doc1 Rafał Kasprzak Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
download 
Reklamacja Transkrypt
1 Rafał Kasprzak Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Rafał Kasprzak Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Finansowanie przedsiębiorczości akademickiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Celem opracowania jest omówienie narzędzi wsparcia przedsiębiorczości akademickiej ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach systemu wdrażania funduszy strukturalnych w latach 2004–2006 oraz planowanego systemu na lata 2007–2013. W opracowaniu autor przedstawia także wyniki badań własnych realizowanych we współpracy z Urzędem Marszałkowskim województwa mazowieckiego. Wsparcie przedsiębiorczości akademickiej wymaga szczególnego amalgamatu czynności, których docelowym efektem powinno być założenie przez studenta bądź absolwenta przedsiębiorstwa. W niniejszym opracowaniu przyjęto taki właśnie cel nadrzędny systemu wsparcia przedsiębiorczości akademickiej. Decyzja o założeniu własnego przedsiębiorstwa jest decyzją trudną i wymagającą dużej odwagi. W ramach niniejszego opracowania przedstawiony zostanie najważniejszy zdaniem autora, kompleksowy mechanizm wsparcia postaw przedsiębiorczych finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Europejski Fundusz Społeczny jako instrument wsparcia przedsiębiorczości Europejski Fundusz Społeczny (EFS) został utworzony w 1957 roku jako pierwszy fundusz strukturalny Wspólnot Europejskich na podstawie artykułu 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Finansowanie pierwszych działań ze środków tego funduszu strukturalnego nastąpiło od roku 1960. Praktycznie od początku istnienia ten potężny instrument finansowy wspierający rozwój społeczeństwa, zmierzał w kierunku zwiększenia szans pracowników na uzyskanie zatrudnienia, koncentrował się na zapobieganiu skutkom najważniejszych zmian społecznych. W ciągu prawie półwiecznego istnienia instrument ten przeszedł liczne ewolucje dostosowujące go do zmian w sytuacji na rynku pracy w krajach Unii Europejskiej. Stał się także najważniejszym narzędziem wspierającym aktywną politykę zatrudnienia, a jego 1 działania muszą być zgodne z celami Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Przyjęcie założeń strategii (w tym czterech filarów)1 było swoistą cezurą i początkiem aktywnego kształtowania rynku pracy adekwatnego do wymagań współczesnej gospodarki. Zmieniające się otoczenie makroekonomiczne wymusiło dostosowanie gospodarek państw Unii Europejskiej do wymogów nowoczesnej gospodarki, co znalazło swoje odzwierciedlenie w przygotowaniu Strategii Lizbońskiej i przedstawieniu ambitnych długookresowych celów ekonomicznych. Przyjęcie Strategii spowodowało zmiany w założeniach Europejskiej Strategii Zatrudnienia, odpowiadają one założeniom i kierunkom ewolucji gospodarek Państw Unii Europejskiej2. Nie ulega wątpliwości, że jednym z ważniejszych zadań, przed jakim stoi Europejski Fundusz Społeczny jest wsparcie aktywnych zawodowo studentów bądź absolwentów zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą w formie mikroprzedsiębiorstwa. W ramach funkcjonującej architektury wsparcia postaw przedsiębiorczych Europejski Fundusz Społeczny wspiera finansowo poprzez umożliwienie dostępu osób zainteresowanych założeniem własnej działalności gospodarczej poprzez następujące mechanizmy: − wsparcie szkoleniowe, − wsparcie doradcze, − wsparcie w postaci dotacji inwestycyjnych. W ramach stworzonego w Polsce systemu wdrażania funduszy strukturalnych w latach 2004–2007 funkcjonuje liczna grupa Działań3 umożliwiających dostęp do wymienionych powyżej form wsparcia przedsiębiorczości akademickiej. W grupie tej szczególną uwagę zwraca Działanie 2.5 Promocja Przedsiębiorczości Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 −2006. 