ZRABOWANE – ODZYSKANE. DOBRA KULTURY – PRZYPADEK

12.11.2014-14.11.2014
ZRABOWANE – ODZYSKANE. DOBRA KULTURY –
PRZYPADEK POLSKI
12–14 listopada 2014
Międzynarodowa konferencja ekspercka, zorganizowana przez Ministerstwo Kultury i
Dziedzictwa Narodowego oraz Międzynarodowe Centrum Kultury, poświęcona była
problematyce restytucji dzieł sztuki w Polsce w kontekście europejskim.
Tragedia drugiej wojny światowej doprowadziła do przemieszczenia wielkiej liczby dóbr
kultury. Powojenne uwarunkowania polityczne uniemożliwiły w Polsce otwartą dyskusję o
grabieży zabytków zarówno przez Trzecią Rzeszę, jak i Związek Sowiecki. Po przełomie
politycznym 1989 roku sprawy te ponownie stały się aktualne.
Głównym celem konferencji było zaprezentowanie polskich doświadczeń restytucyjnych na
tle polityki i prawodawstwa innych państw. Istotna jest również popularyzacja wiedzy o
utraconym dziedzictwie kulturowym i podniesienie świadomości na temat skali polskich strat
wojennych.
W ramach konferencji zaplanowano trzy panele tematyczne. W pierwszym, poświęconym
stratom wojennym Polski, zaproszeni prelegenci przedstawili zagadnienia związane z
grabieżą dzieł sztuki na terenach Polski dokonaną przez nazistów i Armię Czerwoną. Eksperci
reforwali kwestię losów dóbr kultury na Ziemiach Wschodnich, omówili straty prywatnych
kolekcjonerów na przykładzie mieszkańców Warszawy, jak również straty Żydów polskich,
tak istotne z punktu widzenia utraconej wielokulturowości przedwojennej Rzeczypospolitej.
W drugim panelu, poświęconym dokumentowaniu strat wojennych oraz badaniom
proweniencyjnym, specjaliści z Europy i Stanów Zjednoczonych podzielili się swoimi
doświadczeniami w tym zakresie.
Zamykający konferencję panel został poświęcony procesowi restytucji. Wyjaśniano szerokie
aspekty prawne restytucji. Równocześnie eksperci podjęli próbę zdefiniowania głównych
wyzwań i problemów restytucji w Polsce i za granicą.
Uczestnicy konferencji mieli możliwość wzięcia udziału w warsztatach proweniencyjnych
oraz sesji terenowej na Zamku Królewskim na Wawelu. Podczas zwiedzania odbyła się
prezentacja obrazu Schody Pałacowe Francesco Guardiego. Dzieło to zostało odzyskane przez
Rząd polski z Niemiec w kwietniu 2014 r. i sprowadzone do Krakowa z Muzeum
Narodowego w Warszawie specjalnie na tę okoliczność.
Współorganizatorem ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego był Wydział
Strat Wojennych.