Doradca metodyczny PCDZN w Puławach Małgorzata Pawlik

Doradca metodyczny PCDZN w Puławach
Małgorzata Pawlik
Ewaluacja wewnętrzna w przedszkolu
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 roku w sprawie
nadzoru pedagogicznego(Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz.1324), jednym z zadań dyrektora przedszkola jest
prowadzenie ewaluacji wewnętrznej- w obszarach i w odniesieniu do wymagań określonych w załączniku do
rozporządzenia- oraz kontroli wewnętrznej w zakresie przestrzegania przez pracowników przedszkola
obowiązujących przepisów prawa.
Ewaluacja wewnętrzna, zwana autoewaluacją, jest zaproszeniem do wzięcia odpowiedzialności za
własne działania. Różny może być przedmiot ewaluacji i różne jej cele, ale prowadzić ją trzeba w odpowiedniej
sekwencji: planowanie-działanie-ewaluacja, oraz w określonych wymaganiach( obszarach). Autoewaluacja
wiąże się z bardzo dużym zakresem autonomii, czyli wolności w wyborze celów pracy, metod pracy czy form
ewaluacji. Wymagania trzeba traktować jak wyzwania, których realizacja służy rozwojowi placówki.
W fachowej literaturze można się doszukać wielu definicji ewaluacji, jednak na potrzeby nadzoru
pedagogicznego ewaluację zdefiniowano jako badanie praktyczne oceniające przeprowadzane w przedszkolu.
Działanie badawcze zmierza do wszechstronnego opisu i wyjaśniania określonych zjawisk związanych
z poddawanymi ewaluacji: programem, placówką, zajęciami (w tym dodatkowymi) itp.
Zadaniem dyrektora, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego, jest wdrożenie systemu
efektywnej ewaluacji. Ewaluacja wewnętrzna w przedszkolu może być przeprowadzana w odniesieniu do
wybranych wymagań lub do innych zagadnień uznanych za istotne. Jest to autonomiczne działanie przedszkola,
powinno być podejmowane przez zespoły nauczycieli. Ważnym elementem ewaluacji jest dialog między
dyrektorem a nauczycielami, a także między nauczycielami a dziećmi. Jest on potrzebny wszystkim
uczestnikom procesu nauczania i uczenia się. Dla każdego zespołu ewaluacyjnego, który należy powołać w
placówce, istotny jest wspólny zamysł nad przedmiotem ewaluacji. Pytanie o to, co będziemy badać, jest
pytaniem trudnym, gdyż wyniki tego badania powinny dostarczyć wniosków do działań usprawniających pracę
przedszkola. Jakich informacji potrzebujemy? Co będziemy mogli i co będziemy umieli wykorzystać? Ile czasu
i jakie środki należy zapewnić? W jaki sposób zaprezentujemy wyniki? Jak sprawdzić, czy wyniki ewaluacji
zostały wykorzystane w praktyce? Dyrektor występuje w roli moderatora, jest odpowiedzialny za
monitorowanie przebiegu ewaluacji. Dzięki ewaluacji wewnętrznej przedszkole (dyrektor, nauczyciele, rodzice)
uzyskuje wiarygodną informację o tym, jak są odbierane jego działania i jakie są ich efekty (te oczekiwane i te
niepożądane). Jeśli ma się taką informację, można wyeliminować takie czynniki, które nie sprzyjają efektywnej
pracy, oraz rozwinąć te twórcze, wartościowe. Ewaluacja wewnętrzna usprawnia komunikację i współpracę
między dziećmi, rodzicami, nauczycielami i dyrektorem. Uwzględniając w swojej pracy opinie nauczycieli i
rodziców, przedszkole staje się otwarte, a to sprzyja wzajemnemu zaufaniu i życzliwości. Rodzic i nauczyciel
czują się podmiotami w procesie oddziaływań edukacyjnych. To także pole wymiany doświadczeń, współpracy
i wzajemnego wspierania się. Przedszkole uzyskuje informacje o trafności doboru treści i metod w stosunku do
potrzeb i oczekiwań dzieci. Ewaluacji można poddać poszczególne fragmenty programu, jednostki edukacyjne,
poszczególne metody lub środki dydaktyczne. Dyrektor przedszkola powinien zacząć od odpowiedniego
przygotowania nauczycieli. Do prowadzenia ewaluacji potrzebne są odpowiednia wiedza i umiejętności. Można
wykorzystać w tym celu doświadczenie, wiedzę i umiejętności pracowników przedszkola lub zaprosić do
pomocy eksperta z zewnątrz.
Projektowanie ewaluacji wewnętrznej

Definiowanie przedmiotu ewaluacji- co ewaluujesz, co chcesz zbadać, po co ewaluujesz, czego chcesz
się dowiedzieć?

Sformułowanie pytań kluczowych- na jakie pytanie chcesz uzyskać odpowiedź?

Sformułowanie kryteriów ewaluacji- które informacje są dla ciebie użyteczne?

Dobór metod badawczych- jakich metod, technik, narzędzi użyjesz podczas przeprowadzania
ewaluacji?

Określenie próby badawczej- kto będzie badany, jak liczne będą grupy?

Harmonogram- terminy kolejnych działań w ramach ewaluacji i odpowiedzialni za wykonanie.

Określenie formy analizy i prezentacji danych.
Dobór metod zależy od tego, co poddaje się badaniu, oraz od funkcji, jakie ma pełnić ewaluacja. O tym, jakie
zastosować metody i techniki zbierania, a potem analizowania informacji, decyduje wyłącznie ten, kto
przeprowadza ewaluację. Najczęściej stosowanymi technikami zbierania danych są wywiady grupowe, wywiady
indywidualne, swobodne rozmowy, omówienia zajęć edukacyjnych w zespole, wywiady kwestionariuszowe,
ankiety, analiza wypowiedzi i prac dzieci (np. prac plastycznych, gazetek ściennych, innej dziecięcej
twórczości).
Badanie ewaluacyjne zawsze jest odpowiedzią na konkretne i aktualne potrzeby, dlatego musi być dobrze
przemyślane i starannie przygotowane, aby jego wyniki stały się wartościową i rzeczywistą pomocą w pracy
przedszkola.
Bibliografia
•
D. Elsner, M. Nawrot, "Projekt ewaluacyjny w przedszkolu. Pierwsze przemyślenia".
„Management w przedszkolu”, Wydawnictwo Raabe, luty 2010.
•
G. Mazurkiewicz(red.), ”Ewaluacja w nadzorze pedagogicznym- Autonomia”, Kraków 2010.
•
Ustawa o systemie oświaty – Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(tekst jedn.: DzU 04.256.2572 ze zm.);
•
Rozp. MEN o nadzorze pedagogicznym – Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. 09.168.1324).