D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Ostrołęce

Sygn. akt II Ka 80/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 marca 2016 r.
Sąd Okręgowy w Ostrołęce w składzie:
Przewodniczący: SSO Magdalena Dąbrowska
Sędziowie: SSO Marek Konrad
SSO Michał Pieńkowski (spr.)
Protokolant: Katarzyna Bojnicka
przy udziale Andrzeja Ołdakowskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce
po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 r.
sprawy:
T. I.
oskarżonego o czyny z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 8 § 1 k.k.s. i inne
na skutek apelacji wniesionej przez Prokuratora Okręgowego w Szczecinie
od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 2 grudnia 2015 roku
sygn. II K 37/15
orzeka:
- uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ostrowi
Mazowieckiej,
Sygn. akt II Ka 80/16
UZASADNIENIE
Prokuratura Okręgowa w Szczecinie oskarżyła T. I. o to, że: I. w okresie od września 2007 r. do 26 czerwca 2008
r. w C. i O. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, w celu osiągnięcia przez
siebie korzyści majątkowej, wynikającej z zaniżenia należnego, z tytułu dokonanego przez siebie w okresie od września
2007 r. do 23 czerwca 2008 r. nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego m-ki (...) o nr VIN (...), rok
produkcji 2004, pojemności silnika 2993 cmᵌ o wartości co najmniej 23.000 euro (87.880 zł), podatku akcyzowego
i w związku z tym narażenie tego podatku na uszczuplenie, podrobił w celu użycia za autentyczny dokument w
postaci umowy sprzedaży pojazdu używanego opisanego samochodu zawartej dnia 23 czerwca 2008 r. w M. w
Niemczech poprzez wypełnienie niemieckojęzycznego druku umowy, danymi sprzedającego K. I. oraz danymi swoimi
jako kupującego oraz danymi pojazdu wraz z zaniżoną ceną nabycia wynoszącą 1000 euro, stanowiącą podstawę
obliczenia podatku akcyzowego, na którym nieustalona osoba podrobiła podpis sprzedającego i na którym następnie
podpisał się jako kupujący, a następnie tak podrobionym dokumentem posłużył się jako autentycznym w:
1. w dniu 26 czerwca 2008 r. w Urzędzie Skarbowym w O. okazując go jako załącznik do wniosku VAT–24 o
wydanie zaświadczenia VAT-25 potwierdzającego brak obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług tytułu
wewnątrzwspólnotowego nabycia opisanego pojazdu,
2. w dniu 26czerwca 2008 r. składając go w Wydziale Komunikacji Starostwa powiatowego w O., jako załącznik do
złożonego wniosku o rejestrację na swoje nazwisko przedmiotowego pojazdu,
to jest o czyn z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 8 § 1 k.k.s.
II. w czerwcu 2008 r. w C. , działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, w związku
z nabyciem wewnątrzwspólnotowym w Niemczech w czerwcu 2008 r. od nieustalonej osoby samochodu osobowego
m-ki (...) o nr VIN (...), rok produkcji 2004, pojemności silnika 2993 cmᵌ, za kwotę nie mniejszą niż 23.000 euro
stanowiącą równowartość 87.880 zł i będąc w związku z tym podatnikiem podatku akcyzowego, uchylając się od
opodatkowania w celu osiągnięcia przez siebie korzyści majątkowej, złożył w dniu 26 czerwca 2008 r. w Urzędzie
Celnym w C. deklarację uproszczoną AKC-U podatku akcyzowego, w której podał nieprawdę, iż pojazd został nabyty
za równowartość w złotych kwotę 1.000 euro, od której podatek akcyzowy wyniósł 458 zł, w sytuacji gdy należny
podatek akcyzowy od nabycia wewnątrzwspólnotowego opisanego pojazdu wynosił 11.951 zł, okazując przy tym jako
autentyczną podrobiona umowę sprzedaży opisaną w pkt I, co skutkowało narażeniem należnego podatku akcyzowego
na uszczuplenie i uszczupleniem w kwocie 11.493 zł,
to jest o czyn z art. 56 § 2 k.k.s. w zw. z art. 8 § 1 k.k.s.
Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 roku wydanym w sprawie o sygn. II K 37/15
oskarżonego T. I. uniewinnił od popełnienia zarzuconego mu czynu, a kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.
Apelację od powyższego wyroku wniósł Prokurator Okręgowy w Szczecinie, który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił
wyrokowi obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na jego treść, to jest:
- art. 7 k.p.k. poprzez dowolną, sprzeczną z zasadami prawidłowego, logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego ocenę wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadków A. B. i K. I., która doprowadziła do
błędnego uznania tych wyjaśnień oraz zeznań A. B. za prawdziwe i odmówienia tego waloru zeznaniom K. I., podczas
gdy ocena ta dokonana z zachowaniem wynikających z cytowanego wyżej przepisu prowadzi do wniosku przeciwnego,
co w konsekwencji doprowadziło do uniewinnienia oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów, podczas
gdy wina oskarżonego oraz jego sprawstwo w świetle zebranego materiału dowodowego, w tym przede wszystkim
wobec treści zeznań K. I. oraz zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci umowy zakupu przedmiotowego
pojazdu przez A. K. z dnia 27 sierpnia 2007 r. oraz umowy zakupu z dnia 17 lutego 2009 r. nie budzi wątpliwości
w sposób jednoznaczny na gruncie wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, iż oskarżony
najpierw podrobił umowę zakupu przedmiotowego pojazdu z dnia 23 czerwca 2008 r., a następnie posłużył się nią jako
autentyczną w Urzędzie Celnym w C., Urzędzie Skarbowym w O. oraz w wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego
w O.,
- art. 9 § 1 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 366 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich
istotnych okoliczności sprawy, a w szczególności nie przeprowadzenie z urzędu dowodu w postaci powołania biegłego
rzeczoznawcy w celu ustalenia jaka była wartość samochodu marki (...) o nr VIN (...) w dniu 23 czerwca 2008 r. i jakiej
wartości były wykonane przez oskarżonego naprawy samochodu, co miało istotne znaczenie dla ustalenia, jaka była
faktyczna wartość nabytego przez oskarżonego pojazdu, a zwłaszcza czy sporządzona przez niego umowa zawierała
prawdziwe informacje co do ceny jego nabycia,
- art. 9 § 1 k.p.k., art. 167 k.p.k., art. 366 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. poprzez zaniechanie wyjaśnienia wszystkich
istotnych okoliczności sprawy, a w szczególności nie przeprowadzenie z urzędu dowodu z akt sprawy zawisłej przed
Sądem Rejonowym Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie za sygnaturą IV K 903/14 przeciwko A. K. i innym
oskarżonym o czyny z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.
w zw. z art. 8 § 1 k.k.s. i inne na okoliczności wykazania istnienia procederu polegającego na sprowadzaniu z zagranicy
(głównie z Niemiec) luksusowych używanych samochodów osobowych, a następnie legalizowaniu ich w Polsce
przy użyciu fałszywych dokumentów i na podstawione osoby, z narażeniem Skarbu Państwa na uszczuplenie opłat
podatkowych związanych z nabyciem wewnątrzwspólnotowym oraz sprzedażą komisowa pojazdów z wykorzystaniem
opodatkowania na podstawie marży, w którym brał udział A. K., co miało istotny wpływ na ocenę wyjaśnień
oskarżonego, który miał motyw aby sporządzić nieprawdziwą dokumentację, dzięki której zaniżył kwotę należnego
podatku akcyzowego.
W konkluzji oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ostrowi Mazowieckiej.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Apelacja oskarżyciela publicznego jest zasadna, zasługuje na uwzględnienie, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego
wyroku.
W ocenie Sądu odwoławczego zgodzić należy się z apelującym, iż analiza wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków
A. B. i K. I.została przez Sąd Rejonowy dokonana z naruszeniem dyrektyw wynikających z art. 7 k.p.k. zaś ich
analiza z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego prowadzi do wniosków przeciwnych. Trudno uznać za
wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, iż przedmiotowy pojazd nabył za kwotę 1.000 euro. Ponad wszelką wątpliwość
ustalono przecież, iż w dniu 27 sierpnia 2007 r. pojazd nabył A. K. za kwotę 23.000 euro, a w dniu 17 lutego 2009
r. został on sprzedany A. D. za kwotę 94.000 zł (kserokopia faktury k. 6). W związku z powyższym należałoby się
zastanowić co spowodowało, iż pomiędzy tymi okresami prawie nowy (czteroletni) luksusowy samochód z bardzo
dobrym wyposażeniem, aż tak bardzo stracił na wartości, że oskarżony nabył go za kwotę 1.000 euro, a więc za
kwotę ponad dwudziestokrotnie niższą niż cena za jaką został sprzedany na terytorium Polski. W ocenie Sądu tak
znacznego spadku wartości samochodu nie mogą uzasadniać drobne jego naprawy polegające na polakierowaniu część
elementów karoserii i wymianie skrzyni biegów. Niemniej jednak jeżeli Sąd Rejonowy uznał, iż tego typu naprawy
uzasadniały ponad dwudziestokrotny spadek wartości przedmiotowego samochodu to powinien swoje stanowisko
procesowo uzasadnić. Najlepszym do tego sposobem było powołanie biegłego, który byłby w stanie wycenić ile mogły
kosztować tego typu naprawy samochodu i jak była jego wartość przed ich dokonaniem. Te wątpliwości w zakresie
rzeczywistej wartości samochodu w chwili jego zakupu przez oskarżonego są tym bardziej uzasadnione, iż jak wynika
z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oskarżony samochodem tym przyjechał do Polski „na kołach”,
a więc ewentualne uszkodzenia skrzyni biegów nie mogły być rozległe. Ustalenie wartości samochodu w chwili jego
nabycia jest okolicznością zasadniczą gdyż to właśnie na tezie o zaniżeniu wartości samochodu oraz w związku z tym
należnych opłat oskarżyciel publiczny oparł wniesiony akt oskarżenia. Zgodzić należy się z Sądem Rejonowym, iż w
tym zakresie oskarżyciel publiczny nie zaprezentował wiarygodnego materiału dowodowego ale nie należy zapominać,
iż akt oskarżenia w sprawie został wniesiony przed 1.07.2015 r. i zgodnie z obowiązującą wówczas procedurą w
przypadku gdy sąd nie dopatrywał się konieczności zwrotu aktu oskarżenia to tym samym przejmował na siebie
obowiązek ustalenia prawdy materialnej, a to wymagało podjęcia czynności zmierzających do próby zweryfikowania
czy wartość samochodu widniejąca na podrobionych przecież dokumentach była prawdziwa.
W zakresie oceny zeznań K. I. Sąd Odwoławczy w żaden sposób nie podziela tej oceny dokonanej przez Sąd
Rejonowy. W ocenie Sądu Okręgowego ustalenie, iż to właśnie K. I. miał moty aby zeznawać fałszywie jest zupełnie
dowolne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Jaki miałby bowiem cel świadek aby sprzedawać samochód
po zaniżonej cenie bo przecież gdyby tak właśnie postępował to narażałby się na wymierne straty finansowe. W
ocenie Sądu Okręgowego świadek ten w ogóle nie uczestniczył w sprzedaży samochodu oskarżonemu gdyż nie tylko
podrobiono jego podpis na umowie ale także sam świadek potwierdził, iż okazany mu wzór umowy nie jest wzorem
stosowanym przez jego firmę. Świadek zeznał również, iż nie znalazł żadnych dokumentów odnośnie przedmiotowego
pojazdu, w tym dowodu wpłaty podatku od jego zakupu i sprzedaży. Ponadto słusznie wskazuje prokurator, iż
postawa świadka już po przesłuchaniu gdy ponownie sam skontaktował się z organami ścigania i udzielił dodatkowych
informacji wskazuje, iż świadek poczynił wszelkie kroki aby sprawę wyjaśnić. Taka postawa świadka w żaden sposób
nie podważa jego wiarygodności oraz wiarygodności złożonych przez niego zeznań. Zasady doświadczenia życiowego
prowadzą do wniosków wręcz przeciwnych i w ocenie Sądu Odwoławczego najbardziej prawdopodobną wersją była
taka, że samochód po jego zakupie ponownie został „sprzedany” i zarejestrowany na obywatela Niemiec aby można
go było nabyć po zaniżonej cenie i od ceny tej opłacić stosowne należności podatkowe w polskim urzędzie celnym.
Oczywiście wersja ta wymaga stosownego zweryfikowania procesowego i przeprowadzenia w tym zakresie określonych
dowodów niemniej jednak Sąd Rejonowy od samodzielnego przeprowadzenia dowodów w tym zakresie uchylać się
nie może.
W zakresie oceny zeznań A. B. Sąd Okręgowy w całości podziela argumentację zawartą we wniesionym środku
odwoławczym uznając, iż ich stopniowa ewolucja świadczyć może o tym, iż nie są one prawdziwe.
Sąd odwoławczy w żaden sposób nie podziela również stanowiska Sądu Rejonowego co do tego, iż oskarżony nie
miał żadnego motywu w zaniżeniu wartości zakupionego samochodu. Zgodzić należy się z oskarżycielem publicznym,
iż takie ustalenia są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd I instancji nie zauważa bowiem, iż fakt
zakupu samochodu przez A. K. nie spowodował zarejestrowania samochodu na terytorium Polski, a zatem to na
oskarżonym jako pierwszym nabywcy wewnątrzwspólnotowym ciążył obowiązek uiszczenia podatku akcyzowego
w polskim urzędzie celnym. Podstawą uiszczenia podatku akcyzowego i jednocześnie podstawą jego wymiaru jest
zaś kwota wynikająca z umowy kupna pojazdu, a więc oskarżony miał oczywisty interes aby cena nabycia pojazdu
widniejąca na umowie była jak najniższa, a kwotę jaką oskarżony mógł zaoszczędzić z tego tytułu przedstawił
oskarżyciel publiczny w opisie czynu zarzuconego oskarżonemu w pkt II aktu oskarżenia.
Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ostrowi Mazowieckiej. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd powinien ustalić
jaka była rzeczywista wartość samochodu w chwili jego zakupu przez oskarżonego i w zależności od tych ustaleń podjąć
kolejne decyzje procesowe.