Rozszerzenie

Równanie przemiany, w której powstaje izotop azotu
13
7 N:
Pierwiastki i związki chemiczne
– poziom rozszerzony
.......................................................................................................................................................
Egzamin
55
Egzamin maturalny
maturalny zz chemii
chemii
Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
Zadanie 8. (2 pkt)
Zadanie
(133 pkt)
Źródło: CKE 2010
(PR), zad. 3.
W 1,00
1,00 1.
dm3.
wody
rozpuszczono 112,00
112,00 dm
dm33 chlorowodoru
chlorowodoru odmierzonego
odmierzonego
w warunkach
warunkach
W
dm
wody
w
Zadanie
(1
pkt)rozpuszczono
normalnych.
normalnych.
PoniĪej
podano wzory piĊciu związków chemicznych.
Oblicz
stĊĪenie
procentowe
otrzymanego kwasu
solnego
w
masowych.
ZaáóĪ,
Oblicz stĊĪenie
procentowe
kwasu
solnego
w procentach
procentach
masowych.
ZaáóĪ,
PodkreĞl
te wzory,
które otrzymanego
przedstawiają
związki
chemiczne
wystĊpujące
w postaci
–3
–3
Wynik podaj
podaj zz dokáadnoĞcią
dokáadnoĞcią do
do dwóch
dwóch miejsc
miejsc
Īe gĊstoĞü
gĊstoĞü wody
wody wynosi
wynosi 1,00
1,00 g·cm
g·cm .. Wynik
Īe
krysztaáów jonowych (tak jak chlorek sodu), a nie zbiorów cząsteczek.
po
po przecinku.
przecinku.
Obliczenia:
CCl4
Li2O
SO2
CS2
BaBr2
Obliczenia:
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
3
Zadanie
2. 4.
(1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PR), zad. 4.
Zadanie
(1 pkt)
Chlor tworzy tlenki, w których przyjmuje róĪne stopnie utlenienia. Tlenek, w którym chlor
wystĊpuje na najwyĪszym stopniu utlenienia, otrzymuje siĊ w reakcji odwodnienia
(dehydratacji) kwasu chlorowego zawierającego chlor na tym samym stopniu utlenienia.
Napisz równanie reakcji otrzymywania tego tlenku powyĪszą metodą.
......................................................................................................................................................
OdpowiedĨ:
OdpowiedĨ:
Zadanie
3. 9.
(2 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PR), zad. 9.
Zadanie
(2 pkt)
Informacja
do
zadania
5
i
6
Pewna
roĞlina
rosnąca
glebie
kwasowym
ma
w
niebieskim,
Pewna
roĞlina
rosnąca na
na
glebie oo odczynie
odczynie
kwasowym
ma kwiaty
kwiaty
w kolorze
kolorze
niebieskim,
W dwóch
jednakowych
zbiornikach
o objĊtoĞci
2,0 dm3 kaĪdy
umieszczono
oddzielnie
takie
a gdy
gdy odczyn
odczyn gleby
gleby jest
jest zasadowy,
zasadowy, jej
jej kwiaty
kwiaty mają
mają zabarwienie
zabarwienie róĪowoczerwone.
róĪowoczerwone.
asame
liczby moli substancji gazowych X i Y. Masa molowa substancji X jest dwa razy
Gleba,
posadzono tĊ
pierwotnie
miaáa
obojĊtny,
do jej
Gleba, na
naodktórej
której
tĊ roĞlinĊ,
roĞlinĊ, Y.
pierwotnie
miaáawodczyn
odczyn
obojĊtny, ale
ale
jej uĪyĨnienia
uĪyĨnienia
wiĊksza
masyposadzono
molowej substancji
Temperatura
obu zbiornikach
jestdorówna
481,3 K,
zastosowano siarczan(VI)
siarczan(VI) amonu.
amonu.
zastosowano
a ciĞnienie w zbiorniku z substancją X jest równe 2000,0 hPa.
a)
a) OkreĞl
OkreĞl kolor,
kolor, na
na jaki
jaki zabarwiáy
zabarwiáy siĊ
siĊ kwiaty
kwiaty tej
tej roĞliny
roĞliny po
po uĪyciu
uĪyciu siarczanu(VI)
siarczanu(VI) amonu.
amonu.
Zadanie
5. (3 pkt)
.....................................................................................................
Kwiaty zabarwiáy
zabarwiáy
siĊ na
na kolor
kolor .....................................................................................................
Kwiaty
siĊ
a) Podaj wartoĞü ciĞnienia panującego w zbiorniku z substancją Y.
b) Uzasadnij
Uzasadnij swoją
swoją odpowiedĨ,
odpowiedĨ, zapisując
zapisując w
w formie
formie jonowej
jonowej skróconej
skróconej odpowiednie
odpowiednie
b)
równanie
reakcji.
równanie reakcji.
......................................................................................................................................................
Równanie reakcji:
reakcji: ........................................................................................................................
........................................................................................................................
Równanie
b) Oblicz, jaką wartoĞü osiągnie ciĞnienie w zbiorniku z substancją X, jeĞli temperatura
1
wzroĞnie4.w
o 100,0 K. Staáa gazowa R = 83,1 dm 3 ˜ hPa ˜ mol
K 1 .2010
Wynik
podaj
Zadanie
(2 nim
pkt)
Źródło:˜ CKE
(PR), zad.
10.
Zadanie
10.
(2 pkt)
zWdokáadnoĞcią
do
jednego
miejsca
po
przecinku.
W teorii
teorii Brönsteda
Brönsteda sprzĊĪoną
sprzĊĪoną parą
parą kwas-zasada
kwas-zasada nazywa
nazywa siĊ
siĊ ukáad
ukáad záoĪony
záoĪony zz kwasu
kwasu oraz
oraz
zasady,
która powstaje
powstaje zz tego
tego kwasu
kwasu przez
przez odáączenie
odáączenie protonu.
protonu.
zasady,
która
Obliczenia:
Dla przemiany
przemiany przedstawionej
przedstawionej równaniem:
równaniem:
Dla
+
CH
CH33NH
NH22 +
+H
H22O
Oҙ
ҙ CH
CH33NH
NH33+ +
+ OH
OH napisz wzory
wzory kwasów
kwasów ii zasad,
zasad, które
które w
w tej
tej reakcji
reakcji tworzą
tworzą sprzĊĪone
sprzĊĪone pary.
pary.
napisz
SprzĊĪona para
para 11
SprzĊĪona
Kwas
Kwas 1:
1:
Zasada
Zasada 1:
1:
SprzĊĪona
SprzĊĪona para
para 22
Kwas 2:
2:
Kwas
Nr
Nr zadania
zadania
Wypeánia
Wypeánia
Maks.
OdpowiedĨ:
Maks. liczba
liczba pkt
pkt
egzaminator
egzaminator
Uzyskana
liczba
Uzyskana liczba pkt
pkt 1
Zasada 2:
2:
Zasada
7.
7.
22
8.
8.
22
9a
9a
11
9b
9b
11
10.
10.
22
8
8
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 16. (2 pkt)
3
Do
dwóch
chlorku
Zadanie
5. 16.
(2probówek
pkt)
Źródło:
CKE 2010chromu(III).
(PR), zad. 16.
Zadanie
(2 pkt) wprowadzono3 po 5 cm wodnego roztworu
Do kaĪdej z nich dodano po 5 cm rozcieĔczonej wody amoniakalnej i zaobserwowano
Do dwóch probówek wprowadzono po 5 cm3 wodnego roztworu chlorku chromu(III).
