Program Aktywności Lokalnej - Ośrodek Pomocy Społecznej w

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ
W GMINIE KONOPNICA
2011
KONOPNICA, MARZEC 2011
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
I
WPROWADZENIE
Przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu jest jednym z podstawowych
celów polityki społecznej prowadzonej przez rząd we współpracy z jednostkami samorządu
terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
jest moŜliwe dzięki budowie systemu aktywnej integracji. Jednym z narzędzi słuŜących
realizacji działań na rzecz aktywizacji społecznej jest tworzenie i wdraŜanie Programów
Aktywności Lokalnej (PAL).
Program Aktywności Lokalnej to szereg działań realizowanych na rzecz aktywizacji
społecznej i rozwiązywania problemów społeczności lokalnej. Działania te mają na celu
udzielenie wsparcia ukierunkowanego na zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w Ŝyciu
społecznym, zwłaszcza grup zagroŜonych wykluczeniem społecznym oraz rozwój lokalnych
inicjatyw na rzecz rozwiązywania problemów społecznych.
Dokument ten stanowi uzupełnienie Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów
społecznych uchwalonej przez Gminę Konopnica na lata 2007-2012. Przyjęte w Programie
Aktywności Lokalnej koncepcje są zgodne z celami głównymi i operacyjnymi oraz
kierunkami działań strategii. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Konopnica jest
niezbędnym dokumentem do realizacji projektów systemowych przez Ośrodek Pomocy
Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII
„Promocja Integracji Społecznej”.
Program Aktywności Lokalnej jest zgodny z załoŜeniami zawartymi w dokumentach
strategicznych jak:
- NRODOWĄ STRATEGIĄ INTEGRACJI SPOŁEZNEJ DLA POLSKI
- KRAJOWĄ STRATEGIĄ POLITYKI SPOŁECZNEJ NA LATA 2007-2013
- STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
NA LATA 2005-2013
- STRATEGIA ROZWOJU POWIATU LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2015
- STRATEGIA ROZWOJU GMINY KONOPNICA NA LATA 2007-2015
Cel wdraŜania Zasad
Niniejszy dokument stanowi określenie zasad przygotowania, realizacji oraz rozliczania
projektów systemowych w ramach Działania 7.1 w Priorytecie VII – Promocja integracji
społecznej.
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Charakterystyka obszaru objętego wsparciem
Gmina Konopnica, jest obszarem mającym charakter typowo rolniczy, z przewagą
gospodarstw rolnych nie przekraczających areału 1 ha( na podstawie danych zawartych
w Strategii Rozwoju Gminy Konopnica na lata 2007-2015), które nie są w stanie zapewnić
utrzymania osobom w nim pracującym, co zmusza je do poszukiwania zatrudnienia poza
rolnictwem. W związku z tym wzrasta liczba bezrobotnych mieszkańców gminy.
Na dzień 31 grudnia 2010 roku stopa bezrobocia wynosiła 4,`%. Ogólna liczba osób
pozostających bez pracy wynosiła 352, w tym : 193 kobiety i 159 męŜczyzn, 94 osoby były
długotrwale bezrobotne, a 29 uprawnione do zasiłku. Wskaźnik bezrobocia jest znacznie
zaniŜony, gdyŜ nie uwzględnia bezrobocia ukrytego, które dotyczy głównie indywidualnych
gospodarstw rolnych na wsi. W SRGK 2007-2015 bezrobocie zostało wskazane jako jeden
z najistotniejszych problemów występujących na terenie gminy.
Jego przyczyn naleŜy upatrywać w :
- niskim poziomie wykształcenia ( tylko 17 osób bezrobotnych posiada wykształcenie
wyŜsze)
- braku odpowiednich kwalifikacji zawodowych bądź ich dezaktualizacji
Istotny równieŜ wpływ na pozostawanie bez pracy ma wiek i płeć, a takŜe stan
zdrowia i kondycja fizyczna. Przyczyny bezrobocia zostały zawarte w NSRO na lata 20072013. Zjawisko” niezadawalającego poziomu wykształcenia mieszkańców gminy” zostało
równieŜ zawarte w Strategii Rozwoju Gminy Konopnica 2007-2015.