1 Do czterech filarów Europejskiej Strategii Zatrudnienia należały: zwiększenie zdolności do zdobycia zatrudnienia, wsparcie przedsiębiorczości, zwiększenie zdolności adaptacyjnej pracowników i pracodawców oraz przeciwdziałanie nierówności społecznej na rynku pracy. Więcej patrz: http://www.mpips.gov.pl/ Portal Internetowy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, [20.05.2007]. 2 Cele koncentrują się na: osiągnięciu pełnego zatrudnienia, poprawie jakości i produktywności pracy oraz wzmocnieniu integracji i spójności społecznej. W ramach uszczegółowienia celów Rada Europejska przyjęła 10 wytycznych polityki zatrudnienia zakładających: aktywne i prewencyjne działania na rzecz bezrobotnych i biernych zawodowo, tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość, promocję adaptacyjności i mobilności na rynku pracy, promocję rozwoju kapitału ludzkiego i kształcenia ustawicznego, wzrost podaży pracy i promowanie aktywnego starzenia się, politykę równości szans dla kobiet i mężczyzn, wspieranie integracji i zwalczanie dyskryminacji osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, rozwijanie finansowych zachęt do podejmowania zatrudnienia, ograniczenie szarej strefy zatrudnienia oraz zmniejszanie regionalnych zróżnicowań w zatrudnieniu. Więcej patrz: Portal Internetowy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, http://www.mpips.gov.pl/, [20.05.2007]. 3 Działanie obejmuje podstawowy obszar wsparcia, jest podstawową jednostką wsparcia ze strony funduszy strukturalnych i opisuje: konkretny i najczęściej enumeratywnie przedstawiony zakres czynności podlegających wsparciu − zakres projektu; grupę podmiotów, które mogą wystąpić z propozycją projektu – beneficjentów oraz grupę osób (podmiotów), do których adresowane jest wsparcie – beneficjentów ostatecznych. 2 Celem Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006 jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską. Realizacja zamierzonego celu opiera się na trzech priorytetach o charakterze merytorycznym4: 1. Priorytet 1 – Rozbudowa i Modernizacja Infrastruktury Służącej Wzmacnianiu Konkurencyjności Regionów, 2. Priorytet 2 – Wzmocnienie Rozwoju Zasobów Ludzkich w Regionach, 3. Priorytet 3 – Rozwój Lokalny. Uzupełnieniem działań merytorycznych jest priorytet czwarty – pomoc techniczna służący wsparciu promocji i wdrażania programu na terenie regionu. Priorytet drugi Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego jest najważniejszym elementem oddziaływania Europejskiego Funduszu Społecznego na poziomie województw. Kierunek wsparcia rozwoju regionalnego zbieżny jest z celami warunkującymi funkcjonowanie i wdrażanie EFS w regionach Unii Europejskiej. Zgodnie z zapisami dokumentów programowych za podstawowe warunki dla wzmocnienia potencjału zasobów ludzkich przyjmuje się5. wzrost poziomu wykształcenia, podniesienie umiejętności zawodowych, nabycie nowych kwalifikacji zawodowych dostosowanych do specyficznych potrzeb regionalnego rynku pracy, jak również promocja innowacji, transfer wiedzy poprzez współpracę sektora badawczo-rozwojowego ze światem biznesu oraz promocję przedsiębiorczości. Zasadniczym celem realizacji Priorytetu 2 jest stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, a także poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Za szczególnie istotnie przyjęto realizację działań zmierzających do reorientacji zawodowej pracowników oraz przekwalifikowanie osób odchodzących z rolnictwa, co przyczynić się powinno do poprawy zatrudnialności w regionach. Zadaniem wsparcia publicznego jest m.in.: 4 Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Dz.U. nr 166 z 2004r. poz. 1745, s. 446. 5 Za: Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2005, s. 83. 3 − uelastycznienie i zwiększenie mobilności zawodowej zasobów ludzkich, w tym zwiększenie poziomu wiedzy i kwalifikacji zawodowych mieszkańców, w szczególności dotyczy to mieszkańców obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym zwłaszcza obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów; − zwiększenie możliwości zmiany zatrudnienia dla pracujących w rolnictwie oraz przedsiębiorstwach i sektorach restrukturyzowanych poprzez zmianę kwalifikacji zawodowych tych osób; − wzrost udziału młodzieży z obszarów wiejskich znajdującej się w trudnej sytuacji materialnej w ogólnej liczbie uczniów szkół ponadgimnazjalnych; − wzrost udziału studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów w ogólnej liczbie studentów; − wspomaganie procesu tworzenia regionalnych systemów innowacyjnych opartych na współpracy regionalnego sektora badawczo-rozwojowego z lokalnymi firmami, promowanie przedsiębiorczości poprzez kompleksowe wsparcie dla podejmujących działalność gospodarczą. Priorytet drugi Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego dzieli się na sześć Działań. Celem bezpośrednim działania 2.5. Promocja przedsiębiorczości jest aktywne wspieranie zatrudnienia, poprzez stymulowanie powstawania nowych mikroprzedsiębiorstw oraz zapewnienie nowo zarejestrowanym mikroprzedsiębiorcom pomocy w wykorzystaniu dostępnych instrumentów wsparcia finansowego pochodzącego ze środków publicznych. Instytucją odpowiedzialną za wdrażanie Działania 2.5. ZPORR jest samorząd województwa, który może powierzyć realizację działania innej instytucji.6 Beneficjentami – organizacjami, które mogą przygotowywać i składać projekty w ramach Działania 2.5 ZPORR są m.in. szkoły wyższe7. Osobami, do których kierowane jest wsparcie w ramach Działania 2.5 są osoby fizyczne, niezarejestrowane jako bezrobotne, 6 zamierzające rozpocząć działalność Może to nastąpić w trybie przewidzianym w Ustawie o Narodowym Planie Rozwoju oraz Ustawie Prawo Zamówień Publicznych. Lista województw, które zdecydowały się na taką delegację uprawnień znajduje się w: R. Kasprzak, Finansowanie postaw przedsiębiorczych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – wdrażanie Działania 2.5 ZPORR „Promocja przedsiębiorczości” w województwie mazowieckim, Maszynopis powielony, Warszawa 2006. 7 Kompletna liczba beneficjentów Działania 2.5 znajduje się w Uzupełnieniu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2005, s. 127. 4 gospodarczą, z wyłączeniem osób, które były właścicielami przedsiębiorstwa i prowadziły działalność gospodarczą po 1 stycznia 2004 r. Udzielanie wsparcia jest kontynuowane po założeniu przez beneficjentów ostatecznych, w trakcie korzystania ze wsparcia doradczo-szkoleniowego w ramach działania 2.5, działalności gospodarczej, jeżeli spełniają oni kryteria określone dla 8 mikroprzedsiębiorcy . Priorytetowo traktowane są osoby odchodzące z rolnictwa, osoby zagrożone utratą zatrudnienia, młodzież do 25 roku życia niezarejestrowana jako bezrobotna. W ramach działania realizowany jest jeden typ projektu, obejmujący trzy kierunki wsparcia postaw przedsiębiorczych ze środków publicznych9: 1. Świadczenie usług doradczych i szkoleniowych wspierających zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej. 2. Rozpowszechnianie dobrych praktyk i metod rozwoju. 3. Przekazywanie pomocy finansowej przysługującej po zarejestrowaniu się mikroprzedsiębiorcy w formie: wsparcia pomostowego10, jednorazowej dotacji inwestycyjnej11 na rozwój działalności. Realizacja Działania 2.5 ZPORR w ramach całego kraju ma przyczynić się do zrealizowania następujących wskaźników. 8 Mikroprzedsiębiorca – osoba fizyczną, która: zatrudnia średnio rocznie mniej niż 10 pracowników (włączając przedsiębiorstwo jednoosobowe) i osiągnęła roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub suma aktywów jej bilansu sporządzonego na koniec ostatniego roku obrotowego nie przekracza równowartości w złotych 2 milionów euro. 9 Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2005, s. 128–129. 10 Wsparcie pomostowe – kwota w wysokości 700 zł, przekazywana przedsiębiorcy przez okres sześciu miesięcy, po zakończeniu sześciomiesięcznego okresu przedsiębiorca może wystąpić o przyznanie przedłużonego wsparcia pomostowego w takiej samej wysokości na okres kolejnych sześciu miesięcy. 11 Jednorazowa dotacja inwestycyjna do wysokości 20 000 zł. 5 Tabela 1. Wskaźniki realizacji Działania 2.5 ZPORR na terenie całego kraju Faza cyklu interwencji Wskaźniki Liczba finansowanych projektów doradczych i szkoleniowych (szt.) Liczba osób korzystających z doradztwa (osoby) - w tym: mężczyźni / kobiety (%) - w tym: młodzież do 25 lat (%) Liczba osób korzystających ze szkoleń (osoby) - w tym: mężczyźni / kobiety (%) - w tym: młodzież do 25 lat (%) Liczba osób korzystających ze wsparcia pomostowego lub jednorazowych dotacji (osoby) w tym mężczyźni/kobiety (%) - w tym: młodzież do 25 lat (%) Liczba nowych mikroprzedsiębiorstw utworzonych w wyniku Rezultaty realizacji projektów (szt.) - w tym: utworzonych przez osoby odchodzące z rolnictwa (%) - w tym: utworzonych przez osoby odchodzące z przemysłów restrukturyzowanych (zagrożone utratą zatrudnienia) (%) - w tym: prowadzonych przez kobiety (%) - w tym: prowadzonych przez młodzież do 25 lat (%) Oddziaływanie 1. Udział nowo utworzonych mikroprzedsiębiorstw, które działają na rynku 18 miesięcy po ich utworzeniu w liczbie mikroprzedsiębiorstw nowo utworzonych w projektach ogółem (%) 2. Ilość miejsc pracy we wspartych przedsiębiorstwach stworzonych lub utrzymanych 18 miesięcy po ich utworzeniu (szt.) Produkty Szacowana docelowa wartość wskaźnika 200 25 000 65% / 35% 20% 15 000 65% / 35% 20% 4 000 65% / 35% 15% 4000 50% 40% 20% 15% 75% 60 00 Źródło: Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2005, s. 134 Realizacja działania spowoduje zatem stworzenie 4000 nowych podmiotów w gospodarce narodowej, w ramach których 2000 powinno zostać założonych przez osoby odchodzące z rolnictwa, 1600 przez osoby zagrożone utratą zatrudnienia, 800 powinno być prowadzone przez kobiety oraz 600 przez młodzież do 25 roku życia. Działanie 2.5 charakteryzuje się kompleksowym charakterem wsparcia ukierunkowanego na przezwyciężanie przez osoby przedsiębiorcze barier związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Realizowane projekty koncentrują się na zapewnieniu pomocy w zakresie szkoleń i doradztwa, promocji dobrych praktyk oraz 6 kluczowym elemencie – silnym wsparciu finansowym dla mikroprzedsiębiorstwa, umożliwiającym zarówno pokrycie kosztów związanych z inwestycją (dotacja inwestycyjna), jak i zapewnienie płynności umożliwiającej spłatę bieżących zobowiązań wynikających z faktu rejestracji w systemie ubezpieczeń społecznych. Należy zwrócić uwagę, że konstrukcja Działania jest szczególnie ukierunkowana na wsparcie studentów bądź absolwentów w zakładaniu własnej działalności gospodarczej. Analiza wdrażania Działania 2.5 ZPORR w województwie mazowieckim – prezentacja wybranych wyników badań własnych W ogłaszanych przez Urząd Marszałkowski województwa mazowieckiego konkursach złożone i zaakceptowane do realizacji zostały 34 projekty12. Grupami podmiotów – beneficjentów są: osoby prawne niedziałające dla zysku (49% beneficjentów), jednostki sektora finansów publicznych (36%), szkoły wyższe (15%). Rysunek 1. Struktura beneficjentów Działania 2.5 ZPORR województwo mazowieckie (w %) 15% 49% 36% Osoba prawna nie działająca dla zysku Jednostka sektora finansów publicznych Szkoła wyższa Źródło: Obliczenia własne Pochodzenie beneficjentów (według powiatów) zaprezentowano na rysunku 2. 12 Dane obejmują konkursy nr 1/2004, 1/2005, 2/2005 i 1/2006. W województwie mazowieckim został ogłoszony jeszcze konkurs 2/2006, jednakże na dzień przygotowania opracowania nie zostały podpisane jeszcze umowy na dofinansowanie projektów. 