wytrącenie siĊ osadu o barwie szarozielonej.
NastĊpnie do pierwszej probówki dodano kilka
Do3kaĪdej z nich dodano po 5 cm3 rozcieĔczonej wody amoniakalnej i zaobserwowano
cm stĊĪonego roztworu wodorotlenku sodu, a do drugiej taką samą objĊtoĞü kwasu solnego.
wytrącenie siĊ osadu o barwie szarozielonej. NastĊpnie do pierwszej probówki dodano kilka
Zaobserwowano, Īe szarozielony osad rozpuĞciá siĊ w obu probówkach.
cm3 stĊĪonego roztworu wodorotlenku sodu, a do drugiej taką samą objĊtoĞü kwasu solnego.
Zaobserwowano, Īe szarozielony osad rozpuĞciá siĊ w obu probówkach.
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku chromu(III) z wodą
amoniakalną.
a) Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku chromu(III) z wodą
amoniakalną.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Na podstawie opisanych wyników doĞwiadczenia okreĞl charakter chemiczny
związku tworzącego osad o szarozielonej barwie.
b) Na podstawie opisanych wyników doĞwiadczenia okreĞl charakter chemiczny
związku tworzącego osad o szarozielonej barwie.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. 17.
(4 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PR), zad. 17.
Zadanie
(4 pkt)
Aniony dichromianowe(VI) reagują z kationami Īelaza(II) w Ğrodowisku kwasowym wedáug
Zadanie 17. (4 pkt)
nastĊpującego schematu:
Aniony dichromianowe(VI) reagują z kationami Īelaza(II) w Ğrodowisku kwasowym wedáug
nastĊpującego schematu:Cr2 O72 Fe 2 H 
o Cr 3 Fe3 H 2 O
Cr2 O72z uwzglĊdnieniem
Fe 2 H 
ooddawanych
Cr 3 Fe3 lub
H 2O
pobieranych elektronów
a) Napisz w formie jonowej
(zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania dokonujących siĊ
a) Napisz w formie jonowej z uwzglĊdnieniem oddawanych lub pobieranych elektronów
w czasie tej reakcji.
(zapis jonowo-elektronowy) równania procesów redukcji i utleniania dokonujących siĊ
w czasie tej reakcji.
Równanie procesu redukcji:
Równanie procesu redukcji:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Równanie procesu utleniania:
Równanie procesu utleniania:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Dobierz i uzupeánij wspóáczynniki stechiometryczne w poniĪszym schemacie.
b) Dobierz i uzupeánij wspóáczynniki stechiometryczne w poniĪszym schemacie.
…... Cr2O 72 + …... Fe2+ + …... H+ 
o …... Cr3+ + …... Fe3+ + …... H2O
…... Cr2O 72 + …... Fe2+ + …... H+ 
o …... Cr3+ + …... Fe3+ + …... H2O
c) Podaj stosunek molowy utleniacza do reduktora.
c) Podaj stosunek molowy utleniacza do reduktora.
Stosunek molowy utleniacza do reduktora: ......................... : ............................
Stosunek molowy utleniacza do reduktora: ......................... : ............................
2
b) Oblicz siáĊ elektromotoryczną (SEM) tego ogniwa w warunkach standardowych.
SEM: ............................................................................................................................................
Informacja
do zadania
7 i 8
Informacja
do zadania
19 i 20
Wilgotne powietrze stanowi Ğrodowisko korozyjne, w którym metalowe przedmioty naraĪone
są na zniszczenie. Metale moĪna chroniü przed korozją przez powlekanie ich powierzchni
innymi metalami. JeĪeli w tym celu zastosuje siĊ metal o potencjale wiĊkszym od potencjaáu
metalu chronionego (powáoka katodowa), peáne zabezpieczenie uzyskuje siĊ tylko wówczas,
gdy powáoka jest caákowicie szczelna. JeĪeli natomiast zastosuje siĊ powáokĊ wykonaną
z metalu o potencjale mniejszym od potencjaáu metalu chronionego (powáoka anodowa), jej
uszkodzenie nie powoduje korozji metalu podáoĪa.
O charakterze danej powáoki metalicznej na stali moĪna wnioskowaü, porównując wartoĞci
n+).
standardowych potencjaáów odpowiednich elektrod (typu Me/Men+
Zadanie 7. 19.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PR), zad. 19.3
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
OceĔ, który metal (cynk czy miedĨ) powinien byü zastosowany do ochrony przed
korozją w wilgotnym powietrzu stalowego przedmiotu naraĪonego na zarysowania.
Zadanie 3. (1 pkt)
Wolny krzem moĪna otrzymaü w laboratorium, redukując SiO2 za pomocą metalicznego
Wybrany metal: ...............................................
magnezu. Proces ten ilustruje równanie reakcji:
Zadanie 8. 20.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
temperatura
o Si + 2MgO Źródło: CKE 2010 (PR), zad. 20.
SiO2 + 2Mg 
W
niektórych
Ğrodowiskach
zmiana miejsca
biegunowoĞci
ukáadu:
metalmoli
podáoĪa
Uzupeánij
tabelĊ,
wpisując nastĊpuje
w odpowiednie
obliczone
liczby
oraz– metal
masy
powáoki
ochronnej,
a
tym
samym
zmiana
charakteru
powáoki.
Przykáadem
moĪe
byü
powáoka
substratów i produktów tej reakcji. W obliczeniach przyjmij przybliĪone wartoĞci mas
–1
cynowa na M
stali:= 28
w gwilgotnym
powietrzu
wykazuje
· mol–1, MMg
= 24 g · mol
, MO =ona
16 gcharakter
· mol–1. katodowy, natomiast
molowych:
Si
w warunkach beztlenowych stanowi powáokĊ anodową.
DokoĔcz poniĪsze zdanie, SiO
wpisując
wáaĞciwąMg
nazwĊ.
Si
MgO
2
Po mechanicznym uszkodzeniu cynowej powáoki na wewnĊtrznej stalowej powierzchni
Liczba moli, mol
1
zamkniĊtej puszki z konserwą cyna ulega procesowi .................................................................
Masa, g
30
(utleniania / redukcji)
Zadanie 9. 4.
(2 Nr
pkt)
Zadanie
(2 zadania
pkt)
16a
16b
17a
Wypeánia
Maks. liczba
pkt piĊciu1tlenków.
1
2
PoniĪej
przedstawiono
wzory
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
P4O10
ZnO
Na2O
17b
1
CO
17c
1
Źródło:
(PR), zad.
18a CKE
18b 200919.
20.4.
1
1
1
1
SO3
Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli wzory wszystkich tlenków reagujących
z substancjami, których nazwy podano w tytule kaĪdej kolumny.
