biuletyn wdroeń - Czystsza Produkcja GIG Katowice

BIULETYN WDROŻEŃ
CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Egzemplarz bezpłatny
1/2009 (25)
Motto: Ziemi nie odziedziczyliśmy po naszych przodkach, Ziemię wypożyczyliśmy od naszych wnuków
Program Czystszej Produkcji i zarządzania
środowiskowego w Polsce w roku 2009
SPIS TREŚCI
1. Program Czystszej Produkcji i zarządzania
środowiskowego w Polsce w roku 2009
Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska 2. Dzień Ziemi
i Gospodarki Wodnej podjął dnia 12 listopada 2008 r.
decyzję o dofinansowaniu „Programu Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego w Polsce
w roku 2009". Będzie to już ósma edycja Programu Czystszej Produkcji w Polsce, realizowana przez
Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji Głównego Instytutu Górnictwa. Celem programu jest
promowanie systemów zarządzania ochroną środowiska, zarówno niesformalizowanych (Czystsza
Produkcja), jak i sformalizowanych (ISO 14001, EMAS) poprzez dostarczenie szerokim kręgom
społeczeństwa wiedzy w tej dziedzinie. „Program Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego w
Polsce w roku 2009” adresowany jest do szerokiego grona odbiorców, jakie stanowią przedstawiciele
samorządów i administracji wszystkich szczebli, kadra zarządzająca i pracownicy małych, średnich oraz
dużych przedsiębiorstw, a także osoby zainteresowane problemami szeroko rozumianej ochrony
środowiska. Program obejmuje siedem zadań o charakterze merytorycznym, które opisano poniżej.
Zadanie 1. Projekt badawczy: Opracowanie metodyki w zakresie akredytacji GIG jako weryfikatora rocznych raportów dotyczących emisji gazów cieplarnianych
W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, realizowane są postanowienia Dyrektywy
2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej
wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS). Zgodnie z art. 45
ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych
i innych substancji (Dz. U. 2004 nr 281 poz. 2784), każdy prowadzący określonego rodzaju instalację,
przedkłada Krajowemu Administratorowi zweryfikowany roczny raport dotyczący emisji CO2.
Celem pracy, realizowanej w ramach „Programu Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego w
Polsce w roku 2009”, jest identyfikacja wymagań akredytacyjnych Polskiego Centrum Akredytacji wobec
instytucjonalnych weryfikatorów raportów rocznych emisji gazów cieplarnianych, ocena stopnia
spełnienia przez GIG tych wymagań oraz określenie działań, które należy podjąć w celu spełnienia
wymagań PCA. Wynikiem pracy będzie przygotowanie wniosku do PCA o akredytację GIG, jako
instytucjonalnego weryfikatora raportów rocznych emisji gazów cieplarnianych
Zadanie 2. Wydawanie Biuletynu Wdrożeń Czystszej Produkcji
Wyniki ogólnopolskiego programu Czystszej Produkcji, realizowanego przez Centrum od roku 1996,
będą nadal publikowane w formie Biuletynu Wdrożeń Czystszej Produkcji w polskiej i angielskiej wersji
językowej. W Biuletynie Wdrożeń Czystszej Produkcji znajdą się obszerne informacje dotyczące
sformalizowanych systemów zarządzania środowiskowego (ISO 14001, EMAS) oraz aktualnych
wydarzeń związanych z ochroną środowiska przyrodniczego w kraju i na świecie. Tematem
promowanym na łamach biuletynu będzie wspólnotowy system handlu emisjami gazów cieplarnianych.
Biuletyny wykorzystywane będą do promocji Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego podczas
seminariów promocyjnych organizowanych przez Centrum, międzynarodowych targów ekologicznych
POLEKO ‘09 oraz w kontaktach z przedstawicielami państw UE.
GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA – Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza
Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji
Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice
tel.: (032) 259 21 38 e-mail: [email protected] http://cp.gig.katowice.pl
Opracowanie biuletynu: Jacek Boba, Aleksandra Saratowicz Redakcja i skład: Jacek Boba
Biuletyn dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Zadanie 3. Opracowanie „Katalogu projektów Czystszej Produkcji”
Materiały szkoleniowe wydane dotychczas przez Centrum będą uzupełnione o „Katalog projektów
Czystszej Produkcji”. W katalogu zebrane zostaną opisy projektów Czystszej Produkcji, opracowanych
w organizacjach reprezentujących różne rodzaje działalności. W „Katalogu” znajdą się projekty
zróżnicowane pod względem efektów ekologicznych i ekonomicznych, które zostaną uzyskane w wyniku
ich wdrożenia – poczynając od projektów wdrożonych w małych firmach usługowych, a kończąc na
projektach wdrożonych w dużych zakładach przemysłowych.
