Stanisław STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW

WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
Wprowadzenie do sesji jubileuszowej XXX – lecia Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A.
Stanisław STACHOWICZ
Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., Puchaczów
Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez
Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A.
Streszczenie
W referacie przedstawiono ogólną charakterystykę kopalni „Bogdanka”; krótki rys
historyczny, zasoby oraz opis systemu eksploatacji. Zaprezentowano wielkość obecnej
produkcji oraz jej udział w rynku krajowym. Z uwagi na prawie poziomą i regularną budowę
geologiczną, złoże węgla kamiennego LZW jest korzystne dla lokalizacji ścian długich
i o dużych wybiegach, wyposażonych w wysokowydajne kompleksy ścianowe. Dzięki temu
w kopalni „Bogdanka” osiągnięto wysoką koncentrację wydobycia ze ściany oraz wysoką
wydajność pracy, co przekłada się na obniżkę kosztów jednostkowych wydobycia jednej tony
węgla. Omówione w referacie wyniki ekonomiczne za rok 2004 są dla Lubelskiego Węgla
„Bogdanka” S.A. bardzo korzystne, a osiągnięty zysk rekordowy. W artykule omówiono
również dotychczasowe doświadczenia w zakresie prywatyzacji spółki, które mimo kilku
podejmowanych prób kończyły się jej wstrzymywaniem.
1. Trochę historii
W roku bieżącym mija 30 lat od daty utworzenia przedsiębiorstwa o nazwie „Kopalnie
Lubelskiego Zagłębia Węglowego w budowie”, którego zadaniem było górnicze
zagospodarowanie złóż węgla kamiennego, odkrytych i udokumentowanych w tym rejonie
Polski. Najważniejsze momenty z przed 30-tu lat mające istotne znaczenie dla utworzenia tego
przedsiębiorstwa to:
– rok 1971 - kiedy to ówczesne Ministerstwo Górnictwa i Energetyki podjęło Uchwałę
o rozpoczęciu prac przygotowawczych do kompleksowego zagospodarowania górniczego
LZW,
– rok 1972 - kiedy to Instytut Geologiczny w Sosnowcu prowadząc prace geologiczne od
1959 roku opracował pierwszą dokumentację geologiczną złoża LZW,
– rok 1975, kiedy to w styczniu Rada Ministrów podjęła decyzję o budowie kopalni
pilotującej – wydobywczej w Bogdance, w konsekwencji czego powołano do życia nowe
przedsiębiorstwo o nazwie „Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w Budowie”
zwanego skrótowo KLZW.
Przedsiębiorstwo KLZW funkcjonowało do 31 grudnia 1984 roku, a więc prawie przez
pełne 10 lat. W 1985 roku utworzone zostało Lubelsko – Chełmskie Gwarectwo Węglowe
w Budowie, jako jedno z kilku utworzonych wówczas gwarectw w górnictwie węglowym
w Polsce, jeszcze z planami budowy „wielkiego zagłębia”. W lutym 1988 roku, po
wstrzymaniu budowy kopalni K-2 w Stefanowie, z dniem 1 stycznia 1989 roku zlikwidowano
_______________________________________________________________
13
S. STACHOWICZ – Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel...
____________________________________________________________________________
L-ChGW, a kopalnię „Bogdanka” jako zakład włączono do nowo utworzonego Przedsiębiorstwa Eksploatacji Węgla „Wschód” w Sosnowcu. Stan ten trwał do końca grudnia 1989
roku.
Z dniem 1 stycznia 1990 roku decyzją Ministra Przemysłu ustanowiono samodzielne
Przedsiębiorstwo Państwowe o nazwie KWK „Bogdanka”.
Z innych istotnych w funkcjonowaniu firmy wydarzeń wymienić należy dokonane w marcu
1993 roku przekształcenie Przedsiębiorstwa Państwowego KWK „Bogdanka” w jednoosobową
Spółkę Skarbu Państwa - KWK „Bogdanka” S.A.
