Full Text - Politechnika Wrocławska
Transkrypt
Full Text - Politechnika Wrocławska
Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 64 Politechniki Wrocławskiej Nr 64 Studia i Materiały Nr 30 2010 silnik indukcyjny, monitorowanie, zwarcia zwojowe, przesunięcie fazowe Marcin WOLKIEWICZ*, Czesław T. KOWALSKI* DETEKCJA I LOKALIZACJA ZWARĆ ZWOJOWYCH SILNIKA INDUKCYJNEGO ZASILANEGO Z PRZEKSZTAŁTNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI W artykule przedstawiono możliwości wczesnego wykrywania zwarć zwojowych w trzech fazach silnika indukcyjnego zasilanego z przekształtnika częstotliwości PWM. Do wykrywania i oceny zwarć zwojowych wykorzystano kąt przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem i prądem oraz obliczony na jego podstawie wskaźnik progresji uszkodzenia stojana, który umożliwił również lokalizację wystąpienia uszkodzenia. Praktyczną użyteczność proponowanej metody sprawdzono w badaniach laboratoryjnych na silniku małej mocy w zakresie częstotliwości napięcia zasilania fs = 10÷50 Hz i różnych momentów obciążenia. Stopień uszkodzenia uzwojenia stojana modelowano poprzez zmianę liczby zwieranych zwojów, natomiast miejsce uszkodzenia poprzez modelowanie zwarć kolejno w każdej z faz uzwojenia stojana. 1. WSTĘP Uszkodzenia uzwojeń stojana są jednym z najczęściej występujących uszkodzeń elektrycznych w silnikach indukcyjnych i stanowią około 40% wszystkich uszkodzeń [6]. Związane są one zwykle z uszkodzeniem izolacji międzyzwojowej, międzyfazowej lub głównej, spowodowanej przez wpływ różnych czynników degradacji [3, 7]. Uszkodzenia uzwojeń stojana zaczynają się jako niezauważalne zwarcie zwojowe, które w końcu rozprzestrzenia się na całe uzwojenie powodując zwarcie główne. Przyjmuje się, że zwarcia zwojowe są pierwotną przyczyną występowania innych rodzajów zwarć w uzwojeniach stojana. W większości przypadków ten typ uszkodzeń postępuje ze zwoju do zwoju, fazy do fazy lub fazy do ziemi powodując w konsekwencji trwałe uszkodzenia silnika. Stosowane obecnie układy zabezpieczeń nie reagują na zwarcia małej liczby zwojów w uzwojeniu jednej fazy, gdyż powodują one zbyt małe zmiany ilościowe w prądach fazowych. __________ * Politechnika Wrocławska, Wydział Elektryczny, Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych, ul. Smoluchowskiego 19, 50-372 Wrocław, [email protected], [email protected] 313 Natomiast prąd powstający w zwartym obwodzie, o wartości niekiedy kilkadziesiąt razy większej od prądu znamionowego, powoduje szybki wzrost temperatury, zniszczenie izolacji i rozprzestrzenienie się efektów zwarcia na całe uzwojenie. Dlatego też, diagnozowanie tego typu uszkodzeń ma sens tylko w początkowej fazie powstawania uszkodzenia. Obecnie w praktyce przemysłowej najczęściej stosuje się drogie metody diagnozowania oparte o badanie stanu izolacji uzwojeń stojana, które wymagają odłączenia maszyny od zasilania i podłączenia do specjalnego źródła zasilania i aparatury pomiarowej [3, 6, 7]. Są to więc najczęściej metody diagnostyczne inwazyjne i nie nadają się do realizacji on-line. Jednocześnie trwają poszukiwania innych rozwiązań opartych o pomiar i cyfrowe przetwarzanie sygnałów diagnostycznych, pozwalające na prowadzenie monitorowania stanu maszyny na bieżąco i alarmowanie użytkownika w początkowej fazie powstawania zwarcia [1, 5]. Zasilanie silników z przemienników częstotliwości wprowadziło dodatkowo szereg problemów eksploatacyjnych związanych z narażaniem izolacji uzwojeń na przebicie ze względu na impulsowy charakter napięcia oraz trudności związane z monitorowaniem ze względu