Co musisz zrobić, żeby wmiesiąc dać sobie szansę na dziecko? Ten
Transkrypt
Co musisz zrobić, żeby wmiesiąc dać sobie szansę na dziecko? Ten
In wltro KPOK po Kroku Co musisz zrobić, żeby wmiesiąc dać sobie szansę na dziecko? Ten poradnik przygotowaliśmy zmyślą oparach, dla których sztuczne zapłodnienie jest jedyną lub ostatnią nadzieją ••Pobranie nasienia: ALEKSANDRA PEZDA Komu lekarze zalecają zapłodnienie metodą in vitro? •• Kobietom z niedrożnymi jajowo dami, endometriozą, ciężkimi zabu rzeniami jajeczkowania, nieznaną przyczyną niepłodności (po kilku la tach bezskutecznego leczenia inny mi metodami); •• mężczyznom z małą liczbą plem ników lub ich brakiem w nasieniu; •• małżeństwom albo stałym parom; na in vitro dla samotnych kobiet nie każdy ośrodek się zgadza; •• kobieta nie powinna przekroczyć 42. roku życia, w przypadku męż czyzn nie ma ograniczeń. s Co jeśli nie można pobrać twoich komórek jajowych lub plemników? Banki nasienia Większość ośrodków w Polsce ma banki, gdzie można skorzystać z materiału anonimowego dawcy. Ośrodki w Polsce deklarują, że nie dokonują selekcji spermy w celu do brania dziecka do gustu przyszłych rodziców. Oficjalnie gwarantują tyl ko, że nie będzie zagrożenia choro bami genetycznymi i że dawca nie jest nosicielem groźnych wirusów. Przyszli rodzice zazwyczaj widzą w dokumentach wzrost, kolor oczu i włosów oraz wiek dawcy. •• Dawstwo komórek jajowych Banki komo rek jajowych jeszcze nie istnieją (to zbyt zaawan sowana tech nologia). Ośrodki przyznają, że moż na przyjąć ofiarowaną za darmo ko mórkę jajową od anonimowej kobie ty, która sama uczestniczy wprogramie zapłodnieniapozaustrojowego. Ile to kosztuje? •• Standardowo na przygotowanie hormonalne kobietapowinna wydać nie więcej niż3-4 tys. zł. Sama proce dura zapłodnienia in vitro kosztuje od 4 do 8 tys. zł,w zależności od ośrod ka. Koszty zawsze będą podawane w przybliżeniu,różnicepowstają z dostosowywania kuracji hormonalnej indywidualnie do pacjentki. Jakie badania trzeba zrobić? •• Kobiety: Po zakwalifikowaniu do in vitro, najwcześniej pólrokuprzed zabiegiem: •• ocena stanu bakteriologicznego pochwy - wymaz, ••USG jajników, •• stężenie hormonówFSH, estra diol - badanie krwi, •• wykluczenie infekcji wirusowych: HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C - badanie krwi, •• oznaczenie grupy krwi. W trakcie procedury: ••oznaczenie stężeń hormonów: estradiol, niekiedy LH i progesteron (średnio trzy razy), •• USG jajników (średnio 3 razy). ••Mężczyźni: •• badanie nasienia, •• wykluczenie infekcji wirusowych: HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C - badanie krwi. •• Jeżeli wskazanie do zapłodnie nia pozaustrojowego wynika ze złych parametrów nasienia - dodatkowo badanie kariotypu, czyli ocena licz by i struktury chromosomów - ba danie krwi. •• Mogą być również inne badania, co zależy od przyczyny niepłodno ści i decyzji lekarza. Jak przebiega procedura zapłodnienia in vitro? Od podania pierwszego leku do sprawdzenia, czy kobieta zaszła •4 Poznań, szpital położniczy przy ul. Polnej. Podglądamy pracę w laboratorum ośrodka diagnostyki I leczenia niepłodności. Na zdjęciu od lewej: biotechnolog embriolog Joanna Szulc I biolog embriolog Depa Martynów I Kliniki, które współpracują z Polskim Towarzystwem Ginekologicznym Klinik stosujących metody wspoma ganego rozrodu jest w Polsce kilka dziesiąt. Nikt nie kontroluje jakości ich pracy nie obowiązują też żadne standardyprocedur. Żadna państwo wa instytucja nie podaje oficjalnej li- sty miejsc, gdzie robić in vitro. Jednak część klinik współpracuje z Polskim Towarzystwem