Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
Rok akademicki:
Grupa przedmiotów: kierunkowe
2015/2016
Pedagogika resocjalizacyjna
Nazwa przedmiotu1):
ECTS 2) 2
Resocialization pedagogy
Tłumaczenie nazwy na jęz. Angielski3):
Kierunek studiów4):
Numer katalogowy:
Pedagogika
Koordynator przedmiotu5):
6)
Prowadzący zajęcia :
7)
Dr Paweł Migała
Dr Paweł Migała
Jednostka realizująca :
Wydział Nauk Społecznych, Katedra Edukacji i Kultury
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
Wydział Nauk Społecznych
9)
Status przedmiotu :
a) przedmiot kierunkowy
b) stopień I.
Cykl dydaktyczny10):
Semestr zimowy
Jęz. wykładowy11): polski
Założenia i cele przedmiotu12):
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
Metody dydaktyczne14):
rok …II
c) stacjonarne
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami pedagogiki penitencjarnej.
Wyposażenie studentów w wiedzę o mechanizmach, uwarunkowaniach oraz psychologicznych
podstawach procesu resocjalizacji. Zaznajomienie studentów z zadaniami, organizacją, formami i
metodami pracy resocjalizacyjnej w placówkach i instytucjach resocjalizacyjnych.
Kształtowanie u studentów umiejętności planowania i organizowania pracy wychowawczoresocjalizacyjnej w zależności od swoistości placówki i specyfiki grupy wychowawczej dzieci lub
młodzieży. Wypracowanie umiejętności przekładania teoretycznych zasad postępowania wobec
jednostek społecznie niedostosowanych na praktyczną działalność w procesie ich resocjalizacji.
Uwrażliwienie studentów na samoobserwacje i krytyczną analizę swoich poczynań w pracy
pedagogiczno-resocjalizacyjnej oraz wdrożenie do stałego doskonalenia stosowanych przez siebie
działań wychowawczo-resocjalizacyjnych.
a)
…Wykłady……… liczba godzin .- studia stacjonarne ...30h...
Wykład interaktywny, dyskusja, interpretacja tekstów źródłowych, metoda projektów.
. Treści programowe:
I. Podstawowe pojęcia pedagogiki resocjalizacyjnej.
Pedagogika resocjalizacyjna jako nauka. Resocjalizacja jako proces psychokorekcyjny osób
nieprzystosowanych społecznie. Eliminacja zachowań aspołecznych i antyspołecznych jako cele
wychowania resocjalizacyjne. Przestępstwo jako czyn antyspołeczny. Pojęcie demoralizacji, i
młodzieży zdemoralizowanej w ujęciu J.Blond i A. Sokołowskiej. Norma i patologia w zachowaniu
ludzkim. Wykolejenie społeczne a wykolejenie przestępcze Nieletni, młodociani i dorośli jako podmioty
wychowania resocjalizującego. Alkoholicy, narkomani i przestępcy jako adresaci wychowania
resocjalizacyjnego. Resocjalizacja w warunkach otwartych i izolacyjnych .Granice resocjalizacji.
Pojęcie profilaktyki społecznej Stopnie profilaktyki społecznej.. Profilaktyka a resocjalizacja. Pojęcie
probacji i jej resocjalizacyjny charakter Resocjalizacja a interwencja kryzysowa. Nauki pomocnicze
pedagogiki resocjalizacyjnej: psychologia, kryminologia, psychiatria i psychopatologia, socjologia i
patologia społeczna.
Pełny opis przedmiotu15):
II Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży.
Istota i przyczyny nieprzystosowania społecznego w ujęciu J.Doroszewskiej, M. Susułowskiej i M.
Przetacznikowej. oraz Cz.Czapowa. Cztery rodzaje definicji nieprzystosowania społecznego wg. L,
Pytki: objawowe, teoretyczne, operacyjne i utylitarne. Stadia nieprzystosowania społecznego:
poczucie odtrącenia, wrogie reakcje wobec rodziców i wychowawców, autonomizm zachowań
antyspołecznych. Typologia nieprzystosowania społecznego wg. Cz. Czapowa oraz wg. C.E. Sullivana
i M.R. Granta. Psychospołeczny mechanizm nieprzystosowania społecznego w świetle teorii frustracji
potrzeby emocjonalnej A. Bandury i R.H. Waltersa w wieku dorastania. Rodzaje nieprzystosowania
społecznego: rodzinne, rówieśnicze, szkolne, kumulacja niekorzystnych czynników biopsychicznych,
kumulacja niekorzystnych czynników socjokulturowych. Wczesne symptomy nieprzystosowania
społecznego na poziomie szkolnym ( wagary, nikotynizm, alkoholizm, agresja i przemoc, wiązanie się
z negatywnymi grupami, brak respektu dla szkoły i wychowawców, wczesny i dewiantywny
seksualizm). Rola diagnozy danego przypadku dla profilaktyki i interwencji resocjalizacyjnej. Wybrane
uwarunkowania zachowań dewiantywnych w okresie transformacji ustrojowej w Polsce.
III. Psychologiczne podstawy procesu resocjalizacji - cztery podejścia.
1
Hormistyczne podejście Mc Dougala i Burta. Zagadnienie kanalizacji i sublimacji. Psychodynamiczne
podejście do resocjalizacji. Rola psychoanalizy Freuda. Kwestia skuteczności. Podejście behawioralne
i proces przewarunkowania. Podejście kognitywno-behawioralne. Granice resocjalizacji.
