Ćwiczenie: Przekrój prosty II Strona 1 z 4 www.pkm.pollub.pl

Ćwiczenie: Przekrój prosty II
Strona 1 z 4
Problem 1. Model UM
– Dana jest model, którą przedstawiono na rysunku 1. Rysunek przestrzenny dostępny
w pliku model_uc.dwg (strona Katedry PKM www.pkm.pollub.pl).
1. Skonstruować przekrój pionowy podłużny oraz w widok danej bryły w podziałce
1:1. Należy pamiętać, że w obszarze zakreskowanym nie może znajdować się żadna
krawędź bryły.
2. Podać wszystkie wymiary niezbędne do jednoznacznego opisu geometrycznego
kształtu danej bryły.
Uwaga: Przy umiejscawianiu wymiarów na rysunku kierować się następującymi
zasadami:
– zasadą niepodawania wymiarów oczywistych,
– zasadą niepowtarzania wymiarów,
– zasadą grupowania wymiarów.
Ponadto wymiary powinny być umieszczone w taki sposób, aby linie wymiarowe nie
przecinały się z innymi liniami wymiarowymi lub liniami pomocniczymi. Liczby
wymiarowe wpisuje się (o ile jest to możliwe) w połowie długości linii wymiarowej, tuż
nad linią i równolegle do niej.
Informacje pomocnicze:
• zarys bryły rysować linią ciągłą grubą, zgodną z normą PN-ISO 128-24,
• obszar przekroju należy zakreskować linią cienką pod kątem 45° oraz ze stałą
podziałką wynoszącą 2 mm,
• osie symetrii rysować linią cienką „z długą kreską i kropką” (— ⋅ — ⋅ — ⋅ —),
zgodną z normą PN-ISO 128-24,
• osie symetrii mogą wystawać poza zarys brył do 5 mm,
• linie cienkie „z długą kreską i kropką” powinny zaczynać się i kończyć kreskami,
a także przecinać się i załamywać kreskami,
• dla widoków otworów o wymiarach średnicy do 12 mm linie cienki „z długą kreską
i kropką” można zastąpić linią cienką ciągłą , zgodną z normą PN-ISO 128-24,
• linie wymiarowe oraz pomocnicze linie wymiarowe rysować linią cienką ciągłą,
zgodną z normą PN-ISO 128-24,
• liczby i znaki wymiarowe pisać pismem technicznym o wysokości 3,5 mm,
zgodnym z normami: PN-EN ISO 3098–0 : 2002 oraz PN-EN ISO 3098–2 : 2002,
• przestrzegać zasad wymiarowania zgodnych z normami: PN-ISO 129 : 1996 oraz PNISO 129/AK : 1996,
• odległość linii wymiarowej najbliższej zarysowi przedmiotu winna być niemniejsza
niż 10 mm, odległości pomiędzy kolejnymi liniami wymiarowymi — niemniejsza
niż 7 mm.
www.pkm.pollub.pl
Ćwiczenie: Przekrój prosty II
Strona 2 z 4
Przykładowe rozwiązanie:
W pierwszej kolejności należy określić położenie modelu w globalnym układzie
współrzędnych 0xyz. Przy wyborze ustawienia należy kierować się zasadą, by rzut
główny na płaszczyznę 0xz zawiera jak najwięcej informacji o modelu lub był
w położeniu pracy. Z tego względu rzut A jest pionowym przekrojem podłużnym
bryły. W celu zaś przestrzegania zasady ograniczającej liczbę rzutów do koniecznego
minimum, niezbędnego do jednoznacznego zobrazowania i zwymiarowania
przedmiotu analizowany model należy przedstawić (zob. rys. 2.) w dwóch rzutach:
głównym i w rzucie z góry, przy czym rzut B jest widokiem. Należy pamiętać, że nie
kreskuje się w przekroju podłużnym elementów typu żebra.
Rysunek 1. Przykładowa była w rzucie izometrycznym
Analizowaną dźwignię zwymiarowano w układzie mieszanym. Przyjęte
w rozwiązaniu (zob. rys. 2.) wymiary równoległe określane są względem podstawowej
bazy wymiarowej, którą jest pionowa oś symetrii bryły. Ze względu na technologię
wykonania, przyjęto traktować dwie płaszczyzny ograniczające bryłę dolna i górna jako
lokalne wymiarowe bazy obróbkowe. Dodatkowo przyjęto lokalną bazę pomiarową,
którą jest pionowa płaszczyzna symetrii bryły. Ze względu na to, że rzut główny bryły
jest przekrojem należy umieścić na nim jak największą liczbę wymiarów.
