PAS, czyli syndrom Gardnera - Centrum Praw Ojca i Dziecka

PAS, czyli syndrom Gardnera
Wpisany przez Administrator
Czwartek, 16 Kwiecień 2009 15:18 -
PAS, czyli syndrom Gardnera
PAS kojarzy się nam z przykrym narzędziem wymierzania kary, kiedyś szeroko stosowanym,
dziś uznawanym bezsprzecznie za przejaw agresji fizycznej rodzica wobec dziecka. Ale nie o
takim pasie będę pisać. Chodzi o angielski skrót od “parental syndrom” - syndrom odrzucenia
rodzica, zwany również syndromem alienationGardnera (od nazwiska amerykańskiego
psychiatry, który zajmował się tym problemem).
Temat pojawił się w jednym z artykułów w kwietniowym numerze magazynu “Charaktery”.
Przyznam, że artykuł mnie naprawdę głęboko poruszył. Po jego lekturze miałam mieszane
uczucia. Z jednej strony odezwała się we mnie tzw. kobieca solidarność. Pomyślałam sobie pewnie przesadzają, za bardzo wierzą temu, co mówią przedstawiciele męskiej części
społeczności. Sprawdziłam, kto jest autorem publikacji. I tu niespodzianka - artykuł był napisany
przez kobietę…
Z drugiej strony, wiedziałam, że zarówno mężczyźni, jak i kobiety są zdolni do takich wyczynów.
Rodzi się pytanie, czy fakt, że jesteśmy tylko ludźmi, może usprawiedliwiać podobne
zachowania?
Jeśli nie wiesz, co to PAS, już spieszę z wyjaśnieniem. Mamy z tym do czynienia wtedy, gdy po
rozwodzie, jeden z rodziców, chcąc zatrzymać dziecko przy sobie, stosuje przeróżne chwyty, by
dziecko bało się drugiego opiekuna, bądź go po prostu znienawidziło. Wszystko po to, by mieć
dziecko całkowicie, w 100%, tylko i wyłącznie dla siebie. Niczym ulubioną maskotkę, którą się
posiada na własność… Według statystyk, praktyk tych dopuszczają się w większości matki, ale
myślę, że jest to wynik tego, że to głównie one w przypadku rozwodu otrzymują prawo do opieki
nad dzieckiem.
Pomijam już fakt, że owe mamy ograniczają jak się da kontakty dziecka z ojcem. Albo w ogóle
wyjeżdżają bez słowa na drugi koniec Polski, nie podając adresu i uniemożliwiając ojcu
jakiekolwiek “widzenia” z dzieckiem.
Bardziej poruszyły mnie metody manipulowania dzieckiem, czyli tzw. “pranie mózgu”. Niby o
nich słyszałam już wcześniej, ale konkretne historie ludzkie, przedstawione w artykule, jeszcze
bardziej uświadomiły mi okrucieństwo takich metod.
Na czym polega gra rodzica, który chce odsunąć dziecko od partnera? Oto niektóre metody:
- mama robi przy dziecku awantury ojcu (trzymam się już tego schematu winnej matki), że kupił
mu czekoladę lub inny drobny prezent (”Mój syn niczego od ciebie nie potrzebuje”)
1/4
PAS, czyli syndrom Gardnera
Wpisany przez Administrator
Czwartek, 16 Kwiecień 2009 15:18 -
- mama, rozmawiając z dzieckiem o ojcu, używa stale tych samych kluczowych słów (tata bił
mamę, tata jest zły, tata nas krzywdził) nawet jeśli nie ma w tym ani krzty prawdy. Dziecko
poddawane jest stale tej samej indoktrynacji, narasta w nim uczucie lęku wobec ojca (czasem
Bogu ducha winnego). Dziecko boi się podejść do ojca w trakcie spotkania, mimo że nigdy nie
doświadczyło od niego żadnej krzywdy ani też nigdy nie było świadkiem jakiejkolwiek agresji
ojca wobec mamy
- mama stosuje szantaż emocjonalny i/lub materialny. Widząc jakieś pozytywne przejawy
kontaktów dziecka z ojcem, okazuje maluchowi swój smutek i rozczarowanie, pozbawia go
czułości, uśmiechu bądź np. nie kupuje mu czegoś, co mu obiecała. W wyniku tego maluch nie
chce rozmawiać z tatą, by nie stracić miłości mamy. Innymi słowy, dziecko jest karane za
okazywanie pozytywnych emocji wobec drugiego opiekuna.
Autorka artykułu podaje wiele przyczyn takich zachowań rodziców. Ale dla mnie ważniejsze jest
to, co się dzieje z samym dzieckiem.
“Odrywanie siłą dziecka od jednego z rodziców powoduje spustoszenia w jego psychice.
Prowadzi do sytuacji, w której dziecko nie dowierza swoim własnym uczuciom i
spostrzeżeniom. Towarzyszy temu negatywna samoocena i brak poczucia własnej wartości.
Dziecko przeżywa głębokie rozdarcie wewnętrzne, ponieważ nie wie, wobec którego z rodziców
powinno być lojalne. W obawie przed utratą rodzica sprawującego opiekę, zaczyna się
identyfikować z nim i z jego poglądami.”
