Informacja za rok 2002 - Program dla Odry – 2006

PEŁNOMOCNIK RZ DU DS. „PROGRAMU DLA ODRY 2006”
ROCZNA INFORMACJA
O REALIZACJI ZADA WYNIKAJ CYCH
Z „PROGRAMU DLA ODRY 2006”
ZA OKRES OD 01.01.2002 DO 31.12.2002
STANISŁAW ŁOPATOWSKI
Wojewoda Dolno l ski,
Pełnomocnik Rz du Do Spraw
„Programu Dla Odry 2006”
WROCŁAW, 25 CZERWCA 2003 R.
SPIS TRE CI
1
WPROWADZENIE ........................................................................................................................................... 3
1.1
1.2
1.3
2
PODSTAWY FORMALNO-PRAWNE „PROGRAMU DLA ODRY 2006” ............................................................... 3
KOMITET STERUJ CY .................................................................................................................................. 3
STRATEGIA FINANSOWANIA PROGRAMU ..................................................................................................... 4
RZECZOWY I FINANSOWY ZAKRES REALIZACJI INWESTYCJI..................................................... 4
2.1
RÓDŁA INFORMACJI ................................................................................................................................... 4
2.2
RZECZOWY ZAKRES INWESTYCJI ................................................................................................................. 5
2.2.1
Projekt Banku wiatowego. ................................................................................................................... 5
2.2.2
Zadania finansowane ze rodków rezerw celowych bud etu pa stwa, b d cych w dyspozycji Szefa
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów..................................................................................................................... 6
2.2.3
Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. .......................................................... 8
2.2.4
Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej..................................................... 8
2.2.5
Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej. ............................................................................................. 9
2.2.6
Zarz dy Melioracji i Urz dze Wodnych ............................................................................................ 10
2.2.7
Regionalne Dyrekcje Lasów Pa stwowych.......................................................................................... 10
2.3
REALIZACJA ZADA W ODNIESIENIU DO ZAPISÓW ZAŁ CZNIKA NR 3........................................................ 10
3
OCENA RÓDEŁ FINANSOWANIA........................................................................................................... 11
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
4
ZAKRES FINANSOWY ZREALIZOWANYCH INWESTYCJI ............................................................................... 11
RODKI Z BUD ETU PA STWA ................................................................................................................... 11
FUNDUSZE OCHRONY RODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ ................................................................... 12
INNE .......................................................................................................................................................... 12
PORÓWNANIE RÓDEŁ FINANSOWANIA ..................................................................................................... 12
PODSUMOWANIE ......................................................................................................................................... 13
1
WPROWADZENIE
Stosownie do art. 8 Ustawy z dnia 6 lipca 2001 o ustanowieniu programu wieloletniego „Programu
dla Odry 2006” (Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067), który zobowi zuje Rad Ministrów do przedstawienia
Sejmowi RP rocznej informacji o realizacji zada wynikaj cych z Programu, Pełnomocnik Rz du do
Spraw „Programu dla Odry 2006” przygotował niniejsz informacj na podstawie własnych materiałów
oraz danych zebranych od 35 instytucji i jednostek bezpo rednio finansuj cych i realizuj cych zadania
Programu. Informacja obejmuje okres sprawozdawczy od 1 stycznia 2002 r. do 31grudnia 2002 r..
1.1
Podstawy formalno-prawne „Programu dla Odry 2006”
Podstaw prawn „Programu dla Odry 2006” stanowi ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu
programu wieloletniego „Program dla Odry 2006” (Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1067 ze zmianami: Dz.U. z
2001 r. Nr 154, poz. 1800 oraz Dz.U. z 2002 r. Nr 216, poz. 1827). W zwi zku z opracowaniem bud etu
pa stwa na 2003 r. zmieniony został zał cznik nr 2 do Ustawy w zakresie wydatków z bud etu pa stwa
na lata 2003 i 2004.
„Program dla Odry 2006” obejmuje swym zakresem modernizacj Odrza skiego Systemu
Wodnego.
Podstawowe cele Programu to:
1. zbudowanie systemu biernego i czynnego zabezpieczenia przeciwpowodziowego,
2. ochrona rodowiska przyrodniczego i czysto ci wód,
3. usuwanie szkód powodziowych,
4. prewencyjne zagospodarowanie przestrzenne oraz renaturyzacja ekosystemów,
5. zwi kszenie lesisto ci,
6. utrzymanie i rozwój eglugi ródl dowej,
7. energetyczne wykorzystanie rzek
Program jest realizowany przez Rad Ministrów poprzez Pełnomocnika Rz du do Spraw
„Programu dla Odry 2006”, którego zadania i kompetencje s zapisane w Rozporz dzeniu Rady
Ministrów w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rz du do Spraw Programu dla Odry 2006 (Dz. U. z
2002 r. Nr 31, poz. 278). Pełnomocnikiem Rz du do Spraw „Programu dla Odry 2006” jest zgodnie z
Rozporz dzeniem Wojewoda Dolno l ski.
1.2
Komitet Steruj cy
Zgodnie z ustaw z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry
2006” organem opiniodawczo-doradczym Rady Ministrów jest Komitet Steruj cy Programu.
W skład Prezydium Komitetu Steruj cego Prezes Rady Ministrów powołał:
1. Stanisława Łopatowskiego – jako Przewodnicz cego,
2. Janusza Zaleskiego – jako Wiceprzewodnicz cego,
3. Jana Wintera – jako Wiceprzewodnicz cego.
W skład Komitetu Steruj cego „Programu dla Odry 2006” wchodz :
Przedstawiciele ministrów wła ciwych do spraw gospodarki wodnej i rodowiska, finansów
publicznych, administracji publicznej, rozwoju wsi, rozwoju regionalnego gospodarki, transportu
i gospodarki morskiej oraz przedstawiciel Komitetu Integracji Europejskiej,
Przedstawiciele Wojewodów: l skiego, Opolskiego, Dolno l skiego, Kujawsko-Pomorskiego,
Lubuskiego, Łódzkiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego.