Uwaga: jeĪeli dany tlenek reaguje z wiĊcej niĪ jedną substancją, naleĪy to uwzglĊdniü.
Tlenki reagujące z
mocnymi kwasami
wodą
mocnymi zasadami
Zadanie 5. (2 pkt)
OkreĞl, jaką rolĊ (kwasu czy zasady) peánią wedáug teorii Brönsteda siarkowodór
i amoniak w roztworach wodnych. Uzasadnij swoją odpowiedĨ, zapisując w formie
jonowej równania reakcji tych gazów z wodą.
Wzór
związku
Rola związku
Równanie reakcji
H2S
3
Zadanie 10.5.(2(2
pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 5.
OkreĞl, jaką rolĊ (kwasu czy zasady) peánią wedáug teorii Brönsteda siarkowodór
i amoniak w roztworach wodnych. Uzasadnij swoją odpowiedĨ, zapisując w formie
jonowej równania reakcji tych gazów z wodą.
Wzór
związku
4
Rola związku
Równanie reakcji
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
H2S
Zadanie
NH3 6. (4 pkt)
4
Egzamin maturalny z chemii
Przedstaw projekt doĞwiadczenia, które
wykaĪe
amfoteryczny charakter wodorotlenku
Poziom
rozszerzony
chromu(III).
Zadanie 11.6.(4(4pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 6.
Zadanie
pkt)
W tym celu:
Przedstaw
projekt
doĞwiadczenia,
które wykaĪe
amfoteryczny
charakter
a) uzupeánij
poniĪszy
opis doĞwiadczenia,
wpisując
wzory lub
nazwywodorotlenku
potrzebnych
chromu(III).
odczynników, wybranych spoĞród nastĊpujących: kwas solny, chlorek sodu(aq),
1a
1b
2.
3.
4.
5.
wodorotlenek
sodu(aq) Nr zadania
W tym
celu: Wypeánia
Maks. liczba pkt
1
1
2
1
2
2
a) uzupeánij egzaminator!
poniĪszy opis
doĞwiadczenia, wpisując wzory lub nazwy potrzebnych
Uzyskana liczba pkt
odczynników, wybranych spoĞród nastĊpujących: kwas solny, chlorek sodu(aq),
wodorotlenek sodu(aq)
............................
............................
............................
I
I
Cr(OH)3 (osad)
............................
II
II
Cr(OH)3 (osad)
b) wymieĔ obserwacje,
umoĪliwią wykazanie Cr(OH)
amfoterycznego
charakteru
Cr(OH)które
3 (osad)
3 (osad)
wodorotlenku chromu(III)
b) wymieĔ obserwacje, które umoĪliwią wykazanie amfoterycznego charakteru
.......................................................................................................................................................
wodorotlenku chromu(III)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
c)
zapisz w formie jonowej skróconej równania zachodzących reakcji, wiedząc,
.......................................................................................................................................................
Īe produktem jednej z reakcji jest jon heksahydroksochromianowy(III).
Równanie
zachodzącej
w probówce
I: równania zachodzących reakcji, wiedząc,
c)
zapisz reakcji
w formie
jonowej
skróconej
Īe produktem jednej z reakcji jest jon heksahydroksochromianowy(III).
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji zachodzącej w probówce I:
Równanie reakcji zachodzącej w probówce II:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji zachodzącej w probówce II:
.......................................................................................................................................................
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
6
5
Zadanie 12.7.(1(1
pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 7.
Zadanie
pkt)
Tlenki niektórych
pierwiastków bloku d wykazują róĪny charakter chemiczny w zaleĪnoĞci
Zadanie
9. (1 pkt)
od stopnia
pierwiastka.
poniĪszej
tabeliwydajnoĞü
przedstawiono
charakter
chemiczny
OceĔ,
jak utlenienia
zmieni siĊ
(wzroĞnieW czy
zmaleje)
reakcji
tworzenia
SO2
wybranych
tlenków
chromu
i
manganu.
zilustrowanej równaniem:
'H =2 –1038 CrO
kJ 3
(g) ҙ 2SO
2(g) + 2H2OCr
(g) 2O3
MnO
Mn2O7
Wzory tlenków 2H2S(g) + 3O2CrO
MnO
jeĪeli w ukáadzie bĊdącym w stanie równowagi
Charakter chemiczny
zasadowy
amfoteryczny
kwasowy
a)tlenków
podwyĪszymy temperaturĊ:
OkreĞl zaleĪnoĞü pomiĊdzy wartoĞciami stopni utlenienia chromu i manganu w tlenkach
.....................................................................................................................................................
a charakterem chemicznym tlenków tych pierwiastków.
b)
usuniemy czĊĞü wody:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 13.10.
(2 pkt)pkt)
Zadanie
8. (2(2pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 10.
W
dwóch
nieoznakowanych
probówkach
znajdowaá
siĊrównaniem:
stĊĪony i rozcieĔczony roztwór kwasu
Oblicz
standardową
entalpiĊ
('Ho) reakcji
opisanej
azotowego(V). W celu zidentyfikowania tych roztworów przeprowadzono doĞwiadczenie
zilustrowane poniĪszymAl
rysunkiem.
2O3 (korund) + 3SO3 (g) ĺ Al2(SO4)3 (krystaliczny)
znając standardowe entalpie
tworzenia:
Cu metaliczna
3
1) 2Al (s) + O2 (g) ĺ Al2O3 (korund)
2
3
2) S(rombowa) + O2 (g) ĺ SO3 (g) I
2
Cu metaliczna
–1
'H = –1671,0 kJ · mol
o
1
–1
'H 2o = –395,5 kJ
II · mol
–1
3) 2Al (s) + 3S (rombowa) + 6O2 (g) ĺ Al2(SO4)3 (krystaliczny)
'H 3o = –3437,4 kJ · mol
A
B
Wynik podaj z dokáadnoĞcią do jednego miejsca po przecinku.
Sformuáowano
Obliczenia: nastĊpujące spostrzeĪenia:
probówka I: roztwór zabarwiá siĊ
czerwonobrunatny gaz,
na
kolor
niebieskozielony
i
wydzielaá
siĊ
probówka II: roztwór zabarwiá siĊ na kolor niebieski i wydzielaá siĊ bezbarwny gaz, który
w kontakcie z powietrzem zabarwiaá siĊ na kolor czerwonobrunatny.
Uzupeánij poniĪsze zdania, wybierając brakujące okreĞlenia spoĞród podanych:
rozcieĔczony
stĊĪony
NO
NO2
Roztwór
A
to
...........................................
kwas
azotowy(V),
a
roztwór
B
to ................................................... kwas azotowy(V). Czerwonobrunatnym gazem, który
OdpowiedĨ:
wydzielaá
siĊ w probówce I, jest tlenek azotu o wzorze ................................... W probówce II
powstaá bezbarwny tlenek o wzorze
...................................