na odkształcenie sygnałów. W przeprowadzonych badaniach symulacyjnych [2, 5] oraz eksperymentalnych [4, 5] zauważono, że oprócz niewielkich zmian amplitudy prądów fazowych silnika indukcyjnego, zwarcia zwojowe modelowane w jednej z faz silnika powodują zmiany w wartości przesunięć fazowych pomiędzy prądem i napięciem stojana. Dodatkowo zastosowanie wskaźnika progresji uszkodzenia uzwojenia stojana [4] umożliwia prowadzenie diagnostyki uzwojeń stojana we wczesnej fazie uszkodzenia. Badania w [4] sugerują również możliwość wykorzystania zaproponowanego wskaźnika do lokalizacji zwarcia zwojowego (określenie w której fazie nastąpiło zwarcie). W artykule przedstawiono analizę możliwości wykorzystania przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem i prądem fazowym stojana do wykrywania i lokalizacji zwarć zwojowych we wstępnej fazie ich powstawania, przy zasilaniu silnika z przekształtnika częstotliwości. 2. METODYKA BADAŃ EKSPERYMENTALNYCH Badania laboratoryjne przeprowadzono na silniku indukcyjnym małej mocy typu STg 80x-4c (1,1 kW, liczba zwojów w jednej fazie stojana Ns = 292) zasilanego z przekształtnika częstotliwości w zakresie częstotliwości fs = 10÷50 Hz, pracującego w układzie otwartym (sterowanie skalarne). Badania przeprowadzono dla silnika obciążonego różnymi wartościami momentu obciążenia. W badanym silniku istniała możliwość modelowania zwarć zwojowych stojana niezależnie w każdej z trzech faz. Badania eksperymentalne przeprowadzono tylko do 8 zwartych zwojów w jednej z faz, czyli około 3% całego uzwojenia, bez ograniczania prądu zwarciowego dodatkową rezystancją. 314 Obwód zwarciowy L1 L2 Obciążenie Silnik prądu stałego PZB b44b PWM Silnik indukcyjny STg 80x-4c L3 Przekształtnik PWM LabVIEW φA, φB, φC Zbieranie Obliczanie danych przesunięcia pomiarowych fazowego NI PXI – 4472 NI PXI 8186 ξ ξ A, ξ B, ξC Obliczanie wskaźnika progresji uszkodzenia ? Ocena lokalizacji i stopnia uszkodzenia Rys. 1. Schemat ideowy system pomiarowo-diagnostycznego Fig. 1. The general scheme of the measurement-diagnostic system Schemat ideowy układu przedstawiono na rys. 1. Do pomiarów i analizy prądów fazowych oraz napięć międzyfazowych stojana wykorzystano komputer przemysłowy NI PXI 8186 z kartą pomiarową NI PXI – 4472. Ocenę wartości przesunięć fazowych dokonano za pomocą wirtualnego przyrządu pomiarowo-diagnostycznego opracowanego w środowisku LabVIEW. Przesunięcia fazowe zostały wyznaczone z wykorzystaniem bloków funkcyjnych dostępnych bezpośrednio w programie LabVIEW. Wstępne badania zastosowanych bloków funkcyjnych Extract Single Tone Information.vi wykazały różnice w kolejnych pomiarach przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem i prądem stojana na poziomi ±0,2º. Poniżej zaprezentowano wyniki obliczeń kątów przesunięć fazowych pomiędzy napięciem i prądem stojana w każdej z faz silnika indukcyjnego oraz zmiany wskaźnika progresji uszkodzenia uzwojenia stojana. 3. WYNIKI BADAŃ EKSPERYMENTALNYCH Na rys. 2 przedstawiono zmiany kąta przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem a prądem stojana w każdej z trzech faz silnika indukcyjnego w zależności od stopnia uszkodzenia uzwojenia stojana (liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana) dla różnych obciążeń maszyny przy częstotliwości zasilania fs = 50 Hz. Rysunek 2a dotyczy przypadku, w który zwarcie zwojowe było realizowane w fazie A, rys. 2b zwarcie w fazie B, natomiast rys. 2c w fazie C. 315 a) zwarcie w fazie A 90 mo=mn mo=0,4mn φA [°] b) zwarcie w fazie B mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 