Zadanie 4. Promocja Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego podczas targów
ekologicznych POLEKO ’09
Program Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego promowany będzie podczas targów
ekologicznych POLEKO ‘09 w Poznaniu na stoisku Głównego Instytutu Górnictwa.
Podczas wyżej wymienionych targów rozdawane będą bezpłatne egzemplarze Biuletynu Wdrożeń
Czystszej Produkcji w polskiej i angielskiej wersji językowej.
Ekspert Czystszej Produkcji będzie udzielał wyjaśnień dotyczących zagadnień związanych
z problematyką Czystszej Produkcji i zarządzania środowiskowego.
Zadanie 5. Prowadzenie i aktualizacja strony internetowej Centrum
Zadanie obejmuje promocję idei, zasad i efektów Czystszej Produkcji oraz sformalizowanych systemów
zarządzania środowiskowego w sieci internetowej. Obejmuje ono rozwój oraz bieżącą obsługę strony
internetowej Centrum w języku polskim i angielskim. Strona internetowa Centrum prezentuje wyniki
zadań programu oraz zawiera aktualne informacje na temat ważnych wydarzeń w dziedzinie ochrony
środowiska w kraju i za granicą. Jednym z elementów strony internetowej Centrum będzie tematyczna
rubryka Często Zadawane Pytania. Obszar tematyczny rubryki będzie obejmował szeroko rozumiane
zagadnienia dotyczące zarządzania środowiskowego. W ramach zadania prowadzone będzie forum
dyskusyjne na temat systemów zarządzania środowiskowego.
Zadanie 6. Organizacja seminariów promujących Czystszą Produkcję i zarządzanie środowiskowe
Czystsza Produkcja i zarządzanie środowiskowe będą promowane podczas 3 seminariów.
Ramowy program seminarium obejmuje następujące zagadnienia:
1. Współczesne strategie ochrony środowiska
2. Rozwój systemów zarządzania środowiskowego - od
Czystszej Produkcji przez ISO 14001 do EMAS
3. Podstawowe elementy systemu zarządzania
środowiskowego, zgodnego z wymaganiami normy PN-EN
ISO 14001:2005
4. Wprowadzenie do wspólnotowego systemu ekozarządzania
i audytu EMAS
fot. autora
Seminaria promocyjne zaplanowano na II i IV kwartał 2009 r. oraz
I kwartał 2010 r. Udział w seminariach promocyjnych jest bezpłatny.
Zadanie 7. Warsztaty doskonalące wiedzę na temat systemowego zarządzania ochroną środowiska
Warsztaty doskonalące wiedzę na temat systemowego zarządzania ochroną środowiska zostaną
zorganizowana przez Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji GIG w IV kwartale 2009 r.
Program dwudniowych warsztatów przewiduje następujące bloki tematyczne:
1. Ocena cyklu życia produktu
2. Ekoprojektowanie
3. Recykling
4. Analiza ekonomiczna przedsięwzięć inwestycyjnych w projektach proekologicznych
5. Kreatywne metody poszukiwania rozwiązań
6. Identyfikacja i ocena bezpośrednich i pośrednich aspektów środowiskowych (EMAS)
7. Audit wewnętrzny systemu zarządzania środowiskowego (ISO 14001)
8. Niezgodności systemu zarządzania środowiskowego (ISO 14001).
Więcej informacji na temat poszczególnych zadań Programu: http//cp.gig.katowice.pl (JB)
Dzień Ziemi
Początki i idea Dnia Ziemi
Idea utworzenia Dnia Ziemi ma już kilkadziesiąt lat. Pierwszym, który
zwrócił uwagę na sprawy związane z ochroną przyrody był
amerykański ekolog, miłośnik przyrody i natury John McConnell.
W 1969 roku wystąpił on na konferencji UNESCO dotyczącej
środowiska naturalnego z propozycją utworzenia Dnia Ziemi. Pomysł
McConnell'a spotkał się szybko z silnym poparciem władz San
Francisco i 21 marca 1970 roku burmistrz tego miasta proklamował
pierwsze obchody Dnia Ziemi. We wrześniu 1969 roku, amerykański
senator wspierający ochronę środowiska Gaylorg Nelson, na
konferencji w Seattle, zaproponował ogólnonarodową demonstrację
protestu przeciwko niszczeniu środowiska naturalnego i poparcia dla ruchów ekologicznych.