Z danych Ośrodka Pomocy Społecznej w Konopnicy wynika, Ŝe poziom
wykształcenia na istotny wpływ na korzystanie z systemu pomocy społecznej.
Wśród świadczeniobiorców OPS będących w wieku aktywności zawodowej w 2010 roku
przewaŜały osoby z wykształceniem zawodowym. Tylko 17 osób posiadało wykształcenie
wyŜsze.
Narodowe Strategiczne Ramy odniesienia na lata 2007-2013 wskazują, iŜ obecnie
powaŜnym problemem jest brak lub niedostosowanie umiejętności zawodowych do
wymogów pracodawców, a rozwój regionowi w stanie jest zapewnić jedynie wykształcone
społeczeństwo, nastawione na podnoszenie i uzupełnianie swoich kwalifikacji zawodowych.
Długotrwałe bezrobocie klientów OPS powoduje znaczne ich zuboŜenie. W 2010 roku
z pomocy OPS skorzystało 257 rodzin w tym 101 rodzin z powodu bezrobocia.
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Kolejnym problemem, na który naleŜy zwrócić uwagę jest sytuacja społeczna ludzi młodych
i zjawisko” dziedziczenie ubóstwa”. Młodzi ludzie wychowujący się w rodzinach,
gdzie przynajmniej jedno z rodziców pozostaje bez pracy czerpie negatywne wzorce
zachowań swoich rodziców, co prowadzi do wyuczonej bezradności. Problem ten potwierdza,
iŜ prawie 24,7% bezrobotnych z gminy Konopnica nie przekracza 25 roku Ŝycia. Ponadto
młodzieŜ z terenów wiejskich ma ograniczony dostęp do edukacji, co rzutuje później na
znalezienie przez nią zatrudnienia. Zjawisko dyskryminacji na rynku pracy dotyka równieŜ
osób niepełnosprawnych. NaleŜy równieŜ zwrócić uwagę na problem wykluczania tej grupy
z Ŝycia społecznego. Wśród klientów pomocy społecznej korzystających z pomocy społecznej
w 2010 roku, w 71 rodzinach pojawiła się niepełnosprawność.
Prawa osób niepełnosprawnych do godnego Ŝycia w pełnej integracji
ze społeczeństwem zawarte są między innymi w:
- Deklaracji Madryckiej uchwalonej w marcu 2002 roku podczas Europejskiego Kongresu
Osób Niepełnosprawnych a
takŜe Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, będącym
podstawowym dokumentem, podkreślającym prawa osób niepełnosprawnych do Ŝycia w
świecie pozbawionym przejawów dyskryminacji, w warunkach przyjaznych i dostosowanych
do ograniczeń, jakie niesie niepełnosprawność.
II
UZASADNIENIE REALIZACJI I PROGRAMU
Program
Aktywności
Lokalnej
jest
odpowiedzią
na potrzebę
wzmacniania
społeczności lokalnej i grup społecznych oraz wspierania ich aktywności w kierunku
pokonywania sytuacji trudnych. ZałoŜenia niniejszego programu wynikają z analizy
problemów społecznych występujących na terenie gminy Konopnica ale takŜe stanowią
uzupełnienie Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Konopnica na lata
2007-2012. ?
Jego celem głównym jest ograniczenie obszarów wykluczenia społecznego poprzez
aktywizację środowiska lokalnego oraz podnoszenie kompetencji Ŝyciowych,
umiejętności społecznych i zawodowych bezrobotnych i nieaktywnych klientów pomocy
społecznej w tym młodzieŜy .
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wsparciem zostanie objęta 12 osobowa grupa młodzieŜy w wieku 15-25 lat
pochodząca z rodzin korzystających z systemu pomocy społecznej.