mo=mn mo=0,4mn φA [°] c) zwarcie w fazie C mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 80 80 80 70 70 70 60 60 60 50 50 50 40 40 40 30 30 30 20 20 20 10 10 10 0 0 0 90 2 4 6 10 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 2 4 6 10 0 liczba zwartych zwojów mo=mn mo=0,4mn φB [°] 8 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 80 80 80 70 70 70 60 60 60 50 50 50 40 40 40 30 30 30 20 20 20 10 10 10 0 0 0 90 2 φC [°] 4 6 8 10 mo=mn mo=0,4mn mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 2 φC [°] 4 6 8 10 mo=mn mo=0,4mn mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 90 80 80 70 70 70 60 60 60 50 50 50 40 40 40 30 30 30 20 20 20 10 10 10 0 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów mo=mn mo=0,4mn φB [°] 0 liczba zwartych zwojów 80 0 mo=0,6mn mo=0 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 0 0 liczba zwartych zwojów mo=0,8mn mo=0,2mn 0 0 liczba zwartych zwojów mo=mn mo=0,4mn φB [°] 8 mo=mn mo=0,4mn φA [°] 2 φC [°] 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów mo=mn mo=0,4mn mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 0 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów Rys. 2. Zmiana kąta przesunięcia fazowego w fazach stojana silnika indukcyjnego w zależności od liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana oraz zmian momentu obciążenia dla częstotliwości zasilania fs = 50 Hz: zwarcie w fazie A (a), zwarcie w fazie B, (b) zwarcie w fazie C (c) Fig. 2. Change of the induction motor phase shift depending on the number of shorted turns and load torque for supply frequency fs = 50 Hz: fault in phase A (a), fault in phase B (b), fault in phase C (c) Jak wynika z przeprowadzonej analizy, wartość kąta przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem a prądem w każdej z faz silnika zmienia się w zależności od liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana, ponadto charakter oraz stopień tych zmian zależy dodatkowo od fazy silnika, w której modelowane było uszkodzenie. W przypadku zwarcia w fazie A (rys. 2a) przesunięcie fazowe φA w fazie A silnie maleje w zależności od liczby zwartych zwojów, w fazie B φB praktycznie pozostaje na tym samym poziomie, natomiast w fazie C φC również maleje, lecz zakres zmian przesunięcia fazowego φC jest znacznie mniejsze niż w przypadku przesunięcia fazowego φA. Zwarcia zwojowe modelowane w kolejnych dwóch fazach silnika (rys. 2b, 2c) 316 powodują analogiczne zmiany przesunięcia fazowego w każdej z faz silnika jak w przypadku zwarcia w fazie A, z tym że największe zmiany widoczne są w fazie, w której wystąpiło zwarcie. Dodatkowo zauważalny jest również silny wpływ momentu obciążenia na wartości przesunięcia fazowego w każdej z faz. Wraz ze zwiększaniem momentu obciążenia badanego silnika maleje kąt przesunięcia fazowego w każdej z faz, zmniejsza się również stopień wrażliwości na modelowane zwarcia zwojowe. a) zwarcie w fazie A 20 mo=mn mo=0,4mn ξA[°] b) zwarcie w fazie B mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 20 15 15 10 10 5 5 mo=mn mo=0,4mn ξA[°] c) zwarcie w fazie C mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 20 mo=mn mo=0,4mn ξA[°] mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 15 10 5 0 0 0 20 0 2 4 mo=mn mo=0,4mn ξB [°] 6 8 10 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 15 ‐5 0 liczba zwartych zwojów 20 2 4 mo=mn mo=0,4mn ξB [°] 6 8 10 0 liczba zwartych zwojów mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 20 15 15 10 10 5 5 2 4 mo=mn mo=0,4mn ξB [°] 6 8 10 liczba zwartych zwojów mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 10 5 0 ‐5 0 0 20 2 ξC [°] 4 mo=mn mo=0,4mn 6 8 10 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 0 0 liczba zwartych zwojów 20 2 ξC [°] 4 mo=mn mo=0,4mn 6 8 10 mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 15 15 0 liczba zwartych zwojów 20 2 ξC [°] 4 mo=mn mo=0,4mn 6 8 10 liczba zwartych zwojów mo=0,8mn mo=0,2mn mo=0,6mn mo=0 15 10 10 10 5 5 5 0 0 ‐5 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 0 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów Rys. 3. Wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana w zależności od liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana oraz zmian momentu obciążenia dla częstotliwości zasilania fs = 50 Hz: zwarcie w fazie A (a), zwarcie w fazie B, (b) zwarcie w fazie C (c) Fig. 3. The progression indicator of the stator fault level depending on number of shorted turns and load torque for supply frequency fs = 50 Hz: fault in phase A (a), fault in phase B (b), fault in phase C (c) 317 Do lepszego zobrazowania wpływu zwarć zwojowych na przesunięcie fazowe pomiędzy napięciem a prądem stojana wprowadzono wielkość określającą stopień uszkodzenia uzwojenia stojana silnika indukcyjnego zdefiniowaną w [4] jako: ξ k = φ0 − φk , (1) gdzie: ξ k –wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana w [°], φ0 – kąt przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem a prądem stojana w jednej fazie silnika dla silnika nieuszkodzonego, φk – kąt przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem a prądem stojana w jednej fazie silnika dla k = 0, 1 ,2 ,3, 5 i 8 zwartych zwojów. Wartości wskaźnika progresji uszkodzenia uzwojenia stojana silnika indukcyjnego ξ w zależności od liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana dla różnych wartości obciążenia silnika przy częstotliwości zasilania fs = 50 Hz przedstawiono na rys. 3. Rys. 3a dotyczy przypadku, w który zwarcie zwojowe było modelowane w fazie A, rys. 3b zwarcie w fazie B, natomiast rys. 3c w fazie C, W przypadku zwarcia w fazie A (rys. 3a) widoczny jest duży wzrost wskaźnika progresji ξA w fazie A wraz ze zwiększaniem stopnia uszkodzenia stojana, w fazie B ξB praktycznie pozostaje na tym samym poziomie, natomiast w fazie C również zauważalny jest wzrost wskaźnika ξC, lecz zakres zmian ξC jest znacznie mniejszy niż w przypadku fazy A ξA. Analizując pozostałe przypadki występowania zwarć (rys. 3b, 3c) można zauważyć, że największy wzrost wartości zaproponowanego wskaźnika ξ widoczny jest w fazie, w której wystąpiło uszkodzenie, natomiast w pozostałych nieuszkodzonych fazach zakres zmian jest dużo mniejszy. Wielkość i charakter tych zmian pozwalają oprócz badania stopnia uszkodzenia uzwojenia stojana, dokładnie określić jego lokalizację (w której fazie wystąpiło zwarcie). Niestety zauważalny jest również silny wpływ momentu obciążenia na wartości wskaźnika ξ w każdej z faz, im większe obciążenie silnika tym wielkość zmian spowodowanych zwarciami zwojowymi jest mniejszy, co w pewnej mierze utrudnia prowadzenie diagnostyki uzwojeń stojana przy jego wykorzystaniu. Rysunki 4 i 5 przedstawia zmiany wskaźnika progresji uszkodzenia uzwojenia stojana silnika indukcyjnego ξ w zależności od liczby zwartych zwojów w uzwojeniu stojana dla różnych wartości częstotliwości zasilania dla silnika nieobciążonego (rys. 4) oraz silnika obciążonego momentem znamionowym mo = mn (rys. 5). Oprócz silnego wpływu momentu obciążenia na zmiany wskaźnika ξ (rys. 3) również duży wpływ ma częstotliwość napięcia zasilnia silnika fs. Im mniejsza częstotliwość napięcia zasilania tym wielkość zmian ξ spowodowanych zwarciami zwojowymi w każdej z faz jest mniejszy. 318 a) zwarcie w fazie A 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ξA[°] 0 20 fs=10Hz fs=40Hz 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] b) zwarcie w fazie B fs=20Hz fs=50Hz 6 fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 8 10 fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 15 10 5 0 ‐5 0 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 6 8 10 fs=30Hz 20 c) zwarcie w fazie C fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 0 ‐5 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] 2 8 4 10 6 fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 8 10 fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ‐5 8 10 liczba zwartych zwojów 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 2 2 2 6 8 4 6 fs=30Hz 8 10 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz 4 10 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 0 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] 0 liczba zwartych zwojów 0 6 0 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 6 5 4 fs=30Hz 5 10 2 fs=20Hz fs=50Hz 10 15 0 fs=10Hz fs=40Hz ξA[°] 15 0 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz ξA[°] 0 liczba zwartych zwojów fs=10Hz fs=40Hz 6 fs=30Hz 8 10 liczba zwartych zwojów Rys. 4. Wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana w zależności od liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana oraz zmian częstotliwości zasilania dla momentu obciążenia mo = 0: zwarcie w fazie A (a), zwarcie w fazie B, (b) zwarcie w fazie C (c) Fig. 4. The progression indicator of the stator fault level depending on number of shorted turns and supply frequency for load torque mo = 0: fault in phase A (a), fault in phase B (b), fault in phase C (c) 4. PODSUMOWANIE Przeprowadzone badania wykazały, że kąt przesunięcia fazowego pomiędzy napięciem i prądem fazowym lub wprowadzony wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana można wykorzystać do oceny lokalizacji zwarć zwojowych w fazach stojana silnika indukcyjnego. 319 a) zwarcie w fazie A 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ξA[°] 0 20 fs=10Hz fs=40Hz 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] b) zwarcie w fazie B fs=20Hz fs=50Hz 6 fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 8 10 fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 15 10 5 0 ‐5 0 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 6 8 10 fs=30Hz 20 c) zwarcie w fazie C fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 0 ‐5 2 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] 2 8 4 10 6 fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 8 10 fs=20Hz fs=50Hz fs=30Hz 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 ‐5 8 10 liczba zwartych zwojów 0 2 4 6 8 10 liczba zwartych zwojów 2 2 2 6 8 4 6 fs=30Hz 8 10 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz 4 10 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 0 4 fs=10Hz fs=40Hz ξB[°] 0 liczba zwartych zwojów 0 6 0 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz fs=10Hz fs=40Hz ξC[°] 6 5 4 fs=30Hz 5 10 2 fs=20Hz fs=50Hz 10 15 0 fs=10Hz fs=40Hz ξA[°] 15 0 liczba zwartych zwojów fs=20Hz fs=50Hz ξA[°] 0 liczba zwartych zwojów fs=10Hz fs=40Hz 6 fs=30Hz 8 10 liczba zwartych zwojów Rys. 5. Wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana w zależności liczby zwojów zwartych w uzwojeniu fazowym stojana oraz zmian częstotliwości zasilania dla momentu obciążenia mo = mn: zwarcie w fazie A (a), zwarcie w fazie