Przedstawiciele Zarz dów Województw: l skiego, Opolskiego, Dolno l skiego, Kujawskopomorskiego, Lubuskiego, Łódzkiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego.
Przedstawiciele nauki reprezentuj cy dziedziny ekologii, gospodarki wodnej i ochrony wód oraz
przedstawiciele organizacji ekologicznych.
1.3
Strategia finansowania Programu
Zgodnie z ustaw z dnia 6 lipca 2001 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Program dla Odry
2006” ł czne nakłady na finansowanie Programu w całym okresie jego realizacji nie mog przekroczy
kwoty 9.048.960.386 zł, w tym 5.561.591.582 zł z bud etu pa stwa, ustalonej w cenach zada z roku
2001 i przeliczanej na ceny z roku realizacji zada .
rodki finansowe, o których mowa w ustawie powinny pochodzi z ró nych ródeł, tj.:
a) z bud etu pa stwa, w zakresie inwestycji i prac modernizacyjnych – 61,47%, w tym:
• bezpo rednie obci enie bud etu pa stwa – 10,67%,
• z funduszy Unii Europejskiej - 30,22%,
• kredyty z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Banku
wiatowego i innych instytucji
finansowych, pozyskiwane w drodze umów mi dzy Rz dem RP a tymi instytucjami – 20,58%,
b)z Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie gospodarki wodnej, w
tym m.in. przedsi wzi
proekologicznych, oraz z Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska i
Gospodarki Wodnej – 21,16%,
c) innych (gminy, kapitał prywatny) – 17,38%.
2
RZECZOWY I FINANSOWY ZAKRES REALIZACJI INWESTYCJI
2.1
ródła informacji
•
•
•
•
Szczegółowa analiza zada „Programu dla Odry 2006” wykazuje, e zadania w roku
sprawozdawczym umieszczono w 6 ró nych cz ciach bud etu Pa stwa:
Cz
22- Gospodarka Wodna,
Cz
32 - Rolnictwo,
Cz
39 - Transport,
Cz
41 - rodowisko,
Cz
83 - Rezerwy celowe,
Cz
85 - Bud ety Wojewodów
• Inwentaryzacja zada odrza skich wskazuje, e zadania te s realizowane przez jednostki
i instytucje podlegaj ce Ministerstwu rodowiska. Drug grup zada stanowi inwestycje
wynikaj ce z art. 81 ustawy - Prawo Wodne, a wykonywane przez podległe Zarz dom
Województw oraz Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi Zarz dy Melioracji i Urz dze Wodnych.
• Ponadto zadania „Programu dla Odry 2006” s realizowane i finansowane przez 146 powiatów i
ponad 1000 gmin le cych w dorzeczu Odry. Ilo powiatów i gmin nie pozwala na obecnym
etapie realizacji Programu na szczegółow analiz i przedstawienie wykazu zada realizowanych
przez samorz dy.
Roczn informacj o realizacji zada Programu przygotowano na podstawie danych pochodz cych od
35 instytucji i jednostek finansuj cych i realizuj cych zadania Programu:
Dyrektora Biura do Spraw Usuwania Skutków Powodzi w Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów,
Dyrektora Biura Koordynacji Projektu Banku wiatowego we Wrocławiu,
Prezesa Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej,
8 Prezesów Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej,
4 Dyrektorów Regionalnych Zarz dów Gospodarki Wodnej,
11 Dyrektorów Zarz dów Melioracji i Urz dze Wodnych,
9 Dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Pa stwowych
Ze wzgl du na specyfik realizowanych zada , informacje pochodz ce od Dyrektora Biura do
Spraw Usuwania Skutków Powodzi w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Dyrektora Biura
Koordynacji Projektu Banku wiatowego we Wrocławiu zawieraj dane dotycz ce obszaru
całej Polski. W zwi zku z tym informacja o realizacji zada Składowej „B” Projektu Likwidacji
Skutków Powodzi oraz dane dotycz ce rodków finansowych w formie rezerw celowych na usuwanie
skutków powodzi i osuwisk oraz kredyt na usuwanie skutków powodzi odnosz si nie tylko do
dorzecza Odry, ale równie uwzgl dniaj dorzecze Wisły i Łaby.
Ustalenia z Biurem do Spraw Usuwania Skutków Powodzi zako czyły si oszacowaniem
nakładów na realizacj zada w dorzeczu Odry wraz z Wart w wysoko ci około 312 000 000 zł
przeznaczonych z rezerwy celowej (w tym równie kredytów dysponowanych w ramach
rezerwy).
2.2
Rzeczowy zakres inwestycji
Szczegółowa analiza realizowanych w 2002 r. zada wskazuje na ich koncentracj głównie wokół
komponentu „jako wody”. Inwestycje dotyczyły przede wszystkim budowy oczyszczalni cieków oraz
sieci kanalizacji sanitarnych. Ł cznie w okresie sprawozdawczym zako czonych zostało 109 zada
(z 247 realizowanych) zwi zanych z budow , przebudow lub modernizacj oczyszczalni cieków i
kanalizacji sanitarnej. Znaczne rodki na ten cel przeznaczaj Narodowy oraz Wojewódzkie Fundusze
Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Udział w finansowaniu inwestycji zwi zanych z budow i
modernizacj oczyszczalni cieków i kanalizacji maj równie jednostki samorz du terytorialnego (gminy,
miasta, starostwa) oraz inwestorzy prywatni. Ich udział w ogólnej warto ci inwestycji waha si w granicach
od 10% do 15%.
Uregulowane zostały rzeki (w tym uj to równie remont brzegów i zabudow wyrw brzegowych)
na długo ci ponad 240 km. Odbudowane b d zmodernizowane zostały wały na odcinku ponad 10 km.
Z najwi kszych zako czonych w 2002 roku inwestycji, które b d miały znaczny wpływ na
ochron przeciwpowodziow dorzecza Odry wymieni nale y:
• Polder „Buków”, stanowi cy I etap budowy zbiornika „Racibórz”, który dla ochrony
przeciwpowodziowej, szczególnie górnej i rodkowej Odry, ma priorytetowe znaczenie. Całkowity
koszt jego budowy wyniósł 172 mln zł.
