czytaj dalej
Transkrypt
czytaj dalej
Globalne perspektywy ekonomiczne LIPIEC 2012 R. Perspektywy wg zespołu Franklin Templeton ds. instrumentów o stałym dochodzie • KOREKTA W USA PRZYSŁANIA ZMIANY NA PLUS • ZMAGANIA ZE SPADKIEM TEMPA GLOBALNEGO WZROSTU • PROGNOZY DLA EUROPY KOREKTA W USA PRZYSŁANIA ZMIANY NA PLUS Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston Michael Hasenstab John Beck Niektóre z ostatnio opublikowanych danych, na czele z mizernym tempem wzrostu zatrudnienia w drugim kwartale, sugerują, że globalne spowolnienie ma wpływ także na sytuację w USA. Poza rynkiem pracy, inne segmenty amerykańskiej gospodarki także są osłabione. Pomimo spadków cen gazu, słaba dynamika zatrudnienia i niewielki wzrost zarobków przełożyły się w maju na stagnację w obszarze wydatków konsumenckich, a prognozy zysków spółek za drugi kwartał zostały skorygowane ostro w dół. Obok małej liczby nowych miejsc pracy, innym źródłem powszechnych obaw jest sytuacja w sektorze produkcji, który dotychczas był jednym z najbardziej prężnych obszarów gospodarki USA. Wyniki badań instytutu ISM dotyczące amerykańskiego przemysłu sygnalizują znaczący spadek dynamiki; indeks ISM spadł z 53,5 w maju do 49,7 w czerwcu. Był to najniższy poziom od czasu recesji, która zakończyła się w połowie 2009 r. i pierwszy od tamtej pory spadek indeksu poniżej poziomu 50, który stanowi granicę pomiędzy ekspansją a spowolnieniem. Jeszcze więcej powodów do niepokoju daje liczba nowych zamówień, która jest uważana za wskaźnik wyprzedzający koniunkturę. Pod wpływem ostatnich oznak spadku dynamiki gospodarki USA, niektórzy analitycy obniżyli swe prognozy wzrostu produktu krajowego brutto (PKB). Na początku lipca, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) obniżył swą prognozę wzrostu gospodarczego USA na 2012 r. z kwietniowego poziomu 2,1% do 2,0%, dodając jednocześnie, że nawet ten niższy poziom jest zagrożony przez ryzyka krajowe i zagraniczne, takie jak zbliżający się „klif budżetowy” (połączenie drastycznych cięć wydatków i wzrostu opodatkowania z końcem bieżącego roku) czy też eskalacja kryzysu zadłużenia budżetowego w strefie euro. Prognozy MFW dla gospodarki USA są bardziej ponure niż te formułowane przez Rezerwę Federalną, choć Fed także skorygował w dół swe szacunki amerykańskiego wzrostu w perspektywie najbliższych dwóch lat. W kwietniu, prognozy Fedu na 2012 r. zakładały wzrost PKB rzędu 2,4% – 2,9%, ale w połowie czerwca zostały obniżone do 1,9% - FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS 2,4%. Rezerwa Federalna spodziewa się lekkiego przyspieszenia tempa wzrostu w 2013 r., jednak prognozy na następny rok także zostały skorygowane w dół. Ponadto, Fed podniósł swą prognozę dla stopy bezrobocia. Tak pesymistyczne perspektywy skłoniły Fed do przedłużenia „Operacji Twist” (która miała planowo zakończyć się w czerwcu) do końca bieżącego roku, co oznacza, że Rezerwa Federalna nadal będzie wykorzystywać przychody z zamykania pozycji obligacji krótkoterminowych do zakupu papierów długoterminowych. W połączeniu ze zobowiązaniem Fedu do utrzymania krótkoterminowych stóp procentowych na skrajnie niskim poziomie „co najmniej do końca 2014 r.”, ta inicjatywa powinna nadal zapewniać gospodarce odpowiednią płynność. Co więcej, Rezerwa Federalna obniżyła swe prognozy wskaźnika inflacji, co potencjalnie może przygotować grunt pod kolejną interwencję Fedu w razie dalszego pogarszania się warunków ekonomicznych. Niemniej jednak, podczas gdy cały świat koncentruje się na kryzysie eurolandu czy spowolnieniu w Chinach, atuty USA w takich obszarach, jak energetyka, nieruchomości czy kondycja przedsiębiorstw stają się wyraźniejsze. Kwiecień przyniósł nadspodziewanie wysokie wzrosty cen domów w USA, co potwierdza odbicie w sektorze nieruchomości mieszkaniowych. Opublikowany pod koniec czerwca indeks Case-Schiller odzwierciedlający ceny domów i mieszkań w 20 największych amerykańskich metropoliach zanotował w kwietniu trzeci z rzędu miesiąc wzrostu skorygowanego o czynniki sezonowe. Inną oznaką coraz bardziej dynamicznego ożywienia na rynku nieruchomości mieszkaniowych w USA jest majowy wzrost sprzedaży domów do poziomu najwyższego od dwóch lat. Sprzedaż domów na rynku wtórnym w USA wzrosła od początku roku do maja o 9,6%, a mediana cen poszła w górę o 7,9%. Wydatki na budownictwo także notują stabilny i nadspodziewanie szybki wzrost. Dostrzegamy sygnały świadczące o odbijaniu się amerykańskiego rynku nieruchomości od dna, dzięki czemu mógłby on wreszcie przestać być obciążeniem dla gospodarki. Ponadto, choć ostatnie notowania indeksu ISM mogą rozczarowywać, z sektora produkcji płyną także dobre wieści. Odważniejsze plany wydatków inwestycyjnych spółek w USA (które zwykle sygnalizują większą wiarę w gospodarkę) przełożyły się na wzrost wskaźnika zamówień na dobra trwałe w maju, po dwóch miesiącach spadków. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 1 Globalne perspektywy ekonomiczne Styczeń 2006 r. – maj 2012 r. 45 30 15 0 -15 -30 31/01/06 01/09/07 01/04/09 31/10/10 31/05/12 Źródło: NAR (National Association of Realtors), czerwiec 2012 r. Aktualną sytuację w USA postrzegamy jako lekką korektę, podobną do tej, z jaką mieliśmy do czynienia w połowie 2011 r.; niemniej jednak, dostrzegamy także pewne różnice w porównaniu z sytuacją z roku ubiegłego. Wskaźnik inflacji zasadniczej poszedł znacząco w dół, w dużej mierze dzięki spadkom kosztów energii i cen niektórych produktów spożywczych. Niższe ceny energii (niektórzy uważają, że ceny w USA nie były równie niskie od połowy lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku) są korzystne zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla gospodarstw domowych. Sądzimy, że amerykański system bankowy ma względnie dobrą kondycję w porównaniu ze swym europejskim odpowiednikiem. Czerwcowe obniżenie ratingów kilkunastu międzynarodowych banków przez agencję Moody’s nie zrobiło większego wrażenia na rynkach finansowych; kursy akcji pięciu największych amerykańskich banków (których ratingi także zostały zredukowane) poszły ostro w górę, a spready ich obligacji znacząco się zawężyły. Banki z USA są generalnie dobrze dokapitalizowane i mają dziś więcej gotówki niż w okresie kryzysu finansowego w latach 2008 – 2009, dzięki czemu stanowią solidne wsparcie dla gospodarki. Co więcej, choć jeszcze rok temu banki centralne w wielu częściach świata, a w szczególności na rynkach wschodzących, nadal zaostrzały politykę pieniężną, w ostatnim czasie niektóre kraje zaczęły już rozluźniać swą politykę. Ponadto, pomimo rozczarowujących wskaźników zatrudnienia poza rolnictwem na przestrzeni ostatnich miesięcy, sytuacja na rynku pracy w USA wygląda dziś i tak lepiej niż w roku ubiegłym, a gospodarstwa domowe także mają lepszą kondycję finansową. Do końca czerwca, liczba miejsc pracy w sektorze prywatnym rosła przez 28 miesięcy z rzędu, a – pomimo powszechnego załamywania rąk nad mizernym tempem wzrostu zatrudnienia – stopa bezrobocia utrzymywała się w tym roku na względnie stabilnym poziomie 8,1% - 8,3%. Spadki stóp procentowych na świecie, osłabienie napięć w strefie euro oraz szanse, że spadek presji inflacyjnej ułatwi Fedowi dalsze rozluźnianie polityki pieniężnej w USA, mogą pomóc gospodarce amerykańskiej utrzymać tempo rozwoju w najbliższych miesiącach lub przynajmniej ograniczyć zmienność rynkową wywoływaną czynnikami zewnętrznymi. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS ZMAGANIA ZE SPADKIEM TEMPA GLOBALNEGO WZROSTU 5 lipca, kilka banków centralnych zdecydowało się rozluźnić politykę pieniężną. Ludowy Bank Chin zredukował swą referencyjną stopę kredytową do 6%, Europejski Bank Centralny (EBC) obciął swą główną stopę procentową do rekordowo niskiego poziomu 0,75%, Bank of England, którego bazowa stopa procentowa już wcześniej była rekordowo niska (0,50%), zapowiedział nową rundę programu skupu obligacji rządowych, a bank centralny Danii zdecydował się pobierać od banków opłaty za przywilej lokowania gotówki, redukując swą stopę depozytową do poziomu –0,20%. Kroki te nie były częścią skoordynowanych działań banków centralnych z całego świata, a każdy z nich odzwierciedlał inne podejście do rozluźniania polityki pieniężnej, jednak w każdym przypadku były to reakcje na globalne spowolnienie gospodarcze i problemy rynków kredytowych. Poza kryzysem strefy euro, na całym świecie notowane są spadki tempa rozwoju gospodarczego; gospodarka USA rośnie w bardzo słabym tempie, spada dynamika wszystkich rynków BRIC (Brazylii, Rosji, Indii i Chin), pogarszają się warunki ekonomiczne w Wielkiej Brytanii, a Japonia ma poważne problemy długoterminowe, dodatkowo intensyfikowane przez aprecjację jena. Spadek