Nr zadania
6a
6b
Wypeánia Maks. liczba pkt
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
5
1
1
6c
2
7.
1
8.
2
Egzamin maturalny
maturalny zz chemii
chemii
Egzamin
Poziom
rozszerzony
Poziom rozszerzony
77
Informacja
do zadania
14 i 15 11 i 12
ÂȱInformacja
ȱInformacja
do zadania
zadania
Â
do
11 i 12
Przeprowadzono dwuetapowe
dwuetapowe doĞwiadczenie,
doĞwiadczenie, które
które opisano
opisano poniĪej.
poniĪej.
Przeprowadzono
Do roztworu
roztworu chlorku
chlorku Īelaza(II)
Īelaza(II) dodano
dodano roztwór
roztwór wodorotlenku
wodorotlenku sodu
sodu (etap
(etap 1).
1).
Do
NastĊpnie
do
otrzymanej
mieszaniny
wprowadzono
roztwór
nadtlenku
wodoru
(etap
2).
NastĊpnie do otrzymanej mieszaniny wprowadzono roztwór nadtlenku wodoru (etap 2).
Zadanie
14.11.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
pkt)
Zadanie
11. (2
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 11.
Opisz, co
co zaobserwowano
zaobserwowano podczas
podczas tego
tego doĞwiadczenia.
doĞwiadczenia.
Opisz,
Etap 1:
1: ..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Etap
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Etap 2:
2: ..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Etap
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie
12.
(2 pkt)
pkt)
Zadanie
15.12.
(2 pkt)
Zadanie
(2
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 12.
Napisz równania
równania reakcji,
reakcji, które
które zachodzą
zachodzą podczas
podczas tego
tego doĞwiadczenia.
doĞwiadczenia. Równanie
Równanie reakcji
reakcji
Napisz
zachodzącej
podczas
etapu
1
zapisz
w
formie
jonowej
skróconej,
a
równanie
reakcji
zachodzącej podczas etapu 1 zapisz w formie jonowej skróconej, a równanie reakcji
etapu 22 w
w formie
formie cząsteczkowej.
cząsteczkowej.
etapu
Równanie reakcji
reakcji etapu
etapu 11 (w
(w formie
formie jonowej
jonowej skróconej):
skróconej):
Równanie
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Równanie reakcji
reakcji etapu
etapu 22 (w
(w formie
formie cząsteczkowej):
cząsteczkowej):
Równanie
Egzamin maturalny z chemii
8
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony
Zadanie
16.13.
(1 pkt)
Zadanie
13.
(2
pkt)
Zadanie
(2
14.
(1 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 14.
Do roztworu
roztworu chlorku
chlorku sodu
sodu o nieznanym
nieznanym stĊĪeniu
stĊĪeniu (roztwór
(roztwór I)
I) dodano
dodano 22,00
22,00
Do
Zbadano
zachowanie
cynku,omiedzi
i srebra
w masowych.
roztworach soli.
Otrzymano
400,00
g
roztworu
o
stĊĪeniu
20%
Otrzymano 400,00 g roztworu o stĊĪeniu 20% masowych.
Oblicz stĊĪenie
stĊĪenie procentowe
procentowe roztworu
roztworu II w
w procentach
procentach masowych.
masowych.
Oblicz
z
dokáadnoĞcią
do
dwóch
miejsc
po
przecinku.
Zn (blaszka)
Zn (blaszka) do dwóch
Ag (blaszka)
Cu (blaszka)
z dokáadnoĞcią
miejsc po przecinku.
Obliczenia:
Obliczenia:
I
CuSO4(aq)
II
CuSO4(aq)
IV
III
AgNO3(aq)
AgNO3(aq)
staáego NaCl.
NaCl.
gg staáego
Wynik podaj
podaj
Wynik
Cu (blaszka)
V
ZnSO4(aq)
Podaj numery probówek, w których zaobserwowano objawy reakcji.
.......................................................................................................................................................
OdpowiedĨ:
OdpowiedĨ:
Zadanie 15. (2 pkt)
2+
Korzystając z tabeli rozpuszczalnoĞci,
zaproponuj
sposób
Nr zadania
zadania
9.
10.
11. usuniĊcia
12. 13.
13. kationów Ba
Nr
9.
10.
11.
12.
2+
2+
Wypeánia jony
z roztworu zawierającego
Ba liczba
i Mg
Maks.
liczba
pkt.
Wypeánia
Maks.
pkt
11
22
22
22
22
egzaminator!
egzaminator!
Uzyskana
liczbaniĪej
pkt wzorach wybierz jeden, który pozwoli
liczba
pkt
a) SpoĞród odczynników oUzyskana
podanych
2+
usunąü wyáącznie jony Ba , i uzasadnij wybór.
Na2CO3 (aq)
Na2SO4 (aq)
6
Na3PO4 (aq)
Podaj numery probówek, w których zaobserwowano objawy reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie
17.15.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 15.
Korzystając z tabeli rozpuszczalnoĞci, zaproponuj sposób usuniĊcia kationów Ba2+
z roztworu zawierającego jony Ba2+ i Mg2+.
a) SpoĞród odczynników o podanych niĪej wzorach wybierz jeden, który pozwoli
maturalny
z chemii
9
usunąü wyáącznie jony Ba2+, iEgzamin
uzasadnij
wybór.
Poziom rozszerzony
Na2CO3 (aq)
Na2SO4 (aq)
Zadanie 16. (2 pkt)
Na3PO4 (aq)
Oblicz pH roztworu kwasu o wzorze ogólnym HR i stĊĪeniu c0 = 0,2 mol · dm–3, jeĪeli
Wybrany
odczynnik:
.................................................................
stopieĔ dysocjacji
tego
kwasu Į = 5%.
Obliczenia:
Uzasadnienie wyboru odczynnika: .............................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Zapisz w formie jonowej skróconej równanie zachodzącej reakcji.
OdpowiedĨ:
.......................................................................................................................................................
Zadanie
18.17.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 17.
Przeprowadzono doĞwiadczenie zilustrowane poniĪszym rysunkiem.
NaNO2(s)
NaCl(s)
NH4Cl(s)
II
III
I
H2O
OkreĞl odczyn wodnych roztworów soli w probówkach I, II i III.
Probówka I: ......................................................
Probówka II: ....................................................
Probówka III: ...................................................
Zadanie 18. (1 pkt)
OkreĞl, jaką rolĊ (utleniacza czy reduktora) speánia nadtlenek wodoru w reakcjach
opisanych równaniami:
1. PbO2 + H2O2 + 2H+ ĺ Pb2+ + 2H2O + O2
2. 2I– + H2O2 + 2H+ ĺ I2 + 2H2O
W reakcji 1 nadtlenek wodoru peáni rolĊ .............................................................
W reakcji 2 nadtlenek wodoru peáni rolĊ ............................................................
Nr zadania
7
14.
15a
15b
16.
17.
18.
OdpowiedĨ:
Zadanie
19.23.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 23.
Zaprojektuj doĞwiadczenie, które umoĪliwi redukcjĊ jonów manganianowych(VII)
do jonów manganu(II).
W tym celu:
a) wybierz potrzebne odczynniki spoĞród wodnych roztworów: kwasu siarkowego(VI),
manganianu(VII) potasu, wodorotlenku potasu, siarczanu(IV) sodu
......................................................................................................................................................
b) napisz, co zaobserwowano podczas tego doĞwiadczenia.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
22
Egzamin maturalny z chemii
Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
Zadanie 20.1.(3(3pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 1.
Nr
zadania
19.
20.
21.
22a
22b
23a 23bwáaĞciwoĞci
Przeanalizuj
poáoĪenie
selenu
w
okresowym
i okreĞl podstawowe
PrzeanalizujWypeánia
poáoĪenie Maks.
selenuliczba
w ukáadzie
ukáadzie
okresowym
podstawowe
pkt
2
2
2 i okreĞl
1
1
1
1 wáaĞciwoĞci
tego
Uzupeánij
poniĪszą
tabelĊ.
egzaminator!
tego pierwiastka.
pierwiastka.
Uzupeánij
poniĪszą
tabelĊ.
Uzyskana liczba pkt
1.
1.
Konfiguracja
Konfiguracja elektronów
elektronów walencyjnych
walencyjnych atomu
atomu selenu
selenu w
w stanie
stanie
podstawowym
(z
uwzglĊdnieniem
podpowáok)
podstawowym (z uwzglĊdnieniem podpowáok)
2.
2.
NajniĪszy
NajniĪszy stopieĔ
stopieĔ utlenienia
utlenienia selenu
selenu w
w związkach
związkach chemicznych
chemicznych
3.
3.
NajwyĪszy
NajwyĪszy stopieĔ
stopieĔ utlenienia
utlenienia selenu
selenu w
w związkach
związkach chemicznych
chemicznych
4.
4.
Wzór
Wzór związku
związku selenu
selenu zz wodorem
wodorem
5.
5.
6.
6.
Wzór
Wzór tlenku,
tlenku, w
w którym
którym selen
selen przyjmuje
przyjmuje najwyĪszy
najwyĪszy stopieĔ
stopieĔ
utlenienia
utlenienia
Przewidywany
Przewidywany charakter
charakter chemiczny
chemiczny (zasadowy,
(zasadowy, amfoteryczny,
amfoteryczny,
kwasowy,
obojĊtny)
tlenku
selenu,
o
którym
jest
kwasowy, obojĊtny) tlenku selenu, o którym jest mowa
mowa w
w p.
p. 5.
5.
Zadanie 21.2.(2(2pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 2.
Związki
Związki jonowe
jonowe zbudowane
zbudowane są
są zz jonów
jonów dodatnich
dodatnich ii ujemnych,
ujemnych, które
które mogą
mogą byü
byü jednojedno- lub
lub
wieloatomowe.
wieloatomowe.
Z
Z podanego
podanego zbioru
zbioru wybierz
wybierz ii podkreĞl
podkreĞl wzory
wzory tych
tych substancji,
substancji, które
które są
są związkami
związkami
jonowymi.
jonowymi.
Ba(OH)
Ba(OH)22
KHCO
KHCO33
CCl
CCl44
Na
Na22SO
SO44
CH
CH33COOH
COOH
NH
NH44NO
NO33
CO
CO22
H
H33PO
PO44
Rb
Rb22O
O
SO
SO33
Zadanie 3. (3 pkt)
PoniĪej
PoniĪej przedstawiono
przedstawiono ciąg
ciąg przemian.
przemian.
Ca
Ca
11
Ca(OH)
Ca(OH)22
22
8
CaCO
CaCO33
33
CaCl
CaCl22
KHCO3
Na2SO4
NH4NO3
Rb2O
Zadanie 22.3.(3(3pkt)
Zadanie
pkt)
SO3
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 3.
PoniĪej przedstawiono ciąg przemian.
Ca
1
Ca(OH)2
2
CaCO3
3
CaCl2
Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji oznaczonych numerami 1, 2 i 3.
Równanie reakcji 1.: ....................................................................................................................
Równanie reakcji 2.: ....................................................................................................................
Równanie reakcji 3.: ....................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
3
Poziom rozszerzony
Zadanie 23.4.(3(3pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 4.
W wyniku badania próbki wody stwierdzono w niej niewielką zawartoĞü jonów oáowiu(II).
a) Korzystając z poniĪszego fragmentu tablicy rozpuszczalnoĞci, ustal i zapisz wzór soli
sodowej, której wodnego roztworu naleĪy uĪyü, aby praktycznie caákowicie usunąü
jony Pb2+ z badanej wody.
Jon
Cl–
NO3–
SO42–
Na+
bezbarwny roztwór
(osad nie strąca siĊ)
bezbarwny roztwór
(osad nie strąca siĊ)
bezbarwny roztwór
(osad nie strąca siĊ)
Pb2+
biaáy osad
(moĪe siĊ strąciü, jeĪeli stĊĪenia roztworów są duĪe)
bezbarwny roztwór
(osad nie strąca siĊ)
biaáy osad
(praktycznie nierozpuszczalny w wodzie)
Na podstawie: W. Mizerski „Tablice chemiczne”, Warszawa 1997
Wzór soli: ........................................................
b) Opisz przewidywane obserwacje, uwzglĊdniając barwy uĪytych i otrzymanych
roztworów lub osadów.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
c) Napisz w formie jonowej skróconej równanie zachodzącej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
9 jest CaCO , ulegają erozji pod dziaáaniem
Skaáy wapienne, których gáównym skáadnikiem
3
.......................................................................................................................................................
Zadanie 24.5.(1(1pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 5.
Skaáy wapienne, których gáównym skáadnikiem jest CaCO3, ulegają erozji pod dziaáaniem
wody zawierającej rozpuszczony tlenek wĊgla(IV). W wyniku tego procesu woda staje siĊ
twarda.
Napisz w formie jonowej równanie reakcji gáównego skáadnika skaá wapiennych z wodą
zawierającą tlenek wĊgla(IV).
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
4
Egzamin maturalny z chemii
Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony
4
Informacja
do zadania
25 i 26 6. i 7.
Informacja
do zadania
Informacja do zadania 6. i 7.
3
Do
Do 100
100 cm
cm3 3wodnego
wodnego roztworu
roztworu wodorotlenku
wodorotlenku sodu
sodu dodawano
dodawano kroplami
kroplami kwas
kwas solny
solny oo stĊĪeniu
stĊĪeniu
3
0,20
mol/dm
i
za
pomocą
pehametru
mierzono
pH
mieszaniny
reakcyjnej.
Otrzymane
wyniki
0,20 mol/dm i za pomocą
mierzono
wyniki
Nr pehametru
zadania
