Emocje rządzą światem - WYPADKI i ODSZKODOWANIA

PORADNIK POSZKODOWANEGO
Teściowa i synowa to też rodzina!
Emocje rządzą światem
Marta Łosińska
Zadośćuczynienie także dla synowej
Emocje rządzą światem — z tym zdaniem zapewne zgodzi się wielu
czytelników. Badania dowodzą, że już w życiu płodowym nawiązuje
się więź emocjonalna między matką a dzieckiem w jej łonie. Więzi
emocjonalne i towarzyszące im uczucia to substancja niematerialna,
a jednak na tyle istotna, że znalazła się pod ochroną prawną. Przyjrzyjmy
się, komu taka ochrona przysługuje.
Tak jak wskazano wyżej, choć ubezpieczyciele niechętnie przyznają zadośćuczynienia wszystkim uprawnionym z tytułu
doznanej krzywdy, polskie sądy stoją
jednak na straży rzeczywistej ochrony
prawa do życia w pełnej rodzinie.
Nagła śmierć
N
ajtragiczniejszą rzeczą, jaka może się
wydarzyć w zakresie naruszeń dobra
osobistego, jakim jest prawo ochrony
więzi emocjonalnych i uczuciowych, jest
nagła śmierć drugiej strony relacji. Osoby,
które straciły w wypadku osobę bliską,
mówią często, że jedną z najtrudniejszych
do przyswojenia okoliczności jest to, że
odejście bliskiego przyszło niespodziewanie, że nie były na nie przygotowane. Zgodnie z dyspozycją art. 446 § 4
kodeksu cywilnego, sąd może przyznać
najbliższym członkom rodziny zmarłego
odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Przepis krótki i wydawałoby się, że jasny,
niesprawiający problemów interpretacyjnych. Czy tak jest w istocie?
!
Pamiętaj: Sąd może także przy-
znać najbliższym członkom rodziny
zmarłego odpowiednią sumę tytułem
zadośćuczynienia pieniężnego za
doznaną krzywdę.
§
Podstawa prawna: art. 446 § 4
kodeksu cywilnego
Więzi bliskie i niebliskie
Praktyka odszkodowawcza pokazuje, że
zakład ubezpieczeń dzieli relacje między
uprawnionymi a zmarłym na te powsze‑
chnie przyjęte za standardowe w obe‑
cnych warunkach społecznych i na relacje
ponadstandardowe, a więzi emocjonalne
30
dzie, by uznać, że osoba bliska cierpi, bo
straciła w wyniku wypadku kogoś, z kim
pozostawała w normalnej — ale dla niej
samej nieprzeciętnej — relacji.
na bliskie i „szczególnie bliskie”, z czego
tylko te ostatnie zasługują na ochronę
prawną.
Tym samym, coraz częściej można zapoznać się z wyrokami, gdzie z tytułu
krzywdy osoba bliska niebędąca nawet
spokrewniona ze zmarłym, otrzymuje
zadośćuczynienie.
Warto w tym miejscu zacytować jedną
z decyzji ubezpieczyciela: „w kręgu osób
uprawnionych mogą się znaleźć tylko osoby najbliższe, pozostające w szczególnie
bliskiej więzi emocjonalnej ze zmarłym”.
Nie można się z takim twierdzeniem zgodzić. Żaden przepis prawa nie uzależnia
bowiem przyznania zadośćuczynienia od
tego, czy relacja między uprawnionym
a zmarłym była jeszcze dalej idąca niż te,
które najczęściej zawiązują się w danych
konfiguracjach rodzinnych.
I tak wyrokiem z 23 lutego 2016 roku Sąd
Okręgowy w Warszawie (III C 531/15)
przyznał synowej zadośćuczynienie za
śmierć teściowej w wysokości 20 tys.
złotych. W niniejszej sprawie synowa
nie zamieszkiwała wspólnie z teściową,
jednak z uwagi na relację łączącą uprawnioną z osobą zmarłą, sąd uznał, że krzy‑
wda wyrządzona śmiercią osoby bliskiej
wymagała zadośćuczynienia.
Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 10 marca 2016 roku
(I ACa 1015/15): „Istotę szkody niemajątkowej wiąże się z naruszeniem czysto
subiektywnych przeżyć człowieka. (…)
Okoliczności wpływające na wysokość
tego świadczenia to przede wszystkim
dramatyzm doznań osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia
moralne i wstrząs psychiczny wywołany
śmiercią osoby najbliższej, rola jaką w ro‑
dzinie pełniła osoba zmarłego, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym
funkcjonowaniu pozostałych członków
rodziny oraz stopień, w jakim pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się
w nowej rzeczywistości i na ile zdolni
są zaakceptować obecny stan rzeczy”.
Sąd zaakcentował tu subiektywne przeżycia człowieka. Nic nie stoi na przeszko-
WYPADKI i ODSZKODOWANIA 30 PAŹDZIERNIK 2016
Z kolei wyrokiem z 28 lipca 2016 roku
Sąd Okręgowy w Warszawie (II C 268/15)
przyznał synowej zadośćuczynienie za
śmierć teściowej w wysokości 50 tysięcy
złotych, a wnukom zmarłej po 30 tysięcy
złotych.
Wracamy zatem do motta tego artykułu:
emocje rządzą światem.