popytu widoczny jest w stagnacji globalnej wymiany handlowej oraz kurczeniu się rynku kredytów. W rezultacie, zarówno MFW, jak i Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) obniżyły swe prognozy globalnego wzrostu na ten rok. Wykres 2: Prognozowany wzrost gospodarczy (procentowy wzrost PKB w ujęciu rocznym) 10 8 5,7 6,0 6 (%) Wykres 1: Sprzedaż domów jednorodzinnych na rynku wtórnym w USA Zmiana rok do roku (%) 4 2 0 -0,3 0,9 2,0 1,7 1,4 2,0 2,0 2,3 3,5 6,9 7,3 8,2 8,8 4,1 -2 Strefa euro Japonia Progn.: 2012 r. Kraje rozwinięte USA Progn.: 2013 r. Świat Kraje rozwijające się Indie Chiny Źródło: © 2012 Międzynarodowy Fundusz Walutowy; „World Economic Outlook Update”, lipiec 2012 r. Wszelkie prawa zastrzeżone. Realizacja jakichkolwiek prognoz lub szacunków nie jest w żaden sposób gwarantowana. Biorąc pod uwagę działania w obszarze polityki budżetowej i pieniężnej podejmowane przez rządy w krajach rozwiniętych, a ostatnio także na rynkach wschodzących, taki stan rzeczy uważamy za rozczarowujący. Jeżeli chodzi o kraje rozwinięte, władze zostały zmuszone do działania przez banki bezskutecznie starające się redukować bilanse i obniżać lewarowanie od czasu kryzysu finansowego w 2007 r. Podjęte kroki miały na celu zagwarantowanie, że delewarowanie (któremu towarzyszyło także delewarowanie przedsiębiorstw i gospodarstw domowych) będzie przebiegać w sposób uporządkowany. Poprzez wdrażaną politykę, władze zdołały zapobiec Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 2 Globalne perspektywy ekonomiczne szybkiemu załamaniu gospodarczemu, jakie miało miejsce w Azji u progu kryzysu w 1998 r. Nieustanne interwencje władz krajów rozwiniętych złagodziły ból związany z redukcją nadmiernego zadłużenia, ale jednocześnie są po części odpowiedzialne za mozolne tempo rozwoju tych gospodarek. W 1998 r., azjatyccy politycy, ponaglani przez wierzycieli z całego świata, zdecydowali się na szybkie, ale bardzo bolesne „oczyszczenie rynku”. W rezultacie, sektory publiczne i prywatne w tych krajach mają dziś lepszą kondycję finansową niż ich odpowiedniki w krajach zachodnich. Na wielu rynkach wschodzących cały czas trwa delewarowanie, a coraz większa część zadłużenia zaciągana jest na rynkach lokalnych. Uważamy, że kraje te mają generalnie większą zdolność do elastycznego dostosowywania swej polityki do bieżących warunków ekonomicznych. Kraje azjatyckie odczuwają wprawdzie wpływ słabej dynamiki w USA oraz recesji w strefie euro, jednak pojawiają się tam także pewne sygnały dające powody do optymizmu. Choć ceny żywności należy, według nas, uważnie obserwować, mocny kurs dolara amerykańskiego oraz spadki cen niektórych surowców (w tym ropy) obniżyły inflację importowaną, co oznacza, że banki centralne w Azji i innych częściach świata mają dziś większe pole manewru w obszarze rozluźniania polityki pieniężnej. Wartość indeksu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) w Chinach wykazała wzrost cen w ujęciu rok do roku o 3% w maju i 2,2% w czerwcu, czyli znacznie niższy niż docelowy poziom 4%. Inflacja spada także w Rosji i Brazylii. Jedynym krajem z grupy BRIC, w którym inflacja nadal stanowi pewien problem, są Indie, częściowo w efekcie gwałtownego spadku wartości rupii na początku tego roku. Względnie wysoki wskaźnik inflacji powstrzymuje indyjski bank centralny przed obniżeniem stóp procentowych, by wesprzeć słabnący wzrost gospodarczy. Wykres 3: Wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w Chinach (%) Czerwiec 2011 r. – czerwiec 2012 r. 7 6 5 4 (%) 3 2 1 0 -1 cze- lip- sie- wrz- paź- lis- gru- sty- lut- mar- kwi- maj- cze11 11 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 12 Rok do roku 6,40 6,50 6,20 6,10 5,50 4,20 4,10 4,50 3,20 3,60 3,40 3,00 2,20 M-c do m-ca 0,30 0,50 0,30 0,50 0,10 -0,2 0,30 1,50 -0,1 0,20 -0,1 -0,3 -0,6 Źródło: Chińska sieć informacji statystycznych oraz strona internetowa www.stats.gov.cn, lipiec 2012 r. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Co więcej, spadek tempa wzrostu gospodarczego w Chinach przysłania pewne ważne reformy wprowadzane w tym kraju. Oprócz obniżenia kosztów zaciągania zadłużenia w czerwcu i na początku lipca, Pekin uruchomił cały szereg nowych inicjatyw, a skutkiem wielu z nich jest zwiększenie oddziaływania sił rynkowych na gospodarkę, nadal zdominowaną przez państwo. Działania te obejmują inwestycje w infrastrukturę na mniejszą skalę, reformy finansowe zwiększające elastyczność kursu yuana, przyznanie bankom większej swobody w ustalaniu oprocentowania swych produktów, szersze otwarcie drzwi dla kapitału zagranicznego oraz przygotowanie się do umożliwienia firmom prywatnym inwestowania w kluczowe sektory, takie jak bankowość. Chińska gospodarka jest pod pewną presją; tempo wzrostu spadło w pierwszym kwartale 2012 r. do najniższego poziomu od ponad trzech lat w rezultacie działań Pekinu mających na celu uspokojenie boomu na rynku nieruchomości, a także pod wpływem kryzysu zadłużenia w strefie euro oraz słabego tempa odbicia w USA. Niemniej jednak, w wyniku stymulacji budżetowej oraz sprzyjającej polityki pieniężnej, chińska gospodarka może zacząć ponownie przyspieszać, po maksymalnym zwolnieniu w drugim kwartale. Uważamy, że w dłuższej perspektywie, wdrażane reformy powinny przynieść zmiany strukturalne, które z czasem pozwolą tej drugiej pod względem wielkości gospodarce na świecie oprzeć się w większym stopniu na krajowym popycie. PROGNOZY DLA EUROPY Rentowność hiszpańskich obligacji ponownie poszła w górę na początku lipca, a oprocentowanie 10-letnich papierów rządowych chwilami sięgało poziomu 7%, sygnalizując, że dobra reakcja rynków na efekty szczytu Unii Europejskiej, który odbył się pod koniec czerwca, była chwilowa. Podczas szczytu uzgodniono, że europejskie fundusze ratunkowe można będzie przeznaczyć na bezpośrednią rekapitalizację hiszpańskich i irlandzkich banków oraz skup włoskich obligacji rządowych. My także dobrze oceniliśmy to porozumienie, ponieważ zapowiadało ono zerwanie niebezpiecznego powiązania pomiędzy sektorem bankowym a zadłużeniem budżetowym, a także mogłoby dać podwaliny pod wspólne regulacje, przynajmniej te dotyczące największych europejskich banków. Rynki doceniły także fakt, że w przypadku „bailoutu” banku lub emitenta rządowego, europejscy wierzyciele nie korzystaliby ze statusu wierzycieli uprzywilejowanych. Diabeł tkwi jednak w szczegółach, a tutaj tych szczegółów zabrakło. Zbyt ogólne porozumienie wypracowane w Brukseli, duże prawdopodobieństwo, że wdrożenie ważnych elementów tego porozumienia będzie bardzo czasochłonne (a ponadto może zostać zablokowane przez kraje północnoeuropejskie), a także brak zgody na przejęcie wspólnej odpowiedzialności za przynajmniej część długów krajów strefy euro to czynniki, które tłumaczą dlaczego optymizm rynków szybko ustąpił pola sceptycyzmowi. W przypadku Hiszpanii ten sceptycyzm wydaje się mieć uzasadnienie. Europejski Mechanizm Stabilizacyjny wprawdzie jest przygotowany na bezpośrednie pompowanie pieniędzy do hiszpańskiego sektora bankowego, zdejmując ciężar koniecznej rekapitalizacji z barków hiszpańskiego rządu, jednak będzie to możliwe dopiero po utworzeniu mechanizmu wspólnych regulacji europejskiego sektora bankowego. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 3 Globalne perspektywy ekonomiczne Przed spełnieniem tego warunku wiele może się jeszcze wydarzyć, ponieważ proces ten może potrwać co najmniej kilka miesięcy. Ponadto, korzyści płynące ze zgody na wykorzystywanie europejskich funduszy pomocowych do bezpośredniego inwestowania w obligacje skarbowe mogą być w dużej mierze pozorne, szczególnie, jeżeli środki dostępne w ramach tych funduszy nie zostaną znacząco zwiększone z obecnego poziomu 500 mld euro, który czysto hipotetycznie powinien wystarczyć na potrzeby Hiszpanii i Włoch. Podczas gdy europejscy liderzy nadal negocjują szczegóły brukselskiego porozumienia, rynki widzą wyraźnie, że pogrążone w kryzysie kraje ciągle są pozostawione same sobie ze swym nadmiernym zadłużeniem, chwiejącymi się sektorami bankowymi i bardzo niską konkurencyjnością. Wykres 4: Rentowność 10-letnich obligacji rządowych w Europie Rentowność 10-letnich obligacji rządowych Lipiec 2011 r. – maj 2012 r. 7 (%) 6 5 4 lip 11 wrz 11 Hiszpania lis 11 sty 12 mar 12 maj 12 Włochy Źródło: Bloomberg, lipiec 2012 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. Pomimo licznych wyzwań, uważamy, że czerwcowy szczyt UE w Brukseli można przynajmniej uznać za pierwszy krok w kierunku rozwiązania głębokich problemów trapiących „euroland” oraz ostateczne zerwanie z popularną dotychczas wśród klasy politycznej koncepcją, że nie ma problemów, których nie dałoby się rozwiązać poprzez