Wystąpienie -

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI
Delegatura w Szczecinie
LSZ-4100-001-06/2014
P/14/001
WYSTĄPIENIE
POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli
Numer i tytuł kontroli
Jednostka
przeprowadzająca
kontrolę
Kontrolerzy
P/14 /001 - Wykonanie budżetu państwa w 2013 r.
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Szczecinie
1. Jarosław Pułka, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 87933 z dnia
27 stycznia 2014 r.
(dowód: akta kontroli str. 1-2)
2. Artur Matejko, starszy inspektor kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 8794
z dnia 17 lutego 2014 r.
(dowód: akta kontroli str. 3-4)
Jednostka
kontrolowana
Kierownik jednostki
kontrolowanej
Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód (dalej „Sąd”),
pl. Żołnierza Polskiego 16, 70-551 Szczecin
Jakub Lewandowski, Dyrektor Sądu.
(dowód: akta kontroli str.5-6)
II. Ocena kontrolowanej działalności
Ocena ogólna
Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie1 wykonanie przez Sąd w 2013 r. planu
finansowego w ramach wykonania budżetu państwa w 2013 roku (w części nr 15/12 – Sąd
Apelacyjny w Szczecinie).
Uzasadnienie
oceny ogólnej
Powyższą ocenę uzasadnia w szczególności:
- rzetelne zaplanowanie oraz realizacja wydatków budżetowych w łącznej wysokości
30.928,3 tys. zł (99,9% planu po zmianach) z zachowaniem zasad gospodarowania
środkami publicznymi, określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych2,
- ocena pozytywna wiarygodności ksiąg rachunkowych w odniesieniu do rocznych
sprawozdań budżetowych i w odniesieniu do bieżących sprawozdań w zakresie operacji
finansowych, zgodności ksiąg rachunkowych z zasadami rachunkowości i skuteczności
funkcjonowania systemu rachunkowości, a także mechanizmów kontroli zarządczej,
dotyczących operacji finansowych i gospodarczych,
- ocena pozytywna rocznych sprawozdań budżetowych i kwartalnych sprawozdań
w zakresie operacji finansowych oraz zgodność kwot wydatków ujętych w sprawozdaniu
z wykonania wydatków budżetu państwa w układzie zadaniowym z ewidencją księgową.
III. Wyniki kontroli
1. Dochody budżetowe
Opis stanu
faktycznego
Zgodnie z założeniami przyjętymi do kontroli wykonania budżetu państwa w 2013 r.,
kontrola dochodów budżetowych zrealizowanych przez Sąd została ograniczona do
przeprowadzenia analizy porównawczej danych o wykonaniu dochodów budżetowych
i należności z danymi za 2012 r.
W kontroli wykonania w 2013 r. budżetu państwa Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen:
pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna.
2 Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.
1
1
Sąd w 2013 r. zrealizował dochody w wysokości 13.933,8 tys. zł, tj. 94,6% kwoty
planowanej, głównie z tytułu wpływów z różnych opłat (§ 0690 – 10.378,5 tys. zł), m.in.
takich jak: opłaty wieczysto-księgowe, opłaty i koszty cywilne, karne i rodzinne. Wykonanie
dochodów za 2013 r. w stosunku do 2012 r. było wyższe o 3,1%.
(dowód: akta kontroli str. 7-8)
Na koniec 2013 r. w Sądzie wystąpiły należności pozostałe do zapłaty w kwocie
9.890,7 tys. zł, w tym zaległości stanowiły 8.254 tys. zł. W porównaniu do 2012 r. należności
ogółem były niższe o 1.472,7 tys. zł, a zaległości niższe o 1.542,7 tys. zł. Zmniejszenie
kwoty zaległości było efektem poprawy działań windykacyjnych.
(dowód: akta kontroli, str.: 12-14, 62)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności Sądu dotyczącej dochodów budżetowych nie stwierdzono nieprawidłowości.
2. Wydatki budżetowe
2.1. Planowanie wydatków budżetowych
Opis stanu
faktycznego
Wydatki Sądu w 2013 r. zaplanowano w wysokości 31.117 tys. zł. Głównym czynnikiem
mającym wpływ na rzetelność wykazanych w projekcie planu finansowego kwot wydatków
były informacje z lat ubiegłych oraz reguła wydatkowa określona w art. 112a ustawy
o finansach publicznych.
