7. Dieny

BI
OT
H N O
E C
L
OG
CHEMIA
ORGANICZNA
IA
Układ sprzężony
ETYLEN – orbitale 
C C
ANTYWIĄŻĄCY
*
C C
WIĄŻĄCY

Energia
elektronu
C C
133 pm
133 pm
CH2
CH2
CH2
149 pm
CH
CH3
BUTA-1,3-DIEN – orbitale 
2p
2p
2p
H
H
C
2p

C H
C
H
H
C
H
C C C C
ANTYWIĄŻĄCY
 2*
C C C C
ANTYWIĄŻĄCY
 *1
C C C C
WIĄŻĄCY
2
C C C C
WIĄŻĄCY
1
C C C C
134 pm
CH2
148 pm
CH
CH
134 pm
CH2
Energia
elektronu
ENERGIA REZONANSU butadienu (na podstawie pomiaru ciepła reakcji uwodornienia –
energia uwodornienia butadienu jest o ok. 15 kJ/mol mniejsza niż podwojona energia uwodornienia
but-1-enu)
15 kJ/mol
ENERGIA
2
ENERGIA
REZONANSU
+ H2
+ H2
15 kJ / mol
o
H = -253,8
kJ / mol
+ H2
o
H = -239,1
kJ / mol
o
H = -126,9
kJ / mol
Energia uwodornienia
Porównanie energii alkinów i dienów
izolowanych, skumulowanych, sprzężonych
ENERGIA
penta-1,2-dien
+ H2
pent-1-yn
+ H2
pent-2-yn
+ H2
penta-1,4-dien
+ H2
o
H = -292,5
kJ / mol
o
H = -291,2
kJ / mol
o
H = -275,7
kJ / mol
trans-penta-1,3-dien
+ H2
o
H = -252,2
kJ / mol
Energia uwodornienia
o
H = -225,0
kJ / mol
Reakcje dienów sprzężonych
CH2
X2
CH
CH2
X
+
X
CH
CH
CH2
CH2
CH
HX
CH
CH
Addycja 1,4
CH2
H
+
X
CH
CH
H
CH
X
CH2
CH2
X
CH2
Addycja 1,2
CH2
X
CH
CH2
C
CH2
C
Reakcje dienowe
(reakcje Dielsa-Aldera, reakcje 1,4-cykloaddycji)
CH
C
CH
C
CH2
Mechanizm reakcji addycji HX:
H
X
X
+
X
Przykłady reakcji dienowych:
CN
CN
+
COOH
COOH
+
Cl
O
+
Cl
O
+
O
Cl
Niesymetryczne substraty
Dwa możliwe produkty
BI
OT
H N O
E C
L
OG
CHEMIA
ORGANICZNA
IA
Układ skumulowany
 sp
CH2
C

 sp
CH2

2
sp2
Płaszczyzny wiązań 
C
C
C
sp
Płaszczyzny wiązań 
H
C
C
H
C
H
H
sp
H
130 pm
C
C
H
C
H
H
CHIRALNOŚĆ pochodnych allenu
Przykłady pochodnych allenu NIE wykazujących własności CHIRALNOŚCI
A
H
A
H
C
C
C
H
B
A
C
C
H
płaszcz. symetrii
H
C
H
A
H
C
C
C
H
A
C
C
B
płaszcz. symetrii
A
H
C
H
B
C
C
C
H
A
A
C
C
B
C
H
płaszcz. symetrii
Przykłady pochodnych allenu wykazujących własność CHIRALNOŚCI
A
H
C
C
C
A
A
H
B
C
C
C
A
A
H
B
B
C
C
C
A
PŁASZCZYZNA LUSTRA
A
C
H
C
C
A
H
H
C
A
C
A
NIENAKŁADALNE ODBICIA LUSTRZANE
ENANCJOMERY
C
H