Reforma emerytalna w ±wietle modelu z nakªadaj¡cymi si

Emerytury w OLG
Reforma emerytalna w ±wietle modelu z
nakªadaj¡cymi si¦ pokoleniami (OLG)
Jan Hagemejer, Krzysztof Makarski, Joanna Tyrowicz
wsparcie: Marcin Bielecki, Agnieszka Borowska, Karolina Goraus
GRAPE@WNE UW/SGH/NBP
2 listopada 2013
Emerytury w OLG
Wprowadzenie
Skrócony plan
Problemy i pytania badawcze
Zmiany demograczne wpªywaj¡ na stabilno±¢ (skaln¡ i polityczn¡)
systemów emerytalnych
Reforma emerytalna :
(DB => DC) + (PAYG => cz¦±ciowe FF), w dªu»szym okresie
pozwala na obni»enie obci¡»enia skalnego, ale powoduje spadek
stóp zast¡pienia (reforma emerytalna 1999)
Pytania: jak rozªo»y¢ jej koszty mi¦dzy obecne i przyszªe pokolenia?
Jaki jest wpªyw na oszcz¦dno±ci (kapitaª i PKB) oraz poda» pracy?
Rozwa»ania dotycz¡ce dobrobytu
Krótkookresowe koszty reformy s¡ wysokie, a krótkookresowe
korzy±ci z niej zaniechania - du»e (reformy JVR 2011 i 2013)
Emerytury w OLG
Wprowadzenie
Skrócony plan
Dzisiejsza prezentacja
1 (Znacznie skrócony) opis modelu
2 Reforma emerytalna 1999
3 Reformy emerytalne min. Rostowskiego (JVR) 2011 i 2013
Emerytury w OLG
Wprowadzenie
Model ogólnie
Gªówne cechy modelu (1)
Konsument (optymalizacja wewn¡trzokresowa i mi¦dzyokresowa)
wybór konsumpcja/oszcz¦dno±ci, niespójno±¢ preferencji w czasie
decyzje o poda»y pracy - wybór praca/czas wolny
80 pokole«, model rozwi¡zywany dla ka»dego roku
Reprezentatywny producent (funkcja Cobba-Douglasa z post¦pem
uciele±nionym w pracy)
Rynki pracy i kapitaªu
Rz¡d: opodatkuje czynniki produkcji i konsumpcj¦, wydaje na
spo»ycie publiczne, decyt FUS i obsªug¦ dªugu
Zmienny wiek emerytalny
System emerytalny przed i po reformie 1999 (DB+PAYG =>
NDC+PAYG i FF+DC)
Emerytury w OLG
Wprowadzenie
Model ogólnie
Gªówne cechy modelu (2)
Modelowanie:
steady state
i ±cie»ka przej±cia mi¦dzy dwoma SS
±cie»ka przej±cia: 60 okresów prognozy demogracznej + nowy stan
ustalony = 250 okresów
baseline - 250 okresów bez reformy, scenariusze - 250 okresów z
reform¡
Lump-Sum Redistribution Authority (LSRA) - transfery
mi¦dzypokoleniowe i ocena skutków dobrobytowych
Demograa (na podstawie prognozy demogracznej do 2060 r),
Indywidualna produktywno±¢ pracy zale»na od wieku - BAEL
‘cie»ka tempa wzrostu produktywno±ci pracy - AWG
Kalibracja w oparciu o wielko±ci z Rachunków Narodowych
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Scenariusze reformy 1999
Zaªo»enia
Punkt startowy/baseline: system DB PAYG o stopie zast¡pienia
60%
b1,j ,t = ρj ,t wt
oraz
b2,j ,t = 0
System docelowy:
cz¦±ciowo kapitaªowy system DC
cze±¢ systemu pozostaje PAYG albo tzw. NDC
Model skalibrowany do danych ZUS o uczestnictwie w nowym
systemie oraz kapitale pocz¡tkowym
Finansowanie decytu FUS (5 alternatyw):
podatek kwotowy, podatek od pracy, podatek od konsumpcji
czasowe zwi¦kszenie dªugu, potem spªata przez zwi¦kszenie podatku
od pracy lub konsumpcji
Dwie stopy procentowe:
rynkowa na inwestycjach
stopa dla inwestycji bez ryzyka dla obligacji pa«stwowych
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Baseline
Dwudziestolatkowie
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Baseline
‘miertelno±¢
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Baseline
Wiek emerytalny
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Baseline
Emeryci/pracuj¡cy
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Baseline
Emerytury jako % PKB (baseline)
Caªkowite efekty makroekonomiczne reformy 1999
Wyniki w relacji do
Closure
GDP
Period
D97
ω
at
baseline
Labor supply
ω
D97
ω
at
ω
Capital
D97
ω
at
ω
10
1.005
1.007
1.000
1.000
1.016
1.023
50
1.025
1.029
1.002
1.012
1.083
1.092
∞
1.026
1.031
1.000
1.005
1.088
1.096
10
1.008
1.010
1.000
1.004
1.025
1.030
Cons.
