KORZYSTAMY Z WYDAWNICTW INFORMACJI BEZPOŚREDNIEJ
Transkrypt
KORZYSTAMY Z WYDAWNICTW INFORMACJI BEZPOŚREDNIEJ
1 KORZYSTAMY Z WYDAWNICTW INFORMACJI BEZPOŚREDNIEJ - scenariusz lekcji bibliotecznej dla klasy I gimnazjum Halina Świtlicka, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie, Filia w Olkuszu Opublikowano 08.04.2004 Nauczyciele poszczególnych przedmiotów oczekują od gimnazjalistów większej samodzielności w dotarciu do źródła informacji. Umiejętność wyszukiwania i korzystania z tradycyjnych źródeł informacji jest ważnym elementem edukacji czytelniczo-medialnej. Cel główny: Przygotowanie do samodzielnego korzystania różnych wydawnictw informacji bezpośredniej Cele operacyjne: Na poziomie wiadomości uczeń po lekcji powinien: • • • • • • Zapamiętać jakie są rodzaje wydawnictw informacyjnych Znać podział słowników i encyklopedii Znać budowę i zasady korzystania ze słowników i encyklopedii Rozumieć pojęcia: źródło informacji, wydawnictwa informacji pośredniej i bezpośredniej, aparat pomocniczy Rozumieć różnicę między wydawnictwem informacji pośredniej i bezpośredniej Rozumieć znaczenie aparatu pomocniczego Na poziomie umiejętności uczeń powinien umieć w sytuacjach typowych: • • • Wymienić rodzaje wydawnictw informacyjnych Dopasować tytuł wydawnictwa do odpowiedniej grupy encyklopedii i słowników Samodzielnie wyszukiwać wskazane hasła w sytuacjach problemowych: • • • Samodzielnie wybrać źródło informacji przydatne w pracy własnej Określić rodzaj wydawnictwa, z którego korzystał Wykorzystać aparat pomocniczy Formy pracy: • ćwiczeniowa, grupowa, podająca, indywidualna. Środki dydaktyczne: a. na każdym stoliku encyklopedie ogólne i specjalne, słowniki językowe, rzeczowe, leksykony, książki adresowe i telefoniczne, wydawnictwa albumowe, skrzynka z katalogu alfabetycznego i działowego, Przewodnik Bibliograficzny, informatory; b. plansze przedstawiające podział wydawnictw, encyklopedii, słowników, aparat pomocniczy książki; c. kartki z zadaniami dla uczniów. 2 Przebieg lekcji I. Część wstępna: o Rozmowa na temat znaczenia informacji. Co to jest informacja? Gdzie szukamy informacji? Dlaczego książka pełni szczególną rolę w zdobywaniu wiedzy? Z jakich źródeł korzystacie najczęściej z tych wystawionych na stolikach? Uczniowie podają i zapisują na tablicy nazwy słowników i encyklopedii, z których korzystają. Jakie są rodzaje informacji? II. Część główna: o Uczniowie oglądają bibliografie, katalogi wydawnicze, informatory. Porównują z tymi zapisanymi na tablicy. Które źródła podają nam informację w sposób bezpośredni, a które odsyłają nas dalej? Pokaz i omówienie planszy z podziałem wydawnictw. (Zał.1) o Dzisiaj zajmiemy się wydawnictwami informacji bezpośredniej. Zapisanie tematu lekcji: Korzystamy z wydawnictw informacji bezpośredniej. o Ćwiczenia praktyczne w grupach: jakie informacje zawierają słowniki a jakie encyklopedie? Uczniowie oglądają, porównują i wyciągają wnioski: Encyklopedie - zawierają informacje z wielu dziedzin wiedzy lub tylko z jednej; słowniki - to zbiory wyrazów z objaśnieniem ich znaczeń. o W jaki sposób możemy podzielić encyklopedie i słowniki? Każda grupa dostaje na stolik po jednym egzemplarzu encyklopedii ogólnej, specjalnej, słownika językowego oraz rzeczowego i otrzymuje zadanie wyszukania czterech haseł w podanych wydawnictwach. Budowa i zasady korzystania ze słowników i encyklopedii. o Z jakich wydawnictw korzystaliście? Odsłonięcie i odczytanie