cięcia budżetowe. Europejscy przywódcy zaczęli także szybciej reagować na zmiany warunków rynkowych. Już 10 dni po brukselskim szczycie ogłoszono, że ze 100 mld euro, które prawdopodobnie zostaną przeznaczone dla hiszpańskich banków, pierwsze 30 mld euro będzie dostępne już pod koniec lipca, a termin wykonania przez Hiszpanię założeń dotyczących redukcji deficytu budżetowego zostanie przesunięty o rok. Porozumienie wypracowane podczas szczytu powinno zostać uzupełnione o brakujące szczegóły w ciągu najbliższych miesięcy. Mamy nadzieję, że Hiszpania, Włochy i inne kraje znajdujące się w podobnym położeniu będą w stanie wytrzymać nieuchronne kłopoty, jakich z pewnością należy się spodziewać w międzyczasie. Podzielając stanowisko EBC, który w ostatnim roku skupił potężne ilości obligacji rządowych i mógłby ponownie zdecydować się na taką interwencję, my także liczymy na to, że europejscy przywódcy polityczni nadal będą odpowiednio reagować na zmiany sytuacji. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Można przynajmniej wskazać jeden kraj, który był ewidentnym zwycięzcą brukselskiego szczytu – to Irlandia. Ta gospodarka jest niewątpliwie najbardziej cierpliwym pacjentem na europejskim „oddziale rehabilitacyjnym”. Dzięki dość młodej populacji, która prawie bez sprzeciwu zaakceptowała dewaluację wewnętrzną na ogromną skalę, Irlandia jest dziś znacznie bliżej powrotu do zdrowia niż względnie słabsze gospodarki na kontynencie. Rezultaty to boom eksportu, czerwcowy wzrost indeksu PMI do najwyższego poziomu od 14 miesięcy, odbicie rynku nieruchomości od dna oraz realizacja przez rząd surowych warunków dotyczących redukcji deficytu budżetowego. Irlandczycy jako jedyni w Europie mieli możliwość wypowiedzenia się na temat europejskiego „paktu fiskalnego” w powszechnym referendum. Mając niewiele do stracenia, obywatele Irlandii głosowali za paktem, dzięki czemu irlandzcy negocjatorzy uczestniczący w szczycie w Brukseli byli w stanie wymusić specjalną obietnicę, że „eurogrupa oceni sytuację w irlandzkim sektorze finansowym pod kątem dalszego doskonalenia skutecznego programu naprawczego”, zgodnie z końcowym komunikatem podsumowującym szczyt. W październiku mają być ogłoszone szczegółowe informacje na temat sposobu, w jaki przynajmniej część z 64 mld euro wpompowanych przez irlandzki rząd do krajowego systemu bankowego mogłaby zostać pokryta przez Europę, co znacząco poprawiłoby profil zadłużenia budżetowego Irlandii. Konkluzje brukselskiego szczytu wywołały potężny spadek kosztów obsługi zadłużenia Irlandii, a rentowność irlandzkich obligacji spadła pod koniec lipca do poziomu niższego niż oprocentowanie hiszpańskich papierów rządowych. Jak pokazała udana aukcja trzymiesięcznych irlandzkich papierów dłużnych przeprowadzona 5 lipca, rynki mają apetyt na irlandzkie obligacje, co wielu postrzega jako pierwszy sygnał powrotu Irlandii na rynki kapitałowe po przymusowym skorzystaniu z międzynarodowej pomocy finansowej pod koniec 2010 r. Pomimo wysokich kosztów częściowego odbicia (takich jak duże bezrobocie, emigracja i obniżenie standardów życia), Irlandia może być pokazywana jako przykład skuteczności wdrażania programów naprawczych na surowych warunkach dyktowanych przez Brukselę. Idąc dalej tym tokiem myślenia, można wręcz stwierdzić, że potężny kryzys może czasem przynieść korzystne konsekwencje. Załamanie, do jakiego doszło w Irlandii w listopadzie 2010 r., doprowadziło do potężnych zmian w całej krajowej gospodarce, takich jak redukcja płac czy zmniejszenie przerośniętych sektorów budownictwa czy bankowości. Gdyby nie zagrożenie kryzysem podobnym do irlandzkiego, możliwe, że nigdy nie zdecydowano by się na tak potrzebne reformy, jakie realizowane są obecnie w Hiszpanii i we Włoszech. Konsekwentna poprawa kondycji finansowej Irlandii, podobnie jak innych zmagających się z problemami gospodarek europejskich, ostatecznie zależy jednak od wzrostu gospodarczego. Tutaj wiadomości nie są najlepsze: stopa bezrobocia w strefie euro sięgnęła w maju rekordowo wysokiego poziomu 11,8%, indeks PMI dla tego regionu wyniósł w czerwcu 45,1 (czyli był znacznie poniżej poziomu 50, który stanowi granicę pomiędzy ożywieniem a spowolnieniem), a czerwiec przyniósł także spadek akcji kredytowej w sektorze Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 4 Globalne perspektywy ekonomiczne prywatnym. Wskaźniki nastrojów przedsiębiorców sugerują, że spowolnienie w strefie euro dotarło także do głównej lokomotywy tego regionu, czyli do Niemiec, a z kolei Stowarzyszenie Włoskich Pracodawców prognozuje ujemny wzrost gospodarczy we Włoszech zarówno w tym, jak i w kolejnym roku. By przeciwdziałać temu osłabieniu, EBC zredukował 6 lipca swą bazową stopę procentową o 25 punktów bazowych oraz obciął oprocentowanie depozytów overnight do zerowego poziomu, by zniechęcić banki do gromadzenia pieniędzy i skłonić je do udzielania kredytów. W rezultacie, nominalna stopa refinansowa EBC spadła do poziomu 0,75%. Stopa rzeczywista (po uwzględnieniu inflacji) spadła tym samym do poziomu ujemnego, pozostawiając bankowi centralnemu niewielkie pole manewru w obszarze konwencjonalnej polityki pieniężnej. Inne europejskie banki centralne są bardziej radykalne w swych działaniach. 5 lipca, Bank of England wpompował 50 mld funtów do stojącej w miejscu brytyjskiej gospodarki. Był to już trzeci raz na przestrzeni niecałych czterech lat, kiedy to bank zdecydował się na skup aktywów (głównie obligacji rządowych) w ramach procesu zwanego „quantitative easing”. Po tej operacji, łączna wartość środków pieniężnych, jakimi Bank of England zasilił brytyjską gospodarkę od 2008 r. sięgnęła 375 mld funtów. Duński bank centralny także poszedł o krok dalej niż EBC, wprowadzając roczną opłatę za depozyty wynoszącą 0,20%; oznacza to dodatkowe koszty dla banków, które zdecydują się utrzymywać kapitał w banku centralnym zamiast pożyczać go kredytobiorcom. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Czy EBC może pójść drogą wytyczoną przez Brytyjczyków lub Duńczyków? Nawet gdyby tak się stało, mamy wątpliwości, czy miałoby to jakiekolwiek wymierne efekty. Pod koniec 2011 r. i na początku 2012 r., EBC udostępnił europejskim bankom 1 bln euro w formie tanich trzyletnich pożyczek, a jednak akcja kredytowa w czerwcu nadal spadała (wg danych Eurostat). Coraz wyraźniejsze oznaki osłabienia ekonomicznego, dodatkowo pogłębianego przez cięcia budżetowe, każą spodziewać się nadal słabego popytu na kredyty, co przyznał sam szef EBC, Mario Draghi. Z kolei wyjątkowo surowe wymogi kapitałowe w sektorze bankowym osłabiają apetyty na ryzyko wśród europejskich banków. Draghi jest jednak jednocześnie święcie przekonany, że sytuacja na rynkach finansowych nie jest tak fatalna, jak w czasie upadku Lehman Brothers, a większość analityków niezmiennie spodziewa się stopniowej rekonwalescencji europejskiej gospodarki trwającej do końca bieżącego roku. Wygląda na to, że jedynym skutecznym lekarstwem na ekonomiczne dolegliwości Europy jest czas, którego takie kraje, jak Hiszpania, Włochy czy Francja potrzebują na odzyskanie dawnej konkurencyjności. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 5 Globalne perspektywy ekonomiczne REALNY PKB W STREFIE EURO, ROK DO ROKU (%) DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)1 PKB, rok do roku (%) Konsumpcja indywidualna, rok do roku (%) 2KW11 3KW11 4KW11 1KW12 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 1.7 0.2 1.2 Nakłady brutto na środki trwałe, rok do roku (%) 1.3 0.2 0.8 0.7 -0.7 0.7 0.0 -0.7 -2.6 DANE EKONOMICZNE1 Sprzedaż detaliczna, rok do roku (%) Wskaźnik bezrobocia (%) Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) INFLACJA I PRESJA NA WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji1 -2.0 10.8 -1.6 LUTY12 0.0 11.0 -1.5 -3.4 11.0 -2.4 -1.7 11.1 — MARZ12 KWIE12 MAJ12 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) 2.7 2.7 2.6 2.4 CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku(%) 1.5 1.6 1.6 1.6 MARZ12 KWIE12 MAJ12 CZER12 1.00 1.79 1.00 1.66 1.00 1.20 1.00 1.58 STYC12 LUTY12 MARZ12 KWIE12 2KW11 3KW11 4KW11 1KW12 4KW11 1KW12 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2012 Eurostat, dane na marzec 2012. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) RYNKI FINANSOWE DJ Euro Stoxx 50 Price Index EUR, cena/zysk za 4 ostatnie Kwartały 2 Stopa refinansowania ECB (%)3 10-Year Yield—German Bunds (%)2 BILANS PŁATNICZY1 BILANS HANDLOWY w mld euro Saldo obrotów bieżących % PKB 19.07 -8.69 -0.8 19.19 1.96 0.1 17.57 7.49 1.4 18.80 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2012 Eurostat, dane na maj 2012. ZEWNĘTRZNY BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 5.18 -0.3 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII WYNIK KOŃCOWY PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB)4 PKB, Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Konsumpcja indywidualna, Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Nakłady brutto na środki trwałe, Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym (%) DANE EKONOMICZNE 2KW11 3KW11 -1.7 6.2 3.8 3.8 0.6 22.3 -8.2 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 3KW11 4KW11 1KW12 2KW12 4.5 1.5 1.6 Wskaźnik popytu na usługi, rok do roku (%)6 Kwartalny indeks Tankan8 INFLACJA WSKAŹNIKI INFLACJI5 4.7 0.6 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%)6 Wzrost zysków spółek (%)7 0.1 -1.0 Wskaźnik bezrobocia (%)5 DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁEK 7.8 -8.5 2 4.5 14.2 5.5 -10.3 -4 4.6 12.9 4.1 9.3 -4 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2012 Eurostat, dane na marzec 2012. REALNY PKB W JAPONII, ROK DO ROKU (%) 4.4 6.2 — — -1 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) 0.3 0.5 0.4 0.2 CPI z pominięciem cen świeżej żywności, rok do roku (%) 0.1 0.2 0.2 -0.1 MARZ12 KWIE12 MAJ12 CZER12 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 2KW11 3KW11 4KW11 1KW12 Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii, marzec 2012. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) RYNKI FINANSOWE2 Nikkei 225, Trailing P/E Ratio 3-miesięczne japońskie obligacje rządowe (%) 10-letnie japońskie obligacje rządowe (%) BILANS PŁATNICZY MIESIĘCZNY BILANS HANDLOWY7 25.9 0.100 0.989 95 w mld jenów SALDO OBROTÓW BIEŻĄCYCH9 jako % PKB 3.0 23.1 0.100 0.897 -1 2.6 20.4 0.100 0.824 -464 2.0 21.5 0.100 0.837 -848 Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, maj 2012. BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 1.6 Skróty: KW/KW (Q/Q): Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): rok do roku 1. Źródło: © Wspólnota Europejska 1995–2012. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźnik ceny/zysku Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 średnia obliczona przez Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny. 4. Źródło: Ekonomiczno Społeczny Instytut Badawczy, Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonii. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu Japonii. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów Japonii. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: Indeksy Bloomberga. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Źródło: Ministerstwo Finansów, Japoński Ekonomiczno-Społeczny Instytut badawczy, Rada Ministrów, Rząd Japonii, dane na 31 marzec 2011. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 6 Globalne perspektywy ekonomiczne PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB), KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM (%) DANE MAKROEKONOMICZNE DLA USA WYNIK KOŃCOWY PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB) 1 4KW11 1KW12 2KW12E2 3KW12E2 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 3.0 Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym (%) 1.9 2.1 2.3 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA / POPYT ZYSKI / OSZCZĘDNOŚCI 1 4.4 2.9 3.4 Wydatki konsumpcyjne, rok do roku (%) Dochody osób fizycznych, rok do roku (%) Stopa oszczędności (%) ZATRUDNIENIE Wskaźnik bezrobocia (%) 3 Wskaźnik aktywności zawodowej(%) 3 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tysiącach)3 Liczba osób starających się o pracę, średnio dla 4 tygodni (w tysiącach)4 RYNEK MIESZKANIOWY5 3.8 2.9 3.7 3.7 2.9 3.7 3.5 2.9 3.9 MARZ12 KWIE12 MAJ12 CZER12 363 384 376 386 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 1KW12 2KW12 3KW12E 4KW12E LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 2KW11 3KW11 4KW11 1KW12 8.0 9.1 8.2 8.5 LUTY12 MARZ12 KWIE12 MAJ12 2.2 3.3 3.0 2.3 2.8 2.9 2.3 1.9 2.7 2.3 0.7 2.7 2KW11 3KW11 4KW11 1KW12 -0.1 3.9 -1.5 1.3 MAJ 12 CZER12 LIPI12E SIER12E 8.2 63.8 143 4.60 9.0 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w milionach) Zmiana rok do roku (%) 8.1 63.6 68 4.47 4.9 8.2 63.8 77 4.62 10.0 8.2 63.8 80 6.3 Zyski rok do roku (%) PRODUKCJA I WYKORZYSTANIE DÓBR KAPITAŁOWYCH7 5.1 79.0 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) INWESTYCJE NIE ZWIĄZANE Z BUDYNKAMI MIESZKALNYMI1 rok do roku (%) -2.0 3.6 78.5 3.7 5.1 79.2 DOCHODY I WYDATKI OSÓB FIZYCZNYCH, ROK DO ROKU (%) 4.55 9.6 INWESTYCJE ZYSKI SPÓŁEK6 Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, marzec 2012. 14.9 Źródła: Biuro Analiz Ekonomicznych, maj 2012. ZATRUDNIENIE POZA ROLNICTWEM I WSKAŹNIK BEZROBOCIA 4.7 79.0 INFLACJA I PRODUKTYWNOŚĆ WSKAŹNIKI INFLACJI 2.4 2.0 2.9 Osobiste wydatki konsumpcyjne (PCE), rok do roku (%)1 PCE z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)1 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%)1 CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), rok do roku (%)3 PPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 WYDAJNOŚĆ3 -0.3 Wydajność, Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Koszty pracy, Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym(%) RYNKI FINANSOWE WYCENA 13.22 0.25 P/E S&P 5006 Główna federalna stopa procentowa (Fed Funds Rate)7, 8 2.2 2.0 2.7 1.8 13.75 0.25 1.9 2.0 2.3 1.2 — 0.18 1.5 1.8 1.7 — 0.18 STYC12 LUTY12 MARZ12 KWIE12 2KW11 3KW11 4KW12 1KW12 -52.9 (w mld USD) Deficyt obrotów bieżących USA Kwartalnie (w mld USD)1 Rocznie, jako procent PKB10 -119.1 -3.1 -45.4 -108.2 -3.0 -52.6 -118.7 -3.0 7. 8. 9. 10. Źródło: Biuro Statystyk Pracy, maj 2012. WYDAJNOŚĆ I KOSZTY PRACY, KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU -50.1 -137.3 -3.1 Skróty: KW/KW (Q/Q): Kwartał do Kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): rok do roku 1. 2. 3. 4. 5. 6. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) -0.9 BILANS PŁATNICZY Miesięczny deficyt handlowy USA1, 9 Źródła: Biuro Statystyk Pracy, czerwiec 2012. Wszystkie dane wyrównane sezonowo. Źródło: Analiz Ekonomicznych, dane na 30/06/12. Źródło: Bloomberg Prognozy Gospodarcze., dane na 30/06/12. Źródło: Biuro Statystyk Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: Prawa autorskie National Association of REALTORS®. Przedruk za zgodą. Źródło: Bloomberg. Zyski przedsiębiorstw według obliczeń Bloomberg, obliczenia zarobków według S&P 500 Index components dane na 30/06/12. STANDARD & POOR’S®, S&P® i S&P 500® są zastrzeżonymi znakami towarowymi Standard & Poor’s Financial Services LLC. Standard & Poor’s nie sponsoruje, popiera, sprzedaje lub promuje produktów opartych na wszelkich indeksach S&P. Źródło: Rezerwy Federalne. Na dzień 16 grudnia 2008, posiedzenia Rezerwy Federalnej cięcia głównej stopy procentowej w USA do "poziomu docelowego od 0 do 0,25%. Źródło: Chicago Board of Trade (30-dniowe stopy kontraktów terminowyc z lipiec i sierpień 2012), dane na 30/06/12. Źródło: Amerykańskie Biuro Spisu Ludności. Źródło: Indeksy Bloomberga. Źródło: Biuro Statystyk Pracy, marzec 2012. DEFICYT HANDLOWY USA W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM JAKO % PKB Źródła: Departament Handlu USA i Biuro Analiz Ekonomicznych, marzec 2012. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 7 Globalne perspektywy ekonomiczne Niniejszy dokument został sporządzony wyłącznie do celów informacyjnych i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej ani oferty sprzedaży ani zachęty do kupna tytułów uczestnictwa jakiegokolwiek funduszu zarejestrowanej w Luksemburgu spółki SICAV Franklin Templeton. Żadnych informacji zawartych w niniejszym dokumencie nie należy traktować jako porady inwestycyjnej. Wszelkie informacje zawarte w niniejszym dokumencie zostały zebrane przez Franklin Templeton Investments z zachowaniem zasad profesjonalizmu i należytej staranności. Niemniej jednak, dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton. Opinie zawarte w niniejszym dokumencie mogą ulegać zmianom bez odrębnego powiadomienia. Wszelkie badania i analizy uwzględnione w niniejszym dokumencie zostały opracowane na potrzeby i do wyłącznych celów Franklin Templeton Investments i mają charakter informacji pobocznych. Franklin Templeton Investments nie ponosi żadnej odpowiedzialności wobec odbiorców niniejszego dokumentu ani żadnych innych osób czy podmiotów z tytułu nieścisłości, błędów lub pominięć w treści niniejszego dokumentu, niezależnie od przyczyn takich nieścisłości, błędów lub pominięć. Dokument wydany przez Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o.; Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o.; Rondo ONZ 1; 00-124 Warszawa - Tel.: +48 22 337 13 50 Faks: +48 22 337 13 70. www.franklintempleton.pl. © 2012 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 8