Demonstracja odbyła się pół roku później 22 kwietnia 1970 roku. Wzięło w niej udział ponad 20
milionów Amerykanów. Uroczystościom towarzyszył ogromny entuzjazm. Amerykanie wyszli na ulice
w tanecznych korowodach, porzucając biura i urzędy. W tym dniu działalność swoją zawiesiło dziesięć
tysięcy szkół i dwa tysiące uniwersytetów, a nawet Kongres Stanów Zjednoczonych. Większość
pracowników zamiast do pracy poszła na spotkania ugrupowań ekologicznych. Te masowe wystąpienia
miały uświadomić społeczeństwu i władzom, jakie zagrożenia niesie za sobą rabunkowa eksploatacja
naturalnych zasobów Ziemi. Wkrótce potem John McConnell ogłosił Manifest Dnia Ziemi, pod którym
podpisali się Sekretarze Generalni ONZ, m.in. Kurt Waldheim, Margaret Mead, U Thant, John Gardner.
26. lutego 1971 roku podpisano oświadczenie wskazujące równonoc wiosenną (20/21 marca) na porę,
kiedy Narody Zjednoczone będę obchodzić ten Dzień. Szacuje się, że obecnie w obchodach Dnia Ziemi
bierze udział ok. 200 milionów osób z ponad 140 krajów świata. W okolicznościowych ulotkach apeluje
się o oszczędzanie wody, ratowanie lasów tropikalnych i ograniczenie emisji gazów wywołujących
kwaśne deszcze. Pomimo, że ONZ oficjalnie obchodzi Dzień Ziemi w marcu, kwietniowe święto jest
również wspierane przez tę organizację. Data 22 kwietnia jest jednak bardziej rozpowszechniona w wielu
krajach - również w Polsce.
Dzień Ziemi to akcja mająca miejsce, co roku na całym świecie. Jej celem jest promowanie postaw
ekologicznych i uwrażliwianie ludzi na sprawy związane z naturalnym środowiskiem. Jego organizatorzy
chcą uświadomić politykom i wszystkim mieszkańcom naszej planety, jak łatwy do zniszczenia jest jej
ekosystem. Głównym przesłaniem tego Dnia jest rozpowszechnianie wiedzy i organizowanie różnorakich
działań prowadzących do przeciwdziałania zanieczyszczaniu środowiska oraz dbaniu o Ziemię i jej
zasoby. Ważne jest krzewienie szeroko rozumianej edukacji ekologicznej ze względu na wciąż jeszcze
małą kulturę ekologiczną w wielu społeczeństwach. Dzień Ziemi stanowi coroczną okazję do
przypomnienia o odpowiedzialności, jaką ponosimy za naszą planetę i do wskazania na konieczność
działań zgodnych ze zrównoważonym rozwojem.
Wiele krajów i miast na świecie „rozciąga” Dzień Ziemi na Tydzień Ziemi, który zazwyczaj obchodzony
jest w okolicach 22 kwietnia.
Dzień Ziemi w Polsce i jego hasła przewodnie
Z okazji Dnia Ziemi przygotowywane są różnorodne przedsięwzięcia również w Polsce. Dzień ten
świętowano po raz pierwszy w Warszawie w 1990 r. Obchody organizowane były spontanicznie przez
nowopowstające, pozarządowe, niezależne polskie organizacje ekologiczne. Towarzyszyły im liczne
spotkania, wykłady, dyskusje z udziałem polityków i działaczy ekologicznych, zajęcia plastyczne dla
dzieci, koncerty oraz zabawy. W 1996 r. po raz pierwszy obchody Dnia Ziemi w Warszawie
przygotowały: Ośrodek Kultury Ochoty, Fundacja Ośrodka Edukacji Ekologicznej oraz Społeczny
Instytut Ekologiczny - Biuro Obsługi Ruchu Ekologicznego. Instytucje te nadal corocznie organizują
imprezy związane z obchodami Dnia Ziemi. Każdego roku wybierane jest inne hasło przewodnie
Światowego Dnia Ziemi, związane z problemami ekologicznymi. Na przykład w 1996 r. hasłem Dnia
Ziemi było „DRZEWO". Rok 1997 przebiegał pod hasłem „MIĘDZY ZIEMIĄ A NIEBEM". W 1998 r.
hasłem była „WODA". W 1999 r. odbywał się on pod hasłem „NAWET PTAKOM POTRZEBNA JEST
ZIEMIA". Od 2000 roku obchodom Dnia Ziemi w naszym kraju towarzyszą sesje popularnonaukowe,
konferencje, warsztaty, konkursy kiermasze, wystawy i ekspozycje, festyny, akcje ekologiczne i
konferencje prasowe. Główne hasło obchodów Dnia Ziemi 2000 brzmiało – „CZYSTA ENERGIA". Od
2001 roku patronat honorowy nad Dniem Ziemi w Polsce objęli: Premier Rzeczpospolitej Polskiej,
Minister Środowiska, Minister Edukacji (Minister Edukacji Narodowej i Sportu; Minister Edukacji
i Nauki), Prezes Zarządu NFOŚiGW i Wojewoda Mazowiecki. W kolejnych latach dołączyli do nich:
Marszałek Województwa Mazowieckiego, Dyrektor Generalny Lasów Państwowych, Prezydent Miasta
Stołecznego Warszawa oraz Prezes Zarządu WFOŚiGW. Od tego też roku Dzień Ziemi finansowany jest
przez Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Mazowieckie Kuratorium Oświaty, Gminny
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Gmina Warszawa – Centrum, Zarząd Dzielnicy
Ochota, we współpracy z wieloma innymi organizacjami takimi jak na przykład: Polski Koncern Naftowy
ORLEN S.A., Klub Gaja, Gazeta Wyborcza, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego i wiele
innych organizacji. Patronat medialny nad obchodami sprawuje m.in. TVP 2. Tematem wiodącym Dnia
Ziemi 2001 była „CZYSTA ENERGIA – CZYSTA WODA”. Rozważano stosowanie różnych rodzajów
energii, sposoby wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w Polsce oraz ich wpływ na środowisko
naturalne. W 2002 główne hasło Dnia Ziemi brzmiało: „SZLAKI NATURY - SZLAKI KULTURY".
Rok 2003 ONZ ogłosiła rokiem wody, dlatego też tematem przewodnim Dnia Ziemi 2003 była
„WODA”. W 2004 r. hasło przewodnie Dnia Ziemi to „DARY ZIEMI”. Natomiast w roku 2005
Światowy Dzień Ziemi minął pod hasłem „ODPOWIEDZIALNA KONSUMPCJA”. W 2006 r. do
organizacji finansujących dołączyła Unia Europejska. Hasłem w tym roku była „RZEKA”, a w roku 2007
„ZIEMIA ODZYSKANA". Hasło przewodnie 2008 r. to „KLIMAT W POTRZEBIE”. W 2009 roku
obchody Dnia Ziemi rozpoczęły się 22 kwietnia konferencją prasową w Bibliotece Narodowej. Coroczny
Festyn Dnia Ziemi na Polach Mokotowskich w Warszawie zaplanowano na niedzielę 26 kwietnia. „Z
ENERGIĄ CHROŃMY KLIMAT” to hasło tegorocznego Dnia Ziemi. Niezależnie od tematu
przewodniego, co roku organizowana jest akcja „Drzewko za makulaturę" stanowiąca swoistą tradycję
obchodów. Od paru lat różne imprezy z okazji Dnia Ziemi organizowane są nie tylko w Warszawie, ale
też w coraz większej liczbie miast i wsi Polski. W obchody Dnia Ziemi włączają się kolejne
miejscowości.
Każdego roku, w okolicach 22 kwietnia, miliony ludzi na całym świecie w różnoraki sposób manifestują
przeciwko postępującej degradacji środowiska. Dzień Ziemi stanowi okazję do przypomnienia o
odpowiedzialności, jaką ponosimy za naszą planetę, która coraz bardziej niszczeje. Dzień Ziemi można
też świętować inaczej. Może on być dla nas dniem spędzonym blisko natury, w bezpośrednim kontakcie z
przyrodą, w parku, w lesie, nad jeziorem. W ten sposób możemy poczuć się częścią przyrody i
uwrażliwić się na potrzebę dbania o środowisko, w którym żyjemy. (AS)
Materiały źródłowe:
http://www.biolog.pl/article2322.html http://www.dzienziemi.org.pl/2009/index.html#start
http://halloween.friko.net/dzien-ziemi.html www.dzienziemi.org.pl http://www.biolog.pl/article4474.html
http://dzialaj.ngo.pl/wiadomosc/dzialaj/450442.html
http://www.polskieradioeuro.pl/Wiadomosci.aspx?sectionNumber=940&id=14569
http://scholaris.pl/cms/index.php/news/show?id=IL2D3XXE4W1DUJCI1GI777FV