(dowód akta kontroli str. 14-15, 27-42)
W trakcie roku Dyrektor Sądu Apelacyjnego w Szczecinie 60 decyzjami dokonał zmian
w planie finansowym Sądu, wskutek czego plan wydatków zmniejszono do wysokości
30.928,6 tys. zł, per saldo o kwotę 188,4 tys. zł. Zmniejszenia dotyczyły wydatków
rzeczowych Sądu.
Zmiany w planie wydatków (przeniesienia pomiędzy poszczególnymi paragrafami
klasyfikacji budżetowej 11 decyzjami) były dokonywane przez Dyrektora Sądu zgodnie
z uprawnieniami wynikającymi z upoważnienia (z 7.03.2013 r.) udzielonego przez Dyrektora
Sądu Apelacyjnego oraz przepisami § 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19
grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia gospodarki finansowej
i działalności inwestycyjnej sądów powszechnych3. Wprowadzone zmiany w planie
wydatków w układzie tradycyjnym zostały jednocześnie wprowadzone do planu wydatków
Sądu w układzie zadaniowym.
(dowód akta kontroli str. 43-44)
Sprawdzono zmiany dokonane w planie wydatków Sądu o wartości przekraczającej 100 tys.
zł w paragrafach płacowych. Decyzją Dyrektora Sądu Apelacyjnego zwiększono plan
wydatków w § 4010 na łączną kwotę 180 tys. zł (wynagrodzenia: referendarzy - 150 tys. zł
oraz kuratorów - 30 tys. zł). Zmiana ta wynikała z faktycznych potrzeb Sądu.
(dowód: akta kontroli str. 43, 45)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
2.2. Realizacja wydatków budżetowych
Opis stanu
faktycznego
Zrealizowane przez Sąd wydatki ogółem wynosiły 30.928,3 tys. zł (w dziale 753, rozdziale
753124 – 103,9 tys. zł i w dziale 755, rozdziale 75502 – 30.824,3 tys. zł), tj. 99,9% planu po
zmianach. W porównaniu do 2012 r. były one niższe o 856,2 tys. zł, tj. o 2,7%.
Najwyższe wydatki dotyczyły:
1) wynagrodzeń i pochodnych – 20.747 tys. zł (67,1% wydatków ogółem),
2) wynagrodzeń bezosobowych – 1.310,7 tys. zł (4,2%),
3) zakupu materiałów i usług – 4.617,7 tys. zł (14,9%),
4) kosztów postępowania sądowego i prokuratorskiego – 1.473,39 tys. zł (4,8%),
5) świadczeń na rzecz osób fizycznych – 876,8 tys. zł (2,8%).
(dowód: akta kontroli str. 42, 46)
3
4
Dz.U z 2012 r., poz. 1476.
Uposażenia sędziów w stanie spoczynku oraz uposażenia rodzinne.
2
Badaniem objęto wydatki na łączną kwotę 2.568,3 tys. zł, tj. 8,3% ogółem wydatków Sądu.
W ocenie Najwyższej Izby Kontroli Sąd dokonywał wydatków zgodnie z obowiązującymi
przepisami, oszczędnie gospodarując przyznanymi środkami, które zostały przeznaczone
na bieżące funkcjonowanie Sądu.
(dowód: akta kontroli str. 47)
Kontrolą objęto 5 postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na kwotę 1.315,2 tys.
zł, z czego 3 w trybie zapytania o cenę5 i 2 w trybie zamówienia z wolnej ręki6. Wydatki
poniesione w 2013 r. na realizację ww. 5 umów zawartych w wyniku prowadzonych
postępowań wyniosły 347,4 tys. zł (26,4% łącznej kwoty wynikającej ze zbadanych 5
umów). W wyniku analizy dokumentacji dotyczącej zbadanych postępowań stwierdzono, że
zostały one przeprowadzone zgodnie z procedurami określonymi w ustawie z dnia 29
stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych7. Rzetelnie prowadzono dokumentację
postępowań, a rozliczenia finansowe prawidłowo ujęto w księgach rachunkowych.
(dowód: akta kontroli str. 51-60)
W ramach kontroli sprawdzono stan zatrudnienia i realizację wydatków na wynagrodzenia.