Od marca 2001 roku kopalnia, chcąc być lepiej identyfikowaną z regionem, funkcjonuje
pod nową nazwą firmy - jako Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. Aktualnie jest to nadal spółka
Skarbu Państwa z udziałem własności państwowej w wysokości około 96%.
2. Charakterystyka ogólna kopalni „Bogdanka”
Kopalnia Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. prowadzi eksploatację w granicach obszaru
górniczego o powierzchni 57 km2, stanowiącym niewielką część obszaru Lubelskiego Zagłębia
Węglowego. W tym obszarze górniczym z pośród 18 pokładów bilansowych węgla
kamiennego, znajdujących się pod nadkładem o grubości od 650 m do 730 m, do eksploatacji,
wytypowano 8 pokładów przemysłowych. Aktualnie eksploatacja prowadzona jest w obrębie
dwóch pokładów: 382 i 385/2.
Obszar górniczy Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. podzielony jest na trzy rejony
eksploatacyjne na terenie których zlokalizowane są następujące obiekty:
1) Rejon Bogdanka:
a) szyby główne: szyb 1.2 - wdechowy, materiałowo - zjazdowy o średnicy  6,0 m
i głębokości 995 m oraz szyb 1.3 wydechowy, wydobywczy o średnicy  7,5 m
i głębokości 1030 m,
b) zespół dwóch wentylatorów głównych przy szybie 1.3,
c) zakład przeróbki mechanicznej węgla,
d) zwałowisko skały płonnej.
e) budynki administracyjno-biurowe i socjalno-bytowe.
2) Rejon Nadrybie:
a) szyby peryferyjne: szyb 1.4 wydechowy, materiałowo - zjazdowy o średnicy  7,5 m
i głębokości 996 m, oraz szyb 1.5 wdechowy o średnicy  7,5 m i głębokości 990 m.,
b) zespół dwóch wentylatorów głównych przy szybie 1.4.
3) Rejon Stefanów powstały po wstrzymanej budowie kopalni K-2 w Stefanowie.
Aktualnie prowadzone są tu prace inwestycyjne mające na celu odtopienie, udrożnienie,
zakończenie budowy i uruchomienie szybów 2.1 i 2.2. Szyby te posiadają średnicę  7,5 m
każdy oraz głębokość odpowiednio: 993 m i 1020 m, których budowę przerwano w 1989 roku.
Od tego czasu do chwili obecnej szyby te były zatopione o naturalnym poziomie wody.
Obecnie trwają zaawansowane prace w szybie S.2.2.
Według projektu zagospodarowania złoża do eksploatacji wytypowane jest osiem
pokładów, przy czym w pierwszym etapie, tzn. do 2015 roku eksploatacja prowadzona będzie
tylko w pokładach 382 i 385/2.
Obecnie złoża węgla kamiennego kopalni Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. wynoszą:
– zasoby bilansowe
– około 600 mln ton,
– zasoby przemysłowe
– około 330 mln ton,
_______________________________________________________________
14
WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
– zasoby operatywne
– około 255 mln ton.
Wielkość obszaru górniczego kopalni oraz zasoby ulegały wielokrotnym zmianom.
Ostatnia korekta, polegająca na zmianie granic w części północnej i zachodniej, miała miejsce
w 1998 roku. W wyniku tego nastąpił wzrost zasobów w pokładach 382 i 385/2 o ok. 20 mln
ton. Dalsze zmiany obszaru górniczego w przyszłości planowane są w kierunku południowym
poprzez przyłączenie części zasobów z obszaru K-3. Na obszarze tym, o powierzchni 30 km2
szczególnie interesujące są pokłady 385/2, 389 i 391 o zasobach ok. 100 mln ton.
3. Charakterystyka systemu eksploatacji, wielkość wydobycia i udział w rynku
W rejonie Bogdanka pokład 382 udostępniony jest z poziomu 922 m, a pokład 385/2
z poziomu 960 m. W rejonie Nadrybie z kolei pokłady te udostępnione są odpowiednio
z poziomu 864 m i z poziomu 910 m. Pokłady udostępnione są za pomocą przekopów
polowych, pochylni kamiennych oraz chodników polowych wykonanych w pokładach.