50
1.034
1.039
1.005
1.013
1.113
1.124
tax
∞
1.026
1.030
1.001
1.005
1.085
1.093
10
1.000
1.002
1.004
1.007
1.000
1.006
Debt with
50
1.023
1.028
1.003
1.014
1.076
1.088
τ
∞
1.026
1.031
1.000
1.004
1.088
1.096
10
0.999
1.001
1.003
1.005
0.998
1.004
Debt with
50
1.034
1.040
1.005
1.013
1.114
1.127
τ
∞
1.026
1.030
1.001
1.005
1.085
1.093
Labor tax
l
l
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Podsumowanie wyników
Makroekonomiczne efekty reformy emerytalnej s¡ umiarkowane
Przyrost PKB 0.5% przez dekad¦, 3% przez 50 póª wieku
Dodatkowy przyrost PKB gªównie efektem przyrostu zasobu kapitaªu
(8-9% w stosunku do baseline)
Niewielkie efekty na poda» pracy
Wi¦ksze efekty reformy przy produktywno±ci pracy rosn¡cej z
wiekiem
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Efekty skalne
Utrzymanie starego systemu emerytalnego (z niezmienionymi
stopami zast¡pienia) wymagaªoby znacznego wzrostu podatków
Przez ponad 30 pierwszych lat od reformy koszty systemu
emerytalnego odzwierciedlone s¡ wy»sz¡ stop¡ podatkow¡ w
scenariuszach reformy
Po tym nast¦puje skokowy wzrost domykaj¡cej system stopy
podatkowej (w ±cie»ce bazowej).
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Dostosowanie skalne: podatek dochodowy
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Dostosowanie skalne: podatek od konsumpcji
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Dostosowanie skalne: dªug plus podatek konsumpcyjny
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Dostosowanie skalne: dªug plus podatek od pracy
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Stopy zast¡pienia w relacji do baseline
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Efekty dobrobytowe
Reforma emerytalna powoduje (w relacji do scenariusza bazowego):
spadek stóp zast¡pienia
wzrost bie»¡cego opodatkowania/dªugu w celu pokrycia kosztów
reformy
obni»enie si¦ opodatkowania w przyszªo±ci i skali znieksztaªce« cen
relatywnych w modelu
Efekty te b¦d¡ wpªywaªy na:
obni»enie si¦ dobrobytu bie»¡cych pokole«
zwi¦kszenie si¦ dobrobytu przyszªych pokole«
efekty te s¡ du»e - do 7% caªkowitej »yciowej konsumpcji
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Wyniki
Ekwiwalent konsumpcji
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Dekompozycja
Dekompozycja skutków reformy
Reforma skªada si¦
de facto
z dwóch cz¦±ci:
DB > DC (przej±cie ze zdeniowanego ±wiadczenia na zdeniowan¡
skªadk¦)
PAYG>FF (przej±cie z systemu repartycyjnego na system
cz¦±ciowo-kapitaªowy.
Dekompozycja dwóch efektów poprzez:
stworzenie hipotetycznego scenariusza, w którym reforma 1999
polega wyª¡cznie na stworzeniu pierwszego lara (100% skªadki).
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Dekompozycja
Dekompozycja skutków reformy: wyniki
Wi¦kszo±¢ efektów reformy to efekty przej±cia z systemu DB na
system DC
te efekty s¡ ujemne dla »yj¡cych pokole« ze wzgl¦du na spadek stóp
zast¡pienia
dodatnie efekty dla przyszªych pokole«
Reforma PAYGFF ma du»e krótkookresowe koszty dobrobytowe,
gdy nansuje j¡ si¦ wzrostem bie»¡cych podatków.
Domykanie podatkiem dochodowym jest mniej szkodliwe ni»
domykanie podatkiem od konsumpcji.