7 Rysunek 2. Rozkład beneficjentów według powiatów woj. mazowieckiego Źródło: Obliczenia własne Powiatami województwa mazowieckiego o najsilniejszym potencjale beneficjentów są powiaty: m.st. Warszawa, ciechanowski (po siedem projektów), powiaty grodzkie Ostrołęka i Radom (5 projektów), powiat szydłowiecki (4), Płock i Siedlce (2), grójecki i łosicki (1). Wskazuje to na silne zróżnicowanie potencjału beneficjentów i ich możliwości w zakresie przygotowania i realizacji projektu w ramach Działania 2.5 ZPORR. Wskazuje to także na silną rolę ośrodków miejskich we wdrażaniu Działania 2.5. Przyjęte do realizacji projekty charakteryzują następujące wskaźniki. Tabela 2. Deklarowane wskaźniki dotyczące liczby beneficjentów ostatecznych oraz produktów. Działanie 2.5 ZPORR województwo mazowieckie Liczba beneficjentów ostatecznych ogółem w tym kobiety w tym mężczyźni przeciętnie na projekt w tym kobiety w tym mężczyźni 1187 486 691 35 14 21 Planowana liczba mikroprzedsiębiorstw założonych w ramach realizowanych projektów ogółem 779 przeciętnie na projekt 23 Źródło: Obliczenia własne 8 Projektami deklarującymi największą liczbę założonych mikroprzedsiębiorstw były projekty zgłaszane przez jednostki sektora finansów publicznych, deklarowana liczba mikroprzedsiębiorstw wynosi 30 podmiotów na projekt. Wnioskodawcy przewidzieli założenie 779 przedsiębiorstw przez łączną liczbę 1187 osób uczestniczących w szkoleniach, co oznacza 65% skuteczność na poziomie województwa mazowieckiego. Warto zauważyć, że zdecydowanie przekracza on poziom określony dla Działania 2.5 ZPORR (4000 przedsiębiorstw utworzonych przez 25000 osób uczestniczących w szkoleniach = 16% skuteczność). W deklarowanej liczbie uczestników 40,94% stanowią kobiety, co na poziomie województwa mazowieckiego oznacza przekroczenie wskaźników Działania o 5,94%. Przeciętne wartości wskaźników dotyczące liczby i struktury beneficjentów ostatecznych oraz liczby zarejestrowanych mikroprzedsiębiorstw przedstawiono w tabeli 3. Tabela 3. Wskaźniki projektów według typów beneficjentów Typ beneficjenta: jednostka sektora finansów publicznych Liczba beneficjentów ostatecznych przeciętnie na projekt 30 w tym kobiety 11 w tym mężczyźni 19 Planowana liczba mikroprzedsiębiorstw założonych w ramach realizowanych projektów przeciętnie na projekt 30 Typ beneficjenta: osoba prawna nie działająca dla zysku Liczba beneficjentów ostatecznych przeciętnie na projekt 35 w tym kobiety 15 w tym mężczyźni 21 Planowana liczba mikroprzedsiębiorstw założonych w ramach realizowanych projektów przeciętnie na projekt 20 Typ beneficjenta: szkoła wyższa Liczba beneficjentów ostatecznych przeciętnie na projekt 47 w tym kobiety 22 w tym mężczyźni 26 Planowana liczba mikroprzedsiębiorstw założonych w ramach realizowanych projektów przeciętnie na projekt 17 Źródło: Obliczenia własne Struktura wartości przeciętnych wskazuje na interesujące zależności w przełożeniu celów projektu na cele działania 2.5 ze względu na rodzaj działalności beneficjenta. 9 Mianowicie jednostki sektora finansów publicznych skoncentrowane są na celu, jakim jest założenie mikroprzedsiębiorstwa. Skutkuje to niskim naborem uczestników do szkoleń w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i potencjalnie może ograniczyć różnorodność zakładanych przedsiębiorstw. Każdy z beneficjentów, który został zakwalifikowany do projektu ma gwarancję założenia własnej działalności gospodarczej i uzyskania pomocy finansowej. W przypadku osób prawnych niedziałających dla zysku zauważalne jest zwiększenie się liczby osób przyjętych na szkolenia oraz zmniejszenie rezultatu projektu. Najsilniej różnica ta zauważalna jest w przypadku szkół wyższych, które wykorzystują środki Europejskiego Funduszu Społecznego na szkolenia z zakresu przedsiębiorczości. Okoliczność ta z jednej strony może przyczynić się do zwiększenia zróżnicowania zakładanych w ramach projektu przedsiębiorstw – uczestnicy szkoleń będą konkurować ze sobą o otrzymanie dotacji na najlepszy (najciekawszy?) pomysł na własną działalność gospodarczą, jednakże z drugiej strony może poskutkować trudnościami w naborze uczestników do szkoleń. Kolejną interesującą zależnością jest wzrost deklarowanego przeciętnego parytetu kobiet w stosunku do łącznej liczby uczestników szkoleń. W przypadku jednostek sektora finansów publicznych