• Zbiorniki „Kozielno” i „Topola”, stanowi ce wa ne elementy kaskady zbiorników Nysy Kłodzkiej –
systemu ochrony od powodzi doliny Nysy Kłodzkiej z oddziaływaniem równie na ochron doliny Odry
(ł czny koszt obu inwestycji wyniósł 326 mln zł).
• Kanał Ulgi w Opolu, którego całkowity koszt wyniósł ok.100 mln zł.
• Odbudowa po powodzi i modernizacja W zła Szczytnickiego (ok. 35 mln zł) i Bartoszowickiego
(26 mln zł) we Wrocławiu.
• Realizowane były prace budowlane na stopniu wodnym Malczyce (13,5 mln zł) oraz budowa Jazu
Lipki, którego oddanie do u ytku jest przewidziane w 2003 roku (rok wcze niej ni przewidziano w
Ustawie).
Wszystkie wymienione powy ej realizacje s inwestycjami Ministerstwa rodowiska, realizowanymi przez
Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej.
Finansowanie wymienionych inwestycji oparte było o:
rodki z bud etu pa stwa dysponowane przez Ministerstwo rodowiska,
Dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Kredyty z Banku Rozwoju Rady Europy, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku
wiatowego.
2.2.1
Projekt Banku wiatowego.
Biuro Koordynacji Projektu Banku wiatowego przedstawiło informacj o stanie realizacji zada
Składowej „B” Projektu Likwidacji Skutków Powodzi (umowa kredytu NK.4264-POL) z podziałem na
komponenty B.1., B.2. oraz B.4.
Zbiorcza informacja o realizacji Projektu – Składowa B – Osłona przeciwpowodziowa i ograniczenie
zagro enia powodziowego przedstawia si nast puj co:
Komponent
Zadania projektu
Jednostki wdra aj ce
Podległo
Ilo
zada przewidzianych
do realizacji
Przewidywana warto
kredytu B
Ilo zako czonych zada
Ł czna wypłacona kwota
kredytu
Ł czna rozliczona na
poziomie BKPB kwota
B.1.
Planowanie osłony
przeciwpowodziowej na
terenie zlewni
B.2.
Monitorowanie,
prognozowanie i
ostrzeganie
RZGW we Wrocławiu,
Poznaniu i Krakowie
IMiGW w Warszawie
Ministerstwo rodowiska
Ministerstwo rodowiska
10
29
38
54 728 000 USD
8 860 000 USD
3
13
38
5 257 720,09 USD
27 815 261 USD
4 430 961,84 USD
4 574 334,12 USD
27 054 647,55 USD
4 430 961,84 USD
16 412 000 USD
B.4
Prewencja i ograniczenie
zagro enia powodziowego
Biuro Koordynacji Projektu
Banku wiatowego we
Wrocławiu
Szef Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów
kredytu
Przewidywany termin
zako czenia realizacji zada
29-02-2004
29-02-2004
14-11-2002
UWAGA: Ł cznie na zadania Składowej B wypłacona została kwota 37 503 942,93 USD(dane te
dotycz obszaru całej Polski).
Zadania zako czone:
W komponencie B.1. zako czona została realizacja zada konsultantów indywidualnych za wyj tkiem
konsultanta wspomagaj cego RZGW w Krakowie (zad. B.1.2.3.1).
B.1.2.2.2. – opracowanie przekrojów poprzecznych – zako czone zostało w marcu 2002 r.
W Komponencie B.2.
Wszystkie zadania konsultantów indywidualnych
B.2.2.2. – modernizacja systemu osłony i prognoz hydrologicznych
B.2.5.2. – modernizacja systemu teleinformatycznego IMGW oraz systemu obsługi klienta
B.2.7.4. – wyposa enie słu b pomiarowych i technicznych
B.2.8.2. – budowa i wdro enie automatycznego systemu detekcji wyładowa atmosferycznych
W komponencie B.4 - prewencja i ograniczenie zagro enia powodziowego, realizowanym bezpo rednio
przez BKPB zostały zako czone i rozliczone wszystkie prace.
Zadania w trakcie realizacji w Komponencie B.1.
B.1.1.2.- utworzenie O rodków Koordynacyjno-Informacyjnych Systemów Ochrony Przeciwpowodziowej,
B.1.2.3.2. – opracowanie numerycznych modeli rze by terenu oraz numerycznych map topograficznych,
B.1.3.3. – studium wykonalno ci dla zapory i zbiornika Racibórz ( do ko ca 2002 roku procentowe
wykonanie zostało oszacowane na 75%)
9 maja 2002 Komitet Steruj cy Projektu odst pił od realizacji zadania B.1.3.2 polegaj cego na
opracowaniu strategii ochrony przed powodzi górnej i rodkowej Odry oraz strategii dla górnej Wisły. Do
komponentu B.1. zostało wprowadzone nowe zadanie: B.1.5. – opracowanie planów ochrony
przeciwpowodziowej dla górnej Wisły i ju w IV kwartale 2002 r zostały rozpocz te prace w celu wyboru
wykonawcy, oraz zadanie B.1.6. – doposa enie RZGW w celu realizacji obowi zków wynikaj cych z
nowego Prawa Wodnego ze szczególnym uwzgl dnieniem potrzeb OKI.
Zadania w trakcie realizacji w Komponencie B.2.
