rozwój dziecka od 3 do 6 roku życia

Rozwój 3-latka
Dziecko waży ok. 15 kg. i mierzy ok. 95 cm (są wyjątki). Ma wzbogacone słownictwo,
posługuje się sprawnie ok. 1000 wyrazami. Porozumiewa się, więc z otoczeniem z pełną
swobodą budując zdania złożone. Mówi w miarę wyraźnie i zrozumiale, ma jeszcze problemy
z niektórymi głoskami (najczęściej R) oraz prawidłową odmianą wyrazów np. „ciocio Anio"
zamiast „ciociu Aniu". Jest w pełni świadome własnego ja nie mówi już o sobie w osobie
trzeciej np. „niunia". Używa przyimków, zaimków i spójników i potrafi powtórzyć krótkie
opowiadanie nie mówiąc o rymowanych wierszykach lub piosenkach. Rozumie znaczenie
pytań „kto?, gdzie?, jak?", które często zadaje doprowadzając często rodziców do rozpaczy.
Używa już liczby mnogiej mówiąc „my". Powinien policzyć do 10, ale bez świadomości
liczenia (czyli poprawnie wymieni po kolei wszystkie cyfry od 1 do 10). Chodzi w sposób
zbliżony do dorosłego, wchodząc i schodząc ze schodów krokiem przestawnym, czyli
stawiając nogi na przemian. Potrafi podskoczyć ok. 5 cm na złączonych nogach i stać
na jednej nodze. Sprawnie biega i tańczy przy muzyce oraz rzuca piłką nie tracąc przy tym
równowagi. Jeździ na trzykołowym rowerku. W tym wieku już wiemy, która ręka będzie
dominującą.
Uwielbia wszelkie zabawy w piaskownicy i na placu zabaw. Musi wypróbować każde
urządzenie, ale nie poświęca im zbyt dużo uwagi. Dlatego zabawy z trzylatkiem na placu
zabaw są dla rodziców wyzwaniem, trzeba za nim biegać i pomagać wejść na kolejną
przeszkodę. Trzylatek jest towarzyski i potrafi się bawić w grupach 2-3 osobowych
i co najważniejsze zaczyna się dzielić z innymi dziećmi zabawkami. W grupie rówieśniczej
niektóre trzylatki potrafią pozostałym dzieciom narzucić swoją wolę i podjąć samodzielną
inicjatywę związaną z zabawą np. „pobawimy się piłką?", Zaczyna organizować zabawy
tematyczne np. w listonosza, doktora, sklep jest też w stanie bawić się samodzielnie przez
dłuższy czas. Lubi wszystkie zabawy naśladowcze np. piosenki lub wierszyki z pokazywaniem
pewnych elementów. Z klocków buduje bardziej skomplikowane elementy np. domki
a z plasteliny potrafi toczyć kulki i wałeczki. Jeśli chodzi o prace plastyczno manualne
trzylatek powinien posługiwać się nożyczkami. Jeśli damy mu gazetę i poprosimy o wycięcie
ilustracji zrobi to, choć nie będzie się trzymał idealnie brzegów. Powinien malować farbkami,
ponieważ najczęściej miesza farby dowolnie ze sobą jego prace przypominają wielobarwne
plamy. Nie będzie przestrzegał zasady, aby malować każdym kolorem osobno. Potrafi
narysować kredkami człowieka, są to tzw. „głowonogi,"(czyli nogi wyrastają bezpośrednio
z głowy), składające się z ogromnej głowy, z oczami, ustami, czasem nosem oraz włosami.
Wymieni i rozpozna 6-10 kolorów: biały, czarny, niebieski, zielony, czerwony, żółty,
pomarańczowy, różowy. Ma jednak problem z odcieniami i nie jest jeszcze w stanie odróżnić
jasnego niebieskiego od ciemnego. Powinien rozumieć w pełni świadomie znaczenie światła
czerwonego i zielonego na drodze: zielone - idziemy, czerwone stop. Co nie oznacza że sam
może przechodzić przez drogę, nie ma jeszcze wyobraźni przyczynowo skutkowej.
Trzylatek sam się ubierze ma jednak problem z rozróżnieniem stron prawa/lewa. Dlatego
często prawy but ląduje na lewej nodze, również inne części garderoby należy mu przewrócić
na właściwą stronę. Radzi sobie z guzikami, jeśli nie są zbyt drobne, ale również ma problem
z ich równym zapięciem. Największe wyzwanie to sznurowadła, ponieważ większość butów
jest na rzepy, trzylatek najczęściej nie radzi sobie z zawiązywaniem na kokardki. Na pewno
sam dokona standardowej toalety, umyje rączki, buzie, zęby (niedokładnie). Samodzielnie się
wypróżni, pampersy odchodzą już w przeszłość. Choć zdarzają się, zwłaszcza u chłopców,
problemy z odstawieniem pieluch. Nawet, jeśli w dzień trzylatek nie korzysta z pampersów,
często jeszcze musi używać ich w nocy.
Maluch w miarę sprawnie posługuje się łyżką i widelcem, nie rzadko jednak jedzenie ląduje
na ubraniu, największe wyzwanie to pokarmy płynne, czyli zupy.
W tym wieku dziecko zazwyczaj idzie do przedszkola, dzięki kontaktom z rówieśnikami
uspołecznia się. Dużo mówi i z dnia na dzień przynosi nowe słówka lub powiedzenia, którymi
niejednokrotnie zaskakuje rodziców. Powinien używać form grzecznościowych „proszę",
„dziękuję", „dzień dobry" itp.
Trzylatek jest bardzo przyjacielski i towarzyski jego ulubione słowo w przeciwieństwie do 2,5
latka to „tak". Z przyjemnością wykonuje polecenia i uczestniczy w życiu rodzinnym. Można
go, więc poprosić o pomoc w wykonywaniu obowiązków domowych z chęcią pomoże
podczas sprzątania np. powyciera kurze. Nie traktujmy jednak tej pomocy na serio, ale
z drugiej strony właśnie u trzylatka należy wprowadzać obowiązek utrzymywania czystości
w pokoju. Nie potrzebuje rytuałów i jest elastyczny a co najważniejsze przestrzega zasady
wprowadzone przez rodziców wie, co mu wolno a co nie. Ważnym elementem w jego życiu
stają się inni, zaczyna zawierać przyjaźnie, dostosowywać się do grupy rówieśniczej.
W przeciwieństwie do 2,5-latka potrafi słuchać argumentów i jeśli go przekonają, pod ich
wpływem zmienia zdanie. Lepiej wydawać mu polecenia pozytywne, zamiast „Nie chodź
po błocie.", „Chodźmy po chodniku.". Uwielbia tajemnice i niespodzianki, jest gotów dużo
zrobić, jeśli obieca mu się nagrodę.
Potrafi wyłapywać żarty a nawet samodzielnie próbuje żartować, wie jak wyrażać emocje
i które sytuacje wywołują śmiech a które smutek na twarzy. Gubi się jeszcze w zależnościach
rodzinnych, dobrych znajomych rodziców traktuje na równi z członkami rodziny (babcia,
kuzynka, ciocia). Trzylatki bezproblemowo zasypiają, zdarza się jednak, że wstają w nocy
i samodzielnie podejmują zabawę. Maluch w tym wieku potrafi wyrazić swoje emocje, wie,
co to radość i strach, trzeba, więc uważać na bajki, które ogląda, jeśli zbliża się
niebezpieczeństwo potrafi schować się pod poduszkę ze strachu. Rodzice powinni też uważać
na to, o czym rozmawiają przy dziecku w najmniej niespodziewanym momencie maluch
potrafi wrócić do tematu rozmowy. Nie tylko rozpoznaje miejsca, w których często przebywa,
ale zapamięta drogę ze sklepu do domu, lub na plac zabaw.
Rozwój 4 latka
Twoje dziecko waży ok. 17 kg i mierzy ponad metr. Zna 1500-2000 słów, coraz lepiej
zaczyna wymawiać głoski sz, c, dz, r, ż, cz, dz. Jest bardzo zwinne, chodzi, biega, obraca się
nie tracąc równowagi. Lubi sprawdzać swoje umiejętności ruchowe, często wybiega
do przodu na spacerze nie pilnując się rodziców lub ucieka rowerkiem. Rozróżnia kierunki:
przód, tył, góra, dół, spód i rozumie przeciwieństwa małe-duże. Potrafi liczyć do 4 - 5
i rozróżnia ok. 8 kolorów. Sam się ubierze i rozbierze, skorzysta bez pomocy z toalety, umyje
się i samodzielnie wyczyści zęby.
Stara się skupiać na sobie jak najwięcej uwagi, chce się podobać i jest żądne pochwał. Jest
to również bardzo trudny okres w rozwoju dziecka. Czterolatek bije, kopie, rzuca kamieniami,
ucieka, często sam prowokuje sytuacje konfliktowe. Nie słucha rodziców, więc kary nie wiele
pomagają. Przeklinanie sprawia mu wyraźną przyjemność. Jest chwiejny emocjonalnie
przechodzi z łatwością od napadów szału do śmiechu. Jego fantazja wydaje się nie mieć
granic, przy tym często nie potrafi odróżnić imaginacji od rzeczywistości.
Rozwój 5 latka
Potrafi skakać na przemian na jednej i drugiej nodze. Jeździ na dwukołowym rowerku,
wrotkach oraz na nartach w zimie. Sprawnie składa papier po przekątnej według wzoru
i posługuje się nożyczkami. Narysowany przez niego człowiek składa się z 10 szczegółów.
Potrafi rysować formy geometryczne i liczyć do 10. Koloruje obrazki nie wychodząc za linię.
Szczegółowo opowie historyjkę i bajkę, którą oglądał w telewizji, przy tym potrafi modulować
swój głos. Bywa nieśmiały, ale lubi się popisywać. Zaczyna się wstydzić przy rozbieraniu,
z chęcią naśladuje dorosłych i jest to jego ulubiony temat zabaw.
Pięciolatek jest zrównoważony emocjonalnie, przyjacielski i towarzyski. Mama jest dla niego
w centrum wszechświata, dlatego chętnie wykonuje jej polecenia oraz wszelkie prace
domowe i uwielbia przebywać w domu. Nie przerywa wykonywanego zadania realizuje je
wytrwale do końca. Jest konsekwentny w dążeniu do celu i chętny do współpracy. Sam
wymyśla zabawy zadaniowe i potrafi się nimi bawić z rówieśnikami.
Rozwój 6 latka
Sześciolatek przypomina swoim zachowaniem krnąbrnego 2,5-latka. Brak mu równowagi
psychicznej, co przejawia się skrajnościami w postępowaniu od entuzjazmu do agresji.
Dziecko chce być zawsze w centrum uwagi na plan pierwszy wysuwa się własne „ja". Bardzo
często w tym okresie pojawiają się trudności w kontaktach z matką, która schodzi na plan
drugi wobec własnego ja dziecka. Przejawia się to obwinianiem matki za wszelkie
nieszczęścia, potrafi godzinami dyskutować o słuszności wydawanych przez nią poleceń.
Wszelkie polecenia z założenia budzą jego sprzeciw, ociąga się więc z ich wykonaniem.
Wszystko, co robi musi być wykonane dokładnie tak jak chce, wiele wymaga od innych i jest
nieprzejednany. We wszystkim chce być najlepszy jest hałaśliwy i pełen energii, uwielbia
zabawy ruchowe, wymagające wysiłku fizycznego. Czasami oszukuje i niejednokrotnie ma
problem z przyznaniem się do winy, jest bardzo czuły na krytykę. Pomimo tego właśnie
w tym wieku pojawiają się pierwsze przyjaźnie, choć z drugiej strony cechuje okrucieństwo
wobec innych oraz wobec zwierząt.
Sześciolatek używa ok. 4 000 słów, zna kilka piosenek i wierszyków. Potrafi jeździć
na dwukołowym rowerku, łyżwach, nartach i rolkach. Świetnie rysuje i maluje, rozróżnia
figury geometryczne np. kwadraty, prostokąty, wielokąty, romby. Owa figuratywność pojawia
się w jego rysunkach, postacie robią się kanciaste. Z drugiej jednak strony ma problemy
z pisaniem. Nie ma też podzielnej uwagi i na wykonywanym zadaniu potrafi się skupić ok. 15
minut. Dziecko w tym wieku rozróżnia świadomie stronę lewą od prawej dźwięki i rozpoznaje
dobiegające dźwięki otoczenia dźwięki. Zna dni tygodnia, miesiące, pory roku. Jest to okres,
w którym intensywnie interesuje się przyrodą, pojawiają się chęć hodowania zwierzątek,
posiadania psa lub kota.
Ze względu na ogromny potencjał posiadanej energii dzieci są bardzo otwarte na nowe
doświadczenia, do wszystkiego podchodzą z dużym entuzjazmem. Mają problem
z dokonywaniem wyboru, bo chcą wszystko. Dlatego w tym okresie mogą pojawiać się
drobne przywłaszczenia przedmiotów należących do innych osób.
Sześciolatka cechuje ogromny apetyt, uwielbia podjadać między posiłkami i często prosi
o więcej niż jest w stanie zjeść. Ponieważ jest bardzo ruchliwy, często siedząc przy stole
rozlewa, mówi z pełną buzią, je rękami.