Spis treści

Spis treści
1. Mit agresji
7
Teorie mają wpływ na rzeczywistość
10
Freudowski „popęd agresji"
12
„Popęd nienawiści i niszczenia"
14
Agresja u Darwina: „instynkty społeczne"
zamiast „popędu agresji"
16
Konrad Lorenz i Tak zwane zło
19
Komu i do czego służy „popęd agresji"?
21
Eksperyment Milgrama: skutki błędnej interpretacji
24
Popęd agresji umarł - lecz agresja żyje
27
Nowe podejście do problemu agresji
28
2. Główne motywacje ludzkiego działania
31
Podstawowe potrzeby człowieka
32
Odkrycie układu motywacji
35
Agresja niesprowokowana „nie opłaca" się
37
Zaufanie i akceptacja społeczna jako „cel popędu"
39
403
http://d-nb.info/1081724633
Sprawiedliwość jako fundamentalna
motywacja człowieka
43
Czy to już „era powszechnego humanitaryzmu"?
45
Niesprawiedliwość - naruszenie granicy bólu
46
3. Granica bólu: o neurobiologicznej
strukturze przemocy
49
Koniec mitu agresji
50
O pojęciu agresji i przemocy
53
Metody neurobiologicznego badania agresji
55
Ból jako bodziec wyzwalający agresję
56
Skanowanie agresji
59
Jak działa „układ agresji" ludzkiego mózgu
61
Agresja w obronie innych i współczucie
66
Odrzucenie boli i wyzwala agresję
67
Agresja jako wspomaganie układu motywacyjnego
70
Agresja konstruktywna i destruktywna funkcja komunikacyjna agresji
72
„Zdrowa" agresja
74
Zasada granicy bólu
75
Ubóstwo a przemoc
77
Przemoc domowa
78
Znaczenie granicy bólu dla indywidualnej
gotowości do agresji
79
Wzorce przywiązania a gotowość do agresji
404
80
Mężczyźni: agresywna płeć?
83
Agresywność a testosteron - wzajemna zależność
88
Agresja w „niewłaściwym" miejscu i w „niewłaściwym"
czasie: zjawisko przeniesienia i odroczenia
Neurobiologiczna pamięć agresji
90
92
Agresja, której nikt nie rozumie:
po co nam „zaklinacze agresji"?
Przyczyny agresji dzieci i młodzieży
94
96
Dzieci uczą się przez naśladowanie: znaczenie środków
masowego przekazu
101
Szal zabijania w szkołach
103
Osobowość antyspołeczna i psychopatia
110
Formy patologicznego zachowania antyspołecznego:
agresja „zimna" i „gorąca"
111
Zmiany neurobiologiczne u osób z psychopatycznym
zaburzeniem osobowości
Nikt nie rodzi się psychopatą
116
117
Same geny nie wystarczą: czynnik dziedziczności
a przemoc
123
Znaczenie odżywiania
125
Alkohol a przemoc
129
Znaczenie wychowania
130
Po co nam agresja?
134
Agresja jako sygnał
136
405
4- Bieda, nierówność i przemoc:
społeczeństwa ludzkie na granicy bólu
138
Czynniki wpływające na nasilenie przemocy
w danym kraju
139
Wpływ nierówności ekonomicznej
na zdrowie i wykształcenie
142
Od jaskrawej nierówności do rozkładu społeczeństwa
143
Rola zaufania w przeciwdziałaniu agresji
145
Czynniki wpływające na zaufanie społeczne
147
Sprawiedliwość społeczna:
0 socjologicznej koncepcji uznania
149
5. W poszukiwaniu źródeł albo:
człowiek przed rewolucją
1 po rewolucji neolitycznej
153
Australopithecus: ogniwo między
człowiekiem a małpą
154
Nasi przodkowie: myśliwi czy zwierzyna łowna?
158
Demoniczne samce: ci źli mężczyźni
160
Biotop australopiteka
161
Homo rudolfensis: na scenę wkraczają
wytwórcy narzędzi
165
Warunki do polowania na większą skalę:
ogień i broń myśliwska
406
166
Ewolucyjna recepta ludzi na sukces: więź,
współpraca, inteligencja
168
Szympansy - agresywny gatunek?
169
Homo sapiens na scenie ewolucji
173
Jak żyli przedcywilizacyjni łowcy-zbieracze?
175
Nikt nie głoduje, jeśli nie głodują wszyscy
176
Łowcy i zbieracze na celowniku neuroekonomistów
178
Rodzicielka cywilizacji: „Żyzny Półksiężyc"
181
Exodus albo koniec Żyznego Półksiężyca
186
Koniec egalitarnego życia
187
Niedobór zasobów, powstanie własności,
pojawienie się zasady opłacalności
189
O czym mówią nam bliskowschodnie mity o raju?
190
Dwie strony procesu cywilizacyjnego
194
Przemoc jako skutek procesu cywilizacyjnego
198
6. Hamowanie dynamiki agresji: powstanie
systemów moralnych, religii i prawa
Badanie moralności
201
202
Empatia jako „kamień węgielny" moralności
(Karol Darwin)
203
O celu moralności
204
Neurobiologia moralności: reakcja intuicyjna
i ocena intelektualna
205
407
Wolna wola - czy ludzie są moralnie odpowiedzialni
za swoje czyny
207
Gdy nie jest możliwa „właściwa" decyzja:
dylematy moralne
210
Utrata niewinności moralnej
214
Stresory cywilizacyjne a instynkty społeczne
217
Szczególny system moralny: religia
219
Wierzący i bezbożnicy w laboratorium psychologa
220
Religia jako „system łączący"
221
Moralność: druga strona medalu
222
Moralne przyzwolenie dla świętoszków
223
Świętoszek w laboratorium psychologa
225
Skrucha czyni człowieka „dobrym"
228
„My" i „oni": systemy moralne
jako przyczyna przemocy
Grupa własna - grupa obca
231
233
Kryzys w łonie grupy własnej i jego rozwiązanie:
wyznaczenie grupy obcej
235
7. O konieczności ograniczenia
przemocy i agresji
237
O istocie agresji
238
Agresja codzienna
241
Perspektywa polityczna
245
Perspektywa międzynarodowa
248
408
„Rewolucja neolityczna na skalę globalną"?
249
Podziękowanie
252
Przypisy
253
Bibliografia
328
Indeks
380