B.2.1.2. – opracowanie projektu technicznego telemetrycznej i hydrologiczno-meteorologicznej sieci
pomiarowej,
B.2.1.3. - budowa telemetrycznej i hydrologiczno-meteorologicznej sieci pomiarowej
B.2.2.3. – oprogramowanie i wdro enie systemu informatycznego osłony i prognoz
hydrologicznych,B.2.2.4. – dostosowanie istniej cych modeli do struktury nowego systemu oraz
opracowanie alternatywnego modelu prognostycznego dla terenów górskich,
B.2.3.2. – modernizacja systemów transmisji i przetwarzania danych w biurach prognoz i lotniskowych
biurach meteorologicznych
B.3.4.2. – wdro enie do praktyki operacyjnej meteorologicznego modelu prognostycznego,
B.2.9.2. – rozbudowa systemu radarów meteorologicznych „POLRAD”
UWAGA:
Wysoko
rodków z Banku wiatowego przeznaczonych na zadania odrza skie jest cz ci
składow rezerwy celowej – kredyty. Opis wykorzystania rezerwy celowej na usuwanie skutków
powodzi znajduje si poni ej, w punkcie 2.2.2
2.2.2
Zadania finansowane ze rodków rezerw celowych bud etu pa stwa, b d cych w
dyspozycji Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
W bud ecie pa stwa na 2002 rok na cele zwi zane z usuwaniem skutków powodzi zapewnione
zostały rodki w wysoko ci 578.900 tys. zł z podziałem na dwie rezerwy celowe:
Rezerwa celowa na usuwanie skutków powodzi
235.852 tys. zł
Rezerwa celowa – kredyty na usuwanie skutków powodzi
343.048 tys. zł
Po korekcie w pa dzierniku 2002 roku, podział kwoty 578.900 tys. zł przedstawiał si nast puj co:
Rezerwa celowa
250.852 tys. zł
Rezerwa celowa – kredyty
328.048 tys. zł
W ramach rezerwy celowej – kredyty rozdysponowane zostały rodki pozyskane z nast puj cych banków:
z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
219.049 tys. zł
z Banku Rozwoju Rady Europy
21.578 tys. zł
z Banku wiatowego
87.421 tys. zł
Razem kredyty:
328.048 tys. zł
Dodatkowym ródłem finansowania zada w 2002 roku były rodki zgromadzone na rachunkach
specjalnych KPRM „Pomoc dla Powodzian z dopłat do gier liczbowych” i „Pomoc z darowizn dla
Powodzian”. Do ko ca 2002 roku z tych rachunków uruchomiono 43.129 tys. zł.
UWAGA:
Ł cznie w 2002 roku Biuro do Spraw Usuwania Skutków Powodzi dysponowało do rozdziału kwot
622.029 tys. zł. Około połowa tej kwoty, czyli 312 000 tys. zł przypada na obszar dorzecza Odry.
rodki z obu rezerw celowych oraz z pozyskanych kredytów zostały przeznaczone na nast puj ce
inwestycje realizowane w zlewni Odry i Wisły:
Zadanie
Program odbudowy i
modernizacji infrastruktury
jednostek komunalnych
Program pomocy socjalnej dla
powodzian
Program odbudowy i
modernizacji wałów
przeciwpowodziowych oraz
innych urz dze melioracji
podstawowej
Program odbudowy obiektów
infrastruktury gospodarki wodnej
i in. Urz dze ochrony
przeciwpowodziowej
Program odbudowy i
modernizacji zniszczonej
infrastruktury drogowej
Program odtworzenia
zniszczonego wyposa enia w
jednostkach stra y po arnej
(krajowy System RatowniczoGa niczy) oraz wyposa enie
Krajowych Baz Sprz tu
Specjalistycznego
Program budowy systemu osłony
przeciwpowodziowej i
ograniczenia zagro enia w
ramach Składowej B Projektu
Banku wiatowego :Likwidacja
Skutków Powodzi”
Zadania organizacyjno-prawne
Zakres
Odbudowa i modernizacja, dróg, mostów,
wodoci gów, systemów kanalizacyjnych i
ciepłowniczych, komunalnego budownictwa
mieszkaniowego, składowisk odpadów,
remontów budynków u yteczno ci publicznej,
obiektów słu by zdrowia, urz dze melioracji
wodnej szczegółowej
Pomoc dla 920 rodzin poszkodowanych
Kwota, na
podstawie
sprawozdania
Zakres pomocy
z BUSP( w tys.
zł)
110.000
330 jednostek samorz du
terytorialnego, w tym: 287
gmin,
42
powiaty,
1
województwo, zawarto 680
umów na 837 zada
2.200
920 rodzin
Regulacje rzek, drogi dojazdowe do wałów,
budowa, naprawa i modernizacja wałów
przeciwpowodziowych, stacji pomp
160.000
Kilkana cie województw –
realizacja przez Regionalne
Zarz dy Melioracji i Urz dze
Wodnych
Budowa zbiorników: Topola, Kozielno, Polderu
Buków, odbudowa koryt rzecznych,
zniszczonych obwałowa rzek, stacji pomp oraz
urz dze technicznych dla celów zarz dzania
gospodark wodn
Odbudowa dróg i mostów na drogach
wojewódzkich i krajowych
180.000
Realizacja przez Regionalne
Zarz dy Gospodarki Wodnej
Zakup sprz tu przeciwpowodziowego (zapory,
pompy), kontenerów z zestawami zapór,
samochodów specjalnych oraz dofinansowanie
kosztów prowadzenia bezpo redniej akcji
przeciwpowodziowej
8.400
a). Planowanie osłony przeciwpowodziowej
zlewni, systemy informatyczne, modelowanie,
planowanie dla zlewni Odry i Wisły,
b). Monitorowanie, prognozowanie i ostrzeganie
w ramach systemu SMOK, budowa i
uruchomienie telemetrycznej sieci pomiarowej,
c). Stworzenie systemu działa w zakresie
prewencji i ograniczenia ryzyka powodzi
91.000
Przygotowanie informacji, materiałów, wicze
55.000
b). 450 punktów pomiaru wody
w rzekach, 520 punktów
pomiaru opadu, 30 punktów
pomiaru wód ziemnych, 60
automatycznych
stacji
meteorologicznych
2.2.3
Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.