Resocjalizacja w warunkach otwartych i w warunkach izolacji społecznej. Kryzys idei resocjalizacji jego istota, przyczyny i perspektywa.
IV. Proces resocjalizacji jako korektura postaw.
Pojęcie postawy. Rola postawy w procesie wyboru zachowania. Właściwości postawy. Zmienność jako
cecha istotna dla resocjalizacji. Zależność zmiany zachowania od zmiany postaw. Kształtowanie i
zmiana postaw w świetle teorii uczenia się. Resocjalizacja jako korygowanie postaw aspołecznych i
antyspołecznych. Kontinuum zmian postaw.
V. Organizacja działań resocjalizacyjnych w Polsce
Pojęcie systemu resocjalizacyjnego. Instytucje resocjalizacji nieletnich: pedagodzy szkolni, poradnie
pedagogiczno-psychologiczne, pogotowie opiekuńcze, ośrodki szkolno-wychowawcze. Instytucje
resocjalizacji nieletnich przestępców: schroniska dla nieletnich; zakłady poprawcze. Kuratorskie ośrodki
pracy z młodzieżą. Rola kuratorów sądowych dla nieletnich i dla dorosłych. Policyjne izby dziecka.
Specyfika systemu resocjalizacji nieletnich osób uzależnionych - poradnie rządowe i pozarządowe.
Zamknięte ośrodki resocjalizacji narkomanów. Readaptacja społeczna nieletnich. Resocjalizacyjny
charakter polskiego systemu penitencjarnego: założenia i praktyka
VI. Personel resocjalizacyjny
Właściwości osobowości. Szczególna rola empatii i asertywności Kompetencje resocjalizacyjne jako
konsekwencja profesjonalizmu. Interakcja konfliktu w instytucjach izolacyjnych. Zagrożenia personelu
resocjalizacyjnego: agresja ze strony wychowanków; wypalenie zawodowe.
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Założenia wstępne17):
Elementarna wiedza o edukacji, społeczeństwie i metodach kształcenia.
Efekty kształcenia18):
Wiedza:
01 – Ma podstawową wiedze z zakresu więzi
społecznych i o rządzących nimi prawidłowościami
02 – Ma elementarną wiedzę o różnych rodzajach
struktur społecznych i instytucjach życia społecznego
oraz zachodzących między nimi relacjami.
Umiejętności:
04-Potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk
analizując ich powiązania z różnymi obszarami
działalności pedagogicznej
Sposób weryfikacji efektów kształcenia19):
Efekty 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08 – egzamin ustny
05 - Potrafi wykorzystać podstawowa wiedzę
teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz
powiązanych z nią dyscyplin w celu
analizowania i interpretowania problemów
edukacyjnych
Kompetencje społeczne:
07 – Docenia znaczenie nauk
pedagogicznych dla utrzymania rozwoju i
prawidłowych więzi w środowiskach
społecznych i prawidłowo odnosi wiedze do
projektowania działań zawodowych.
08 – Odpowiedzialnie przygotowuje się do
swojej pracy projektuje i wykonuje działania
pedagogiczne.
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
Protokół egzaminacyjny;
kształcenia 20):
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
Ocena końcowa składa się z: 100% oceny egzaminacyjnej
końcową21):
Miejsce realizacji zajęć22):
Sala dydaktyczna
23)
Literatura podstawowa :
1. Bojarski T, Skrętowicz S., Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z komentarzem., Lublin 2002, UMCS.
2. Czapów C., Jedlewski S., Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa 1971
3. Konopczyński M., Twórcza resocjalizacja., Warszawa 1996, MEN.
4. Kosek-Nita B., Raś D., Kontakty z ludźmi „innymi” jako problem wychowania, opieki i resocjalizacji. Katowice 2000, UŚ.
5. Machel H., Wprowadzenie do pedagogiki penitencjarnej, Gdańsk 1994, UG.
6. Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Studium interdyscyplinarne., Gdańsk 2003, „Arche”.
7. Migała P., Wybrane elementy patologii społecznej w aspekcie ich uwarunkowań., Józefów. 2011.
8. Pytka L. Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne., Warszawa, 2000, APS.
9. Pospiszyl K. Resocjalizacja., Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa, 1998, „Żak”.
10. Radochoński M., Osobowość antyspołeczna, Rzeszów, 2000, ASP.
11. Urban B., Stanik J,. Resocjalizacja, tom I, II., Warszawa 2008.
UWAGI24): Student zaliczający przedmiot w minimalnym akceptowalnym stopniu (ocena 3) otrzymuje pełną liczbę punktów ECTS.
2
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot 25) :
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
50 H
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
1.2
ECTS
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.:
Nr /symbol
efektu
01
02
03
04
05
06
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
zna elementarną terminologię używaną w pedagogice i rozumie jej źródła oraz
zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych
ma elementarną, uporządkowaną wiedzę na temat różnych subdyscyplin pedagogiki,
obejmującą terminologię, teorię i metodykę
potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania,
interpretowania oraz projektowania strategii działań pedagogicznych; potrafi generować
rozwiązania konkretnych problemów pedagogicznych i prognozować przebieg ich
rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań
potrafi dokonać analizy własnych działań i wskazać ewentualne obszary wymagające
modyfikacji w przyszłym działaniu
dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą
pracą, poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki
odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania
pedagogiczne
Odniesienie do efektów dla
programu kształcenia na kierunku
K_W01
K_W13
K_U10
K_U14
K_K02
K-K08
3