Młodzi ludzie wychowujący się i zamieszkujący obszary wiejskie znajdują się w gorszej
sytuacji ekonomicznej i społecznej niŜ ich rówieśnicy w mieście. Aby sprostać tym
nierównościom młodzieŜ wiejska musi zdobywać wykształcenie i potrzebne na rynku pracy
kwalifikacje. Nie jest ona w stanie samodzielnie poradzić sobie z barierami i utrudnieniami
jakie stwarza im własne środowisko, potrzebuje więc wsparcia z zewnątrz w pokonywaniu
trudności związanych ze zmianą modelu Ŝycia, które polegałoby na uczeniu aktywnych
zachowań mogących wpłynąć na poprawę własnej sytuacji i najbliŜszego otoczenia.
Rzadko kiedy młodzi ludzie pomoc mogą uzyskać w rodzinach. Często rodzice sami nie radzą
sobie w nowych warunkach ekonomicznych i społecznych.
Istnieje
więc
potrzeba
wprowadzania
do
środowisk
wiejskich
programów
aktywizujących, które wspierałyby aspiracje edukacyjne i zwiększały umiejętności społeczne.
Wielu uczniów pochodzących z terenów wiejskich ma problemy z adaptacją w szkołach
ponadpodstawowych i ponad gimnazjalnych znajdujących się w większych miejscowościach.
Ponadto nierzadko osiąga gorsze wyniki w nauce co spowodowane moŜe być niŜszym
poziomem nauczania w szkołach wiejskich, problemami z przystosowaniem się do nowych
wymagań, zmęczeniem związanym z koniecznością dojeŜdŜania do szkoły itp. Konieczność
przystosowania się do nowych warunków i sprostania stawianym wymaganiom powoduje
stres i pogorszenie funkcjonowania młodych ludzi. Uczniowie ze wsi są mniej atrakcyjni
towarzysko dla nowych grup rówieśniczych, a na spotkania z dawnymi kolegami
w swoim miejscu zamieszkania nie mają czasu, co wpływa na ich ograniczenie kontaktów
społecznych. Ma to wpływ na poziom samooceny i wiary w siebie, co z kolei przyczynić się
moŜe do małej aktywności i motywacji do poszukiwania pracy.
Zwrócono równieŜ uwagę na deficyty środowisk wiejskich takie jak :
- brak na terenie gminy organizacji pozarządowych działających na rzecz dzieci
i młodzieŜy,
- brak wolontariatu,
- małe zainteresowanie ze strony społeczności lokalnej działaniami na rzecz dzieci
i młodzieŜy,
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
- brak bazy lokalowej na rozwijanie działalności organizacji,
- zbyt małe środki finansowe przeznaczone na działalność profilaktyczną,
- słaba motywacja ze strony rodziców do uczestnictwa w zajęciach pozaszkolnych ich dzieci
W związku z powyŜszym istotnym jest dostarczenie młodzieŜy wiejskiej umiejętności, które
mogą ograniczać niekorzystne skutki przedstawionych powyŜej zjawisk i zapobiec
marginalizacji tej grupy społecznej.
Istotnym jest więc :
- tworzenie koalicji na rzecz dzieci i młodzieŜy dotkniętej lub zagroŜonej wykluczeniem
społecznym,
- rozszerzenie obecnie istniejącej współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami
działającymi na rzecz dzieci i młodzieŜy
- opracowanie oferty dla rodziców w zakresie radzenia sobie z problemami
wychowawczymi,
- aktywizacja społeczności lokalnej,
- wspieranie i inspirowanie działań mających na celu zagospodarowanie czasu wolnego
młodzieŜy
Narzędziem do realizacji powyŜszego załoŜenia jest Program Aktywności Lokalnej, który
zakłada wspólne działania lokalnych podmiotów na rzecz uaktywnienia i pobudzenia
potencjału grup oraz społeczności lokalnych, a takŜe ich włączenie w Ŝycie społeczne,
w tym powrót na rynek pracy.
III
CEL PROGRAMU
Celem głównym Programu Aktywności Lokalnej jest aktywizacja społeczno
zawodowa 12 osobowej grupy młodzieŜy nieaktywnej zawodowo z gminy Konopnica
poprzez objęcie Programem Aktywności Lokalnej.
Cele szczegółowe:
1. Rozwijanie wśród młodzieŜy idei odpowiedzialności i uczestnictwa
poprzez integrację społeczną i działania pro ekologiczne.