Ginekologicznym: ujawnia liczbę przeprowadzonych za biegów oraz ich skuteczność. Dlatego ich listę publikujemy. Białystok Centrum Leczenia Niepłodności Małżeńskiej „Kriobank" ul. Stołeczna 11, tel. (85) 744 13 78 Klinika Ginekologii AM w Białymstoku ul. Marii Skłodowskiej-Curie 24a,tel. (85) 746 83 47 Bytom Katedra I Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa ul. Batorego 15, tel. (32) 281 71 06,281 00 21 do24 i Ginekologii Onkologicznej, Klinika Leczenia Niepłodności Gdańsk NZOZ INVICTA - Klinika Wspomaganego Rozrodu ul. Rajska 10, tel. (58) 763 52 60 Kraków Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Niepłodności ul. Białoprądnicka 8, tel. (12) 415 88 00 „Macierzyństwo" Sp. zo.o. Lublin NZOZ Centrum Zdrowia Rodziny „AB 0V0" I. Bociania 6, tel. (81) 527 7137 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 0VUM ul. Staszica 14, tel. (81) 534 48 32, (81) 527 72 85 Rozrodczość iAndrologia Łódź drWojciech Gontarek - diagnostyka i leczenie niepłodności ul.Odolanowska 40/44, tel. (42) 653 09 16 GAMETA - Centrum Leczenia Niepłodności ul. Leszczyńskiej 20, tel. (42) 645 77 77 Mysłowice Klinika Leczenia Niepłodności N0V0MEDICA ul. ks. N. Bończyka 34, tel. (32) 316 37 71,604 952 503 Poznań INVIMED P - Europejskie Centrum Macierzyństwa ul. Szelągowska 29/4, tel. (61) 826 70 40, (61) 826 70 44 Klinika Niepłodności i Endokrynologii Rozrodu ul. Polna 33,tel. (61) 841 94 12 Katedry Ginekologii i Położnictwa Ginekologicznego - Położniczego Szpitala Klinicznego w ciążę, upływa najkrócej 28 dni, naj dłużej - półtora miesiąca. Często przed rozpoczęciem sty mulacji, w cyklu poprzedzającymją, kobieta musi przyjmować tabletki an tykoncepcyjne. •• Stymulacja hormonalna: •• Trwa 12-14 dni. W niektóiych przy padkach pacjentkom blokuje się far makologicznie wydzielanie ich włas nych hormonów z przysadki, lek po daje się pod koniec cyklu poprzedza jącego stymulację - to przedłuża pro cedurę o mniej więcej 10 dni. •• Kobieta przyjmuje środki z hormo nami przysadki (gonadotropinami), co ma doprowadzić do produkcji więcej niżjednego pęcherzyka jajnikowego (nawet do kilkunastu). Towarzyszy te mu ponadfizjologiczne stężenie hor monów płciowych. Podaje się zastrzy ki podskórne wbrzuch, codziennie. Może je podać pielęgniarka w ośrod ku, ale nowoczesne środki farmakolo giczne są produkowane z aplikatora mi, więc kobieta sama może wstrzyki wać leki (podobnie jak zastrzyki z insuliny które przyjmują osoby chore na cukrzycę). Zastrzyki są mało bolesne. •• W tym czasie lekarz sprawdza, jak organizm pacjentki reaguje na poda wane leki. ZapomocąUSG mierzy śred nicę powstałych wjajnikach pęcherzy ków, wktórych są komórki jajowe oraz konfrontuje to z wynikiem badań hor monalnych. Pod koniec stymulacji le karz podaje pacjentce w zastrzyku lek hormonalny (hCG), który kończy sty mulację i utrwala jej efekt, powodując odpowiednią dojrzałość komórki jajo wej umożliwiającą zapłodnienie. •• Skutki uboczne: bóle podbrzusza, głowy, nudności. Szczecin Klinika Ginekologii i Położnictwa Samodzielnego ul. Unii Lubelskiej 1,tel. (91) 487 37 55,487 60 51 Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 Warszawa Ośrodek Leczenia Niepłodności - Klinika Położnictwa pl.Starynkiewicza 1/3, tel. (22) 502 14 30 i Ginekologii AM w Warszawie InviMed - Europejskie Centrum Macierzyństwa ul. Rakowiecka 36, tel. (22) 606 37 00 Prywatna Przychodnia Leczenia Niepłodności NOVUM ul. Bociania 13, tel. (22) 899 33 22, (22) 899 33 30 Wrocław InviMed W - Europejskie Centrum Macierzyństwa Bulwar Ikara 16, tel. (71) 795 06 00, (71) 795 08 88 NZOZ „Polak" sc . Partynicka 45,tel. (71) 