Przeciętne zatrudnienie8 w 2013 r. w Sądzie wyniosło 303 osób i zmniejszyło się,
w porównaniu do 2012 r. o 8 osób. Powodem zmniejszenia zatrudnienia było: przejście 3
sędziów w stan spoczynku, awans 3 sędziów do Sądu Okręgowego, przeniesienie
1 sędziego do innego Sądu Rejonowego oraz zgon 1 sędziego.
Wydatki na wynagrodzenia9 wyniosły w 2013 r. 19.750,4 tys. zł. i wzrosły w porównaniu do
roku poprzedniego o 305 tys. zł. Wzrost wynagrodzeń w 2013 r. spowodowany był głównie
wzrostem wynagrodzeń w grupach zawodowych objętych mnożnikowym systemem
wynagradzania: 09-sędziowie i prokuratorzy (o 86,7 tys. zł) i 16-referendarze sądowi (o
208,4 tys. zł). Według danych wykazanych w rocznym sprawozdaniu budżetowym Rb-28
z wykonania planu wydatków, w Sądzie nie został przekroczony plan wydatków na
wynagrodzenia.
Przeciętne wynagrodzenie w 2013 r. wynosiło 5.427 zł i w porównaniu do 2012 r. było
wyższe o 225 zł, tj. o 4,3%. Najwyższy wzrost odnotowano w grupach zawodowych: 09sędziowie i prokuratorzy (o 1.808 zł) i 16-referendarze sądowi (o 850 zł).
(dowód akta kontroli str. 10-11, 61)
W badanym okresie w Sądzie nie dokonywano wydatków majątkowych.
(dowód akta kontroli str. 87)
Zobowiązania Sądu na koniec 2013 r. wyniosły 1.658,3 tys. zł i były niższe niż kwota
zobowiązań na koniec 2012 r. łącznie o 18,3 tys. zł.
Główną pozycję stanowiły zobowiązania z tytułu dodatkowego wynagrodzenia rocznego
i pochodnych na kwotę 1.571,1 tys. zł (94,7% ogółu zobowiązań), a także: zakupu energii
(§ 4260) - 38,4 tys. zł, zakupu usług pozostałych (§ 4300) - 27,8 tys. zł, kosztów
postępowania sądowego i prokuratorskiego (§ 4610) - 7,8 tys. zł. Na koniec 2012 r. i 2013 r.
Sąd nie posiadał zobowiązań wymagalnych.
(dowód akta kontroli str. 63-71)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności Sądu w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości.
3. Realizacja wydatków budżetu środków europejskich
Opis stanu
faktycznego
W 2013 r. Sąd nie realizował projektów z udziałem budżetu środków europejskich.
(dowód: akta kontroli, str. 72-73)
W tym jedno postepowanie przeprowadzone w 2012 r. skutkujące wydatkami w 2013 r.
Obydwa postępowania przeprowadzone w 2012 r. i skutkujące wydatkami w 2013 r.
7 Dz.U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.
8 W przeliczeniu na pełne etaty.
9 Wykazane w sprawozdaniu Rb-70.
5
6
3
4. Księgi rachunkowe
Opis stanu
faktycznego
Przyjęta w Sądzie dokumentacja opisująca zasady rachunkowości spełniała warunki
określone w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości10 (uor). Określono w niej –
stosownie do standardów rachunkowości - stanowiska i zakresy obowiązków osób
odpowiedzialnych za wykonywanie poszczególnych czynności w ramach systemu
rachunkowości, w tym kontroli funkcjonalnej.
(dowód: akta kontroli, str. 74-80)
Od dnia 2.01.2013 r. w Sądzie funkcjonował, zatwierdzony do stosowania przez Dyrektora
system księgowości komputerowej pn. „FK Księgowość”.11 Zasady ochrony danych, w tym
metody zabezpieczenia dostępu do danych oraz systemu ich przetwarzania określone
zostały w dokumentacji opisującej przyjęte zasady rachunkowości. System księgowości
komputerowej spełniał wymagania określone w uor, tj. zapewniał:
ciągłość numeracji zapisów w dzienniku (lub dziennikach częściowych) oraz ustalenie
osoby odpowiedzialnej za treść zapisu (art. 14 ust. 4 uor),
kontrolę kompletności i poprawności zapisów, w tym poprawności sekwencji dat:
operacji gospodarczej, dowodu i zapisu księgowego (art. 23 ust. 2 uor),
trwałość zapisów i brak możliwości ich modyfikacji (art. 23 ust. 1 uor).