2. Podniesienie wiedzy i umiejętności społecznych, w tym umiejętności organizacyjnych
grupy młodzieŜy
3. Podniesienie poziomu samooceny i wiary we własne moŜliwości wśród młodzieŜy
a poprzez to wzmocnienie potencjału społecznego mieszkańców gminy Konopnica…
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
IV
ODBIORCY PROGRAMU
Program Aktywności Lokalnej skierowany jest do:
• młodzieŜy w wieku od 15 do 25 roku Ŝycia
• zamieszkałej na terenie gminy Konopnica
• pochodzącej z rodzin korzystających z systemu pomocy społecznej
• pochodzącej z rodzin w których występuje długotrwałe bezrobocie
Program Aktywności Lokalnej przewidziany do realizacji przez Ośrodek Pomocy Społecznej
w Konopnicy, w szczególności zakłada pracę z młodzieŜą pochodzącą z rodzin w których
występuje długotrwałe bezrobocie. Program Aktywności Lokalnej przewiduje aktywizację
w oparciu o instrumenty aktywnej integracji oraz działania środowiskowe. Realizacja
Programu Aktywności Lokalnej pozwoli na rozszerzenie oferty pomocy społecznej w gminie
Konopnica i doskonalenie systemu informacyjnego o moŜliwościach udzielania wsparcia
i pomocy społecznej. Wpłynie równieŜ na pozytywny wizerunek Ośrodka Pomocy Społecznej
w Konopnicy dzięki czemu nie będzie postrzegany jako instytucja zaspokajająca potrzeby
wąskiej grupy indywidualnych klientów, lecz równieŜ jako jednostka inicjująca działania
nastawione na zaspokojenie wszelkich potrzeb środowiska lokalnego.
V
METODY PRACY WYKORZYSTYWANE DO REALIZACJI PROGRAMU
W ramach programu przewiduje się zastosowanie:
1) środowiskowej pracy socjalnej - działania realizowane przez pracownika socjalnego,
mające na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do
funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz
tworzenie warunków sprzyjających temu celowi,
2) instrumentów aktywnej integracji - szereg instrumentów aktywizacyjnych z zakresu
aktywizacji, edukacyjnej, społecznej, zawodowej o której mowa w zasadach przygotowania,
realizacji rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, oraz
Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
2007 – 2013.
3) działań o charakterze środowiskowym– inicjatywy integrujące obejmujące między
innymi, wsparcie działań indywidualnych oraz programów środowiskowych np. spotkania
z grupami docelowymi, badania, opracowania, analizy, edukację społeczną i obywatelską,
spotkania konsultacje, debaty, organizowanie i inspirowanie do udziału mieszkańców
w imprezach i spotkaniach w szczególności działania o charakterze środowiskowym.
VI
ZIDENTYFIKOWANE ZASOBY
1. Znajomość potrzeb i problemów społecznych poprzedzona dokonywaniem bieŜącej
analizy i oceny zjawisk oraz procesów społecznych
2. Profesjonalny i wykwalifikowany zespół pracowników socjalnych
3. Chęć współpracy ze strony instytucji i organizacji pozarządowych
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Za realizację Programu Aktywności Lokalnej odpowiedzialny jest Ośrodek Pomocy
Społecznej w Konopnicy, w którym funkcjonuje zespół projektowy realizujący projekty
systemowy. Do realizacji programu w miarę potrzeb zaangaŜowani zostaną pracownicy
socjalni oraz pracownicy administracji zatrudnieni w Ośrodku Pomocy Społecznej.
Poszczególne działania podejmowane w PAL będą realizowane w ramach zadań określonych
w projekcie systemowym „Bądź samodzielny”
DZIAŁANIA PLANOWANE W PROGRAMIE AKTYWNOŚCI LOKALNEJ
VII
1.
2.
3.
4.
Zawiązanie 12 osobowej grupy młodzieŜy.
Zorganizowanie wyjazdu integracyjnego jednodniowego do Sandomierza
Warsztaty szkoleniowe dla młodzieŜy (komunikacja w grupie)
Działania wspólne młodzieŜy jako sposób budowania poczucia przydatności
społecznej i zawodowej.
