LITERATURA

Wykaz tematów do matury wewnętrznej w roku szkolnym 2013/2014
L.p.
Temat
LITERATURA
1.
Bunt przeciwko moralnemu porządkowi świata w wybranych utworach literackich XX i XXI
wieku. Rozwio zagadnienie, sięgając do odpowiednich kontekstów filozoficznych.
2.
Czy inny znaczy gorszy? Omów zagadnienie tolerancji, odwołując się do wybranych utworów
literackich XIX, XX i XXI weku.
3.
Różne sposoby wykorzystania motywu szaleostwa i szaleoca w literaturze. Omów na
wybranych przykładach z różnych epok.
4.
Bohater z książką w ręku, czyli o znaczeniu lektur w świecie postaci literackich. Zaprezentuj
zagadnienie, analizując wybrane przykłady utworów epickich.
5.
Literatura wobec cierpienia. Porównaj różne ujęcia tego tematu w wybranych utworach
literatury średniowiecza, romantyzmu, XX i XXI wieku.
6.
Motyw homo viator w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych utworów literackich.
7.
Przedstaw problem wierności i zdrady w decyzjach moralnych bohaterów literackich.
Odwołaj się do kilku wybranych przykładów.
8.
Demaskowanie w literaturze form, konwenansów, pozorów. Omów zagadnienie, odwołując
się do wybranych dzieł literackich.
9.
Harmonia i niepokój metafizyczny w literaturze renesansu i baroku. Rozwio temat na
przykładzie wybranych utworów.
10.
Dramat kobiety w wybranych utworach literackich różnych epok. Przedstaw różne ujęcia
tematu.
11.
Polscy „Don Kichoci”. Przedstaw literackie kreacje idealistów, odwołując się do kilku
utworów z różnych epok.
12.
Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów na przykładach wybranych utworów.
13.
Fenomen Zakopanego. Przedstaw – na wybranych przykładach – wpływ góralszczyzny na
literaturę.
14.
„Z Biblii ukradzione”. Omów funkcje motywów biblijnych w literaturze różnych epok.
15.
Świat lat dziecięcych jako temat utworów literackich. Przedstaw różne sposoby realizacji
tego motywu, odwołując się do wybranych utworów literackich.
16.
Anioł, diabeł, duch – goście z zaświatów. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych
przykładów literackich.
17.
Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawiska na przykładzie twórczości trzech
wybranych autorów.
18.
„Outsiderzy” i „poeci przeklęci” w polskiej poezji współczesnej. Poprzez analizę kilku
przykładów określ przyczyny i formy buntu.
19.
Porównaj różne ujęcia motywu miłości w wybranych utworach literackich.
20.
Samotnośd – przekleostwo czy wartośd? Przeanalizuj problem, odwołując się do wybranych
utworów literackich.
21.
Raciborszczyzna lub inne regiony Śląska w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
22.
Między dziennikarstwem a literaturą – Hanna Krall i Ryszard Kapuścioski. Omów zagadnienie
na przykładzie ich twórczości.
23.
Literackie lekcje dla sprawujących władzę. Omów temat, odwołując się do utworów
z różnych epok.
24.
Kreacja bohatera negatywnego, „czarnego charakteru”. Porównaj różne typy wybranych
postaci, odnosząc się do kilku dzieł literackich.
25.
Przedstaw sposoby pokazywania polskiej rzeczywistości w tekstach kabaretowych. Omów
problem na wybranych przykładach.
26.
Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze – omów sposoby ich przedstawiania i funkcje
w wybranych utworach.
27.
Refleksje nad sensem i tajemnicami życia ludzkiego. Przedstaw różne ujęcia zagadnienia
podejmowanego przez literaturę, odwołując się do odpowiednich kontekstów filozoficznych.
28.
Wątki feministyczne w najnowszej prozie polskiej. Omów zagadnienie na kilku wybranych
przykładach.
29.
Literatura w służbie ideologii. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł
literackich z różnych epok.
30.
Relacje między ojcem a synem. Omów różnorodne ujęcia tego tematu, analizując wybrane
utwory literackie.
31.
Poezja religijna XX wieku. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie.
32.
Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Przedstaw problem na wybranych
przykładach literackich.
33.
Gombrowicz i Mrożek jako demaskatorzy mitów o naturze ludzkiej. Omów temat na
wybranych przykładach.
34.
"I śmiech niekiedy może byd nauką" na przykładzie wybranych utworów uzasadnij słusznośd
stwierdzenia Ignacego Krasickiego.
35.
Starośd i śmierd na przestrzeni epok. Porównaj sposoby kreowania postaci, analizując
wybrane utwory literackie.
36.
Różne sposoby obrazowania Szoah (holocaustu). Omów zagadnienie, odwołując się do kilku
wybranych tekstów.
37.