(dowód: akta kontroli, str. 81-85)
W toku kontroli przeprowadzono badanie w zakresie poprawności formalnej dowodów
i zapisów księgowych (testy kontroli) oraz wiarygodności zapisów księgowych pod kątem
prawidłowości wartości transakcji (zgodność z fakturą oraz zgodność faktury z umową,
zamówieniem), okresu księgowania, ujęcia na kontach syntetycznych i analitycznych
(a w konsekwencji ujęcia w sprawozdaniach budżetowych).
Badaniem objęto próbę12 101 dowodów i odpowiadających im zapisów księgowych
statystyczną metodą monetarną13 na kwotę 1 878.143 zł, przy założonym 5% ryzyku
statystycznym badania i progu istotności 1,5%.
Niezależnie badaniu poddano także 270 dowodów księgowych na łączną kwotę 690.193 zł,
dobranych w sposób celowy.
Z uwagi na fakt, że w badanym okresie Sąd nie realizował projektów z udziałem środków
europejskich oraz wydatków majątkowych, w badanej próbie nie wystąpiły dokumenty
potwierdzające takie wydatki.
W zakresie spełnienia wymogów formalnych dotyczących poprawności dowodu, kontroli
bieżącej i dekretacji dowodu oraz poprawności zapisu dowodu w księgach rachunkowych
kontrolą objęto próbę łącznie 371 dowodów i odpowiadających im zapisów księgowych
o wartości 2.568.337 zł (wydatki objęte badaniem stanowiły 8,3% wydatków zrealizowanych
przez Sądzie w 2013 r.).
W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że dowody i odpowiadające im zapisy
księgowe zostały sporządzone poprawnie pod względem formalnym. Operacje gospodarcze
potwierdzone badanymi dowodami księgowymi spełniały kryteria legalności, gospodarności
i celowości.
(dowód: akta kontroli, str. 47, 86-110)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
Dz.U. z 2013 r., poz. 330 z zm.
Wersja programu 7.12.12 autorstwa firmy „Albit Usługi Informatyczne” z Kielc.
12 Próbę do badania wyznaczono ze zbioru dowodów księgowych i stanowiących podstawę płatności w 2013 r.
oraz odpowiadających tym dokumentom zapisów księgowych. W celu wyznaczenia tego zbioru dokonano
analizy, przedstawionych do kontroli w formie elektronicznej, wszystkich pozycji operacji księgowych
wykazanych w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. (wg daty księgowania) na kontach zespołu 4).
Populację ocenianą stanowiły wydatki poniesione przez Sąd z wyłączeniem wynagrodzeń osobowych
wynikających ze stosunku pracy i pochodnych od wynagrodzeń. Wyłączono z wydatków ogółem (30.928.327
zł ) kwotę wydatków ujętych w paragrafach: § 401-408, § 411-415, § 418-420 i § 444, tj. 22.715.210 zł.
13 Metoda statystyczna uwzględniająca prawdopodobieństwo wyboru proporcjonalnie do wartości transakcji
(MUS).
10
11
4
5. Roczne sprawozdania budżetowe oraz kwartalne sprawozdania
w zakresie operacji finansowych
Opis stanu
faktycznego
Badaniem objęto sprawozdania roczne: Rb-23 o stanie środków na rachunkach bankowych
państwowych jednostek budżetowych, Rb-27 z wykonania planu dochodów budżetowych za
2013 r., Rb-28 z wykonania planu wydatków budżetu państwa w 2013 r., Rb-BZ1
z wykonania wydatków budżetu państwa oraz budżetu środków europejskich w układzie
zadaniowym, a także sprawozdania za IV kwartał 2013 r.: Rb-Z o stanie zobowiązań według
tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji oraz Rb-N o stanie należności oraz wybranych
aktywów finansowych.
Sprawozdania sporządzono w terminach określonych w rozporządzeniach Ministra
Finansów z dnia: 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej14 oraz z dnia 4
marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie
operacji finansowych15.
Sprawozdania przekazywały prawdziwy obraz zrealizowanych dochodów, wydatków,
a także stanu należności i zobowiązań Sądu na koniec w 2013 r. Zostały sporządzone
rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym, a kwoty
wykazane w sprawozdaniach były zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.