W roku 2002 na dofinansowanie w formie po yczek i dotacji zada z dziedziny ochrony rodowiska
i gospodarki wodnej zlokalizowanych w zlewni Odry z NFO iGW została wypłacona ł czna kwota 128
583 tys. zł , w tym w formie po yczek: 81 421 tys. zł, i 47 162 tys. zł w formie dotacji.
Na inwestycje zwi zane z jako ci wody (oczyszczalnie i kanalizacje) przeznaczono 97 830 tys. zł, co
stanowi 76% ogólnej warto ci dofinansowania, natomiast na pozostałe inwestycje - (usuwanie skutków
powodzi, regulacje rzek, budowle regulacyjne i przeciwpowodziowe) 30 752 tys. zł, analogicznie: 24%.
Najwi ksze dotacje (44% ogólnej sumy udzielonych przez NFO iGW dotacji) NFO iGW przyznał RZGW
we Wrocławiu, mi dzy innymi na nast puj ce zadania na Odrze:
Jaz Lipki – 7 459 tys. zł
Stopie wodny Malczyce – 13 500 tys. zł
Budowa zbiornika wodnego „Topola” – 1 024 tys. zł
Poni sza tabela przedstawia podział kwoty 128 583 tys. zł z uwzgl dnieniem rodzajów zada (kwoty w
tys. zł)
Zzadanie
Rzeki:
regulacje,
odbudowa,
usuwanie
skutków
powodzi
Budowle
regulacyjne
4 895
4 895
Na
poszczególne
zadania
Dotacja
Wały
Budowle
przeciwpowod
ziowe:
zbiorniki,
poldery
Oczyszczalnie
cieków
Kanalizacje
Sumy
20 959
500
4 399
60 341
37 489
128 583
20 959
500
4 399
10 110
6 299
47 162
50 231
31 190
81 421
Po yczka
2.2.4
Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Zestawienie zada dofinansowanych w 2002 roku zostało sporz dzone na podstawie informacji
przekazanych przez nast puj ce WFO iGW: WFO iGW w Poznaniu, WFO iGW we Wrocławiu,
WFO iGW w Szczecinie, WFO iGW w Katowicach, WFO iGW w Zielonej Górze, WFO iGW w Opolu,
WFO iGW w Łodzi oraz WFO iGW w Toruniu.
Sporz dzona informacja nie zawiera dofinansowania udzielonego w 2002 roku przez WFO iGW
w Katowicach, poniewa otrzymane zestawienie zawiera jedynie informacj o wysoko ci całkowitego
zaanga owania WFO iGW w inwestycje w obszarze zlewni Odry bez wyszczególnienia nakładów
poniesionych w okresie sprawozdawczym.
W przypadku WFO iGW w Szczecinie jako nakłady w 2002 roku zostały potraktowane udziały Funduszu
w inwestycjach, które zostały w 2002 roku zako czone.
Zestawienie kwot przekazanych przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (w tys. zł)
WFO
Pozna
Ł czne nakłady
Funduszu
78908,90
WFO
Wrocław
WFO
Zielona
Góra
WFO
Opole
36304,90
5734,70
30438,72
WFO
Łód
4195,20
WFO
Szczecin
16758,92
WFO
Toru
11769,20
Suma wg
zada
184110,54
Ł czna kwota przeznaczona przez poszczególne Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i
Gospodarki Wodnej na dofinansowanie zada realizowanych w dorzeczu Odry wynosi 184 110 tys. zł.
Zestawienie nakładów Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej na poszczególne zadania
(w tys. zł)
Rzeki: regulacje,
odbudowa, usuwanie
skutków powodzi
Wały
Melioracje
Budowle
przeciwpowodziowe,
zbiorniki, poldery
Oczyszczalnie
cieków
Kanalizacje
15 496
3 088
1 734
17 314
101 948
44 530
Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowały w formie dotacji b d
po yczki realizacj nast puj cych zada :
1. Budowa oczyszczalni i kanalizacji - 210 zada ,
w tym zako czonych w 2002 roku 96 zada .
2. Modernizacja oczyszczalni i kanalizacji - 37 zada ,
w tym zako czonych w 2002 roku - 13 zada .
3.
4.
5.
6.
Remont, modernizacja kilkunastu zbiorników retencyjnych,
Budowa nowych zbiorników,
Odbudowa rzeki wraz z budowlami na długo ci ponad 60 km rzek,
Budowle regulacyjne – rozpocz te budowy dwóch jazów, zako czony remont jazu – cz ci
zadania „Remont i modernizacja w zła Bartoszowice”, zabudowa biologiczna pól
mi dzyostrogowych rzeki Odry – etap II zadania Słubice – Górzyca.
7. Odbudowa i modernizacja wałów,
8. Monitoring – WFO iGW w Zielonej Górze dofinansował zadanie realizowane przez IMGiW
o/Pozna „Sie wspomagaj cych posterunków sygnalizacji wodowskazowej dla potrzeb osłony
przeciwpowodziowej Mi dzyrzecza Odry i Warty w granicach woj. lubuskiego”.
2.2.5
Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej.
O sporz dzenie i przekazanie informacji odno nie realizacji zada zwrócono si do czterech
RZGW: we Wrocławiu, w Gliwicach, w Poznaniu i w Szczecinie.
Regionalny Zarz d Gospodarki Wodnej w Szczecinie jako jedyny nie zrealizował w 2002 roku
adnych inwestycji wchodz cych w zakres „Programu dla Odry 2006” z powodu braku rodków na ich
finansowanie.
Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej zrealizowały w okresie sprawozdawczym inwestycje za
ł czn kwot około 88 953 tys. zł.
W kwocie tej zawieraj si rodki z nast puj cych ródeł:
• Z Ministerstwa rodowiska na działalno statutow RZGW,
• Dotacje i po yczki z Narodowego i Wojewódzkich Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki
Wodnej,
• Kredyty z banków: Banku wiatowego, Banku Rozwoju Rady Europy oraz Europejskiego Banku
Inwestycyjnego.
Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej nie rozdzieliły w przekazanych informacjach ródeł finansowania
co spowodowało, e w niniejszym opracowaniu nakłady z wymienionych ródeł zostały potraktowane jako
poniesione przez RZGW. Podane tutaj warto ci nale y wobec powy szego traktowa jako dane
szacunkowe.
RZGW w Gliwicach wyszczególnił nast puj ce zadania:
• Zako czenie prac zwi zanych z budow Polderu Buków (nakład w 2002 roku: 13 572 tys. zł)
• Sporz dzenie dokumentacji oraz prace remontowe luz Kanału Gliwickiego (zadanie imienne
wyszczególnione w Zał czniku nr 4 do Ustawy) – 3 362,2 tys. zł.
RZGW we Wrocławiu zrealizował w okresie sprawozdawczym zadania:
1. Zako czenie budowy zbiorników „Kozielno” – 16 688 tys. zł i „Topola” – 17 565 tys. zł
2. Budowa Kanału Ulgi w Opolu – 14 338 tys. zł
3. Budowa stopnia wodnego Lipki – 7 506 tys. zł
4. Stopie wodny Malczyce, dokumentacja i roboty budowlane – 13 500 tys. zł.
5. Ponadto realizowane były prace dokumentacyjne dla zada :
a. Zbiornik Kamieniec Z bkowicki
b. Ochrona m. Wrocławia przed powodzi
c. Ochrona przed powodzi zlewni rz. Bystrzycy i Strzegomski
d. Ochrona przed powodzi Kotliny Kłodzkiej
e. Zabezpieczenie m. Opola przed powodzi
f. Budowa jazu Chró cice i Lewin Brzeski
RZGW w Poznaniu zabudował wyrwy i wyremontował brzegi rzek na długo ci 6,5 km, uregulował i
udro nił rzeki na długo ci 5,6 km. Ponadto wyremontowane zostało 0,7 km wału przeciwpowodziowego,
ubezpieczona stopa zapory i podwy szone obwałowanie koryta w obr bie Zbiornika Jeziorsko. W
zakresie utrzymania budowli regulacyjnych wyremontowana została jedna luza i jeden jaz.
2.2.6
Zarz dy Melioracji i Urz dze Wodnych
Podlegaj ce bezpo rednio wła ciwym terytorialnie Zarz dom Województw Zarz dy Melioracji
i Urz dze Wodnych jako jednostki realizuj ce zadania z zakresu administracji rz dowej w roku 2002 r.
jako jednostki podległe wła ciwym terytorialnie Zarz dom Województw, wykonuj cym zadania z zakresu
administracji rz dowej w 2002 r. z zada „Programu dla Odry 2006” na ł czn kwot około 35 240 tys. zł
Rozdział tej kwoty na poszczególne komponenty przedstawia si nast puj co (w tys. zł)
Zadania
Rzeki-regulacje,
udro nienia
Budowle
regulacyjnestopnie, jazy
Wały
Melioracje
Budowle
przeciwpowodzi
owe - zbiorniki
9 538
176
18 656
810
6 060
2 972
508
4 250
6,54 km wałów, 3
dokumentacje
Przebudowa 1
przepompowni,
dokumentacja
do 5
przepompowni
Kwoty na zadania
(w tys. zł)
W tym
dokumentacja
Wykonany zakres
rzeczowy
2.2.7
675
220 km rzek
1 stopie wodny
Dokumentacja
dla 6 zbiorników
Regionalne Dyrekcje Lasów Pa stwowych
W ramach swojej statutowej działalno ci Regionalne Dyrekcje Lasów Pa stwowych z dorzecza
Odry wykonały w 2002 roku nast puj ce zadania:
• W zakresie melioracji, uzupełnienia i odtworzenia systemów drenuj cych: ok. 216 km potoków
i rowów, warto prac: ok. 1 282 tys. zł,
• W zakresie budowy i remontów zbiorników małej retencji: 4 zbiorniki, warto prac ok. 308 tys. zł,
• Zalesione zostały grunty porolne na obszarze ponad 3 300 ha, warto prac wyniosła ponad 12
000 tys. zł Ponadto przebudowany został drzewostan uszkodzony z powodu emisji na obszarze
ponad 5400 ha. Warto prac zwi zanych z przebudow przekroczyła kwot 21 000 tys. zł.
Ł cznie na inwestycje zwi zane z programem Dyrekcje Lasów Pa stwowych wydatkowały ponad
34 500 ty zł, z czego na dokumentacj w zakresie małej retencji przeznaczono 51 tys. zł.
UWAGA DO PUNKTÓW 2.2.6 I 2.2.7
Podobnie jak w przypadku RZGW, równie Lasy Pa stwowe oraz Zarz dy Melioracji i Urz dze
Wodnych oprócz rodków przekazanych z wła ciwych ministerstw, korzystały z dofinansowania
Funduszy oraz kredytów, co zawy a wykazane w opracowaniu nakłady poniesione przez te je
jednostki.
2.3
Realizacja zada w odniesieniu do zapisów Zał cznika nr 3
W zał cznikach nr 2 i 3 do Ustawy z dnia 6 lipca 2001 o ustanowieniu programu wieloletniego
„Program dla Odry 2006” imiennie zostały wyszczególnione zadania inwestycyjne oraz modernizacyjne
Programu. Realizacja zada wyszczególnionych w Zał czniku nr 4 została zaplanowana na lata 2004 –
2016. Poni ej przedstawiono zadania wymienione w Zał czniku nr 3 i realizowane w roku 2002.
Opis zadania
Zako czenie budowy
zbiorników Kozielno
oraz Topola
Polder Buków
Zbiornik Racibórz
Doko czenie budowy
stopnia wodnego
Malczyce
Zako czenie budowy
jazu Lipki
Ochrona od powodzi
Nr zadania
według
Zał cznika nr
3
Planowany
okres
realizacji
według
Zał cznika nr
3
Nakłady według
Zał cznika nr 3
Nakłady w roku
2002 według
otrzymanych
informacji
Stopie realizacji
1.
Do 2002
26 941 488
34 253 000
Zadanie zako czone
2.1.
