Pobierz jako plik PDF - Państwowa Służba Hydrogeologiczna

Państwowa Służba Hydrogeologiczna
http://psh.gov.pl/historia_polskiej_hydrogeologii/wspolczesne-lu
dzkie-srodowisko-hydrogeologiczne-i-glowne-osrodki.html
Współczesne ludzkie środowisko hydrogeologiczne i
główne ośrodki
Ludzie hydrogeologii to zarówno pracownicy uczelni i instytutów jak też osoby zatrudnione w
przedsiębiorstwach, w urzędach czy też ostatnio działające w małych firmach i na własną rękę.
Trudno dokładnie podać ile osób pracuje obecnie (1998-1999) w hydrogeologii, liczbę tę szacuje się
na 1000-1500.
W 1978 r. profesor Z. Pazdro oceniał, że w hydrogeologii działało ok. 500 osób z
wykształceniem wyższym (z tego ok. 25 % z inżynierskim, nie z magisterskim), ok. 1350 ubiegało się
o uprawnienia zawodowe. Samodzielnych pracowników było wówczas 6. Około 20 osób posiadało
doktorat.
Głównymi ośrodkami hydrogeologicznymi, w których rozwija się hydrogeologia oraz hydrologia i
hydrografia wód podziemnych na uczelniach (nauczanie, badania), w instytutach, w tym P.I.G. i
P.A.N. (badania), w przedsiębiorstwach hydrogeologicznych (głównie geologia praktyczna) są:
Kraków, Warszawa, Wrocław, Zagłębie - Górny Śląsk (Sosnowiec, Katowice, Gliwice, Zabrze), Gdańsk
- Gdynia; Poznań, a także będące w rozwoju: Toruń, Kielce i Lublin.
Wszystkie te ośrodki zajmują się różnymi działami hydrogeologii. Wyróżnikiem zainteresowań może
być np. hydrogeologia kopalniana uprawiana w 3 ośrodkach: Kraków, Zagłębie - Górny Śląsk i
Wrocław; wodami mineralnymi i termalnymi zajmuje się ośrodek w Warszawie, a także wyżej
wymienione. Ośrodek Gdańsk specjalizuje się w hydrogeologii kontaktów z wodami morskimi.
Ośrodek Poznań w hydrogeologii infiltracji brzegowej, kartografia hydrogeologiczna rozwija się
głównie w ośrodku warszawskim w PIG.
Na progu XXI wieku istnieje w Polsce siedem głównych ośrodków hydrogeologicznych (za
takie uznaje się posiadające zespoły pracujące dydaktycznie i badawczo na uczelniach i w
instytutach, zarówno w hydrogeologii, hydrologii, jak i hydrografii podziemnej oraz będące
siedzibami przedsiębiorstw, a także posiadające regionalne służby geologiczne.
W sumie pracuje w hydrogeologii 34 samodzielnych pracowników-hydrogeologów i 15
hydrologów-hydrografów zainteresowanych wodami podziemnymi, ponadto ok. 80 doktorów i ponad
700 pracowników z wyższym wykształceniem.
Struktura środowiska hydrogeologicznego ulegała w ciągu ostatniego półwiecza zmianom.
Najwcześniej zaczęły działać jako ośrodki badań i szkolenia: Kraków, Warszawa i Gdańsk, co było
związane z osobami R. Rosłońskiego i R. Krajewskiego oraz J. Gołąba i Z. Pazdro.
Już w roku akademickim 1945/1946 na drugim semestrze lI roku studiów (wiosna 1946 r.)
Roman Krajewski prowadził wykłady z hydrogeologii na ówczesnym Wydziale
Geologiczno-Mierniczym Akademii Górniczej w Krakowie w wymiarze 2 godziny wykładów, 1 godz.
ćwiczeń (wg indeksu A.S. Kleczkowskiego). Później te wykłady były kontynuowane w ramach Katedry
Geologii Kopalnianej, aż do utworzenia Katedry Hydrogeologii w 1966 r. R. Rosłoński wykładał
hydrogeologię w roku akademickim 1947/1948 (Skrypt: Kurs Hydrogeologii 1948). W obu
przypadkach chodziło o tę samą uczelnię. Wydziały Politechniczne były wówczas częścią Akademii
Górniczej.
Na Politechnice Gdańskiej utworzono w 1951 r. Zakład Geologii, który objął Zdzisław Pazdro. Pracując
na uczelni technicznej swoje zainteresowania skoncentrował na hydrogeologii i geologii inżynierskiej.
W 1957 r. opublikował on dla studentów Politechniki Warszawskiej skrytp hydrogeologii a w 1964 r.
szeroko znany podręcznik Hydrogeologii ogólnej, wielokrotnie wznawiany i poprawiany do ostatniego
wydania wspólnie z B. Kozerskim w 1990 r. Następnym etapem jego pracy, od 1958 r. była Katedra
Wydrukowano dnia 2017-03-07 13:12:15, strona: 1/3
Państwowa Służba Hydrogeologiczna
http://psh.gov.pl/historia_polskiej_hydrogeologii/wspolczesne-lu
dzkie-srodowisko-hydrogeologiczne-i-glowne-osrodki.html
Hydrogeologii na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Powstała ona dwa lata wcześniej.
Z. Pazdro był twórcą szkoły polskiej hydrogeologii, wypromował 27 doktorów, z których 6 zostało
profesorami. Będąc redaktorem naukowym słownika hydrogeologii i geologii inżynierskiej (1969)
oraz akademickiego podręcznika uporządkował nasze słownictwo fachowe.
Państwowy Instytut Geologiczny od 1945 r. zatrudniał hydrogeologów. Gdy Instytut przeniósł
się w 1947r. do swej siedziby w Warszawie, przeniósł się tam Józef Gołąb, który zorganizował i
pracownię hydrogeologiczną i pełnił funkcję jej kierownika. PIG wkrótce powiększył zespół i powołał
Zakład Hydrogeologii, który od lat siedemdziesiątych połączony został z Zakładem Geologii
Inżynierskiej. W 1953 r. J. Gołąb przechodzi do pracy na Wydziale Geologii Uniwersytetu
Warszawskiego, gdzie w 1957 r. organizuje katedrę hydrogeologii. Prowadził on także wykłady na
Uniwersytecie Łódzkim i kierował Katedrą Geologii Politechniki Warszawskiej. Kolejne uczelniane placówki hydrogeologiczne powstawały we Wrocławiu 1952 (kierownik - M.
Różycki), Sosnowcu 1975 (kierownik - A. Różkowski), Poznaniu 1990 r. (kierownik - T. Błaszyk) i
Toruniu 1992 r. (kierownik - A. Sadurski). Kilka z nich powołano na bazie wcześniejszych pracowni
resortowych, np. w Sosnowcu od 1958 r. funkcjonowała Pracownia Hydrogeologii w Oddziale
Górnośląskim PIG, w Poznaniu czynna była od 1960 r. Pracownia Hydrogeologii IGK. Płytkie wody podziemne, relacje między wodami powierzchniowymi a podziemnymi były
przedmiotem zainteresowania Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Instytut Kształtowania
Środowiska i Instytutu Gospodarki Komunalnej pracował w zakresie ochrony wód.