Dane wykazane w rocznym sprawozdaniu Rb-23 o stanie środków na rachunkach
bankowych, w wierszu dochody wykonane w kwocie 13.933.783 zł były zgodne z zapisem
na koncie 130-Rachunek bieżący jednostki strona Dt, natomiast w wierszu dochody
przekazane w okresie sprawozdawczym w kwocie 13.933.783 zł zgodne z zapisami konta
222-Rozliczenie dochodów budżetowych strona Dt i strona Ct konta 130. Wykazany w tym
sprawozdaniu zerowy stan środków na rachunku bieżącym został potwierdzony przez
Oddział Okręgowy NBP w Szczecinie 16.01.2014 r.
(dowód: akta kontroli str. 111-118)
Przedstawiona w rocznym sprawozdaniu Rb-27 kwota dochodów wykonanych była zgodna
z ewidencją księgową, tj. z zapisami na koncie 130-Rachunek dochodów budżetowych
i wynosiła 13.933.783 zł. Analityczna ewidencja zrealizowanych dochodów budżetowych,
prowadzona w systemie finansowo-księgowym do konta 130, uwzględniała podziałki klasyfikacji
budżetowej (dział, rozdział, paragraf). Dane zawarte w kwartalnym sprawozdaniu o stanie
należności oraz wybranych aktywów finansowych Rb-N za 4 kwartał 2013 r. oraz w rocznym
sprawozdaniu Rb-27 za 2013 r. wykazały, że należności wymagalne Sądu na koniec 2013 r.
wyniosły 8.254.023 zł i były zgodne z prowadzoną ewidencją księgową.
(dowód: akta kontroli str. 119-143)
Dane wykazane w rocznym sprawozdaniu Rb-28 z wykonania planu wydatków budżetu
państwa w kwocie 30.928.327 zł, w kolumnie wykonanie, były zgodne z wielkością
wykazaną na koncie 130 (subkonto wydatków) strona Ct. Analityczna ewidencja
zrealizowanych wydatków budżetowych prowadzona do konta 130 uwzględniała podziałki
klasyfikacji budżetowej. Wykazane łączne zobowiązania niewymagalne na koniec okresu
sprawozdawczego wyniosły 1.658.367 zł.
(dowód: akta kontroli str. 65-67,144-147)
Do okresów sprawozdawczych w 2013 r. miały zastosowanie przepisy rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej
w układzie zadaniowym16. Zgodnie z założeniami przyjętymi do kontroli wykonania budżetu
państwa w 2013 r. badanie rocznego sprawozdania z wykonania wydatków budżetu
państwa oraz budżetu środków europejskich w układzie zadaniowym (Rb-BZ1) zostało
ograniczone do sprawdzenia zgodności kwot wydatków ujętych w tych sprawozdaniach
z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej oraz terminowości ich sporządzania.
Stwierdzono, że kwoty wydatków wykazane w rocznym sprawozdaniu z wykonania
wydatków budżetu państwa oraz budżetu środków europejskich w układzie zadaniowym
.Dz.U. Nr 20, poz. 103.
Dz.U. Nr 43, poz. 247 ze zm.
16 Dz.U. Nr 298, poz. 1766
14
15
5
(Rb BZ1) były zgodne z obrotami po stronie Dt konta 980 Plan finansowy wydatków
budżetowych (w układzie zadaniowym). Sprawozdanie zostało sporządzone w terminie
określonym w ww. rozporządzeniu.
(dowód: akta kontroli str. 149-152)
Ustalone
nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono
nieprawidłowości.
IV. Wnioski
Wnioski pokontrolne
Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba
Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej
Izbie Kontroli17, odstępuje od sformułowania wniosków.
V. Pozostałe informacje i pouczenia
Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla
kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli.
Prawo zgłoszenia
zastrzeżeń
Zgodnie z art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje
prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego,
w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do Dyrektora
Delegatury NIK w Szczecinie.
Szczecin, dnia
marca 2014 r.
Najwyższa Izba Kontroli
Delegatura w Szczecinie
Kontroler
Jarosław Pułka
specjalista kontroli państwowej
........................................................
podpis
17
........................................................
podpis
Dz.U. z 2012 r., poz. 82 j.t. ze zm.
6