2.2.
Do 2002
Do 2011
11 816 442
11 816 442
13 572 000
2 180 957
Zadanie zako czone
Prace dokumentacyjne
4.
Do 2009
30 309 174
13 500 000
Zadanie w trakcie realizacji
5.
Do 2004
10 504 817
7 506 000
Zadanie w trakcie realizacji
10.1.
Do 2003
11 816 442
Zadanie w trakcie realizacji
Raciborza
Ochrona od powodzi
Ko la
10.2.
Do 2004
11 816 442
Zadanie w trakcie realizacji
14 742 000 –
nakłady na Kanał
Ulgi i Kanał
Mlynówka
Zadanie w trakcie realizacji,
zako czona budowa Kanału Ulgi,
prace dokumentacyjne dla
przyszłych zada
Zadanie w trakcie realizacji,
zako czona odbudowa i
modernizacja po powodzi W zła
Szczytnickiego i
Bartoszowickiego, opracowania
dokumentacyjne dla przyszłych
zada
Ochrona od powodzi
Opola
10.3.
Do 2007
9 453 154
Ochrona od powodzi
Wrocławia
10.4.
Do 2016
29 541 105
10.5.
Do 2007
4 726 577
Zadanie w trakcie realizacji
11.1.
Do 2015
827 151
Zadanie w trakcie realizacji,
prace nad Studium wykonalno ci
11.3.
Do 2010
5 908 221
Zadanie w trakcie realizacji
11.4.
Do 2010
17 724 663
Zadanie w trakcie realizacji –
prace nad Studium wykonalno ci
13.
Do 2016
16 543 019
Zadanie w trakcie realizacji
14.
Do 2008
119 523 311
Zadanie w trakcie realizacji
Ochrona od powodzi
Słubic
Przedsi wzi cia na
rzece Biała L decka
Przedsi wzi cia na
rzece cinawka
Przedsi wzi cia
ochrony
bezpo redniej miasta
Kłodzka
Budowle regulacyjne
na Odrze swobodnie
płyn cej i w dorzeczu
Warty
Naprawa i
modernizacja wałów
w dorzeczu Odry wraz
z Wart
Uwaga: W przypadku zada b d cych w trakcie realizacji nie zostały przedstawione rozliczenia
finansowe pozwalaj ce na porównanie nakładów.
3
3.1
OCENA RÓDEŁ FINANSOWANIA
Zakres finansowy zrealizowanych inwestycji
Nakłady poniesione na realizacj zada „Programu dla Odry – 2006” w 2002 roku przedstawiaj si
nast puj co, z uwzgl dnieniem rozdziału na: bud et pa stwa, NFO iGW oraz WFO iGW, pozyskane
kredyty oraz inne ródła finansowania.
3.2
rodki z bud etu pa stwa
W zał czniku nr 2 do Ustawy, jako nakłady bezpo rednio obci aj ce bud et pa stwa
uwzgl dniona została rezerwa celowa na realizacj „Programu dla Odry 2006”. W ustawie bud etowej na
rok 2002 roku rezerwa ta nie została utworzona. Jednak rodki z bud etu pa stwa były przekazywane na
realizacj zada wynikaj cych z „Programu dla Odry 2006”
A/. Ministerstwo rodowiska poprzez podległe jednostki
123 453 tys. zł
w tym: Regionalne Zarz dy Gospodarki Wodnej (RZGW)
88 953 tys. zł
Regionalne Dyrekcje Lasów Pa stwowych (RDLP)
34 500 tys. zł
B/. Zarz dy Województw poprzez podległe Zarz dy Melioracji i Urz dze Wodnych (ZMiUW)
35 240 tys. zł
C/. Biuro do Spraw Usuwania Skutków Powodzi przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach rezerw celowych:
622 029 tys. zł
a/ Rezerwa celowa na usuwanie skutków powodzi i osuwisk
250 852 tys. zł
b/ Rezerwa celowa - kredyty na usuwanie skutków powodzi
328 048 tys. zł
c/ rodki zgromadzone na rachunkach specjalnych KPRM:
„Pomoc dla powodzian z dopłat do gier liczbowych”
oraz „Pomoc z darowizn dla Powodzian”
43 129 tys. zł
Z kwoty 622 029 tys. zł na obszar dorzecza Odry przypada 312 000 tys. zł (zgodnie z zapisem w
punkcie 2.1 niniejszego opracowania), w tym ok. 165 000 tys. zł w formie kredytów.
UWAGA 1 : Kwoty podane w raporcie Biura do Spraw Usuwania Skutków Powodzi odnosz si do
obszaru całej Polski (dorzecze Wisły, Odry i Łaby).
UWAGA 2: Ze wzgl du na brak rozdzielenia ródeł finansowania przez jednostki realizuj ce zadania,
kwota przedstawiona jako nakład bud etu pa stwa jest sum rodków na działalno statutow tych
jednostek oraz rodków pozyskanych w formie kredytów i dotacji z Funduszy Ochrony rodowiska i
Gospodarki Wodnej, a tak e kredytów bankowych.
Ł cznie z bud etu pa stwa, z rezerw celowych, rachunków specjalnych oraz poprzez jednostki
realizuj ce swoje statutowe działania, a podległe Ministerstwu rodowiska (RZGW i RDLP) i Rolnictwa
(ZMiUW) na zadania „Programu dla Odry 2006”, z zastrze eniem zapisu w UWAGACH, wyasygnowana
została kwota około 470 693 tys. zł.
3.3
Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w formie dotacji
i po yczek udzieliły w okresie sprawozdawczym wsparcia na realizacj zada „Programu dla Odry 2006”
w wysoko ci 307 724 tys. zł.
W sumie kwot nie został uwzgl dniony Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w
Katowicach, poniewa w otrzymanym raporcie nie zostały wyszczególnione nakłady poniesione w 2002
roku.
3.4
Inne
Pozostałe ródła finansowania obejmuj mi dzy innymi gminy i kapitał prywatny.