planszy: encyklopedie i ich rodzaje oraz słowniki i ich rodzaje. (Zał. 2 i 3). Wspólne ułożenie i zapisanie definicji: encyklopedie ogólne - zawierają informacje ze wszystkich dziedzin wiedzy. Encyklopedie specjalne - zawierają informacje z jednej dziedziny wiedzy; układ haseł może być alfabetyczny lub systematyczny. Słowniki - podają informację z objaśnieniami ich znaczeń (zwykle alfabetycznie); dzielimy je na rzeczowe i językowe. Słowniki rzeczowe - podają informacje dotyczące terminów z jednej dziedziny wiedzy. Słowniki językowe - zawierają wyrazy występujące w danym języku lub tłumaczą wyrazy na inny język. o Co to jest aparat pomocniczy książki? Omówienie znaczenia poszczególnych jego części, czyli wstępu, spisu treści, tablic, indeksów, skorowidzów, bibliografii itd. (Zał. 4). o Przeglądanie wydawnictw ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich zawartość treściową oraz aparat pomocniczy. o Uczniowie dostają kartki z hasłami do wyszukiwania. (Zał. 5). Praca indywidualna ucznia. ( Hasła należy dopasować do własnego księgozbioru. Ilość dla każdego ucznia może być dowolna. Kartki z hasłami może rozdawać nauczyciel. Za każdą prawidłowo uzupełnioną kartkę uczeń otrzymuje punkt). o Ocena pracy: odczytywanie przez uczniów informacji zgromadzonych na kartkach. Za prawidłowe wypełnienie oraz najwięcej zgromadzonych kartek, uczniowie zostają ocenieni przez nauczyciela. o Podsumowanie lekcji. Wydawnictwa poznane na lekcji. Rodzaje słowników i encyklopedii. Wyszukiwanie informacji w tych wydawnictwach. o Praca domowa: uporządkować alfabetycznie swoje kartki z hasłami i wkleić do zeszytu. III. Zakończenie lekcji. o Uczniowie łączą swoje stoliki w jeden duży, na którym układają słowniki i encyklopedie według rodzajów. o Podziękowanie młodzieży za współpracę. 3 Zał. 1 WYDAWNICTWA INFORMACYJNE Służą upowszechnianiu informacji. Dzielimy je na dwie grupy: - wydawnictwa informacji bezpośredniej zawierają wiadomości faktograficzne z różnych dziedzin nauki i życia, wyjaśniają znaczenie pojęć, dostarczają bezpośrednio odpowiedzi na postawione pytanie. Należą do nich: słowniki, encyklopedie, leksykony, wydawnictwa albumowe, monografie, przewodniki, poradniki językowe, książki adresowe i telefoniczne, tablice chronologiczne, katalogi muzeów, wystaw. - wydawnictwa informacji pośredniej zawierają wiadomości o piśmiennictwie, informują o tym w jakim źródle można znaleźć potrzebną informację. Są pośrednikiem między poszukującym czytelnikiem a źródłem. Kierują go od opisu bibliograficznego do źródła informacji. Należą do nich: bibliografie, katalogi bibliotek, katalogi księgarskie i wydawnicze. Zał. 2 PODZIAŁ ENCYKLOPEDII OGOGNE - informacje ze wszystkich dziedzin wiedzy. SPECJAGNE -zawierają informacje z jednej dziedziny wiedzy. Zał. 3 PODZIAŁ SŁOWNIKÓW RZECZOWE - podają informacje JĘZYKOWE - zawierają i objaśniają encyklopedyczne dotyczące terminów z wyrazy istniejące w danym języku: jednej dziedziny wiedzy ogólne, specjalne, przekładowe Zał. Z APARAT POMOCNICZY KSIĄŻKI Ułatwia szybkie dotarcie do potrzebnych informacji. Tworzą go: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. wstęp przedmowa spis treści spis tablic, tabel spis map spis skrótów spis ilustracji 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. indeksy rejestry skorowidze bibliografie odsyłacze wykresy żywa pagina 4 Zał. 5 KARTKI Z HASŁAMI 1. Hasło: 2. Wyjaśnienie hasła: 3. 3ródło: 4. Rodzaj źródła: