całość w pliku PDF

Uwaga absolwenci innych kierunków niż archeologia: zakres materiału do
przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej w ramach rekrutacji na studia
drugiego stopnia odpowiada zakresowi zagadnień do licencjatu z archeologii.
Informacja i zagadnienia do egzaminu na studia uzupełniające z zakresu
archeologii dla kandydatów po kulturoznawstwie na rok 2013/2014:
Metodyka badań archeologicznych
(konwersatorium, I rok/ 2 semestr – 30 godz.)
Konspekt
1.
Podstawowe pojęcia i teoretyczne uzasadnienie potrzeby „działania metodycznego”:
- empiryczny charakter archeologii jako dyscypliny naukowej o charakterze źródłoznawczym w
zestawieniu z jej definicją jako nauki historycznej,
- źródło archeologiczne jako centralny element procesu badawczego w archeologii,
- obiektywny i subiektywny charakter źródła archeologicznego,
- warstwy znaczeniowe źródła archeologicznego,
- kontekst empiryczny (fizykalny) i teoretyczny (symboliczny, funkcjonalny, itp.), źródła
archeologicznego,
- teoria powstawania źródła archeologicznego – od procesu społeczno-kulturowego do procesu
badawczego (warstwy znaczeniowe – teoretyczne etapy kształtowania się źródła),
- procesy tafonomiczne a potencjał poznawczy źródła.
2.
Prospekcja przed wykopaliskowa:
- metody wykrywania stanowisk (tradycyjna, AZP, fotografia lotnicza, metody geofizyczne, rola
przypadku w kreowaniu procesu badawczego w archeologii),
- prospekcja „gabinetowa” - merytoryczna (kwerenda archiwalna, biblioteczna, muzealna),
- prospekcja terenowa (wizja lokalna, środowiskowo-przyrodnicza, społeczna, organizacyjna),
- normatywy prawne, etyczne, merytoryczne i finansowe (biznesplan).
3.
Strategie wykopaliskowe:
- badania ratownicze,
- badania na wielkich inwestycjach,
- badania sondażowe,
- badania stacjonarne,
- rodzaj stanowiska a formuła strategii wykopaliskowej.
4.
Repery i siatki pomiarowe:
- rodzaje siatek,
- techniki tyczenia siatek.
5.
Narzędzia pomiarowe w pragmatyce wykopaliskowej.
- podstawy technik geodezyjnych (w tym praktyczna obsługa teodolitu tachymetrycznego i
niwelatora),
- tyczenie ciągów i niwelacja.
6.
Techniki wykopaliskowe:
- techniki eksploracji mechanicznej (maszynowej),
- techniki arbitralne,
- techniki stratygraficzne (plastyczne).
7.
Rodzaje i typy stanowisk a techniki wykopaliskowe:
- kontekst teoretyczny,
- kontekst empiryczny.
8.
Techniki (sposoby) eksploracji a rodzaje i typy obiektów nieruchomych.
9.
Zasady wyznaczania cięć arbitralnych (profili).
10.
Zasady wydzielania warstw i identyfikacji styków międzywarstwowych.
11.
Trwałe elementy struktury stratygraficznej stanowisk (architektura drewniana, kamiennoceglana).
12.
Techniki frakcjonowania zawartości warstw.
13.
Techniki lokalizowania i ewidencjonowania warstw, obiektów oraz znalezisk ruchomych:
- macierz Harrisa,
- planigrafia znalezisk.
14.
Techniki dokumentowania wykopalisk:
- techniki rysunkowe (kolor, kontur, symbol, itp.),
- techniki fotograficzne i filmowe,
- techniki opisowe (dzienniki prac i dzienniki obserwacji),
15.
Ewidencjonowanie obiektów ruchomych:
- metrykowanie,
- karty warstw i obiektów,
- inwentarz polowy (spis z natury, księga wpływu),
- karta przygotowawcza inwentarza muzealnego.
16.
17.
Muzealizacja znalezisk (zabytków) archeologicznych.
Opracowanie merytoryczne wykopalisk (raport, publikacja).
literatura
E.C. Harris, Zasady stratygrafii archeologicznej, Warszawa 1992.
2. P. Urbańczyk, Stratygrafia archeologiczna w świetle poglądów E.C. Harrisa, Przegląd
Archeologiczny, 34/1987, s. 253-276.
3. Renfrew C., Bahn P., Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka. Warszawa 2002.
P. Barker, Techniki wykopalisk archeologicznych, Warszawa 1994.
4. P.Urbańczyk, O możliwościach poznawczych archeologii, Przegląd Archeologiczny, 29/1981, s. 552.
5. D. Ławecka, Wstęp do archeologii, Warszawa 2000.
6. (red. D. Jaskanis) Archeologiczne Zdjęcia Polski – metoda i doświadczenia. Próba oceny.
Warszawa 1996.
7. (red. Z. Kobyliński) Ewidencja, eksploracja i dokumentacja w praktyce konserwatorstwa
archeologicznego, Warszawa 1998.
8. (red. Z. Bukowski) Zeszyty Ośrodka Ratowniczych Badań Archeologicznych. Seria A: Metodyka i
zagadnienia prawne, Warszawa 1996.
9. W. Rączkowski, Archeologia lotnicza – metoda wobec teorii, Poznań 2002.
10. (red. W. Śmigielski) Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii, Poznań 1998.
11. D.N. Riley, Air photography and archaeology, London 1987.
12. N.A. Tchmykhov, Ju.A. Shilov, P.L. Kornienko, Metodicheskie rekomendacii po issledovaniju
kurgannykh pamjatnikov, Kiev 1986.