5. Elementy organizacji i zarządzania działaniami społecznymi
6. Pozyskiwanie funduszy na działania społeczne
7. Nauka narzędzi komunikacji społecznej. Warsztaty medialne
8. Doradztwo zawodowe- moje mocne i słabe strony, warsztaty z autoprezentacji
9. Warsztaty fotograficzne
10. Zorganizowanie „Dni społecznych”- wydarzenie to będzie trwało 3 dni
11. Zorganizowanie wyjazdu integracyjno-szkoleniowego z tygodniowym wypoczynkiem
dla młodzieŜy objętej projektem
VIII
REZULTATY PROGRAMU AKTYWNOŚCI LOKALNEJ
1. Wzrost zaangaŜowania mieszkańców w Ŝycie społeczne
2. Podniesienie umiejętności społecznych grup i osób ze szczególnym uwzględnieniem
środowisk zagroŜonych wykluczeniem społecznym
3. Wzrost poczucia przynaleŜności do danej społeczności
4. Nabycie umiejętności społecznych w wyniku uczestnictwa w warsztatach
Zwiększenie motywacji do działania i poszukiwania pracy
5. Nabycie umiejętności psychospołecznych
6. Poprawa funkcjonowania społecznego i intelektualnego.
IX
FINANSOWANIE PROGRAMU
Realizacja zadań programu moŜe być finansowana:
• ze środków własnych samorządu terytorialnego zabezpieczonych w budŜecie Ośrodka
Pomocy Społecznej w Konopnicy
• ze źródeł zewnętrznych w tym absorpcji środków funduszy strukturalnych
•
Wskazane w Programie Aktywności Lokalnej działania, które będą realizowane w
kontekście wykorzystania funduszy z Unii Europejskiej w latach 2007-2013 w ramach
projektów systemowych Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2010-2013
przewidzianych dla Ośrodków Pomocy Społecznej, w obszarze Priorytetu VII
Promocja integracji społecznej : Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji, działania
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
7.1 i podziałania: 7.1.1: Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji przez ośrodki
pomocy społecznej stanowią podstawę do konstruowania montaŜu finansowego oraz
przygotowania aplikacji o wsparcie finansowe wskazanych projektów ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) w ramach projektów systemowych Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 przewidzianych dla Ośrodków Pomocy Społecznej.
X
MONITORING I EWALUACJA
Monitorowanie projektów realizowanych w ramach Programu Aktywności Lokalnej
odbywać się będzie systematycznie w trakcie trwania projektu na potrzeby zarządzania
projektem oraz podejmowania decyzji – na bazie stworzonej w harmonogramie listy
wskaźników monitorowania. Celem bieŜącego monitoringu będzie:
pomiar osiąganego postępu w projekcie i porównywanie go z załoŜonym planem
wskazanie na ewentualną potrzebę podjęcia działań korygujących
pomiar osiąganego postępu w projekcie i porównanie go z załoŜonym planem
Zarówno ocena jak i ewaluacja poszczególnych projektów w ramach Programu
Aktywności Lokalnej /w odpowiedzi na pytanie czy projekt osiągnął zakładane cele/
następuje kaŜdorazowo po zakończeniu realizacji projektu w odniesieniu do zakładanych w
harmonogramie rezultatów /najpóźniej na koniec roku kalendarzowego/.
Dokonuje jej instytucja realizującą projekt.
Sprawozdanie z działań w ramach niniejszego Programu będzie przekazywane
Wójtowi Gminy Konopnica po zakończeniu realizacji działań w ramach PAL
O projektach podejmowanych w ramach PAL realizatorzy będą informowali Wójta
Gminy Konopnica
Na koniec okresu programowania zostanie dokonane podsumowanie
i ocena efektywności Programu Aktywności Lokalnej w postaci raportu końcowego
opracowanego przez zespół realizatorów programu
Niniejszy dokument został przygotowany przez:
Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Konopnicy
Konopnica, dnia 1 marca 2010 r.
„Bądź Samodzielny”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego