Poradnik dla czytających i nieczytających

Poradnik dla czytających
i nieczytających
Emilia Słomińska
Sprawdź, czy zdasz, czyli co powinnaś lub powinieneś przeczytać, aby
zdać maturę z języka polskiego na 30-50%, 60-70% lub 80-100%.
Każdy z nas to kiedyś przechodził: ostatnia klasa szkoły średniej,
ciągłe powtórki, słowem – widmo zbliżającej się matury, a nauczyciele
zaczęli straszyć egzaminem. Dziś doradzę Ci, co zrobić w sytuacji,
gdy czytanie jest Twoją słabą lub mocną stroną. Ustalenie tego jest
bardzo ważne przed rozpoczęciem nauki do egzaminu maturalnego
z języka polskiego. Na początek zrób więc lekturowy rachunek
sumienia i uczciwie oceń, ile czytasz.
1
Poradnik dla czytających i nieczytających
© Historicon | www.historicon.pl
fraszek (np. Na dom w Czarnolesie).
Z pewniaków trzeba wiedzieć też, o co
Czytam mało lub wcale
chodzi w Wielkiej Improwizacji z
Dziadów części III Mickiewicza, umieć
Co to znaczy, że czytasz mało?
scharakteryzować Konrada i wiedzieć,
Mam na myśli zaledwie kilka lektur
na czym polega mesjanizm utworu.
przerabianych w szkole średniej,
Jeśli chodzi o naszego Wieszcza,
ale o tym za chwilę. Z gimnazjum
powtórz również inwokację z Pana
powinieneś znać co najmniej kilka
Tadeusza, przeczytaj spowiedź Jacka
lektur. Są one obowiązkowe na
Soplicy i koncert Jankiela. Z Lalki
maturze podstawowej z polskiego!
istotna jest realizacja haseł
Koniecznie przypomnij sobie więc
programowych (praca organiczna,
Antygonę Sofoklesa
praca u podstaw, asymilacja Żydów,
(przypominam, że powinieneś
emancypacja kobiet) i charakterystyka
przeczytać ją po raz drugi w szkole
Wokulskiego (w tym ocena, dlaczego
średniej!), II część Dziadów
możemy tę postać uważać za
Mickiewicza, Zemstę Fredry,
romantyka i pozytywistę
Romea i Julię Szekspira i Folwark
jednocześnie). Ostatnim pewniakiem
zwierzęcy Orwella. Jeśli zbyt późno
jest Wesele Wyspiańskiego.
zabrałeś się za powtórki, sięgnij
Dla ambitnych polecam wstępy
chociaż do dobrych opracowań
krytyczne z serii Biblioteki Narodowej
(czyli znanych wydawnictw
(skrót BN), są to najlepsze wydania
pedagogicznych). One –
dzieł literackich w Polsce. Wymienione
w przeciwieństwie do bryków za 5
utwory przeczytaj w całości, przede
złotych – przynajmniej nie
wszystkim dlatego, że ich odbiór nie
zaszkodzą Ci i nie wprowadzą
jest zbyt prosty (trzeba rozróżniać
mentliku w głowie. Nie znaczy
gatunki literackie, „poczuć” język
to jednak, że zdasz maturę na
utworu, a ze streszczeń tego nie
30%, no chyba że liczysz na
wyczytasz!). No i dlatego, że są
szczęśc ie. Zawsze lepiej jest
oczywiście arcydziełami
czytać  Oczywiście, nie dam Ci
dobrej rady, jak zdać polski na
minimum i mieć święty spokój. Na
pewno pomoże Ci znajomość kilku
Trenów Kochanowskiego (VII, VIII,
IX), któraś z pieśni poety (np.
Pieśń XXIV - Niezwykłym i nie leda
piórem opatrzony) i kilka z jego
2
Poradnik dla czytających i nieczytających
© Historicon | www.historicon.pl
Resztę utworów możesz przeczytać
ze streszczeń, ale pamiętaj – rób
lektury chronologicznie (epokami
literackimi), analizuj dzieła pod
kątem występujących w nich
tematów/zagadnień/motywów.
Zastanów się również, czy potrafisz
Trochę przeczytałem
wymienić jakieś epoki literackie
i umiejscowić utwory w czasie. To
To znaczy ile? Poza tekstami
podstawowa wiedza, bez której
wymienionymi wyżej (wszystkimi w
będziesz miał duże kłopoty na
całości), powinieneś mieć opanowaną
maturze, bowiem nie da się
co najmniej połowę lektur. Sprawdź,
napisać wypracowania nawet na
czy na Twojej liście są takie „żelazne
30% bez minimalnej wiedzy
pozycje”:

historycznoliterackiej.
Mitologia (wybrane mity, np. o
Prometeuszu; znaczenie symboli
I nie słuchaj tych, którzy twierdzą,
mitologicznych, np. pięta Achillesa, nić
że zdasz maturę bez przeczytania
Ariadny, puszka Pandory).
żadnej lektury! To bzdura! No
chyba, że liczyć na cud.

Biblia (wybrane psalmy, wybrane
przypowieści, np. O synu

marnotrawnym; znaczenie symboli
biblijnych, np. drzewo poznania dobra i
zła, Eden, Adam i Ewa, Mesjasz).

Bogurodzica

William Szekspir Makbet lub Hamlet.

Władysław Reymont Chłopi.

Stefan Żeromski Ludzie bezdomni lub
Przedwiośnie.

Wybrane opowiadanie Brunona
Schulza (np. Sklepy cynamonowe).

Witold Gombrowicz Ferdydurke.

Wybrane opowiadanie Tadeusza
Borowskiego (np. U nas w
Auschwitzu).

Wybrane teksty poetyckie
Słowackiego, Norwida, PrzerwyTetmajera, Staffa, Kasprowicza,
Leśmiana, Tuwima, Lechonia,
3
Poradnik dla czytających i nieczytających
© Historicon | www.historicon.pl
Przybosia, Czechowicza,
Baczyńskiego, Różewicza, Miłosza,
Czytam dużo
Szymborska, Herberta,
Skoro masz już przeczytaną większość
Zagajewskiego, Barańczaka,
lektur, oczywiście poza wymienionymi
Białoszewskiego. Warto znać
wyżej, powinieneś doczytać resztę
przynajmniej po dwa wiersze tych
(ZOBACZ listę lektur dla poziomu
autorów.
podstawowego i rozszerzonego).
W międzyczasie koniecznie szlifuj swój
Wymienione utwory musisz
warsztat pisarski: pisz rozprawki
umieścić w odpowiedniej epoce
(koniecznie opieraj się na wcześniej
literackiej (np. Bogurodzicę w
napisanym planie, w którym określisz:
średniowieczu, Szekspira w
tematykę utworu, postawisz tezę
renesansie, a nie w romantyzmie,
interpretacyjną i uzasadnisz ją,
jak się wielu Twoim rówieśnikom
dobierzesz odpowiednie konteksty
wydaje! czy Ferdydurke w
literackie, czyli znajdziesz inne utwory
dwudziestoleciu międzywojennym).
mówiące o tej tematyce/problemie).
Ćwicz także pisanie analizy
Czy potrafisz określić rodzaj
i gatunek literacki tych tekstów? To
tekstu/tekstów poetyckich (określ
tematykę, umieść utwór w
bardzo ważne, bo istotnie wpływa
odpowiedniej epoce literackiej – to
na ocenę dzieła literackiego.
bardzo ważne! – praktyka poprzednich
Ważne jest też, abyś znał
lat pokazuje, że maturzyści „rzucający
podstawowe informacje na temat
się” na taki temat bez żadnej wiedzy o
danej epoki (np. ramy czasowe,
epoce, danym kierunku, autorze,
podstawowe pojęcia z tym
wypisywali istne głupoty!), zastanów
okresem związane, najwybitniejsi
się nad tym, kto mówi w wierszu,
twórcy i ich utwory). Powinieneś
opisz sytuację liryczną.
też ćwiczyć pisanie rozprawek,
Uwaga dla zdających maturę
interpretować wiersze oraz ćwiczyć
rozszerzoną! Waszej grupie nie
zestawy maturalne z poprzednich
wystarczą same lektury szkolne,
lat (np. czytanie tekstu ze
musicie sięgać też po wartościowe
zrozumieniem, wykonywanie
działa spoza kanonu, oglądajcie też
konkretnych poleceń dotyczących
wybitne dzieła teatralne i filmowe,
tego tekstu). Jeśli opanujesz ten
czytajcie gazety, sięgajcie po teksty
materiał, masz szansę na wynik
około 60% lub wyżej.
publicystyczne i popularnonaukowe,
słowem: poszerzajcie horyzonty.
Szczegóły tutaj.
4
Poradnik dla czytających i nieczytających
© Historicon | www.historicon.pl
Samemu możesz oczywiście czytać
Poradnik dla wszystkich
lektury i ćwiczyć pisanie, ale do
Na maturze pisemnej
przysłowiowego „poukładania” wiedzy
spodziewajcie się: pytań do tekstu
i utwierdzenia się w przekonaniu, że
nieliterackiego, pytań dotyczących
idziesz dobrą drogą, potrzebujesz
zagadnień historycznoliterackich
pomocy.
(np. epoka, prąd literacki),
teoretycznoliterackich (np. rodzaj,
gatunek literacki, zastosowane
W czym może Ci pomóc Historicon?
środki stylistyczne),
Przede wszystkim jesteśmy
gramatycznych (np.
doświadczonymi nauczycielami, dla
przekształcanie zdania, określenie
których uczenie jest pasją.
cech charakterystycznych języka),
Sprawdzimy Wasze próbne prace
rozprawki lub tekstu poetyckiego.
(rozprawki, analizy wierszy,
Dla poziomu
wypowiedzi argumentacyjne).
rozszerzonego –
Przećwiczymy też „na sucho” maturę
spodziewajcie się krytycznej
ustną, co pozwoli Wam zmierzyć się
analizy dwóch tekstów lub
np. ze stresem i dopracować
sproblematyzowania
elementy, w których nie czujecie się
tematyki jednego tekstu
mocni. Przede wszystkim dostaniecie
(często
opis wymagań egzaminacyjnych i
popularnonaukowego).
harmonogram przygotowań do matury
przetestowany na dotychczasowych
absolwentach Historiconu, którzy zdali
maturę zadowalająco albo z wynikiem
wyższym, niż zaplanowali
Jeśli zainteresował Cię ten materiał,
zaglądaj na naszą stronę i Facebooka
lub zapisz się na kurs.
5
Poradnik dla czytających i nieczytających
© Historicon | www.historicon.pl
Śledź nas na Facebooku
https://www.facebook.com/Historicon.Poznan/
A jeśli chcesz skorzystać z wiedzy mojej i innych nauczycieli,
zapraszamy na kursy maturalne.
http://historicon.pl/kontakt/zapisz-sie-na-kurs/