1. pH2.mieszaniny
3.
4.1.reakcyjnej.
4.2. 4.3. Otrzymane
5.
umieszczono
na
wykresie
ilustrującym
zaleĪnoĞü
pH
od
objĊtoĞci
dodanego
HCl.
umieszczono Wypeánia
na wykresieMaks.
ilustrującym
zaleĪnoĞü
pH
od
objĊtoĞci
dodanego
HCl.
liczba pkt
3
2
3
1
1
1
1
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 6.
Zadanie
25.6.
Zadanie
pkt)
Zadanie
6.(1(1
(1pkt)
pkt)
Podaj
których
Podaj symbole
symbole lub
lub wzory
wzory trzech
trzech rodzajów
rodzajów jonów,
jonów,
których stĊĪenie
stĊĪenie jest
jest najwiĊksze
najwiĊksze
3
3 kwasu solnego do badanego roztworu
w
roztworze
otrzymanym
po
dodaniu
120
cm
w roztworze otrzymanym po dodaniu 120 cm kwasu solnego do badanego roztworu
wodorotlenku sodu.
sodu.
wodorotlenku
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie
Zadanie 7.
7. (3
(3 pkt)
pkt)
a)
a) Z
Z powyĪszego
powyĪszego wykresu
wykresu odczytaj
odczytaj objĊtoĞü
objĊtoĞü kwasu
kwasu solnego
solnego potrzebną
potrzebną do
do zobojĊtnienia
zobojĊtnienia
wodorotlenku
sodu
znajdującego
siĊ
w
badanym
roztworze.
wodorotlenku sodu znajdującego siĊ w badanym roztworze.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b)
b) Oblicz
Oblicz stĊĪenie
stĊĪenie molowe
molowe badanego
badanego roztworu
roztworu wodorotlenku
wodorotlenku sodu.
sodu. Wynik
Wynik podaj
podaj
zz dokáadnoĞcią
do
dwóch
miejsc
po
przecinku.
dokáadnoĞcią do dwóch miejsc po przecinku.
Obliczenia:
Obliczenia:
10
wodorotlenku sodu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie
26.7.(3(3
pkt)
Zadanie
pkt)
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 7.
a) Z powyĪszego wykresu odczytaj objĊtoĞü kwasu solnego potrzebną do zobojĊtnienia
wodorotlenku sodu znajdującego siĊ w badanym roztworze.
.......................................................................................................................................................
b) Oblicz stĊĪenie molowe badanego roztworu wodorotlenku sodu. Wynik podaj
z dokáadnoĞcią do dwóch miejsc po przecinku.
Obliczenia:
OdpowiedĨ:
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
Zadanie 27.8.(2(2
pkt)
Zadanie
pkt)
5
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 8.
Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, okreĞlając stopieĔ utlenienia manganu w tlenkach, których
wzory podano w tabeli, oraz charakter chemiczny tych tlenków.
Wzór tlenku
StopieĔ utlenienia
manganu
Charakter chemiczny tlenku
MnO
MnO2
Mn2O7
Zadanie 9. (2 pkt)
Mangan moĪna otrzymaü w wyniku reakcji MnO2 z glinem, przebiegającej zgodnie
z równaniem:
temperatura
3MnO2 +4Al 
o 3Mn+2Al2 O3
ħródáem MnO2 jest wystĊpujący w przyrodzie mineraá, piroluzyt, który zawiera od 94%
do 99% masowych tego tlenku.
Oblicz, ile gramów glinu potrzeba do redukcji 55 g piroluzytu, który zawiera
95% masowych tlenku manganu(IV). Pozostaáe 5% masy mineraáu to substancje
niereagujące z glinem ani z manganem.
Obliczenia:
11
8
ZnSO4 (aq)
Egzamin maturalny z chemii
Poziom rozszerzony
CoSO4 (aq)
Zadanie
28. (1 pkt)do zadaĔ 16. – 19.
Informacja
Źródło: CKE 2008 (PR), zad. 18.
Zbudowano
ogniwo
wedáug schematu przedstawionego na poniĪszym rysunku.
Zadanie 16.
(1 pkt)
Korzystając z szeregu elektrochemicznego metali,
wskaĪ póáogniwo, które stanowiáo
galwanometr
ujemny biegun ogniwa.
2
Zn
Egzamin maturalny
Co z chemii
.......................................................................................................................................................
Poziom rozszerzony
klucz elektrolityczny
Zadanie 1.
17.(2(1pkt)
pkt)
Powstawanie
pierwiastków
we WszechĞwiecie
ilustruje reakcji
uproszczony
ciąg wprzemian
Napisz w formie
jonowej skróconej
sumaryczne równanie
zachodzącej
czasie
termojądrowych
zachodzących
na
jednym
z
etapów
Īycia
gwiazd.
pracy ogniwa.
.......................................................................................................................................................
4
4
8
8
4
12
12
4
A
A
4
20
2
He 2 Heo4 Be;
4
Be 2 Heo 6 C;
ZnSO4 (aq)
6
C 2 Heo Z X;
Z
X 2 Heo 10 Ne;
itd.
CoSO4 (aq)
Ustal liczbĊ atomową, liczbĊ masową i symbol izotopu X.
Zadanie 18. (1 pkt)
Zadanie
16.(cynk
(1 pkt)
WskaĪ metal
lub kobalt), który jest silniejszym reduktorem.
Liczba atomowa: ......................... Liczba masowa: ......................... Symbol: ..............................
Korzystając z szeregu elektrochemicznego metali, wskaĪ póáogniwo, które stanowiáo
Silniejszym
reduktorem
ujemny
biegun
ogniwa.jest .........................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 29.2.(2(2pkt)
Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 2.
Zadanie
pkt)
Zadanie
19.
(2
pkt)
Uzupeánij poniĪszą tabelĊ, wpisując stopnie utlenienia, jakie przyjmuje siarka
Zadanie
17. (1 pkt)
OceĔ prawdziwoĞü
poniĪszych zdaĔ i uzupeánij tabelĊ, wpisując literĊ P, jeĪeli uznasz
w związkach chemicznych i jonach o podanych niĪej wzorach.
Napisz
w
formie
jonowej
skróconej
sumaryczne
reakcji zachodzącej w czasie
zdanie za prawdziwe, lub literĊ
F, jeĪeli
uznasz jerównanie
za faászywe.
pracy ogniwa.
Na2S
Al2(SO4)3
HSO3
HS
Lp.
Zdanie
P/F
StopieĔ
utlenienia
.......................................................................................................................................................
siarki W czasie pracy ogniwa elektrony przepáywają kluczem elektrolitycznym
maturalny z chemii
4 1.
od póáogniwa cynkowego doEgzamin
póáogniwa
kobaltowego.
Poziom rozszerzony
W 18.
czasie
Zadanie
(1 pracy
pkt) ogniwa elektrony przepáywają zewnĊtrznym przewodnikiem
2.
Zadanie
30.
(3
pkt)
Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 7.
elektrycznym
w kierunku
cynku
kobaltu. reduktorem.
Zadanie
7. (3
pkt)lub
WskaĪ metal
(cynk
kobalt), od
który