Czasowe zwi¦kszenie dªugu pozwala na rozªo»enie kosztów reformy
mi¦dzy pokolenia i zmniejsza krótkookresowy ujemny wpªyw reformy
na dobrobyt.
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Dekompozycja
Dekompozycja - dªug i podatek od konsumpcji
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ I: Reforma 1999
Dekompozycja
Dekompozycja - dªug i podatek dochodowy
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ II: Reformy JVR
Zaªo»enia
Warianty reformy
Baseline: reforma z 1999
2011RS1: zmniejszenie skªadki do OFE z 7.3% do 2.3%-3.5% i
subkonto w ZUS (wi¦kszy I lar)
Reformy JVR z 2013:
2013RS2: skªadka do OFE 2.92% + tylko akcje w OFE, ZUS =
12.22% (fundusz pªac) + 4.38% (∆PKB)
2013RS3: 2013RS2 + dobrowolno±¢ OFE -
wybrany
wariant faktycznie
2013RS4: 2013RS3 + wzrost skªadki: ZUS = 17.52% (12.22%
+5.3%) + OFE (4%)
Dobrowolno±¢ OFE: 50% czªonków zostanie w OFE.
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ II: Reformy JVR
Zaªo»enia
Zaªo»enia symulacji
W scenariuszu bazowym dªug mo»e narosn¡¢ do 55% PKB do roku
2060, potem powolne spªacanie do 45% PKB
Scenariusz (zmiana skªadek) :
1
zachowujemy ±cie»k¦ podatków i dostosowujemy dªug w czterech
reformach
2
(nie dzisiaj) zachowujemy ±cie»k¦ dªugu i dostosowujemy podatki w
czterech reformach
Od 2050 dªug ma zbiega¢ do poziomu 45% PKB
Wyniki: stopy zast¡pienia
Scenariusze 2011RS3 daje najni»sze stopy zast¡pienia w stosunku do
innych propozycji
Efekty skalne: skumulowany decyt FUS
Scenariusz 2013RS1 jest
decytu FUS
lepszy
ni» scenariusz 2011RS1 dla poziomu
Wyniki: dªug publiczny
Spadek dªugu w relacji do PKB w stosunku scenariusza bazowego
Wariant 2013RS3 znacz¡co lepszy ni» 2011RS1
Wyniki: poziom kapitaªu
Wszystkie scenariusze przynosz¡ wzrost zasobu kapitaªu dzi¦ki
redukcji dªugu publicznego w ±rednim i krótkim (2013RS3 wi¦kszy
ni» w 2011RS1)
W dªugim okresie 2011RS1 jest lepszy ni» scenariusz 2013RS3 dla
poziomu kapitaªu
Dekumulacja kapitaªu zwi¡zana z wzrostem dªugu publicznego po
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ II: Reformy JVR
Wyniki
Efekty dobrobytowe (wynik netto LSRA)
Scenariusz
Ekwiwalent konsumpcji
2011R1
-0,05%
2013R2
-0,16%
2013R3
-0,13%
2013R4
-0,40%
Wszystkie scenariusze reformy pogarszaj¡ dobrobyt w stosunku do
scenariusza bazowego.
Ze wzgl¦du na niskie stopy zast¡pienia w scenariuszach 2013R3 i
2013R4 redukcja dobrobytu jest najwi¦ksza.
Emerytury w OLG
Cz¦±¢ II: Reformy JVR
Wyniki
Wnioski
Model OLG, by oszacowa¢ skutki (dobrobytowe) reformy emerytalnej
w Polsce + w jaki sposób nansowa¢ tego typu reformy
wprowadzenie systemu cz¦±ciowo FF generuje koszt = nansowanie
go dªugiem zapewnia optymaln¡ redystrybucj¦ mi¦dzypokoleniow¡
wprowadzenie systemu DC znacz¡co obni»a emerytury i podnosi
dobrobyt, JE‘LI spadaj¡ obci¡»enia skalne
zastrze»enie: nasi konsumenci optymalizuj¡ (uprzedzaj¡ zªy
rozwój wypadków)
Poprawianie reformy z 1999 roku
nie rozpatrujemy kwestii optymalnej struktury rynkowej (efektywno±¢
inwestycji, opªaty, struktura konkurencji pomi¦dzy OFE); tylko
warianty reform JVR
przyj¦ta propozycja z 2013 roku
pogarsza
sytuacj¦ emerytów wobec
zmian z 2011 roku ale poprawia saldo bud»etu
Model ±lepy na kwestie ekonomii politycznej, wiarygodno±¢
obietnic, itp.