Swoją drogą przeraża mnie to, że można tak bezkarnie manipulować małym człowiekiem,
traktować go jak drewnianą marionetkę, która nic nie czuje i nic nie rozumie. Wszystko po to, by
zrealizować jakieś swoje egoistyczne cele - odegrać się na partnerze, zatuszować własne
przewinienia, zrealizować potrzebę władzy, wyleczyć ból po utracie związku. A gdzie jest w tym
wszystkim miejsce na troskę o rozwijającą się osobowość małej istoty ludzkiej? Troskę o
zapokojenie jej najważniejszych potrzeb: miłości i bezpieczeństwa? Troskę o jej prawidłowy
rozwój emocjonalny?
Chciałoby się krzyknąć - dorośli, co wy do cholery wyprawiacie? Ale przecież żaden z tych
rodziców zapatrzonych w swoje własne ego nie usłyszałby tego krzyku…
autorem powyższego tekstu jest Jolanta Gajda
Syndrom Gardnera czyli syndrom oddzielenia od jednego z rodziców - to cały zespół zachowań
rodzicielskich, mogących wywoływać u dziecka m. in. zachowania autodestrukcyjne, blokadę
własnej indywidualności, obniżoną samoocenę, gniew, agresję, depresję, niepokój, a nawet
tendencje samobójcze.
Do następstw syndromu zalicza się trudności w budowaniu intymnych związków, towarzyszące
przez całe życie problemy z tożsamością, choroby psychiczne, problemy emocjonalne oraz
zaburzenia seksualne w dorosłym życiu. Dziecko wykazujące syndrom Gardnera może być
zaangażowane w oczernianie i obmawianie rodzica z którym nie mieszka, a nawet żywić wobec
2/4
PAS, czyli syndrom Gardnera
Wpisany przez Administrator
Czwartek, 16 Kwiecień 2009 15:18 -
niego nienawiść i odmawiać widywania się z nim.
Badania wykazują, że symptomy syndromu Gardnera o różnym natężeniu występują nawet w
90 % sytuacji, gdy dziecko dłużej mieszka tylko z jednym rodzicem. Badania nad syndromem
oddzielenia od jednego z rodziców rozpoczął amerykański psychiatra sądowy - dr Richard
Gardner. W późniejszym czasie pojawiły się kolejne prace z tego zakresu. Omawiany syndrom
wywołują bezpośrednie lub pośrednie zachowania rodzica, z którym dziecko mieszka na stałe,
chociaż czasem może następować także relacja zwrotna.
Takim programowaniem rodzicielskim mogą być szantaż emocjonalny, okazywanie w
obecności dziecka niechęci wobec drugiego rodzica, niedopuszczanie do kontaktu czy inne
manipulacje.
Syndrom oddzielenia od jednego z rodziców występuje w trzech stopniach nasilenia, w
zależności od sytuacji: od łagodnego poprzez umiarkowany do zaawansowanego. W zależności
od jego zaawansowania zaleca się różne rodzaje postępowania w tej sprawie.
Jednak dopiero wprowadzenie opieki naprzemiennej wraz ze wzrostem świadomości
wychowawczej rodziców umożliwia pełne opanowanie problemu.
Z wstępnych, nieoficjalnych, informacji dowiedziałem się, że w Polsce nie ma ani procedur, ani
regulacji ani specjalistycznych placówek zajmujących się syndromem Gardnera. W tej sprawie
wysłałem także zapytanie do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej i uzyskałem
potwierdzającą ją informację z Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia.
Literatura:
1. Bauserman R. Ph. D. „"Child Adjustment in Joint-Custody Versus Sole-Custody
Arrangements: A Meta-Analytic Review," Robert Bauserman, Ph.D., AIDS
Administration/Department of Health and Mental Hygiene; Journal of Family Psychology, Vol
16, No. 1.
www.apa.org/releases/custody2.html
2. Darnall D. Materiały ze strony internetowej www.parental-alienation-awareness.com oraz
www.parental-alienation-awareness.com/brochures...
3. Gardner A. "Academy Forum", Volume 29, Number 2, Summer, 1985, p. 3-7 Recent Trends
in Divorce and Custody Litigation.”
www.fact.on.ca/Info/pas/gardnr85.htm
4. Kaczmarek J., Kotara H., Pocent T. „Syndrom odosobnienia od jednego z rodziców.
Mechanizmy psychologiczne występujące w konflikcie okołorozwodowym według koncepcji
Richarda Gardnera”, Komitet Ochrony Praw Dziecka, Warszawa 2004
5. Kucharski R. „Rodzicielska opieka naprzemienna nad dzieckiem w USA”, Robert Kucharski
2003, wstroneojca.pl/content/view/72/54/
6. Rand Convay, Ph. D. "Parental Alienation Syndrome, Forensic Psychologist, Deirdre" — "A
3/4
PAS, czyli syndrom Gardnera
Wpisany przez Administrator
Czwartek, 16 Kwiecień 2009 15:18 -
review of work done by Dr. Richard Gardner and others: THE SPECTRUM OF PARENTAL
ALIENATION SYNDROME":
www.mensrights.com.au/page27f.htm
Maciej Wojewódka
4/4