deklaruje się przeciętny udział kobiet w projekcie na poziomie 36%, osób prawnych niedziałających dla zysku - 42%, szkół wyższych − 46%. Zestawiając deklarowane przez wnioskodawców wartości ze wskaźnikami przyjętymi dla Działania 2.5 można zauważyć, że każda z grup beneficjentów przekroczyła wskaźniki skuteczności projektu oraz parytetu kobiet w ogólnej liczbie beneficjentów ostatecznych. Najsilniejsze przekroczenie wskaźnika skuteczności nastąpiło w przypadku projektów zgłaszanych przez jednostki sektora finansów publicznych – 100% wobec 16% wymaganych, z kolei najsilniejsze przekroczenie parytetu kobiet nastąpiło w przypadku projektów zgłaszanych przez szkoły wyższe – 46%, wobec 35% wymaganych. Analizę wartości projektu oraz wartości dofinansowania ze środków publicznych przedstawiono w Tabeli. Tabela 4. Wartość projektu i wartość dofinansowania ze względu na rodzaj beneficjenta Wszystkie projekty Wartość projektu Wartość dofinansowania średnia 686 667,20 średnia 560 906,15 mediana 700 449,81 mediana 540 147,90 ogółem 23 346 684,64 ogółem 19 070 808,98 skośność -0,28 skośność 0,00 Typ beneficjenta: jednostka sektora finansów publicznych Wartość projektu Wartość dofinansowania średnia 832 546,85 średnia 754 476,43 10 mediana 859 163,50 mediana 776 840,00 ogółem 9 990 562,18 ogółem 9 053 717,14 skośność -0,55 skośność -0,85 Typ beneficjenta: osoba prawna nie działająca dla zysku Wartość projektu Wartość dofinansowania średnia 620 281,66 średnia 465 211,24 mediana 659 691,80 mediana 494 768,85 ogółem 9 924 506,51 ogółem 7 443 379,88 skośność 0,17 skośność 0,17 Typ beneficjenta: szkoła wyższa Wartość projektu Wartość dofinansowania średnia 622 481,19 średnia 466 860,89 mediana 591 353,00 mediana 443 514,75 ogółem 3 112 405,95 ogółem 2 334 304,46 skośność 0,74 skośność 0,74 Źródło: Obliczenia własne Łączna wartość projektów przyjętych do realizacji wynosi 23 346 684,81 zł, projekty te otrzymały łączne dofinansowanie w wysokości 19 070 808,98zł. Średnia wielkość dofinansowania projektu wynosi 560 906,15zł. Na szczególną uwagę zwraca fakt niskiego poziomu współczynnika skośności zmiennej wielkość dofinansowania, co oznacza niewielkie zróżnicowanie wewnętrzne zbioru projektów. W ujęciu rodzajów beneficjentów największą wartość projektów odnotowano w przypadku wniosków składanych przez jednostki sektora finansów publicznych, należy jednakże podkreślić, że wartość projektu jest ściśle związana z zakładanymi rezultatami. Wspomniana wyżej wysokiej efektywności projektów składanych przez jednostki sektora finansów publicznych poskutkowała wysoką wartością dofinansowania. Quo vadis − czyli o wsparciu przedsiębiorczości w latach 2007–2013 Rozpoczynająca się perspektywa finansowa 2007–2013 stanowi drugą w historii Polski szansę na zwiększenie konkurencyjności gospodarki dzięki wsparciu pochodzącemu z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Efektywność wykorzystania środków z pierwszej szansy, tzn. perspektywy finansowej 2004–200613 jest bieżąco monitorowana a szczegółowe i aktualne informacje udostępniane są regularnie pod adresami właściwych instytucji zaangażowanych w proces wdrażania funduszy strukturalnych. 13 Wydatkowanie środków pochodzących z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej odbywa się na podstawie siedmioletnich perspektyw finansowych. Integracja Polski ze strukturami UE nastąpiła w drugiej połowie perspektywy finansowej 2000–2006, stąd wszystkie Programy Operacyjne dotyczą okresu 2004–2006. 11 W perspektywie finansowej 2004–2006 EFS wdrażany był poprzez: 1. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 2004–2006 (SPO RZL). 