Organizacja środowiska hydrogeologicznego ulegała w ciągu ponad pół wieku znacznym
przemianom. W Centralnym Urzędzie Geologii (1951-1985) istniał departament hydrogeologii i
geologii inżynierskiej. Powstawały państwowe przedsiębiorstwa geologiczne, z których wyłoniły się z
czasem przedsiębiorstwa hydrogeologiczne. Później wydzielono z niektórych osobne
przedsiębiorstwa wiertnicze. Przedsiębiorstwa hydrogeologiczne okresowo łączono wspólnym
zarządem powołując Zjednoczenie. Tworzono wielkie organizacje w formie kombinatów o znacznym
zasięgu terytorialnym. Oprócz przedsiębiorstw podległych CUG istniały takowe powiązane z
resortami. Niektóre z nich przetrwa aż do dziś poza żywot instytucji nadrzędnej np. Hydrogeo,
działające dla Centralnego Urzędu Gospodarki Wodnej, czy też Hydrokop i Chemkop w Krakowie
pracujące dla resortu chemicznego Silne służby hydrogeologiczne posiadały resorty: zdrowia
(Balneoprojekt, obsługa hydrogeologiczna uzdrowisk), budownictwa (Geoprojekt), gospodarki
komunalnej (Instytut Gospodarki Komunalnej, Instytut Kształtowania Środowiska) i rolnictwa
(Wodrol).
Biura projektowe i projektowo-badawcze branży górniczej miały niekiedy dobrze działające
pracownie hydrogeologiczne: CUPRUM i POLTEGOR we Wrocławiu. Zagadnieniami hydrogeologii
górniczej zajmował się i zajmuje się nadal Główny Instytut Górnictwa w Katowicach. Istniały i działały
w górnictwie geologiczne służby resortowe, w tym też hydrogeologiczne, niekiedy wyraźnie
wydzielone i autonomiczne. W przemyśle węgla kamiennego hydrogeolodzy pracowali zarówno w
Zjednoczeniach (przybierających później różne nazwy: gwarectwa, spółki), jak też w poszczególnych
kopalniach w zakresie zależnym od warunków wodnych; hydrogeolodzy działali w służbach
mierniczo-geologicznych. Wydzielone służby hydrogeologiczne i hydrogeolodzy niezależni od
mierników i geologów pracowali w kopalnictwie rud miedzi, rud cynku i ołowiu, siarki i węgla
brunatnego, w tych działach górnictwa potrafili sobie zapewnić odrębny status.
W pracy i działalności terytorialnych służb geologicznych - geologów wojewódzkich,
zagadnienia wód podziemnych odgrywały wielką rolę zarówno w układzie 17 jednostek
administracyjnych, jak też 49, czy też znowu 16 (od stycznia 1999 r.).
Obecnie (1999 r.) istnieje w Ministerstwie Departament Geologii i Koncesji Geologicznych,
podlegający Podsekretarzowi Stanu - Głównemu Geologowi Kraju Zagadnienia hydrogeologiczne
stanowią istotną domenę jego działania. Integrującą rolę odgrywały i odgrywają wydawnictwa (choć
Wydrukowano dnia 2017-03-07 13:12:15, strona: 2/3
Państwowa Służba Hydrogeologiczna
http://psh.gov.pl/historia_polskiej_hydrogeologii/wspolczesne-lu
dzkie-srodowisko-hydrogeologiczne-i-glowne-osrodki.html
są bardzo rozproszone), konferencje i sympozja, Komisja Dokumentacji Hydrogeologicznych (KDH),
dawniej działająca, przy CUG, a obecnie w Ministerstwie Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa, Komisja Hydrogeologiczna przy Komitecie Nauk Geologicznych PAN. Formuje się
stowarzyszenie hydrogeologów o typie zawodowym, istniejące formalnie od 24 X 1995 r. a także
czasopismo hydrogeologiczne.
Za personalne osiągnięcia środowiska hydrogeologicznego można uznać to, że jego
przedstawiciele są członkami PAN (A.S. Kleczkowski) i PAU (A.S. Kleczkowski, Z. Wilk), że stali na
czele wielkich uczelni, rektor AGH - A.S. Kleczkowski, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego - T.
Macioszczyk, prorektor Politechniki Gdańskiej - B. Kozerski, prorektor AGH - A. Szczepański. J.
Malinowski był dyrektorem naczelnym P.I.G. a J. Dowgiałło ambasadorem R.P. w Izraelu. Dyrektorem
Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych w MOŚZNiL jest H.J. Jezierski.
Wróć do spisu treści
Wydrukowano dnia 2017-03-07 13:12:15, strona: 3/3