jestdosilniejszym
Tlenek cynku
nie
reaguje z wodą,
reaguje z umoĪliwiając
kwasami i z zasadami.
reakcji
tlenku cynku
Klucz
elektrolityczny
áączyale
póáogniwa,
przepáyw W
jonów
miĊdzy
Zadanie
3. (3
pkt)
3.
reduktorem
jest
.........................................................................................................
zSilniejszym
roztworem
wodorotlenku
sodu
powstaje
związek
kompleksowy,
w
którym
cynk
ma liczbĊ
roztworami,
i
zamyka
obwód
elektryczny.
Pierwiastek E leĪy w ukáadzie okresowym w 7. grupie i 4. okresie.
koordynacyjną
równą
4. ogniwa masa blaszki cynkowej roĞnie, a masa blaszki
W czasie
pracy
4.
Podaj symbol
tego
pierwiastka i jego liczbĊ atomową. Napisz skróconą konfiguracjĊ
kobaltowej
maleje.
Korzystając
powyĪszej
okreĞl
chemiczny tego
Zadanie 19.z(2
pkt) tegoinformacji,
elektronową
atomu
pierwiastka
w charakter
stanie podstawowym
oraztlenku.
okreĞlNapisz
dwa
w
formie
cząsteczkowej
równania
tlenku
cynku
z chemicznych.
kwasem
solnym
oraz
najwaĪniejsze
stopnie
utlenienia,
jakieireakcji
przyjmuje
on w związkach
OceĔ
prawdziwoĞü
poniĪszych
zdaĔ
uzupeánij
tabelĊ,
wpisując
literĊ P, jeĪeli
uznasz
zzdanie
wodorotlenkiem
sodu.
za prawdziwe,
lub literĊ F, jeĪeli uznasz je za faászywe.
Symbol:
...................................................
Liczba atomowa: .........................................................
Charakter
chemiczny tlenku: .........................................................................................................
Lp.
Zdanie
P/F
Konfiguracja
elektronowa:
............................................................................................................
W czasie
pracy ogniwa
elektrony przepáywają kluczem elektrolitycznym
1.
od póáogniwa
Równania
reakcji: cynkowego do póáogniwa kobaltowego.
Stopnie utlenienia: .........................................................................................................................
W czasie pracy ogniwa elektrony przepáywają zewnĊtrznym przewodnikiem
2.
.........................................................................................................................................................
elektrycznym w kierunku od cynku do kobaltu.
Klucz elektrolityczny áączy póáogniwa, umoĪliwiając przepáyw jonów miĊdzy
3.
roztworami,
i zamyka obwód elektryczny.
Zadanie
4. (1 pkt)
.........................................................................................................................................................
W czasie pracy ogniwa masa blaszki cynkowej roĞnie, a masa blaszki
Podaj
4. liczbĊ wiązaĔ V i liczbĊ wiązaĔ S w cząsteczce wĊglowodoru o wzorze:
kobaltowej maleje.
CH2 = C(CH3) C { CH
Zadanie
8. (4V:pkt)
Liczba wiązaĔ
............................................................................................................................
PoniĪej przedstawiono wartoĞci iloczynu rozpuszczalnoĞci wybranych wĊglanów
w temperaturze 25oC.
Liczba wiązaĔ S: ............................................................................................................................
Ir MgCO3 = 3,5˜ 10 –8
12
Ir CaCO3 =2,8·10 –9
OdpowiedĨ:
Zadanie 31.14.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
woda
woda
woda
woda
IV
Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 14.
III
II
I
Zaproponuj dwuetapową metodĊ otrzymywania tlenku miedzi(II) z roztworu chlorku
miedzi(II),
pisząc
schematw której
procesu.
W schemacie
uwzglĊdnij
reagenty i warunki
a) Podaj numer
probówki,
nie otrzymano
roztworu
wáaĞciwego.
przeprowadzenia reakcji.
.......................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
b) Nazwij metodĊ, za pomocą której moĪna wydzieliü sól znajdującą siĊ w probówce I.
.......................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
Zadanie 32.31.
(2 pkt)
Zadanie
(2 pkt)
PoniĪej przedstawiono
wodorotlenków chromu.
Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 31.
wzory
sumaryczne
Cr(OH)2
dwóch
nierozpuszczalnych
w
wodzie
Cr(OH)3
SpoĞród podanych wzorów wybierz wzór tego wodorotlenku, który ma charakter
amfoteryczny. Napisz w formie jonowej skróconej dwa równania reakcji, które dowodzą
wáaĞciwoĞci amfoterycznych wybranego wodorotlenku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz II
.......................................................................................................................................................
4
Zadanie
33.32.
(2 pkt)
Źródło: 31
CKE 2006 (PR), zad. 32.
Nr zadania
28
29 30.1 30.2
Zadanie
(2 pkt)
Wypeánia Maks. liczba pkt
1
3
1
1
2
Przeprowadzono doĞwiadczenia, które ilustruje poniĪszy
rysunek.
egzaminator!
Uzyskana liczba pkt
Na2S(s)
ZnCl2(s)
H2O
I
H2O
II
Podaj odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach. OdpowiedĨ uzasadnij, pisząc
w formie jonowej skróconej równania zachodzących reakcji.
probówka
odczyn roztworu
równanie reakcji
I
II
Informacja do zadania 33. i 34.
Na poniĪszym rysunku przedstawiono zestaw do otrzymywania tlenku siarki(IV) i badania
jego wpáywu na roĞliny.
13
II
II
Informacja do zadania 33. i 34.
Zadanie
34. (1 pkt)
Źródło:siarki(IV)
CKE 2006 (PR),
zad. 33.
Na poniĪszym
rysunku
przedstawiono
zestaw do otrzymywania tlenku
i badania
Informacja
do zadania
33. i 34.
jego
wpáywu narysunku
roĞliny. przedstawiono zestaw do otrzymywania tlenku siarki(IV) i badania
Na poniĪszym
jego wpáywu na roĞliny.
H2SO4
H2SO4
Na2SO3
Na2SO3
NaOH(aq)
NaOH(aq)
Zadanie 33. (1 pkt)
Napisz
w 33.
formie
cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej podczas otrzymywania
Zadanie
(1 pkt)
tlenku
metodą.
Napisz siarki(IV)
w formie przedstawioną
cząsteczkowej wyĪej
równanie
reakcji zachodzącej podczas otrzymywania
tlenku siarki(IV) przedstawioną wyĪej metodą.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z chemii
7
.......................................................................................................................................................
Arkusz II
Zadanie 35.40.
(1 pkt)
Zadanie
(1 pkt)
Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 40.
W produkcji nawozu fosforowego z trudno rozpuszczalnego w wodzie ortofosforanu(V)
wapnia otrzymuje siĊ rozpuszczalny diwodoroortofosforan(V) wapnia.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie tej reakcji.
.......................................................................................................................................................
Informacja do zadania 41. i 42.
W silnikach spalinowych – w wysokiej temperaturze – przebiegają róĪne reakcje uboczne.
Powstające spaliny w kontakcie z tlenem ulegają dalszym przemianom. Ze wzglĊdu
na szkodliwoĞü produktów, do najwaĪniejszych naleĪą procesy:
I. N2(g) + O2(g)
2NO(g)
II. 2NO(g) + O2(g)
2NO2(g)
'H o298 K
'H
o
298 K
182,5 kJ
–114,1 kJ
Zadanie 41. (2 pkt)
OkreĞl, jak zmieni siĊ (w ukáadzie zamkniĊtym) iloĞü produktu w stosunku do iloĞci
substratów
a) reakcji I, jeĞli nastąpi wzrost temperatury.
.......................................................................................................................................................
b) reakcji II, jeĞli nastąpi wzrost ciĞnienia.
.......................................................................................................................................................
14
8
Egzamin maturalny z chemii
Arkusz II
Zadanie
36.43.
(3 pkt)
Źródło: CKE 2006 (PR), zad. 43.
Zadanie
(3 pkt)
Chlor moĪna otrzymaü w wyniku reakcji kwasu solnego z manganianem(VII) potasu.
Produktami tej reakcji, oprócz chloru, są: chlorek manganu(II), chlorek potasu i woda.
Napisz w formie cząsteczkowej Egzamin
równanie
tej reakcji
maturalny
z chemii i dobierz w nim wspóáczynniki
stechiometryczne metodą bilansu elektronowego.
Arkusz II Zapisz wzory substancji, które peánią
Egzamin maturalny z chemii
12
w tej reakcji rolĊ utleniacza i reduktora.
12
Arkusz II
Zadanie 53. (3 pkt)
Bilans elektronowy:
Opisz,
w 53.
jaki(3sposób
Zadanie
pkt) moĪna doĞwiadczalnie sprawdziü obecnoĞü skrobi w bulwach
ziemniaków,
mając
do dyspozycji
wodĊ bromową
i wodny roztwór
jodku
potasu.
Opisz,
w jaki
sposób
moĪna doĞwiadczalnie
sprawdziü
obecnoĞü
skrobi
w bulwach
.......................................................................................................................................................
Podaj
opis
sáowny
wykonania
doĞwiadczenia
oraz
obserwacje,
dotyczące
wykrywania
ziemniaków, mając do dyspozycji wodĊ bromową i wodny roztwór jodku potasu.
skrobi
w bulwach
Podaj
opis
sáownyziemniaków.
wykonania doĞwiadczenia oraz obserwacje, dotyczące wykrywania
.......................................................................................................................................................
skrobi w bulwach ziemniaków.
Opis sáowny wykonania doĞwiadczenia:
.......................................................................................................................................................
Opis sáowny wykonania doĞwiadczenia:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Obserwacje:
Zbilansowane równanie reakcji:
Obserwacje:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wzór utleniacza: ..............................................................................
.......................................................................................................................................................
Wzór reduktora: ...............................................................................
Informacja do zadaĔ 54. – 56.
Wodorotlenek
sodu
jest
gáównym
preparatów do czyszczenia
Zadanie
37.44.
(1 pkt)
Źródło: CKEniedroĪnych
2006 (PR), zad.rur
54.
Zadanie
(2 do
pkt)
Informacja
zadaĔ
54. –skáadnikiem
56.
iWodorotlenek
syfonów.
Na etykiecie
z takich
preparatów
znajduje
siĊ czyszczenia
nastĊpujące
ostrzeĪenie: rur
Wodny
roztwór
siarczanu(VI)
sodu
poddano
elektrolizie
z uĪyciem
elektrod grafitowych.
sodu
jestjednego
gáównym
skáadnikiem
preparatów
do
niedroĪnych
Nie
stosowaü
do
czyszczenia
instalacji
aluminiowych
.
i syfonów. Na etykiecie jednego z takich preparatów znajduje siĊ nastĊpujące ostrzeĪenie:
Napisz równania reakcji,
które przebiegaáy
nainstalacji
elektrodach
w czasie opisanego
procesu.
.
Nie stosowaü
do czyszczenia
aluminiowych
Zadanie 54. (1 pkt)
Uzasadnij
powyĪsze
Równanie 54.
reakcji
Zadanie
(1 anodowej:
pkt) ostrzeĪenie, zapisując w formie jonowej równanie reakcji
chemicznej,
która zaszáaby
po zastosowaniu
preparatu
do czyszczenia
Uzasadnij powyĪsze
ostrzeĪenie,
zapisująctakiego
w formie
jonowej
równanieinstalacji
reakcji
aluminiowej.
PamiĊtaj,
Īe
jednym
z
produktów
reakcji
glinu
z
zasadą
sodową
jest
chemicznej,
która zaszáaby po zastosowaniu takiego preparatu do czyszczenia instalacji
.......................................................................................................................................................
wodór.
aluminiowej. PamiĊtaj, Īe jednym z produktów reakcji glinu z zasadą sodową jest
wodór.
Równanie reakcji katodowej:
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
15
 
   
   
 

         

Zadanie 
38.
(5 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 39.

 
  
 

 



 

 
 

 

 
 





 

   
   
  

  


 
 




 
  
 


       
 
      
 
 

 



 


  




 

16
Zadanie 39.
(4 pkt)

 
Źródło: CKE 2005 (PR), zad. 44.
     


        
         
 

  

17