2. Priorytet II Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004– 2006 (ZPORR). Podobna struktura wdrażania została zachowana w opracowanym Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (PO KL), w którym wydzielone zostały Priorytety, których wdrażanie koordynowane będzie na poziomie ogólno krajowym oraz priorytety realizowane na poziomie regionalnym. W ramach PO KL wyodrębniono następujące priorytety. Tabela 5. Struktura priorytetów PO KL Wkład wspólnotowy (EUR) Priorytety wdrażane centralnie I. Zatrudnienie i integracja społeczna II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw III. Wysoka jakość systemu oświaty 430 260 954 571 453 918 1 237 800 828 Priorytety wdrażane regionalnie VII. Rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej VIII. Regionalne kadry gospodarki IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach X. Partnerstwo na rzecz rozwoju obszarów wiejskich Wkład wspólnotowy (EUR) 3 144 749 351 1 350 207 670 937 911 629 IV. Szkolnictwo wyższe i nauka 816 311 813 221 110 615 V. Dobre rządzenie 519 225 980 VI. Profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia ludności w wieku 89 856 202 produkcyjnym XI. Pomoc techniczna 388 287 040 OGÓŁEM PO KL: 9 707 176 000 Źródło: Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006 W ramach przedstawionej powyżej struktury Priorytetów swoistym następcą Działania 2.5 ZPORR będzie Działanie 7.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia wdrażane regionalnie i zakładające podobny zakres wsparcia do przedstawionego w opracowaniu Działania 2.5 ZPORR. 12 Podsumowanie Aktywne wsparcie przedsiębiorczości akademickiej wymaga stworzenia mechanizmu, który umożliwi osobie przedsiębiorczej, a więc zdecydowanej na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, uzyskanie wiedzy, przełamanie bariery mentalnej oraz otrzymanie wsparcia finansowego. Europejski Fundusz Społeczny, wdrażany w ramach Narodowego Planu Rozwoju stworzył taki mechanizm w postaci Działania 2.5 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006. Przedstawione powyżej analizy jasno wskazują jak szczególnie ważne jest to działanie dla instytucji, którym zależy na tworzeniu klimatu popierającego przedsiębiorczość akademicką. Kontynuacja takiego kierunku wsparcia w perspektywie finansowej 2007–2013 spowoduje z pewnością utworzenie szeregu instytucji zachęcających przedsiębiorczą młodzież akademicką do realizacji swoich marzeń odnośnie własnej działalności gospodarczej. Bibliografia R. Kasprzak, Finansowanie postaw przedsiębiorczych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – wdrażanie Działania 2.5 ZPORR „Promocja przedsiębiorczości” w województwie mazowieckim, Maszynopis powielony, Warszawa 2006. R. Kasprzak, Europejski Fundusz Społeczny − wybrane teoretyczne i praktyczne aspekty wdrażania w Polsce, [w:] J. Ostaszewski, M. Zalewski (red.), W stronę teorii i praktyki zarządzania, t. II, SGH, Warszawa 2006. Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006.Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004–2006, Dz.U. nr 166 z 2004 r. poz. 1745. Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004–2006. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2005. Abstract The paper aims at discussing co-financing tools which support academic entrepreneurship within the European Social Fund in years 2004−2006 and planned actions for years 20072013. The author presents results of research carried out in cooperation with the Marshal’s Office of the Mazowieckie Voivodeship. 13 Nota o Autorze Autor jest pracownikiem naukowym Szkoły Głównej Handlowej, zatrudnionym w Katedrze Poziomu Życia i Konsumpcji. Autor wielu publikacji z zakresu wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce. Zakres zainteresowań badawczych obejmuje problematykę wdrażania funduszy strukturalnych oraz ekonomicznych aspektów rozwoju kultury i przemysłów kultury. Doradca i certyfikowany trener z zakresu pozyskiwania środków pochodzących z funduszy strukturalnych UE oraz autor licznych wniosków o dofinansowanie projektów. Specjalizacja zawodowa to doradztwo i zarządzanie projektami finansowanymi ze środków publicznych. Absolwent studiów Master of Business Administration w Ecole Superieure de Commerce de Rennes (Francja). 14
