Dr Alicja Krzemińska Dr in . Anna Zar ęba PROBLEMY

Dr Alicja Krzemińska
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Instytut Architektury Krajobrazu
Dr inż. Anna Zaręba
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego
PROBLEMY ŚRODOWISKOWE REWITALIZACJI
TERENÓW LISIEJ SZTOLNI PRZY KOPALNI THOREZ
W WAŁBRZYCHU
“Lisia sztolnia” w Wałbrzychu jest jedną ze szczególnie znanych atrakcji na Dolnym
Śląsku. W Wałbrzychu i okolicach, sztolnie były w XVII i XVIII wieku podstawowymi
wyrobiskami udostępniającymi złoża węgla kamiennego. Wyrobiska te spełniały wówczas
funkcję transportową, odwadniającą i wentylacyjną. Do dnia dzisiejszego zachowało się wiele
z nich, przy czym najbardziej znaną była w XIX wieku w Europie „Lisia Sztolnia”, która
należała do Kopalni Węgla „Fusch”. W roku 1794 udostępniono ją dla turystów, dla których
stanowiła ogromną atrakcję. Jej niezwykłość polegała na tym, że była wypełniona wodą, a
węgiel transportowano łodziami. Od niej odchodziły chodniki górnicze, skąd wybierano
węgiel. Pomimo wielkiej sławy "Lisiej sztolni" jako atrakcji turystycznej, nie zachowała się
dokumentacja techniczna na temat budowy i eksploatacji sztolni. Decyzją Wojewódzkiego
Oddziału Służby Ochrony Zabytków we Wrocławiu nr 887 z dnia 26.05.1961r "Lisia
sztolnia" wpisana została do rejestru zabytków. W XX wieku starano się przywrócić dawną
świetność i choć należy do unikatowych zabytków najwyższej klasy problemy środowiskowe
niepozwalaną na jej użytkowanie. Na przełomie XX i XXI wieku została wyremontowana.
Dla turystów udostępniona została trasa około 270 metrowa z ponad 1300 metrów
zinwentaryzowanych korytarzy. Niestety, po letnich opadach w 2002 roku część
podziemnego chodnika została zalana i znów choć kilkanaście ekspertyz wcześniej
udowadniało, że jest to niemożliwe. Problemem jest również zbyt duże stężenie gazów w
sztolni powodujące dodatkowe zagrożenie. W pracy prześledzone zostaną problemy
środowiskowe, które ograniczają możliwości rewitalizacji i wykorzystania „Lisiej sztolni” do
celów turystycznych.