339 83 62 ŹRÓDŁO: POLSKIETOWARZYSTWO GINEKOLOGICZNE O in vitro słuchaj dziś po 1 1 w „Komentarzach" Radia TOK FM. Zaprasza Anna Laszuk TOKy ••Punkcja - pobranie komórek jajo wych: •• Najczęściej dwa tygodnie od roz poczęcia stymulacji, w 36 godzin po podaniu hCG •• Zabieg trwa 15-30 min, można go wykonać ambulatoryjnie. •• Polega na wprowadzeniu przez poch wę igły i pod kontrolą USG nakłucie pę cherzyków wjajnikach, żeby z nich po brać komórki jajowe. Punkcję wykonu je się w dożylnym znieczuleniu ogólnym, koniecznie wasyście anestezjologa. •• Najpoważniejsze z powikłań, któ re są możliwe, wynikają ze znieczule nia albo krwawienia. Dlatego po punkcji przed kilka godzin trzeba pozostać na obserwacji. •• Tego samego dnia, co punkcja u ko biety. Można przynieść z domu albo oddać nasienie w ośrodku. ••Transfer zarodków: •• 2-3 lub 5 dni po punkcji. •• Cewnikiem wprowadza się do ja my macicy zarodki; to nie boli, uczu cie jest porównywalne do dyskomfor tu przy pobraniu próbki do cytologii. •• Można to przeżywać razem z part nerem. ••Znowu hormony: •• do dwóch tygodni, leki (tabletki lub globulki) z progesteronem (hormo nem odpowiedzialnym za podtrzy manie ciąży). ••I badania: ••oznaczenie poziomu hormonów (średnio trzy razy) oraz USG jajników (średnio trzy razy). ••Test ciążo wy z krwi: ••12-14 dni po transferze.UWAGA! Zbyt wcześnie wykonane badanie da je bardzo często wyniki fałszywie do datnie, zafałszowane przez lek (hCG) kończący stymulację. Wtedy wynik może być pozytywny, pacjentka świę tuje sukces,apo kilku dniach przycho dzi rozczarowanie, że ciąża się nie utrzymała. ••Dodatkowe badanie USG: ••Jeśli test ciążowybył pozytywny, po kolejnych dwóch tygodniach po twierdza się go ultrasonograficznie. Wtedy już mamy pewność, że za częła się fizjologiczna ciąża i można wrócić do swojego ginekologa. Czy podczas procedury in vitro można normalnie żyć? ••Zalecanyjest normalny, zdrowy tryb życia, możliwie bez stresów. •• Nie wolno palić tytoniu ani pić al koholu. •• Zwolnienie lekarskie najlepiej wziąć na dni, w których ma być wykonana punkcja oraz transfer zarodków. •• Specjalna dieta nie ma wpływu na płodność, ale zbadano, że na stymu lację łatwiej reagują kobiety z prawi dłową wagą niż otyłe. Również łatwiej zachodzą w ciążę. •• Sport - tak, ale nie wyczynowy. •• Seks - tak, nawet po transferze za rodków, bo ze statystyk wynika, że mo że pomóc w przyjęciu się ciąży. Jakie są możliwe powikłania? ••Zespół hyperstymulacji: •• To sytuacja, kiedyjajniki nadmier nie zareagowały napodawane leki, co kończy się znacznym zwiększeniem ich objętości przez bardzo liczne pę cherzyki. To może doprowadzić do ciężkich zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu, np. niewydolności nerek, zaburzeń oddychania - a to może sta nowić zagrożenie dla życia. Uwaga! Tak ciężka hyperstymulacja zdarza się rzadko. Najczęściej występująjej łagodne postaci, czemu to warzyszy ból podbrzusza i pleców, a tak że przejściowe powiększenie obwodu brzucha. Te objawy ustępują zaraz po miesiączce, a u kobiet, którym udało się zajść wciążę, mogą ulec nawet przej ściowemu zaostrzeniu w takiej sytua cji ustępują najczęściej po zakończe niu pierwszego trymestru ciąży. ••Ciąża wielopłodowa: ••Ponieważ zwiększa zagroź enie wszystkimi powikłaniami położniczy mi i wcześniactwem; za pełny sukces in vitro uważa się donoszoną ciążę zakończonąporodemjednego zdrowego no worodka, ewentualnie bliźniaków. Tro jaczki to już poważny błąd w sztuce, o Informacje zawarte w poradniku konsultowałam z dr. hab. Rafałem Kurzawą z Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie