Biuletyn Ekonomiczny nr 10/2012

Biuletyn Ekonomiczny nr 10/2012
2012-10-15 15:20:53
2
Październik 2012
1. Rada Monetarna zdecydowała 26 września 2012 roku o obniżeniu bazowej stopy oprocentowania o dalsze 25
pb z poziomu 6,75% do 6,50% (miesiąc wcześniej stopę bazową Rada zredukowała z 7,00% do 6,75%).
2. Rząd ogłosił na początku października br. nowy pakiet korygujący bilans finansów państwa, który zakłada
cięcia wydatków w roku bieżącym na poziomie 133 mld HUF, a w roku przyszłym 397 mld HUF. Zredukował
jednocześnie prognozę wzrostu gospodarczego do -1,2% (z 0,1%) w br. i do 1% (z 1,6%) w roku 2013, przy czym
deficyt budżetowy w obydwu latach wynieść ma 2,7% PKB (wcześniej rząd zakładał 2,5% PKB w 2012 roku i 2,2%
PKB w 2013 roku). Rząd węgierski wycofał się z kontrowersyjnej idei opodatkowania transakcji banku
centralnego.
3. Równolegle z prezentacją pakietu oszczędnościowego rząd opublikował raport dot. działań podjętych w celu
realizacji zaleceń ECOFIN z marca br. w ramach procedury nadmiernego deficytu. Tekst raportu dostępny jest
on-line,
w
jęz.
angielskim:
http://www.kormany.hu/download/8/af/a0000/edp%20progress%20report%20201210_en.pdf.
4. Węgierski Bank Narodowy MNB przedstawił pod koniec września br. kwartalną prognozę dla węgierskiej
gospodarki, w której przewiduje w roku bieżącym głębszy spadek gospodarczy od prognozowanego wcześniej
(PKB na poziomie -0,8%, zamiast -1,4%),a przyszłoroczny poziom wzrostu gospodarczego skorygował do 0,7% (z
0,8%). Wg autorów raportu pojawienie się w przyszłym roku nowych mocy produkcyjnych w przemyśle
motoryzacyjnym (wzrost produkcji w fabryce Audi i Mercedesa) wywrze pozytywny wpływ na eksport, przemysł
budowlany powinien powoli zacząć wychodzić z kilkuletniej zapaści, a rolnictwo - po obecnym fatalnym roku może się wykazać w 2013 roku już tylko lepszymi wynikami. Wg MNB inflacja nabiera (i będzie nabierać) tempa
wskutek wzrostu cen nośników energii, żywności i kosztów jej wytwarzania oraz podwyżek podatków. Zamiast
prognozowanej na rok bieżący inflacji w wysokości 5,3% bank centralny przewiduje osiągnięcie poziomu 5,8%, a
w roku przyszłym 5% (zamiast 3,5% szacowanego w czerwcu br.). Osiągnięcie 3%-wego celu inflacyjnego może
być możliwe dopiero w drugiej połowie 2014 roku, o ile nie nastąpią kolejne podwyzki podatków. Poziom deficytu
budżetowego autorzy raportu szacują na 2,8% PKB w bieżącym roku (zamiast 2,5%), a w 2013 roku na 2,4% PKB
(zamiast 2,2%).
5. Wg analityków Morgan Stanley zadłużenie Węgier dałoby sie utrzymać w ryzach gdyby wzrost gospodarczy
kształtował się na poziomie 1,5%, przy równoczesnej zdyscyplinowanej polityce budżetowej. Ich zdaniem Węgry
borykają się z trzema zasadniczymi problemami, jakimi są: słaby wzrost gospodarczy, nieobliczalna polityka
gospodarcza oraz zanik kredytowania przedsiębiorstw. W ich ocenie, choć zawarcie porozumienia kredytowego
nie byłoby natychmiastowym panaceum na kłopoty natury strukturalnej, to jednak może ono wywrzeć wielorakie
pozytywne skutki, jak: redukcję kosztów finansowania zadłużenia, nadanie polityce gospodarczej wiarygodności,
spowolnienia procesu przenoszenia kapitału. Morgan Stanley przewiduje, że węgierski PKB skurczy się bieżącym
roku o 1,2%, zaś w przyszłym ukształtuje sie na poziomie 0,7%.
6. Według Instytutu Badań nad Gospodarką GKI rząd nie jest poważnie zainteresowany poszukiwaniem
możliwości porozumienia w sprawie nowego kredytu z MFW/UE i tylko nagłe pogorszenie sytuacji finansowej
kraju mogłoby zmusić go do bardziej zdecydowanych działań negocjacyjnych (obecne, wg GKI, służą jedynie
uspokojeniu rynków finsnowych). Instytut nie dostrzega żadnych zmian w rządowej polityce gospodarczej, co
powoduje coraz głębszą izolację kraju. Dziurę budżetową w przyszłorocznym budzecie państwa instytut wycenia
na 600 mld HUF (2% PKB). Prognoza GKI jest następująca - wzrost PKB: -1,5% w 2012 roku (0,8% w 2013 roku),
inflacja: 5,7% (4,7%), bezrobocie: 11,2% (11,2%), deficyt budżetowy: 2,9% PKB (3,0% PKB), bazowa stopa
oprocentowania: 6,5% (6-6,5%), średni kurs euro: 293 HUF/EUR (285 HUF/EUR).
7. Według najnowszej prognozy Instytutu Badań nad Gospodarką ‘Századvég' węgierski PKB w roku bieżącym
skurczy się o 1,0%, a w następnym wzrośnie o 0,9%, przy inflacji na poziomie 5,7% (w 2013 roku 4,3%). Wg
instytutu dla realizacji założonego na 2013 rok poziomu deficytu niezbędne będzie dokonanie dalszych
oszczędności w budżecie na poziomie ok. 350 mld HUF.
3
8. Ceny artykułów konsumpcyjnych były w sierpniu 2012 roku wyższe o 6,0% w stosunku do cen z sierpnia 2011
roku. W szybkim tempie drożała żywność - o 6,3% r/r (przy czym jaja o 32,3 %, tłuszcz wieprzowy o 25,1%,
czekolada i kakao o 19,6 %, wieprzowina o 10,4%; o 8,5% spadły natomiast ceny mąki). O 14,1% zdrożał alkohol
i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku ceny paliw wzrosły w sierpniu br. o 13,5%, a koszty
energii dla gospodarstw domowych o 6,2%, ogrzewanie centralne o 8,4%. Ceny odzieży wzrosły o 3,5%, a usług
o 4,1%, w tym wywóz śmieci o 8,1%, opłaty za kanalizację o 5,3%. O 0,8% spadły natomiast ceny dóbr
konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny w sierpniu br. były wyższe o
0,1%, przy czym ceny żywności spadły 0,9%. (KSH)
9. W okresie czerwiec-sierpień 2012 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 10,4%, co oznacza poziom niższy o
0,4% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 456
tysięcy osób. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie obniżyło się o 0,5% i wyniosło 9,4%, w grupie wiekowej 5564 obniżyło się o 1,1% do poziomu 7,5%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) podwyższyło się do 29,1% (wzrost
o 3,1% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 46,5% poszukiwało
pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wyniósł 17,4 miesięcy. (KSH)
10. W okresie czerwiec-sierpień 2012 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.914 tys. osób, co oznacza o 77 tys.
osób więcej (wzrost o 2,0%), niż w analogicznym okresie roku 2011. (KSH)
11. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku w ujęciu rocznym średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym
etacie wzrosła o 4,8% i wyniosła 221.300 HUF, przy czym w sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o
7,3% (do 231.600 HUF), a w sektorze publicznym o 3,6% (do 212.800 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce
narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 2,0% r/r i wyniosła 143.000 HUF. (KSH)
12. W lipcu 2012 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała stagnację, a po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych spadek o 2,2%. W stosunku do czerwca br., po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych, spadła o 1,2%. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku produkcja przemysłowa była
niższa o 0,3% r/r. Eksport produktów przemysłowych wzrósł w okresie styczeń-lipiec br. o 1,1% r/r, a w miesiącu
lipcu o 1,5% r/r. Sprzedaż krajowa produktów przemysłowych w okresie styczeń-lipiec br. spadła o 1,7% r/r, w
lipcu zaś o 1,4% r/r. (KSH)
13. W sierpniu 2012 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 5,1% w stosunku do sierpnia 2011 roku
(w okresie styczeń-sierpień 2012 roku o 6,7% r/r), przy czym ceny sprzedaży krajowej wzrosły w sierpniu o 5,7%
r/r, a sprzedaży na eksport o 4,6%. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny były niższe o 0,3%. (KSH)
14. Węgierski przemysł budowlany odnotował w lipcu 2012 roku wzrost o 7,6% w porównaniu z lipcem 2011
roku, przy czym produkcja budynków skurczyła się o 0,3%, a wykonanie robót budowlanych innego typu było
wyższe o 15,5%. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku produkcja budowlana zmniejszyła się o 7,3%. W stosunku do
lipca 2011 roku w lipcu br. portfel nowych zamówień na roboty budowlane skurczył się o 3,3%, a skumulowana
liczba zamówień była wyższa o 0,7%. (KSH)
15. W lipcu 2012 roku wartość wegierskiego eksportu wyniosła 6.440,3 mln EUR (wzrost o 4,4% w stosunku do
lipca 2011 roku), a importu 6.009,3 mln EUR (wzrost o 4,2% r/r), co oznacza, że dodatnie dla Węgier saldo
obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 431,0 mln EUR. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku wartość
węgierskiego eksportu wyniosła 46.520,5 mln EUR (wzrost o 1,0% r/r), a importu 42.428,3 mln EUR (wzrost o
1,5% r/r). Saldo - dodatnie dla Węgier - wyniosło w badanym okresie 4.092,2 mln EUR. (KSH)
16. W lipcu 2012 roku wolumen obrotów handlu detalicznego zmniejszył się o 2,6% r/r (po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych), a w okresie styczeń-lipiec br. o 1,3% r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po
wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego zmalał o 0,4%.
Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego i wysyłkowego) w lipcu br. wyniosła 731
mld HUF, a w okresie styczeń-lipiec br. 4.524 mld HUF. (KSH)
4
17. W stosunku do lipca 2011 roku ceny produktów rolnych wzrosły w lipcu br. o 6,6% (w okresie styczeń-lipiec
wzrosły o 5,1% r/r), przy czym ceny upraw roślinnych wzrosły o 5,3%, a zwierząt żywych i produktów
pochodzenia zwierzęcego o 9,3%. (KSH)
18. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec sierpnia 2012 roku
35.237,6 mln EUR (w analogicznym okresie 2011 roku rezerwy wynosiły 37.554,0 mln EUR).
19. We wrześniu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT) wyniosły
204.701 mln HUF (wzrost o 45,2% w stosunku do sierpnia br.; spadek o 43,0% w stosunku do września 2011
roku), a średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 10.235 mln HUF.
20. Ministerstwo Gospodarki Narodowej opublikowało dane, z których wynika, że Węgry odnotowały w sierpniu
br. deficyt budżetowy w wysokości 122,0 mld HUF, wskutek czego deficyt za pierwsze osiem miesięcy bieżącego
roku wzrósł do poziomu 559,5 mld HUF, co stanowi 97,1% deficytu budżetowego założonego na cały rok 2012
(576,2 mld HUF).
21. Na początku października br. parlament węgierski uchwalił przepisy o nowych rodzajach podatków i
ulgowych składkach ubezpieczeniowych, będących częścią ogłoszonego w lipcu br. programu ochrony miejsc
pracy. Zmiany wchodzą w życie 1 stycznia 2013 roku. Nowy, zryczałtowany podatek dla mikro-przedsiębiorstw (z
przychodami rocznymi do 6 mln HUF), uiszczany miesięcznie w formie ryczałtu od zatrudnionej osoby w kwocie
50 tys. HUF, zwolni te przedsiębiorstwa z wszelkich składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę i
pracownika oraz podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych. Wartość faktur wystawianych przez
mikro-przedsiębiorstwa (odmiennie od wcześniejszych planów) będzie mogły być zaliczona do kosztów
podmiotów kupujących, a dla uniknięcia zjawiska tworzenia fikcyjnych faktur w celu obniżenia podstawy
opodatkowania podmiotu kupującego (skoro wystawiający płaci stałą kwotę podatku niezależną od wysokości
jego dochodów) wprowadzono obowiązek przekazywania urzędowi skarbowemu danych obu stron, gdy wartość
faktur wystawionych na rzecz tego samego podmiotu przekroczy 1 mln HUF; w takich przypadkach na stronach
będzie spoczywać obowiązek udowodnienia, że wystawione faktury nie zostały sporządzone wyłącznie dla
pozoru, w celu ukrycia np. faktycznego stosunku pracy. Zwolnienie lekarskie pracownika, wynoszące co najmniej
30 dni, skutkuje zwolnieniem z obowiązku opłacenia przez pracodawcę miesięcznego ryczałtu. Nagromadzenie
zaległości wobec fiskusa w kwocie 100 tys. HUF pozbawi podatnika uprawnienia do korzystania z tej formy
uprzywilejowanego opodatkowania, wytyczono też górną granicę rocznej kwoty podatku od obrotów opłacanych
przez mikro-przedsiębiorstwa na rzecz samorządów lokalnych, w wysokości 50 tys. HUF/placówka. Podatek dla
małych przedsiębiorstw skonstruowany został z myślą o przedsiębiorcach zatrudniających 2-25 pracowników, z
obrotami nie przewyższającymi 500 mln HUF w skali roku. Podatek, którego stawka wynosić będzie 16%,
wymierzony zostanie w tym wypadku na zysk firmy oraz koszty pracy. Nowy podatek zwalnia z opłacania
podatku dochodowego od osób prawnych oraz niektórych składek ubezpieczeniowych, takich jak 27% podatku
socjalnego, czy 1,5% składki kształcenia zawodowego. W założeniu, zachęcać ma też przedsiębiorstwa do
inwestowania i zwiększania zatrudnienia, ponieważ przyjęcie każdego nowego pracownika nie powoduje
zwiększenia kosztów pracy. Wybierając tę formę opodatkowania można zastąpić 1% podatek od obrotów płacony
na rzecz samorządów lokalnych poprzez uiszczenie stałej kwoty 2,5 mln HUF/placówka. Uchwalono także ulgi dla
pracodawców zatrudniających młodych ludzi poniżej 25 roku życia, nie dysponujących doświadczeniem
zawodowym dłuższym, niż 180 dni kalendarzowych oraz matki powracające z urlopu macierzyńskiego i osoby
długotrwale bezrobotne, zwalniając pracodawców przez okres dwóch lat całkowicie z obowiązku opłacania
podatku socjalnego (27%) i składki kształcenia zawodowego (1,5%) do wysokości wynagrodzenia 100 tys. HUF, a
w trzecim roku przywracając wspomniane obciążenia pracodawcy jedynie w Polowie. W odniesieniu do
pracowników powyżej 55-ego roku życia oraz osób bez wykształcenia uchwalono dla zatrudniających ich
pracodawców 50% ulgi w ww. ciężarach socjalnych pracodawcy.
22. Parlament węgierski uchwalił ustawę ‘o przeciwdziałaniu paleniu przez małoletnich oraz o handlu
detalicznym tytoniem'. Ustawa wprowadza system koncesyjny w handlu detalicznym tytoniem. Określa liczbę
punktów sprzedaży według liczby mieszkańców (w miejscowościach poniżej 2 tysięcy mieszkańców - zezwala na
jeden, a w miejscowościach powyżej tej liczby - po jednym dodatkowym punkcie sprzedaży na każde dodatkowe
5
2 tysiące mieszkańców). Docelowo na Węgrzech funkcjonować ma ok. 7 tysięcy koncesjonowanych punktów
sprzedaży wyrobów tytoniowych. Nowe reguły określone ustawą mają zacząć obowiązywać od 1 lipca 2013 roku.
23. Z dniem 1 października br. weszły w zycie przepisy uprawniające osoby bezrobotne, które podejmą pracę w
odległości 100 km od swojego miejsca zamieszkania (lub czas ich przejazdu do pracy wynosi 6 godz.) do
otrzymania dopłaty do kosztów najmu mieszkania oraz czynszu przez okres półtora roku. Przez pierwsze 6
miesięcy dopłata wynosi 100 tys. HUF, w następnych 6 miesiącach 60 tys. HUF, a w ostatnim półroczu 40 tysięcy
HUF. W przypadku, gdy przeprowadzi się cała rodzina i dwie osoby będą uprawnione do otrzymywania dopłat,
wówczas kwoty kształtować się będą odpowiednio w wysokości 150 tys., 90 tys., 60 tys. HUF,w przypadku zaś
trzech lub więcej uprawnionych członków rodziny nawet 200/120/80 tys. HUF Z dopłaty korzystać mogłyby osoby
bezrobotne zarejestrowane od 3 miesięcy, nie posiadające nieruchomości w nowym miejscu wykonywania pracy,
których wysokość wynagrodzenia nie może przekroczyć trzykrotności płacy minimalnej, a okres zatrudnienia
trwać będzie co najmniej pół roku. Po upływie trzech lat od zakończenia okresu refundacyjnego powstaje
ponowna możliwość ubiegania się o tę formę dopłaty.
24. Węgierski urząd ds. promocji gospodarczej za granicą (Hungarian Trade & Investment Agency), państwowy
EXIMBANK oraz państwowy ubezpieczyciel kredytów eksportowych MEHIB zawarły porozumienie o współpracy.
Celem jest skoordynowane wsparcie działalności węgierskiego sektora mśp za granicą. Kierunkiem
geograficznym wspólnych działań mają byc kraje krajach Ameryki Łacińskiej, Afryki, Azji Wschodniej, państw
WNP, Bałkanów Zachodnich i państw Niecki Karpackiej.
25. Według danych urzędu podatkowego (NAV) od momentu wprowadzenia tzw. podatku chipsowego do budżetu
państwa wpłynęło łacznie 15 mld HUF (na cały rok 2012 przewidziano 20 mld HUF wpływów).
26. Mihály Varga, współprzewodniczący Węgiersko-Kazachskiej Międzyrządowej Komisji Współpracy
Gospodarczej (a także główny negocjator Węgier w rozmowach z MFW i UE) przebywał z dwudniową wizytą w
Kazachstanie, gdzie przeprowadził rozmowy ze swym odpowiednikiem w Komisji po stronie kazachskiej,
ministrem rozwoju gospodarczego i handlu B.A. Sagintajewem, podczas których omówiono kwestie związane z
gospodarczymi relacjami dwustronnymi, a zwłaszcza wzajemnym wsparciem wspólnych przedsięwzięć.
Ministrowie potwierdzili intencję z maja br. (z wizyty premiera Węgier w Kazachstanie) realizacji wsparcia
przedsiębiorstw funkcjonujących w obu państwach przy pomocy wspólnego funduszu finansowo-inwestycyjnego.
Wsparcie z funduszu miałoby dotyczyć przede wszystkim sektora rolnego, energetycznego i budowlanego.
27. Centrum Obsługi Zadłużenia poinformowało o wykonaniu w 95%-ach planu emisyjnego, założonego na
bieżący rok (zaplanowano emisję obligacji na wartość 1.230 mld HUF, z czego do września br. wykonano 1.163
mld HUF).
28. Węgierski koncern naftowy MOL uzyskał zgodę czeskiego urzędu ochrony konkurencji na przejęcie w
Republice Czeskiej 124 stacji benzynowych od firm Bohemia Realty i Pap Oil Cerpaci Stanice (zarządzającej
siecią stacji o nazwie Pap Oil).
29. Grupa deweloperska TriGránit i miasto Putian w południowo-wschodnich Chinach podpisały list intencyjny
dot. wykonanie prac rozwojowych i wykonawczych centrum miejskiego i kompleksu wypoczynkowego.
Szacunkowa wartość inwestycji, to 300 mln USD.
30. Według towarzystwa ubezpieczeniowego Aegon dramatyczny spadek obrotów na węgierskim rynku
ubezpieczeń jest nieporównywalny z żadnym krajem regionu. Sprzedaż polis ubezpieczeniowych skurczyła się w
tym roku na Węgrzech o 25-30%.
31. Według badań przeprowadzonych przez Ernst&Young oszustwa podatkowe w spożywczym handlu hurtowym
kosztują państwo 130 mld HUF rocznie, a metodą na uniknięcie płacenia podatku VAT jest praktyka tzw.
fałszywego eksportu.
6
32. Bank of Georgia otworzył swoje przedstawicielstwo w Budapeszcie. Jest to trzecie biuro gruzińskiego banku
za granicą, po Tel Avivie (2009) i Londynie (2010).
33. We wrześniu br. oddano do użytku na zachodzie Węgier (w miejscowości Szentgotthárd) nową fabrykę
silników do aut marki Opel, która zatrudniać ma bezpośrednio 800 pracowników. Inwestycja, warta 500 mln EUR,
podwyższyła kwotę dotychczasowych inwestycji Opla na Węgrzech do 1,25 mld EUR.
-------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
2009
2010
2011
2012
Wzrost PKB (%)
-6,3
1,2
1,7
-1,3 (IVVI)
Produkcja
przemysłowa (%)
-17,7
10,5
5,4
-2,2 (VII)
Inflacja (%)
4,2
4,9
3,9
6,0 (VIII)
Bezrobocie (%)
10,0
11,2
10,9
10,4 (VIVIII)
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
7