH, „Ryzyko partnerów przedsiÚwziÚÊ realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego” – dr B. Ciupek z Akademii Ekonomicznej w Katowicach). W dyskusji gïos zabraïa dr hab. K. Brzozowska, prof. nadzw. Uniwersytetu Szczeciñskiego, która odniosïa siÚ do kwestii partnerstwa publicznoprywatnego i jego roli w rozwoju gospodarczym sektora publicznego, oraz prof. dr hab. K.Piotrowska, która polemizowaïa z przedstawionymi tezami w wygïoszonych referatach. Moderatorami pierwszej odsïony panelu Finansów przedsiÚbiorstw byli: prof. dr hab. Zbigniew Dresler oraz prof. dr hab. Stanisïaw Kasiewicz. Zaproszeni referenci, wybrani spoĂród autorów artykuïów zgïoszonych na KKF 2010 z zakresu Finansów przedsiÚbiorstw, zaprezentowali piÚÊ referatów, które zawieraïy wyniki ich wïasnych badañ. Referenci koncentrowali siÚ przede wszystkim na metodach mierzenia ryzyka operacyjnego i inwestycyjnego w przedsiÚbiorstwie. Ten wÈtek byï nastÚpnie przedmiotem dyskusji. Drugi panel Finansów przedsiÚbiorstw poprowadzili: prof. dr hab. Aurelia Bielawska, prof. dr hab. Krzysztof Marecki oraz prof. dr hab. Jacek Uchman. Moderatorzy na podstawie zamieszczonych w publikacjach konferencyjnych pt. Kierunki zmian w finansach przedsiÚbiorstwa pod red. 124 dr Ryszard Mikoïajczak nauk. J. Sobiecha, artykuïów wysunÚli tezy w trzech obszarach finansów przedsiÚbiorstw dotyczÈcych restrukturyzacji i upadïoĂci przedsiÚbiorstwa, opodatkowania w strategii przedsiÚbiorstwa oraz finanse MSP. Dyskusja miaïa nietypowy charakter, gdyĝ wedle wskazanej przez prof. dr hab. K. Mareckiego kolejnoĂci, kaĝdy z moderatorów stawiaï do jednego obszaru pytania, a kolejni moderatorzy odpowiadali na nie w Ăwietle zaprezentowanych referatów i swojej wiedzy jak i doĂwiadczenia. OczywiĂcie moderator zadajÈcy pytania, dokonywaï syntetycznej konkluzji po wypowiedziach pozostaïych moderatorów. Wybór owej formy zaktywizowaï uczestników do oĝywionej dyskusji, w której skoncentrowano siÚ na upadïoĂci MSP i ich przyczynach po stronie regulacji finansowopodatkowych. Panel konferencji KKF poĂwiÚcony Rynkom finansowym i ubezpieczeniom obejmowaï dwie sesje. W ramach kaĝdej sesji wystÚpowali moderatorzy, którzy prezentowali tezy i wnioski wynikajÈce z referatów zgïoszonych na konferencji. PierwszÈ czÚĂÊ panelu prowadzili – prof. dr hab. Jerzy WÚcïawski (z UMCS w Lublinie) i prof. dr hab. Mirosïaw Wypych (z U). Prof. dr hab. Jerzy WÚcïawski przedstawiï syntezÚ zagadnieñ NiestabilnoĂci na rynku finansowym oraz problematykÚ Opcji – strategii i modeli, wynikajÈcÈ z rozwaĝañ Autorów. Prof. M. Wypych z kolei komentowaï kwestie dotyczÈce tematyki Rynku akcji i obligacji. Uczestnicy konferencji w dyskusji podjÚli przede wszystkim zagadnienia zwiÈzane z konsekwencjami kryzysu finansowego, krytycznej oceny dziaïañ EBC w dobie kryzysu, ryzyka obligacji i funkcjonowania nowych platform na rynku gieïdowym. W drugiej sesji panelu problematykÚ ubezpieczeñ emerytalnych i gospodarczych scharakteryzowaïa prof. dr hab. Wanda Ronka-Chmielowiec (UE Wrocïaw). Natomiast tematykÚ innowacji na rynku funduszy inwestycyjnych oraz rynku walutowego przedstawiï prof. dr hab. Wiesïaw DÚbski (z U). Zagadnienia Finansów behawioralnych i Finansów MiÚdzynarodowych zaprezentowaïa prof. Irena Pyka. Szczególne zainteresowanie uczestników panelu wzbudziïy kontrowersje zwiÈzane z funkcjonowaniem i efektywnoĂciÈ OFE, zróĝnicowanie ryzyka powodziowego w kontekĂcie kalkulacji skïadki ubezpieczeniowej. Ponadto dyskutowane byïy .wÈtpliwoĂci dotyczÈce wyceny portfeli inwestycyjnych, uczestnictwa funduszy exchange-trade w portfelach inwestycyjnych, jak i perspektyw rynków wschodzÈcych. Panel „paradygmatyczny” Wydarzeniem trzeciego dnia konferencji byï panel na temat: „Ku nowemu paradygmatowi nauk o finansach”. Moderatorem debaty panelowej byï prof. dr hab. Stanisïaw Flejterski, a jej uczestnikami prof: Graĝyna Borys, Jarosïaw Mielcarek, Jacek Mizerka, Andrzej Sïawiñski, Jan K. Solarz, Ryszard Sprawozdanie z konferencji naukowej Katedr Finansów w Poznaniu 125 Szewczyk, Adam Szyszka. PaneliĂci oraz siedmioro dyskutantów „z sali” podjÚli próbÚ odpowiedzi na trzy pytania: (1) Czy wspóïczesna nauka (nauki) o finansach jest „naukÈ normalnÈ”? jeĂli tak, to jaki wïaĂciwie jest jej obecny paradygmat?; (2) Czy u progu drugiej dekady XXI wieku, w zwiÈzku z licznymi nowymi fenomenami (niepewnoĂÊ i ryzyko, globalizacja, internetyzacja etc.) nie wystÚpujÈ przesïanki do sformuïowania na gruncie finansów nowego, konkurencyjnego paradygmatu?; (3) I wreszcie czy chodzi – w obu powyĝszych pytaniach – o jeden paradygmat, czy o kilka paradygmatów? Inaczej mówiÈc, czy istnieje lub istnieÊ moĝe (powinien) jeden wspólny paradygmat dla caïej nauki o finansach, czy raczej paradygmatów jest (powinno byÊ) tyle, ile jest subdyscyplin skïadajÈcych siÚ na naukÚ finansów sensu largo (finanse globalne i miÚdzynarodowe, finanse publiczne, finanse rynków i instytucji finansowych, finanse przedsiÚbiorstw, finanse gospodarstw domowych, etc.)? Dyskusja toczyïa siÚ równieĝ wokóï kwestii tendencji do eklektyzmu w nauce (eklektyzm tak, ale nie za wszelkÈ cenÚ i „nie wszystko ze wszystkim“). CzÚĂÊ dyskutantów akcentowaïa, ĝe przemiany strukturalne i instytucjonalne we wspóïczesnych finansach sÈ zbyt skomplikowane, aby mogïy byÊ ujÚte w ramy jednej teorii. Nauki o finansach posïugujÈ siÚ wiÚc zbiorem paradygmatów. Wobec róĝnorodnoĂci zjawisk, przy tym w warunkach niepewnoĂci, ryzyka i niedoskonaïoĂci informacji, wiedzy niedoskonaïej wÈtpliwe jest opracowanie jednej uniwersalnej konstrukcji teoretycznej, odnoszÈcej siÚ do wszystkich subdyscyplin nauki o finansach. W praktyce nadal funkcjonowaÊ bÚdzie wiele szczegóïowych modeli (teorii „Ăredniego zasiÚgu”) .w pewnym stopniu uzupeïniajÈcych siÚ, czÚĂciowo zaĂ konkurencyjnych wobec siebie. Oznacza to wiÚc opowiedzenie siÚ z koniecznoĂci za swego rodzaju „eklektycznym paradygmatem”, czego bynajmniej nie sposób oceniaÊ pejoratywnie. Uczestnicy panelu wyrazili poglÈd o potrzebie kontynuacji dyskusji nad problematykÈ metodologii finansów podczas Konferencji Katedr Finansowych we wrzeĂniu 2011 roku we Wrocïawiu. Publikacje konferencyjne Dobrym zwyczajem organizacji Konferencji Katedr Finansowych sÈ towarzyszÈce tym spotkaniom publikacje zawierajÈce nadesïane, recenzowane i przyjÚte do druku opracowania pracowników Katedr. Materiaïy te sÈ nie tylko cenne dla rozpoznania zainteresowani badawczych poszczególnych oĂrodków, ale stanowiÈ duĝÈ pomoc naukowÈdla wszystkich zainteresowanych zjawiskami finansowymi. Tak teĝ siÚ staïo i w tym roku. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu wydal piÚÊ Zeszytów Naukowych. Niestety, nie sposób w choÊby w najogólniejszych ramach zaprezentowaÊ treĂci poszczególnych opracowañ w nich zawartych. W kaĝdym z nich redaktorzy naukowi wprowadzili systematykÚ przedmiotu prowadzonych rozwaĝañ przypisujÈc te 126 dr Ryszard Mikoïajczak opracowania do poszczególnych obszarów z wybranych dziedzin finansów. I tak w Zeszycie Naukowym 140 pod redakcjÈ A. Janca zatytuïowanym BankowoĂÊ a kryzys na rynkach finansowych znalazïo siÚ 47 referatów, które zostaïy zakwalifikowane do nastÚpujÈcych obszarów: BankowoĂÊ centralna wobec wyzwañ rynkowych, Funkcjonowanie banków komercyjnych w warunkach zakïóceñ na rynkach finansowych, Miejsce banków spóïdzielczych w systemie bankowym, Funkcjonowanie sektora bankowego w Polsce, Klient i jego znaczenie dla dziaïalnoĂci bankowej, Wybrane wyniki badañ nad sektorem bankowym w skali miÚdzynarodowej, Z badañ nad innymi formami poĂrednictwa na rynku usïug finansowych oraz Kryzys i jego wpïyw na przewartoĂciowanie poglÈdów na rolÚ banków i dziaïalnoĂÊ bankowÈ. W Zeszycie 141 pod redakcjÈ T. Juji zatytuïowanym Dylematy i wyzwania finansów publicznych zawarto 53 artykuïy, które znalazïy siÚ w nastÚpujÈcych obszarach: Zagadnienia ogólne, Budĝet pañstwa, Finanse jednostek samorzÈdu terytorialnego, Podatki i polityka fiskalna i Pomoc publiczna i partnerstwo publiczno-prywatne. Zeszyt 142 pod redakcjÈ J. Sobiecha pt. Kierunki zmian w finansach przedsiÚbiorstwa zawiera 62 referaty, przypisane do nastÚpujÈcych obszarów: Pomiar i ksztaïtowanie efektywnoĂci przedsiÚbiorstwa, Ryzyko i inwestycje w przedsiÚbiorstwie, Struktura kapitaïu przedsiÚbiorstwa, Opodatkowanie w strategii przedsiÚbiorstwa, Restrukturyzacja i upadïoĂÊ przedsiÚbiorstw, PrzedsiÚbiorstwo na rynku kapitaïowym i ZarzÈdzanie wartoĂciÈ przedsiÚbiorstwa. W Zeszycie 143 pod redakcjÈ W. Przybylskiej-Kapusciñskiej i J. Handschke pt. Rynki finansowe i ubezpieczenia zamieszczono 48 referatów, które zakwalifikowano do nastÚpujÈcych obszarów; NiestabilnoĂÊ na rynku finansowym, Rynek akcji i obligacji, Opcje – strategie i modele, Innowacje na rynku funduszy inwestycyjnych, Finanse behawioralne, Ubezpieczenia emerytalne, Ubezpieczenia gospodarcze i Finanse miÚdzynarodowe. W Zeszycie 144 pod redakcjÈ W. FrÈckowiaka i J. Szambelañczyka pt. Ku nowemu paradygmatowi nauk o finansach zamieszczono 26 referaty, które przypisano nastÚpujÈcym obszarom: Dylematy poszukiwañ nowych paradygmatów nauk o finansach, Nowe paradygmaty nauk o finansach, wizje i koncepcje, W kierunku nowych regulacji miÚdzynarodowego rynku finansowego, Wyzwania dla systemu bankowego w Ăwietle globalnego kryzysu finansowego, Pañstwo a sektor publiczny i prywatny. W piÚciu Zeszytach naukowych zawarto w sumie 236 opracowañ. Organizatorzy majÈ gïÚbokÈ nadziejÚ, ĝe zamieszczone teksty bÚdÈ duĝÈ pomocÈ w prowadzeniu dalszych prac naukowych nad podnoszonymi w tych opracowaniach zagadnieniami. Sprawozdanie z konferencji naukowej Katedr Finansów w Poznaniu 127 Imprezy towarzyszÈce Konferencji Obrady plenarne, obrady w panelach jak i w ostatnim dniu Konferencji panel „,paradygmatyczny” nie byïy jedynÈ formÈ spotkañ pracowników Katedr finansowych. Juĝ bowiem w pierwszym dniu, tj. 30 czerwca odbyïo siÚ spotkanie Samodzielnych Pracowników Nauki oraz otwarte spotkanie Komitetu Nauk o Finansach PAN, któremu przewodniczyï prof. dr hab. J. Nowakowski. W ramach tego spotkania prof. dr hab. A. Gospodarowicz poinformowaï o nowej dyscyplinie „Finanse”, prof. dr hab. M. Zaleska poinformowaïa o pracach nad czasopismem „Finanse”, prof. dr hab. WÚcïawski zaprezentowaï aktualne zagadnienia dotyczÈce dydaktyki przedmiotów finansowych. Dokonano takĝe wyboru nowego gospodarza Konferencji Katedr Finansów w 2011 roku. Jest nim Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocïawiu. Ustalono takĝe, by w 2012 roku spotkaÊ siÚ w Akademii Ekonomicznej w Katowicach. PrzyjÚto równieĝ, ĝe Konferencje te bÚdÈ siÚ odbywaïy w poïowie wrzeĂnia kaĝdego roku. W tym samym dniu na uroczystej kolacji, która odbyïa siÚ wspólnie z uczestnikami GFC wystÈpienie w jÚzyku angielskim miaï dr J. Pruski, prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W dniu nastÚpnym zostaïa równieĝ wrÚczona nagroda Komitetu Nauk o Finansach PAN. TegorocznÈ laureatkÈ zostaïa prof. Monika Marcinkowska – kierownik Zakïadu Finansów i RachunkowoĂci Banków na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu ódzkiego. Byïa to trzecia edycja konkursu Komitetu Nauk o Finansach PAN za wybitne osiÈgniÚcia naukowe w dziedzinie finansów. Laureatami poprzednich edycji byli: prof. dr hab. W. Przybylska-KapuĂciñskai i prof. dr hab. Jan K. Solarz. Oprócz wyzwañ naukowych, gospodarze tegorocznego spotkania zaproponowali uczestnikom moĝliwoĂÊ wysïuchania kwartetu smyczkowego w znakomitym prowadzeniu Dyrektora Filharmonii Poznañskiej Wojciecha Nentwiga. Na zakoñczenie naleĝy dodaÊ, iĝ spotkania pracowników Katedr Finansów nie mogïoby siÚ odbyÊ bez zewnÚtrznego wsparcia finansowego wielu instytucji. W tym roku sponsorami byli: Narodowy Bank Polski, ZwiÈzek Banków Polskich, Spóïdzielcza Grupa Bankowa, Biuro Informacji Kredytowej, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A., BRE Bank S.A., Arnica S.A., Gieïda Papierów WartoĂciowych w Warszawie, SGB – TRANS – LEASING Polskie Towarzystwo Leasingowe Sp. z o.o. Wszystkim sponsorom gospodarze tegorocznej Konferencji Katedr Finansów bardzo dziÚkujÈ za ich finansowe wsparcie.