Wizerunek Rosji i Rosjan w literaturze polskiej. Omów temat w oparciu o wybrane utwory XX
i XXI wieku.
38.
Od herosa do pantoflarza. Przedstaw portret mężczyzny w wybranych utworach literatury
polskiej i obcej.
39.
Lata wojny i okupacji hitlerowskiej były czasem wielkiej próby dla człowieka. Omów problem
w oparciu o dowolnie wybrane utwory literackie.
40.
Dom jako przestrzeo życia człowieka. Porównaj ujęcia tego tematu w wybranych dziełach
literackich.
41.
Kategorie estetyczne w czasach popkultury. Pokaż, co o pięknie i brzydocie mówi literatura
XX i XXI wieku, odwołując się do wybranych tekstów literackich.
42.
Polonez – tango – walc – chocholi taniec. Motyw taoca w literaturze polskiej. Omów jego
funkcjonowanie w wybranych utworach.
43.
„Czym jest poezja, która nie ocala narodów ani ludzi?” (Cz. Miłosz). Przedstaw sposoby
kreacji poezji i poety w literaturze.
44.
Deformacja świata jako świadomy chwyt w literaturze XX wieku. Zilustruj powyższą tezę,
odwołując się do wybranych przykładów.
45.
„Marionetki!... Wszystko marionetki!..., czyli świat jako „teatr lalek”. Rozważ problem na
wybranych przykładach literackich.
46.
Nauczyciel i uczeo w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego tematu w oparciu o analizę
wybranych utworów z różnych epok
47.
Praca jako jedna z metod upodlenia człowieka czy kryterium jego wartości? Omów motyw
pracy w oparciu o przykłady literackie z wybranych epok.
48.
Motyw „wadzenia i godzenia się z Bogiem” w literaturze. Zaprezentuj na wybranych
przykładach.
49.
Konflikty rodzinne i ich źródła. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów
literackich.
50.
Odwołując się do wybranych przykładów, zaprezentuj funkcjonowanie w literaturze
archetypów biblijnych „niegodziwców”.
51.
Portret matki w literaturze. Omów różne sposoby jego kreacji i funkcje w utworach literatury
polskiej i obcej.
52.
Omów zagadnienie imperatywu moralnego w literaturze, odwołując się do wybranych
utworów.
53.
Portret inteligenta w literaturze. Omów problem, odwołując się do kilku wybranych
przykładów.
54.
Omów i porównaj rodzaje kreacji świata przedstawionego i bohatera w wybranych
powieściach science fiction.
55.
Omów i porównaj sposoby funkcjonowania świata fantastycznego na przykładzie utworów
literackich.
56.
Przedstaw wzajemne relacje Polaków i Żydów na przykładzie wybranych utworów XIX, XX
i XXI wieku.
57.
Rozmowy z Bogiem w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów.
58.
Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych
epok.
59.
„Uwielbiana, pożądana, znienawidzona”. Porównaj różne wizerunki kobiet ukazane w
twórczości literackiej wybranych epok.
60.
Koncepcja Boga i człowieka w utworach Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyoskiego.
Interpretując wybrane przez siebie utwory, przedstaw metafizyczne motywy w twórczości
poetów.
61.
Człowiek – istota nieznana. Interpretując wybrane utwory literackie o tematyce wojennej,
przedstaw przemiany postaw bohaterów w sytuacji zagrożenia (możesz wykorzystad utwory
dotyczące nie tylko II wojny światowej).
62.
Polska wieś: mitologia i demitologizacja. Rozwio temat na przykładzie wybranych utworów
literackich.
JĘZYK
1.
Dokonując analizy języka informatyków, ocen zasadnośd występowania w nim anglicyzmów.
Omów charakterystyczne cechy języka tej grupy zawodowej.
2.
Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych
przykładach.
3.
Jak mówią mieszkaocy środowiska, w którym żyjesz? Zbadaj język różnych grup
pokoleniowych.
4.
Gwara mojej miejscowości. Zaprezentuj cechy odmiany terytorialnej języka na podstawie
zebranego materiału.
5.
Manipulacja językowa w tekstach publicystycznych. Odwołując się do wybranych tekstów,
scharakteryzuj środki językowe służące temu celowi.
6.
Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceo ich trafnośd.
7.
Błąd językowy jako źródło komizmu. Omów temat, odwołując się do polskich tekstów
kabaretowych.
8.
Gra słów jako przejaw mistrzostwa poetyckiego i sprawności językowej. Omów zagadnienie,
odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej.
9.
Źródła i przyczyny błędów językowych Twoich rówieśników. Przedstaw temat, dokonując
analizy zgromadzonego materiału.
10.
Zmiany w języku polskim związane z rozwojem współczesnych sposobów komunikacji —
czat, e-mail, SMS. Omów problem, analizując materiał językowy.
11.
Język potoczny jako tworzywo literackie w wybranej powieści współczesnej i dramacie.