Wartość wszystkich średnic dla otworów walcowych i zewnętrznych
powierzchni walcowych podano w rzucie A poprzedzając liczbę wymiarową znakiem:
Ø. Ze względu na zasadę niepowtarzania wymiarów dla jednej z zewnętrznych
powierzchni walcowych nie podano jej wysokości. Dotyczy to także jednego ze
www.pkm.pollub.pl
Ćwiczenie: Przekrój prosty II
Strona 3 z 4
stopniowych otworów walcowych. Taki sposób wymiarowani wynika także z technologii
obróbki elementów obrotowych. Dla zespołu stopniowych otworów walcowych najpierw
wykonuje się otwór przelotowy, a następnie wytacza się pozostałe stopnie. Dla
zewnętrznych powierzchni walcowych najpierw toczy się powierzchnię o największej
średnicy. Później wykonuje się powierzchnie o mniejszych średnicach. Długości
zewnętrznych powierzchni walcowych oraz otworów walcowych zwymiarowano
względem przyjętych lokalny wymiarowych baz obróbkowych. Szerokości podcięcia
(lokalne zmniejszenie średnicy pomiędzy czopami) zostało zwymiarowane względem
powierzchni czołowej czopa o większej średnicy. Szerokość tego podcięcia wynika
z szerokości narzędzia skrawającego.
Ze względów praktycznych należy podać wysokość podstawy elementu. W tym
miejscu należy zaznaczyć, że płaskościenny fragment ściany podstawy jest styczny
zewnętrznie do jej części walcowej. Pozostałe wymiar podstawy podano na widoku
w rzucie B względem lokalnej bazy wymiarowej. Rozstęp osi pomiędzy dwoma
jednakowymi przelotowymi otworami walcowymi znajdującymi się w podstawie podano
w rzucie pionowym. W rzucie tym zwymiarowano także głębność wcięcia wykonanego
w podstawie modelu poprzez podanie odległość między końcowymi położeniami osi
freza walcowego. Szerokość tego wcięcia podana na rzucie poziomym wynika z wartości
promienia (określa to znak: R) freza walcowego.
Elementy typu żebro zwymiarowano na rzucie głównym przez podanie wymiaru
rozstawu podstaw oraz kąta jaki tworzy ściana żebra z górną płaszczyzną podstawy.
Szerokość żeber podano w rzucie z góry względem lokalnej bazy wymiarowej.
Fragment bryły, który jest ściętym stożkiem obrotowym zwymiarowano na
przekroju podając wymiar jego dolnej i górnej podstawy oraz wysokość. Należy
podkreślić, że istniej inny sposób wymiarowania stożka, w którym podaje się wymiar
jego dolnej podstawy, wysokość oraz zbieżność. Zbieżność stożka C podajemy
poprzedzając zapis np.: 1:5 znakiem:
. Zbieżność stożka określa iloraz różnicy jego
średnic do jego wysokości, co zapisujemy równaniem: .
C=
D−d
α
= 2 ⋅ tg
l
2
gdzie: D – wartość większej średnicy stożka,
d – wartość mniejszej średnicy stożka,
l – wartość wysokości stożka,
α – wartość kąta jaki tworzy tworząca stożka z osią symetrii
Głębokość wcięcia w stożkowym fragmencie bryły podano na przekroju, zaś
jego szerokość na rzucie z góry względem lokalnej bazy wymiarowej. W celu określenia
gabarytu modelu należy dodatkowo podać jej maksymalne zewnętrzne wymiary.
Długość bryły jest równoznaczna z wymiarem długości jej podstawy. Jako szerokość
bryły potraktowano wymiar walcowego fragmentu jej podstawy Wysokość zaś modelu
podano w kierunku podstawowej bazy wymiarowej mierząc od dolnej płaszczyzny
podstawy do górnej powierzchni stożka ściętego.
www.pkm.pollub.pl