Połączenia między poziomami i pokładami zapewniają pochylnie.
Roboty eksploatacyjne prowadzone są jednocześnie w pokładzie 382 i 385/2 w rejonie
Bogdanki i Nadrybia. Pokład 382 wybierany jest w północnej części obszaru górniczego
kopalni, a pokład 385/2 w części centralnej pomiędzy filarami ochronnymi dla szybów (pole
V). Aktualnie prowadzone są roboty przygotowawcze dla rozpoczęcia eksploatacji tego
pokładu w części południowo – zachodniej (pole IV).
Eksploatacja prowadzona jest systemem ścianowym „od pola”, z zawałem stropu
i równoczesną likwidacją chodników przyścianowych wraz z postępem ściany. Z uwagi na
intensywne zaciskanie chodników przyścianowych, ich utrzymywanie po przejściu ściany jest
bardzo trudne i nieopłacalne. Ściany o długościach od 250 m do 300 m i wybiegach rzędu 2000
– 3000 m wyposażone są w wysokowydajne zmechanizowane kompleksy ścianowe odpowiednio dobrane do parametrów pokładów i warunków geologiczno – górniczych. Charakterystykę stosowanych po roku 1990 kompleksów ścianowych zestawiono w tablicy 3.1.
Wydobycie kopalni na poziomie około 23000 ton/dobę uzyskiwane jest z robót
przygotowawczych (10 – 15 %) i z 2 równocześnie czynnych ścian. Tylko w okresie
przezbrajania czynna jest trzecia ściana. Eksploatacja długimi ścianami pozwala na
uzyskiwanie wysokiej koncentracji wydobycia i wydajności pracy.
Eksploatację węgla kopalnia „Bogdanka” rozpoczęła w listopadzie 1982 roku,
uruchomieniem pierwszej ściany badawczej o wydajności 800 ton/dobę. Znaczący rozwój
wydobycia nastąpił od roku 1988, kiedy to oddano do eksploatacji szyb wydobywczy S.1.3,
wyposażony w wyciąg skipowy.
Aktualnie kopalnia „Bogdanka” posiada ustabilizowaną wielkość produkcji na poziomie
23000 t/dobę brutto i około 16000 t/dobę węgla handlowego.
Wielkość produkcji w 2004 roku była rekordowa i wyniosła 7,0 mln ton węgla surowego oraz
5,4 mln ton węgla handlowego.
Wielkość produkcji węgla, w kopalni „Bogdanka”, w całym okresie prowadzenia
eksploatacji od roku 1982 przedstawia histogram na rys. 3.1.
Udział wydobycia węgla z Bogdanki w całkowitej produkcji węgla w Polsce nieznacznie,
ale systematycznie rośnie, głównie poprzez spadek produkcji całkowitej i w roku 2004 wyniósł
około 5,5%.
Udział węgla z „Bogdanki” w całkowitej produkcji węgla w Polsce od roku 1990
przedstawia wykres na rys. 3.2.
_______________________________________________________________
15
S. STACHOWICZ – Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel...
____________________________________________________________________________
Tabela 3.1
Charakterystyka kompleksów ścianowych w kopalni „Bogdanka” stosowanych po roku 1990
Table 3.1.
Characteristic of longwall complexes in “Bogdanka” mine after year 1990
Wyszczególnienie
Kompleks
1
2
3
4
Obudowa ścianowa
- typ
- ilość stojaków w sekcji
- podporność robocza sekcji
MOZ-Pioma
17/37 POz
Tagor
13/25 POz/B*
Glinik
10/23 POz
Glinik
15/32 POz
4 szt.
1,15 MPa
2 szt.
0,90 MPa
2 szt.
0,80 MPa
2 szt.
1,10 MPa
Przenośnik ścianowy
- typ
- moc napędu
JOY
Longwall AFC
PF-4/932
3250 kW
3400 kW
PF-4/832 lub
Rybnik
295/842WB
3400 kW
JOY
Longwall AFC
3500 kW
Kombajn ścianowy
KSW
500/2A2V/2BP
- typ
- zabiór
750 mm
KSW
500/2A2V/2BP
JOY-4LS
JOY 4LS8
950 mm
800 mm
1000 mm
Przebieg pracy
4N, 1/II, 6N, 5/II,
4/I, 5N, 5/I, 7N,
1/V, 2/V, 3/V, 4/V,
6/II, 4/V, 7/II, 9/II,
10/I, 10/II, 9/I***
Ściany, w których pracował
1/IV, 9N
5/V***
8/II**
w pokł. 382
w pokł. 382
w pokł. 385/2
w pokł. 382
- obudowa sprzedana w roku 2004, ** - ściana aktualnie w zbrojeniu, *** - ściana aktualnie czynna.
7
6
wydobycie [mln t]
5
4
3
2
1
0
1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
lata
wydobycie netto
wydobycie brutto
Rys. 3.1. Wielkość wydobycia brutto i netto w kopalni „Bogdanka”
Fig. 3.1. Gross and net output of “Bogdanka” mine
_______________________________________________________________
16
WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
6
5,5
4,8
5
4,1
4,4
4,2
udział [%]
4
3,4
2,8
3
2,4
2
1,6
1,7
1,8
1992
1993
2,6
3,5
2,5
1,2
1
0
1990
1991
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
lata
Rys. 3.2. Udział węgla z „Bogdanki” w całkowitej produkcji węgla w Polsce
Fig. 3.2. Participation “Bogdanka” mine output in all-out production of hard coal in Poland
Kopalnia „Bogdanka” zaopatruje przede wszystkim odbiorców przemysłowych,
zlokalizowanych we wschodniej i północno-wschodniej Polsce, gdzie z uwagi na odległość
wstępują znaczne oszczędności na transporcie węgla. Rynek odbiorców jest ustabilizowany,
a sprzedaż realizowana jest głownie w oparciu o umowy wieloletnie.
4. Koncentracja wydobycia jako droga do obniżenia kosztów
Regularna budowa geologiczna (bez większych zaburzeń i uskoków), prawie poziome
zaleganie pokładów oraz niski stan zagrożeń naturalnych sprawiły, że istnieją sprzyjające
okoliczności do wyposażania ścian długich, o dużych wybiegach, umożliwiających osiąganie
wysokich postępów. Dzięki temu kopalnia „Bogdanka” osiągnęła najwyższy w Polsce stopień
koncentracji wydobycia, wiążący się z systematycznym zmniejszaniem ilości czynnych ścian,
przy jednoczesnym wzroście ich postępów. Średnioroczny postęp miesięczny ścian w latach
1990 – 2004 wzrósł z 35 m do 191 m, a maksymalny miesięczny z 74 m do 340 m.
Zestawienie średnich z roku i maksymalnych w roku postępów miesięcznych ścian
osiągniętych w kopalni „Bogdanka” w poszczególnych latach przedstawiono na rys. 4.1.
Wzrost postępów ścian zapewnił wysoką koncentrację wydobycia z jednej ściany.
Wielkość wydobycia w kopalni, ilość czynnych ścian i osiągniętą koncentrację wydobycia
z jednej ściany w latach 1990 – 2004 zestawiono w tablicy 4.1 i przedstawiono graficznie na
rys. 4.2.
Osiągnięta koncentracja wydobycia zapewniła wysoką wydajność pracy. Zmianę
wydajności ogólnej i dołowej osiąganej w kopalni „Bogdanka” w latach 1990 – 2004
przedstawiono na rys. 4.3.
_______________________________________________________________
17
S. STACHOWICZ – Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel...
____________________________________________________________________________
340
350
325
290
300
248
250
postęp ściany [m]
282
281
230
250
227
205
191
200
159
155
139
150
125
50
67
63
43
35
123
86
80
74
151
139
126
111
101
100
164
44
0
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
lata
postęp średni
postęp maksymalny
Rys. 4.1. Średnie i maksymalne postępy miesięczne ścian w latach 1990 – 2004
Fig. 4.1. Average and maximum monthly advances of longwalls in years 1990 – 2004
Tabela 4.1.
Dynamika wzrostu wydobycia z jednej ściany
Table 4.1.
Dynamics of output incrementation from one longwall
Średnie wydobycie
z jednej ściany
brutto
netto
tys. ton/dobę
Rok
Wydobycie dobowe
kopalni ze ścian
brutto
netto
tys. ton/dobę
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
7.887
10.867
12.420
13.419
17.306
19.000
18.926
19.377
20.051
18.939
19.119
18.909
6.849
9.319
9.397
9.125
11.768
13.301
12.794
12.731
14.581
14.211
13.973
15.028
4,8
4,6
4,8
4,2
3,0
2,8
2,7
2,6
2,9
2,9
2,7
2,3
1.397
1.977
2.166
2.674
4.828
5.680
6.671
6.355
7.069
6.814
7.903
9.325
1.284
1.834
1.855
2.181
3.660
4.388
4.595
4.645
5.140
5.113
5.776
7.411
100
143
144
170
285
342
358
362
400
398
450
577
2002
2003
18.594
19.481
14.160
15.674
2,2
2,3
9.233
9.003
7.031
7.244
548
564
2004
20.207
17.110
2,4
9.644
8.166
636
Ilość
czynnych
ścian
Dynamika
wzrostu
wydobycia netto
%
_______________________________________________________________
18
WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
10
9,6
9,3
9,2
9,0
9
wydobycie dobowe [tys. t]
7,4
7,1
6,7
7
6,8
5,1
4,6
4,6
4,4
7,2
5,8
5,1
4,8
5
7,0
6,4
5,7
6
3,7
4
2,7
3
2
8,2
7,9
8
2,0 1,9 2,2 2,2
1,8
1,3 1,4
1
0
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
lata
wydobycie netto
wydobycie brutto
Rys. 4.2. Średnie wydobycie dobowe brutto i netto z jednej ściany
Fig. 4.2. Average daily output from one longwall
18
16,9
16
14,8
14
13,3
11,5
wydajność [t/rdn]..
12
13,6
13,0
12,0
10,8
9,9
9,6
10
8,6
8,3
8
6,1
6
5,7
4,9
4,9
4,2
1,8
2,5
6,2
6,0
6,2
5,2
4,9
4,2
3,5
4
2
7,1
6,8
2,6
2,9
0
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
lata
wydajność ogólna w węglu handlowym
wydajność dołowa w urobku
Rys. 4.3. Wzrost wydajności w kopalni „Bogdanka” w latach 1990 – 2004
Fig. 4.3. Growth of productivity in “Bogdanka” mine in years 1990 – 2004
_______________________________________________________________
19
S. STACHOWICZ – Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel...
____________________________________________________________________________
Koncentracja wydobycia jest jedną z zasadniczych dróg do obniżenia kosztów
jednostkowych wydobycia węgla. Na podstawie badań przeprowadzonych w pracy
(Stachowicz i in. 2005), w oparciu o analizę kosztów oddziałowych powstałych przy różnych
postępach ściany w pokładzie 385/2 (grubość około 1,8 m), uzyskano charakterystyczną
krzywą kosztów jednostkowych, którą przedstawia wykres na rys. 4.4.
koszt jednostkowy wydobycia urobku węglowego [zł/t]..
45
40
35
30
y = 89842x -1,0498
R2 = 0,9502
25
20
15
10
5
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
11000
12000
wydobycie dobowe urobku węglowego [t/dobę]
Rys. 4.4. Oddziałowy koszt jednostkowy wydobycia węgla w funkcji wielkości dobowego
wydobycia w ścianie (Stachowicz i in. 2005)
Fig. 4.4. Department unit cost of coal exploitation in function of daily output from the longwall
(Stachowicz i in. 2005)
5. Doświadczenia w zakresie prywatyzacji
Drogą do pełnej samodzielności gospodarczej kopalni „Bogdanka” miała być prywatyzacja.
Opracowany, już w 1998 roku, rządowy program „Reforma górnictwa węgla kamiennego
w Polsce na lata 1998 – 2002” zakładał prywatyzację kopalni „Bogdanka”. Minister Skarbu
Państwa (MSP), już w styczniu 1999 r., na wniosek Zarządu Spółki, podjął decyzję
o wszczęciu procedury prywatyzacyjnej kopalni. Od tego momentu kopalnia spełniała już
wszelkie warunki do przeprowadzenia procesu jej prywatyzacji. MSP prowadził trzykrotnie
prywatyzację „Bogdanki”. Pierwszy raz przez giełdę, a później dwa razy przez ofertę
publiczną.
Kadra i załoga kopalni „Bogdanka” poprzez stworzenie pracowniczej spółki akcyjnej,
o nazwie „Korporacja Gwarecka”, uczestniczyła, oprócz innych inwestorów zewnętrznych,
w ostatniej procedurze prywatyzacyjnej kopalni, zgodnie z regulaminem i harmonogramem
Ministra Skarbu Państwa. Procedura prywatyzacyjna, rozpoczęta w czerwcu 2002 roku,
ostatecznie została jednak unieważniona w listopadzie 2003 roku, podobnie jak pierwsza
w październiku 2001 roku. W uzasadnieniu MSP stwierdził, że potencjalni inwestorzy nie
spełnili oczekiwań rządu.
Jesienią 2004 roku Ministerstwo Skarbu Państwa opracowało nową koncepcję prywatyzacji
sektora paliwowo-energetycznego w Polsce. W ramach tej koncepcji powstał plan
_______________________________________________________________
20
WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
podwyższenia kapitału akcyjnego Elektrowni „Kozienice”, odbiorcy 35% węgla z „Bogdanki”,
poprzez wniesienie aportem akcji firmy Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. W drugim etapie
„Kozienice” miały być prywatyzowane poprzez Giełdę Papierów Wartościowych
w Warszawie. Projekt ten spotkał się ze sprzeciwem zarządu i załogi kopalni „Bogdanka” oraz
parlamentarzystów i władz samorządowych Lubelszczyzny. Istniały uzasadnione obawy, że
taka prywatyzacja będzie niekorzystna dla „Bogdanki”, doprowadzi do utraty samodzielności
kopalni i obecnej pozycji w regionie, oraz ograniczy szanse rozwoju w przyszłości. Ostatecznie
MPS odstąpił od realizacji tego planu i zadeklarował dokonanie ponownego wyboru sposobu
prywatyzacji kopalni w porozumieniu z zarządem i załogą kopalni „Bogdanka”. W chwili
obecnej najbardziej prawdopodobny wydaje się wariant prywatyzacji poprzez wprowadzenie
akcji kopalni na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie.
Pomimo krytykowanej i nieefektywnej w opinii publicznej własności państwowej –
„Bogdanka”, może być przykładem, że właściwe relacje pomiędzy władzami przedsiębiorstwa
i akcjonariuszami Spółki, jasno określona strategia firmy, oraz dobra kadra i cała załoga, nawet
przy państwowej własności, może być wzorcem efektywnej ekonomicznie działalności
produkcyjnej i handlowej - nawet dla wielu prywatnych przedsiębiorstw. Dowodem na to jest
wzrastająca, od roku 1995, wartość księgowa akcji, co obrazuje rys. 5.1, a także osiągane
wyniki.
300
241,86
wartość księgowa akcji [zł]
250
WZROST WARTOŚCI SPÓŁKI
DO 561 MLN ZŁ W 2004R.
200
150
194,19
172,77 178,65
122,19 125,88 123,93
111,02 116,55
134,02
100
50
0
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
lata
Rys. 5.1. Wzrost wartości księgowej akcji Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A.
Fig. 5.1. Growth of book value of “Bogdanka” mine share
6. Wyniki techniczno – ekonomiczne roku 2004
Podstawowe parametry techniczno-ekonomiczne osiągnięte przez Lubelski Węgiel
„Bogdanka” S.A. w roku 2004 oraz ich porównanie z okresem poprzednim (lata 2002 i 2003)
przedstawiono w tablicy 6.1.
_______________________________________________________________
21
S. STACHOWICZ – Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel...
____________________________________________________________________________
Tabela 6.1.
Podstawowe parametry techniczno-ekonomiczne osiągnięte przez Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A.
w roku 2004 oraz dynamika ich zmian
Table 6.1.
Basic technical and economic parameters achieved in 2004 by “Bogdanka” mine and dynamics
of their change
Wyszczególnienie
Dynamika
[2004/2003]
2002
2003
2004
Wydobycie brutto, ton
5.973.886
6.456.693
6.959.456
107,8%
Wydobycie netto, ton
4.257.844
4.843.580
5.446.511
112,4%
Wskaźnik uzysku ogółem, %
71,3
75,0
78,3
104,3%
3.900.116
5.313.942
5.457.860
102,7%
Cena zbytu, zł/tonę
145,82
137,47
141,88
103,2%
Koszt jedn. sprzedaży, zł/tonę
134,53
119,42
113,30
94,9%
Akumulacja na sprzedaży, zł/t
11,29
18,05
28,58
158,3%
Sprzedaż węgla, ton
Dobre wyniki osiągnięte w zakresie wydobycia i sprzedaży znalazły bezpośrednie odbicie
w wynikach finansowych Spółki. W 2004 r. kopalnia osiągnęła w stosunku do roku 2003,
o 4,6% wzrost wartości przychodów z działalności podstawowej, przy jednoczesnym spadku
kosztów o ponad 5%. Te dwie jednoczesne pozytywne tendencje (wzrost przychodów i spadek
kosztów) przyczyniły się do osiągnięcia przez Spółkę rekordowych wyników finansowych,
które na poziomie operacyjnym wyniosły 167 mln zł i były ponad dwukrotnie wyższe od tych
z roku 2003, a na wyniku netto wyniosły 130 mln zł i zapewniły wzrost do roku poprzedniego
ponad 2,7 raza.
Osiągnięte wyniki finansowe przyczyniły się do znacznego wzrostu rentowności
działalności operacyjnej Spółki, która utrzymywała się na poziomie przekraczającym 18%,
a rentowność netto ponad 15%. Bardzo wysokie były również wskaźniki rentowności majątku
i kapitałów własnych, odpowiednio 19,8% i 26,8%, które są znacznie wyższe od możliwych do
uzyskania na rynku kapitałowym stóp zwrotu (obligacje, lokata bankowa).
Prognozy finansowe na rok bieżący wskazują, że bardzo trudno będzie powtórzyć
ubiegłoroczne wyniki. Na spodziewany spadek zysku w roku 2005 wpływ będą mieć zarówno
czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne. Jeżeli chodzi o czynniki zewnętrzne to jako
najważniejszy należy wskazać obserwowany w pierwszych miesiącach b.r. spadek cen węgla
na rynkach światowych, związany ze spadkiem popytu. Nie bez znaczenia pozostanie również
prognozowany dla Polski spadek tempa wzrostu PKB (do ok. 4,5 – 5 %) oraz możliwy spadek
inwestycji i popytu wewnętrznego, co może ograniczyć sprzedaż naszego węgla. Ponadto,
obserwuje się znaczny wzrost kosztów materiałów zużywanych przez Spółkę w procesie
wydobycia węgla, na co nakłada się ubiegłoroczny wzrost cen stali i drewna. Jeżeli chodzi
o czynniki wewnętrzne to jest tu duży planowany do realizacji zakres robót
przygotowawczych, związany z udostępnieniem nowych rejonów (pole IV w pokładzie 385/2)
oraz wysokie nakłady inwestycyjne.
7. Podsumowanie
Po 30 latach, jakie upłynęły od 1975 roku, kiedy to powołano do życia przedsiębiorstwo
państwowe o nazwie „Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w Budowie”, którego celem
_______________________________________________________________
22
WARSZTATY 2005 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
było górnicze zagospodarowanie nowego zagłębia, Lubelskie Zagłębie Węglowe jest dziś
żywe, w którym od ponad 22 lat prowadzona jest górnicza eksploatacja. Obecna firma, która
tutaj funkcjonuje, - Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A., posiada dobrą kondycję, silną i ustabilizowaną pozycję na rynku, przynosząc od 10 już lat zyski dla swojej załogi, regionu i państwa,
dając pracę wielu mieszkańcom Łęcznej, Chełma, Lublina i innych miejscowości.
Kopalnia „Bogdanka” jako pierwsza w branży udowodniła, że eksploatacja węgla może
być działalnością dochodową.
Pojawiły się również pewne realne szanse rozwoju dla kopalni „Bogdanka”. Korzystając
z obecnej koniunktury na węgiel istnieją możliwości sprzedaży zwiększonej ilości tego paliwa.
Prowadzone są więc prace zmierzające do powiększenia obszaru górniczego kopalni poprzez
udostępnienie pola „Stefanów” i przyłączeniu obszaru K-3, co umożliwi przedłużenie
żywotności kopalni do 50 – 60 lat. Zgodnie z planem inwestycyjnym, około roku 2010,
kosztem około 400 mln zł, zamierzamy uruchomić szyby w Stefanowie z możliwością prawie
podwojenia zdolności produkcyjnej kopalni do około 9 mln ton węgla na rok. Dzięki temu
możliwy będzie dalszy wzrost znaczenia Spółki na rynku węgla energetycznego, obniżka
jednostkowych kosztów wydobycia, przy jednoczesnym wzroście zatrudnienia o około 700 –
1000 pracowników.
Zamierzamy także realizować drugą poważną inwestycję obejmującą modernizację
ciepłowni w Bogdance, w kierunku produkcji skojarzonej energii elektrycznej i cieplnej na
bazie kotła fluidalnego na paliwo o niskiej jakości, która zagwarantuje samowystarczalność
w zakresie dostaw energii elektrycznej dla kopalni.
Literatura
[1]
[2]
[3]
[4]
Stachowicz S. 2005: 30 lat górnictwa węglowego na Lubelszczyźnie - historia i teraźniejszość.
Wiadomości Górnicze nr 3, 98-104.
Stachowicz S. 2005: Stan aktualny i perspektywy rozwoju kopalni „Bogdanka”. Referat na
posiedzeniu wyjazdowym w Bogdance Sekcji Mechanizacji Górnictwa Komitetu Górnictwa PAN.
Stachowicz S., Krasowski Z., Kozek B. 1999: Aspekty techniczno-ekonomiczne wzrostu
koncentracji wydobycia w Kopalni Węgla Kamiennego „Bogdanka”. Wiadomości Górnicze nr 2,
54-62.
Krasowski Z., Kasprzak J. 2005: Rozwój wyposażenia mechanizacyjnego ścian zapewniający
wzrost koncentracji wydobycia w kopalni „Bogdanka”. Wiadomości Górnicze nr 3, 114-121.
Current problems of exploitations of hard coal in “Bogdanka” mine
in Lublin Coal Basin (LZW)
The article presents general characteristic of “Bogdanka” mine, short historic review,
resources, description of system of exploitation, volume of present production and its share at
the local market. In view of almost horizontal and regular geological structure in LZW, the
coal deposit is advantageous for localization of long panels and long longwalls equipped with
heavy duty longwall complex. We have been achieved in “Bogdanka” mine a high
concentration of output from each longwall due to it and a high productivity, that is rearranged
on reduction of unit costs of exploitation. Presented herein economic results are advantageous
in 2004 for “Bogdanka” mine and achieved here profit is record. It discuss hitherto existing
experiences in the range of privatization of the company, which were finished in spite of
several undertaken attempts.
Przekazano: 30 marca 2005 r.
_______________________________________________________________
23