W zwi zku z tym, e obszar działania „Programu dla Odry 2006” obejmuje 8 województw, ponad 140
powiatów i ponad 1000 gmin, nie dysponujemy obecnie danymi wystarczaj cymi do przeanalizowania
nakładów ponoszonych przez te jednostki.
Jednak, maj c na uwadze fakt, e wi kszo
inwestycji realizowanych przez jednostki samorz du
terytorialnego dotyczy zada zwi zanych z jako ci wody, dofinansowywanych przez Fundusze Ochrony
rodowiska, zadania te zostały uj te w wykazach poszczególnych Funduszy. Finansowy udział Jednostek
Samorz du Terytorialnego oraz inwestorów prywatnych mo na oszacowa na podstawie dofinansowa
udzielonych przez Fundusze (pod uwag brane s tylko dofinansowania na budow ródeł modernizacj
oczyszczalni cieków oraz kanalizacji).
Przy zało eniu, e Fundusze wymagaj około 10%pokrycia warto ci inwestycji ródeł rodkach własnych,
otrzymujemy kwot szacunkow 24 500 tys. zł (nakłady Funduszy wynosz 244 306 tys. zł).
3.5
Porównanie ródeł finansowania
W tabeli poni ej zestawiono ródła finansowania według otrzymanych informacji z zapisami w zał czniku
nr 2 do Ustawy (kwoty w zał czniku nr 2 do Ustawy w poziomie cen z 2001 roku).
1
2
3
4
5
Bud et pa stwa (bezpo rednie
finansowanie Programu- rezerwa celowa)
NFO iGW oraz WFO iGW
Kredyty od instytucji finansowych (EBI,
BRRE, B ,
Fundusze Unii Europejskiej
Inne (prywatne, gminy itp.)
RAZEM
Kwoty wg Ustawy ( w złotych, w Kwoty wg otrzymanych
poziomie cen z roku 2001)
informacji (w złotych)
44 234 511
0
50 872 050
240 358 247
307 728 000
165 000 000
85 779 712
20 324 102
441 568 622
0
24 500 000
497 228 000
Wyja nienia do tabeli, do kolumny zawieraj cej kwoty wg otrzymanych informacji:
• Bud et pa stwa – W ustawie bud etowej na rok 2002 nie znalazły si
rodki finansowe
zaplanowane w Ustawie o ustanowieniu Programu dla Odry 2006. Jednak e bud et pa stwa
finansował zadania Programu poprzez jednostki odpowiedzialne za realizacj zada z zakresu
gospodarki wodnej. Ł cznie była to kwota 435 452 000 zł. Ze wzgl du na brak danych
pozwalaj cych oddzieli od rodków na działalno statutow jednostek (RZGW, RDLP, ZMiUW)
kwot nie stanowi cych obci e bud etu (dotacje i po yczki z Funduszy oraz pozyskane kredyty),
kwota ta jest warto ci zawy on (w kwocie tej została uwzgl dniona równie wysoko rezerwy
celowej na usuwanie skutków powodzi i osuwisk uruchomionej w roku 2002 - 312 000 000 zł).
• Kredyty – kredyty pozyskane od EBI, BRRE, B i rozdysponowane w ramach rezerwy celowe –
kredyty. Zgodnie z wcze niejszymi zapisem kwota ta uwzgl dnia warto ci szacunkowe rezerwy
celowej kredyty na usuwanie skutków powodzi.
• Fundusze Unii Europejskiej - poniewa w 2001 roku nie zostały zło one wnioski aplikacyjne, w
2002 roku nie było mo liwe wykorzystanie rodków z przedakcesyjnych funduszy unijnych na
realizacj „Programu dla Odry 2006”.
Uwag nale y zwróci na fakt przeznaczenia przez Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki
Wodnej na realizacje zada „Programu dla Odry 2006” kwot znacznie przewy szaj cych zało enia
zapisane w Ustawie.
4
PODSUMOWANIE
Mimo trudno ci w sferze finansów publicznych i ogromnych potrzeb w zakresie usuwania skutków
powodzi i budowy nowych zabezpiecze „Program dla Odry 2006” był w roku 2002 realizowany w stopniu
optymalnym. Utworzona w bud ecie pa stwa na rok 2003 rezerwa w wysoko ci 50 000 tys. zł pozwoli na
kontynuacj najpilniejszych zada inwestycyjnych oraz na przygotowanie dokumentacji niezb dnych dla
uzyskania dofinansowania z Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Ostateczne zapisy zada
„Programu dla Odry 2006” w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2004-2006 pozwalaj ywi nadziej , e
Program ten b dzie konsekwentnie realizowany, zarówno przez rz d jak i przez władze samorz dowe.
„Program dla Odry 2006” jest bowiem ogromnym oczekiwaniem i nadziej na aktywizacj gospodarcz
obszarów zniszczonych przez powodzie. Jest on realizowany na terenie 8 województw dorzecza Odry, tj.
na ponad 1/3 powierzchni kraju. Odrza ski program jest równie wa nym elementem polsko-niemieckiej
i polsko-czeskiej współpracy przygranicznej, bowiem Odra ma swoje dorzecze na obszarze trzech
pa stw. Przyst pienie Polski do Unii Europejskiej stawia przed nami nowe wyzwania i zadania zwi zane
z wdra aniem Ramowej Dyrektywy Wodnej UE oraz z budowaniem transgranicznego systemu ochrony
przeciwpowodziowej.
Inwentaryzacja niezb dnych zada w zakresie gospodarki wodnej dorzecza Odry wskazuje na
potrzeby znacznie wi ksze ni te, które wynikaj z zapisów ustawy o ustanowieniu Programu. Dla pełnej
realizacji Programu niezb dna jest współpraca wszystkich rodowisk nadodrza skich, niezale nie od
pogl dów politycznych i przynale no ci partyjnych. Dlatego liczymy na wsparcie naszych wysiłków na
rzecz realizacji programu przez parlamentarzystów, samorz dowców, organizacji pozarz dowych
i rodowisk opiniotwórczych.