B, (b) zwarcie w fazie C (c) Fig. 5. The progression indicator of the stator fault level depending on number of shorted turns and supply frequency for load torque mo = mn: fault in phase A (a), fault in phase B (b), fault in phase C (c) Mankamentem proponowanej metody jest zależność kąta przesunięcia fazowego oraz wskaźnika progresji od momentu obciążenia i wartości częstotliwości napięcia zasilania silnika. W przypadku występowania częstych zmian obciążenia i częstotliwości napięcia zasilania może się okazać niezbędne zastosowanie dodatkowych sygnałów diagnostycznych lub wykorzystanie specjalnych technik opartych o sztuczną inteligencję. Autorzy w dalszych pracach zamierzają zastosować neuronowy lub rozmyty detektor wykorzystujący wskaźnik progresji uszkodzenia uzwojenia stojana ξ, który pozwoli na zbudowanie systemu diagnostycznego mniej wrażliwego na wielkości momentu obciążenia i częstotliwości zasilania. 320 Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2007-2010 jako projekt badawczy rozwojowy Nr R0101403. LITERATURA [1] BEHBAHANIFARD H., KARSHENAS H., SADOUGH A., Non-invasive On-line Detection of Winding Faults in Induction Motors –A Review, 2008 International Conference on Condition Monitoring and Diagnosis, China, 2008, 188–191. [2] BOUZID M.B.K., CHAMPENOIS G., BELLAAJ N.M., SIGNAC L., JELASSI K., An Effective Neural Approach for the Automatic Location of Stator Interturn Faults in Induction Motor, IEEE Trans. on Industrial Electronics, Vol. 55, No. 12, 2008, 4277–4289. [3] GRUBIC S., ALLER J.M., LU B., HABETLER T.G., A Survey on Testing and Monitoring Methods for Stator Insulation Systems of Low-Voltage Induction Machines Focusing on Turn Insulation Problems. IEEE Transactions On Industrial Electronics, Vol. 55, No. 12, December 2008, 4127–4136. [4] KOWALSKI Cz.T., WIERZBICKI R., WOLKIEWICZ M., Analiza wpływu uszkodzenia uzwojenia stojana silnika indukcyjnego na kąt przesunięcia fazowego pomiędzy prądem i napięciem. Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały, nr 29, 2009, 252–265. [5] KOWALSKI Cz.T., WIERZBICKI R., WOLKIEWICZ M., Modelowanie zwarć zwojowych silnika indukcyjnego zasilanego z przemiennika częstotliwości. Przegląd Elektrotechniczny, 2010, R. 86, nr 4, 220–224. [6] SIDDIQUE A., YADAVA G.S., SINGH B., A Review of Stator Fault Monitoring Techniques of Induction Motors, IEEE Transactions On Energy Conversion, Vol. 20, No. 1, March 2005, 106–114. [7] ZHANG P., DU Y., HABETLER T.G., LU B., A Survey of Condition Monitoring and Protection Methods for Medium Voltage Induction Motors. Energy Conversion Congress and Exposition, 2009, ECCE 2009, IEEE, 3165–3174. TURN TO TURN FAULT DETECTION AND LOCALIZATION OF CONVERTER-FED INDUCTION MOTOR USING PHASE SHIFT BETWEEN STATOR VOLTAGE AND CURRENT This paper deals with a problem of the early stator faults (short-circuits) detection and localization in induction motors supplied from frequency converters. Method based on observation of the phase shift between the stator voltage and current is used for monitoring of condition of the stator windings. The fault level is modeled by changing number of shorted winding turns in one phase. Change of fault localizations is realized by modeling of turn to turn faults in each phase sequentially. The phase shift analysis is used for calculation of a stator fault progression indicator. Tests have been performed for different load torques and supply frequencies. The results have confirmed usefulness of the proposed analysis in diagnostics of the stator faults in converter-fed induction motor drives.