Omów efekty wykorzystania dla celów artystycznych tej odmiany języka.
12.
Obraz rzeczywistości w tekstach utworów rockowych. Dokonaj oceny tych tekstów pod
względem poprawności językowej.
13.
Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze.
14.
Gra językowa w tekstach kabaretowych. Scharakteryzuj zjawiska na podstawie
zgromadzonego materiału.
15.
Stylistyka kazao współczesnych księży katolickich. Dokonaj analizy wybranych przykładów.
16.
W świecie reklam... Na wybranych przykładach omów specyfikę środków wyrazu reklamy.
17.
Zmiennośd form korespondencji w różnych epokach. Porównaj wybrane przykłady.
18.
Język sprawozdawców sportowych wobec zagadnieo poprawnościowych. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach (prasowych, telewizyjnych i radiowych), wskazując typy błędów
i przyczyny ich powstawania.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1.
Omów funkcję motywów secesyjnych w wybranych utworach literackich.
2.
Komiks – „papka” dla umysłu czy jeden z najpopularniejszych sposobów przekazu
fabularnego? Omów temat na wybranych przykładach.
3.
Rycerz a Superman. Etos rycerski – żywa tradycja czy relikt przeszłości? Rozważ problem na
podstawie wybranych tekstów kultury.
4.
Obrazy śmierci i umierania w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
5.
Świat z punktu widzenia dziecka. Porównaj takie sposoby narracji oraz ich funkcje
w wybranych utworach literackich i filmowych.
6.
Bunt w polskiej literaturze i muzyce rockowej. Przedstaw temat w oparciu o teksty literackie
(np. Rafała Wojaczka, Andrzeja Bursy, Marka Hłaski), jak i teksty piosenek (np. Krzysztofa
Grabowskiego (Grabaża), Katarzyny Nosowskiej, Artura Rojka, Tymona Tymaoskiego). Zwród
uwagę na źródła buntu i językowe środki wyrazu.
7.
„Bardziej niźli chleba poezji trzeba w czasach, gdy wcale jej nie trzeba” (L. Staff) – omów
zagadnienie współczesnej poezji śpiewanej, odwołując się do wybranych utworów (np.
Wysockiego, Okudżawy, Kaczmarskiego, Turnaua, Grechuty , Wójcickiego, Gintrowskiego).
8.
Sztuka nowoczesna – bełkot czy mądrośd artysty? Odwołując się do różnych tekstów kultury,
odpowiedz na to pytanie.
9.
Kultura masowa a kultura elitarna. Przedstaw tę opozycję na podstawie wybranych
przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.
10.
Fotografia jako temat literacki, literatura jako temat fotografii. Omów na wybranych
przykładach.
11.
Szok, skandal… w jaki sposób wykorzystują je artyści. Omów problem, odwołując się do
wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin twórczości artystycznej.
12.
”Ja” wobec Boga. Omów problem, odwołując się do tekstów zespołu Dżem (lub innego
artysty)
13.
Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady.
14.
Przedstaw i omów sposób prezentacji tematu holocaust we współczesnej literaturze i filmie
na wybranych przykładach.
15.
Literackie wędrówki a film drogi. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj
sposoby przedstawiania motywu wędrówki.
16.
Parodia rzeczywistości w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, odwołując się do
wybranych przykładów.
17.
Porównaj wybrane obrazy wesela w literaturze polskiej z tradycyjną obyczajowością wesela
śląskiego.
18.
Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych
przykładów.
19.
Różnorodnośd krajobrazu Śląska w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
Porównaj wykorzystane środki wyrazu.
20.
Różne wizerunki diabła w literaturze i sztuce. Omów i porównaj na wybranych przykładach.
21.
Portrety ludzi szczęśliwych w literaturze i sztuce. Prezentacja i porównanie wybranych
przykładów.
22.
Omów funkcje motywu taoca na podstawie przykładów w literaturze, malarstwie i filmie.
Porównaj wykorzystane środki wyrazu.
23.
Walka dobra ze złem we współczesnej literaturze fantasy i grach komputerowych. Omów na
wybranych przykładach.
24.
Patologia społeczna w literaturze i filmie. Omów i wskaż na funkcjonalnośd tego motywu na
podstawie wybranych dzieł.
25.
Zbadaj, jak funkcjonuje motyw Hioba w literaturze i malarstwie.
26.
Systemy totalitarne w literaturze i filmie. Porównaj wykorzystane środki wyrazu.
27.
Różne spojrzenia na świat obozów w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
Porównaj wykorzystane środki wyrazu.
28.
Motyw ikaryjski w literaturze i sztuce. Zaprezentuj temat w oparciu o znane Ci lektury i dzieła
sztuki.
29.
Omów na wybranych przykładach literatury i filmu funkcjonowanie biblijnego motywu ofiary.