docJęzyk polski
download 
Reklamacja Transkrypt
Język polski
Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego W każdym półroczu ocenianiu podlegają: 1. Godzinne prace klasowe. 2. Krótkie sprawdziany (do 20 minut) – zapowiedziane, obejmujące kilka ostatnich tematów oraz sprawdziany – (do 15 minut) – niezapowiedziane, obejmujące najwyżej trzy ostatnie tematy. Procentowa skal ocen: PRACE KLASOWE 100% - 95% - punktów możliwych do uzyskania – celujący (6) 94% - 81% - punktów możliwych do uzyskania – bardzo dobry (5) 80% - 66% - punktów możliwych do uzyskania – dobry (4) 65% - 51% - punktów możliwych do uzyskania – dostateczny (3) 50% - 31% - punktów możliwych do uzyskania – dopuszczający (2) 30% - 0% - punktów możliwych do uzyskania – niedostateczny (1) SPRAWDZIANY 100% - 91% - punktów możliwych do uzyskania - bardzo dobry (5) 90% - 76% - punktów możliwych do uzyskania – dobry (4) 75% - 51% - punktów możliwych do uzyskania – dostateczny (3) 50% - 31% - punktów możliwych do uzyskania – dopuszczający (2) 30% - 0% - punktów możliwych do uzyskania – niedostateczny (1) 1 3. Odpowiedzi ustne. 4. Prace domowe (pisemne i ustne). 5. Zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń. 6.Aktywność: o na lekcjach (zgłaszanie się ucznia na zajęciach, samodzielna praca na lekcji, praca w grupie – zaangażowanie ucznia, przygotowanie do lekcji), o pozalekcyjna (udział w konkursach – osiąganie w nich znaczących sukcesów, aktywne uczestnictwo w zajęciach koła przedmiotowego oraz w zajęciach wyrównawczych, samodzielne przygotowanie pomocy dydaktycznych). Odpowiedzi ustne, prace domowe oraz aktywność na lekcjach i pozalekcyjna mogą być oceniane za pomocą plusów i odpowiednich stopni. W każdym półroczu uczeń może dwukrotnie usprawiedliwić swoje nieprzygotowanie do lekcji (bez podania przyczyny). Za trzecim i każdym następnym razem otrzyma ocenę niedostateczną. Za pięć plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. 2 OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV niedostateczny _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia osiąganie celow polonistycznych _ uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności dopuszczający _ poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia osiąganie celow polonistycznych _ uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności dostateczny _ poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej _ uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej dobry _ uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne bardzo dobry _ uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemow w nowych sytuacjach celujący _ uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemow teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest tworczy, rozwija własne uzdolnienia SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, ktory nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, ktory: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ skupia uwagę na krotkich wypowiedziach innych osob _ reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) _ rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniow _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny _ wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej _ rozumie ogolny sens słuchanych utworow CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji _ rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny _ wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost _ rozumie dosłowne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozumie ogolny sens czytanych utworow _ stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym 3 DOCIERANIE DO INFORMACJI _ sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ mowi o swoich reakcjach czytelniczych _ odrożnia fikcję od rzeczywistości _ odrożnia elementy fantastyczne od realistycznych _ określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ zna cechy baśni i legendy _ wyodrębnia film i spektakl spośrod innych przekazow i tekstow kultury Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 3 III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem _ formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi _ wypowiada komunikaty zawierające proste informacje _ wyraża wprost swoje intencje _ odrożnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie _ stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ mowi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu _ za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę _ za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat _ stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym _ wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE _ stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu _ zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni o – u, rz – ż, ch – h _ dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu _ tworzy proste wypowiedzi na podany temat _ uzupełnia prosty schemat, tabelę _ zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie _ zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtworcze _ za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia _ za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłowki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby) _ stara się o estetykę zapisu wypowiedzi 4 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada _ wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi _ powtarza swoimi słowami ogolny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii _ rozpoznaje nastroj słuchanych komunikatow 4 CZYTANIE _ identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi _ określa temat i głowną myśl tekstu _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych _ wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu _ wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi _ rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu _ wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie _ poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworow DOCIERANIE DO INFORMACJI: _ wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron internetowych II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ nazywa swoje reakcje czytelnicze _ dostrzega cechy wyrożniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe _ odrożnia autora od osoby mowiącej w utworze _ określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ wskazuje cechy baśni i legendy w utworze _ wie, czym jest: wers, zwrotka, rym _ wskazuje w tekście porownanie, przenośnię _ wyodrębnia film spośrod innych dziedzin sztuki _ zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, proba _ przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość _ odczytuje sens utworow na poziomie semantycznym (dosłownym) _ odczytuje morał baśni Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 5 III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej _ dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera rożne typy wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ formułuje pytania otwarte _ udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych _ wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą _ stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rowieśnikiem _ wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym _ składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry _ wypowiada się w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne _ opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni _ dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne _ recytuje utwor poetycki, oddając jego ogolny nastroj i sens _ stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazow rodzimych _ posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE _ stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji _ odrożnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą _ dzieli wyrazy na głoski i litery, rozrożnia funkcję zmiękczającą i sylabotworczą i w typowych przykładach _ konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem 5 logiczno-składniowym _ używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych _ w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące _ zapisuje pytania otwarte _ udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych _ samodzielnie zapisuje dialog _ dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne _ tworzy ramowy plan wypowiedzi _ układa opowiadanie odtworcze _ redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu _ zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry _ tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni _ w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny 6 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV _ stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa rożnych typow wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasownikow, rzeczownikow, przymiotnikow; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spojnika w wypowiedzenie złożone; poprawnie zapisuje formy bezokolicznikow oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasownikow w czasie przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazow na sylaby przy przenoszeniu wyrazow do następnej linijki) _ stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszcza odtwarzanych utworow _ odrożnia informacje ważne od mniej ważnych _ na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje pytania _ właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio _ wskazuje akapit _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych _ wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu _ wskazuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne znaczenie wybranych wyrazow, związkow wyrazow w wypowiedzi _ wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach _ rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie _ głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji DOCIERANIE DO INFORMACJI: _ wybiera informacje niewyrażone wprost z rożnych źrodeł, np. czasopism, stron internetowych Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 7 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ uzasadnia swoje reakcje czytelnicze _ analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia _ identyfikuje baśń i legendę _ rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu 6 _ rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście _ objaśnia znaczenia porownań i przenośni w tekście _ wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odrożnia film animowany i aktorski _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość _ odczytuje przesłanie utworu III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ przedstawia własne zdanie w rozmowie _ świadomie dobiera intonację zdaniową _ udziela odpowiedzi w formie krotkiej wypowiedzi _ uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe w zdaniu _ wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń _ stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika _ gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ wypowiada się logicznie i w sposob uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć _ objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazow _ odrożnia wyrazy pokrewne od synonimow _ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje rożnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone; celowo używa rożnych typow wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału wyrazow na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie) _ wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu _ stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazow i intonowania wypowiedzeń 8 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV PISANIE _ stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni o – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji oraz potrafi je zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazow) _ w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spojnikow wspołrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji _ w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika _ w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne _ w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw _ układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie _ stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentow wypowiedzi _ pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłowki; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń _ zapisuje dialog w opowiadaniu _ w sposob uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć _ dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je 7 poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi _ odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworow prozatorskich i poetyckich _ wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu _ nazywa intencje nadawcy komunikatu CZYTANIE _ wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą _ wskazuje akapit _ oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych i przenośnych _ odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce _ wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazow w wypowiedzi Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV 9 _ wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach _ ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie _ głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera informacje wyrażone pośrednio w rożnych źrodłach, np. czasopismach, stronach internetowych; konfrontuje je z innymi źrodłami II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami _ objaśnia funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w utworze epickim _ wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu _ objaśnia funkcję porownań i przenośni w tekście _ wyrożnia wśrod przekazow audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy _ charakteryzuje i ocenia bohaterow oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterow z własnymi doświadczeniami III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł grzecznościowych _ rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ interpretuje przenośne treści utworow poetyckich przewidzianych w programie nauczania _ zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu _ wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi _ dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka 10 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy IV PISANIE 8 _ komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji _ uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury _ udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym _ w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką _ komponuje i przekształca plan wypowiedzi _ pisze opowiadanie tworcze, list z perspektywy bohatera, baśń _ w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła _ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazow) _ dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu Ocenę celującą otrzymuje uczeń, ktory spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji SŁUCHANIE _ odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworow poetyckich i prozatorskich CZYTANIE _ czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, rownież teksty spoza listy lektur _ wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach w tworzeniu własnych wypowiedzi _ odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje DOCIERANIE DO INFORMACJI _ wybiera i wykorzystuje informacje z rożnych źrodeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym Ogólne kryteria oceniania dla klasy IV szkoły podstawowej 11 II. Analiza i interpretacja tekstów kultury _ porownuje funkcję analizowanych elementow świata przedstawionego w rożnych utworach epickich _ wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury _ dostrzega rożnice między celem programow informacyjnych, rozrywkowych, reklam _ odnosi się do postaw bohaterow fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość III. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE _ przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania _ podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur _ interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworow literackich i plastycznych PISANIE _ tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środkow językowych _ wykazuje się szczegolną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi _ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych 9 programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki 10 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób • reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) • rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji * rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję • wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje • rozumie ogólny sens słuchanych utworów • rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów • dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi) CZYTANIE • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz) • rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie • wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te informacje • wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) • rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi • rozumie ogólny sens czytanych utworów • określa nastrój wypowiedzi • stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec wypowiedzenia • rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek) • rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone 11 DOCIERANIE DO INFORMACJI • sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym • wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych • wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, czasopisma, podanej strony internetowej II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • mówi o swoich reakcjach czytelniczych • wyraża swój stosunek do postaci • odróżnia fikcję od rzeczywistości • odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych • odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim • określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, omawia akcję • zna cechy baśni, legendy, bajki, wie, co to jest mit • rozpoznaje wers, strofę, rym, refren • rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy • wyodrębnia film i spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa) III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem • formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym • wypowiada komunikaty zawierające proste informacje • wyraża wprost swoje intencje • odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia • stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem • mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu • za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę • za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat • wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE • stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu • zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó – u, rz – ż, ch –h • tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat • uzupełnia prosty schemat, tabelę 12 • zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej • zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem • za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci • za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu • stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych) • stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza) • wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu • tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu • określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu • rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost • rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie • na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające CZYTANIE • identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi • określa temat i główną myśl tekstu • oddziela informacje ważne od drugorzędnych • wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu • wskazuje cytat • wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi • rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu • określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost • rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe • rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, 13 wykrzyknika), akapitów i marginesów w tekście prozatorskim, wskazuje cudzysłów • wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich • poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów • odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych • rozpoznaje w wypowiedziach liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik • rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot) • odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania nierozwiniętego • rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik), osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłówka • posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek DOCIERANIE DO INFORMACJI • wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego • korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • nazywa swoje reakcje czytelnicze • dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe • nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki • wskazuje elementy akcji • wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki • rozumie, czym jest mit • wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, rytm, refren • wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy • wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki • zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, próba, program teatralny, afisz • przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość • odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym) • odczytuje morał baśni, bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej • dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy 14 wypowiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące • formułuje pytania zamknięte i otwarte • udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych • wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą • stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem • składa życzenia, gratulacje, instruuje • wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne • opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) • dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne • recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens • stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych • posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE • stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji • odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą • poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy • poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe • poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki • konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznoskładniowym • używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki • w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące • samodzielnie zapisuje dialog • dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) • buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi • układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej • redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu • zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności • tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) • w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny • stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste 15 i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenia złożone), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasowników, rzeczowników, przymiotników; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym • stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów • w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu • odróżnia informacje ważne od mniej ważnych • właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost) • na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie • odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy • odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (objaśnia morał baśni, bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu) • na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych CZYTANIE • wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio • rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi • objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi • odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy • odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich • wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach • głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji • wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spójnikami • rozpoznaje równoważnik zdania • rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to) DOCIERANIE DO INFORMACJI 16 • wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i umiejętnie je stosuje • wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • uzasadnia swoje reakcje czytelnicze • analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek • posługuje się pojęciami akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy • identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks • rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy • rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście • wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji • określa zadania twórców dzieła filmowego i teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera, reżysera • charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość • odczytuje przesłanie utworu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • przedstawia własne zdanie w rozmowie • świadomie dobiera intonację zdaniową • udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi • uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu • wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń • gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw • wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki i wyrażenia przyimkowe • w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka) • objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów • odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów • umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: 17 pojedyncze i złożone; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), *wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu • stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń PISANIE • stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika • w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji • w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami • w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw • układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zaproszenie • stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi • pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik) • zapisuje dialog w opowiadaniu • w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia) • opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki • dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi • uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu • nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii 18 CZYTANIE • wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą • oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych • wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce • nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi • nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator) • w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii • wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach • dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie • głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu • rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, równoważników zdań • rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych DOCIERANIE DO INFORMACJI • w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych) • konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami • charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi • objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni) • wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu • wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega różnice między celem tych programów • charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość – nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami III. TWORZENIE WYPOWIEDZI 19 MÓWIENIE • uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł grzecznościowych • rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego • udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym • w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką • poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym • w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła • interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania • zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu • wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi • dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka PISANIE • potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie wyrazów, pisowni nie w przeciwstawieniach) • przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu • komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji • uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury • udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym • w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia związane z omawianą tematyką • komponuje i przekształca plan wypowiedzi • pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń • w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła • sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów) • dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu 20 Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE • w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osób • dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym CZYTANIE • czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznym teksty spoza listy lektur • interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie DOCIERANIE DO INFORMACJI • wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY • porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich i poetyckich • wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia nawiązania do tego typu utworów we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii • odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość • dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE • przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania, formułuje twórcze uwagi • podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych programem nauczania w klasie piątej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur • interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych PISANIE • tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową 21 formą, poprawną konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych • wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową oraz estetykę zapisu wypowiedzi • świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki 22 OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI MÓWIENIE Na poziomie podstawowym uczeń: _ jako nadawca i odbiorca komunikatu buduje spojne, logiczne wypowiedzi, posługując się poprawnym, odpowiednio dobranym słownictwem, _ formułuje pytania i odpowiedzi odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej, _ uczestniczy w dyskusji, _ przedstawia logiczne argumenty, _ stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji, _ opowiada, stosując rożnego rodzaju wypowiedzenia, _ wzbogaca opowiadanie, wprowadzając dialog, _ opisuje swoje przeżycia w danej sytuacji, nazywa przeżycia wewnętrzne bohatera lektury, _ charakteryzuje bohatera, ocenia jego postępowanie, _ wygłasza z pamięci teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad interpunkcji oraz intonacji zdaniowej, _ świadomie korzysta z niewerbalnych środkow komunikacji i wzbogaca nimi komunikat werbalny, _ stara się zachować poprawność językową i stylistyczną wygłaszanych komunikatow. Na poziomie ponadpodstawowym uczeń: _ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, _ buduje spojne, poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zrożnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy i rodzaju adresata, _ umiejętnie korzysta z bogatego zasobu słownictwa, _ aktywnie uczestniczy w dyskusji na podany temat, _ uzasadnia swoje stanowisko przez logiczne, przekonujące argumenty poparte odpowiednimi przykładami, _ przejawia szczegolną dbałość o przestrzeganie zasad kulturalnej dyskusji, _ ubarwia opowiadanie dialogiem, opisem przeżyć wewnętrznych i monologiem wewnętrznym postaci, _ za pomocą odpowiedniego słownictwa pośrednio i bezpośrednio charakteryzuje bohatera, analizuje i ocenia jego postawę, biorąc pod uwagę motywy działania i odwołując się do systemu uniwersalnych wartości moralnych, _ wygłaszając teksty z pamięci, podejmuje probę interpretacji głosowej, stosuje pauzę, dobiera odpowiednią barwę i ton głosu, zaznacza akcenty logiczne, _ wykorzystuje odpowiednio dobrane środki komunikacji niewerbalnej, dbając, aby intencja nadawcy oraz cel komunikatu językowego były czytelne dla adresata, _ stosuje normy językowe, dba o poprawność stylistyczną komunikatu, dokonuje autokorekty wygłaszanego tekstu. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Ogólne kryteria oceniania dla klasy VI 97 CZYTANIE Na poziomie podstawowym uczeń: _ czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytyczno-tworczym odpowiednio dobrane teksty literackie, _ rozrożnia narrację pierwszo- i trzecioosobową, _ analizuje zależności między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią, _ wyrożnia postać mowiącą w rożnych gatunkach i rodzajach literackich, _ rozrożnia pojęcia fabuła, akcja, wątek, _ wyrożnia rodzaje powieści i opowiadania, _ formułuje wnioski na podstawie treści wybranych z utworu epickiego i poetyckiego, _ odczytuje takie teksty kultury, jak: obraz, plakat, komiks, rzeźba, _ zauważa podobieństwa i rożnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową lub teatralną, _ dostrzega rożnice w realizacji tego samego tematu lub motywu w rożnych dziedzinach sztuki i w rożnych formach wypowiedzi artystycznej, 23 _ dostrzega mechanizmy oddziaływania reklamy na odbiorcę, tworzy własne reklamy. Na poziomie ponadpodstawowym uczeń: _ czyta rożne teksty literackie na poziomie krytyczno-tworczym, _ rozumie funkcję użytych w utworze środkow stylistycznych, odczytuje znaczenie przenośne i symboliczne odpowiednio dobranego tekstu poetyckiego i prozatorskiego, _ analizuje znaczenie postaci mowiącej w tekście, _ badając strukturę świata przedstawionego, posługuje się terminami fabuła, akcja, wątek, _ wyrożnia cechy opowiadania i rożnych rodzajow powieści, _ na podstawie analizy treści utworow poetyckich i prozatorskich odkrywa podstawowe prawa dotyczące człowieka i otaczającego go świata, _ analizuje i odczytuje odpowiednio dobrane teksty kultury na poziomie krytyczno-tworczym, _ porownuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralną, _ bada zależności między tworzywem wypowiedzi artystycznej a realizacją tego samego tematu lub motywu w rożnych dziedzinach sztuki, _ wypowiada opinie na temat reklam i wyjaśnia werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania reklamy na odbiorcę. SŁUCHANIE Na poziomie podstawowym uczeń: _ słucha i rozumie wypowiedzi swoich kolegow jako aktywny uczestnik sytuacji komunikacyjnej, _ dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu na np. scenkę dramatyczną, ilustrację do tekstu, piosenkę, słuchowisko, utwor poetycki. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl 98 Ogólne kryteria oceniania dla klasy VI Na poziomie ponadpodstawowym uczeń: _ analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu, _ dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu, tworzy własne utwory inspirowane innym wysłuchanym tekstem. PISANIE Na poziomie podstawowym uczeń: _ tworzy dłuższe wypowiedzi za pomocą zdań pojedynczych i złożonych, poprawne pod względem językowym i stylistycznym, _ tworzy teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji, _ wprowadza dialog do tekstu narracyjnego, _ redaguje opowiadanie odtworcze i tworcze (wkomponowuje w nie opis przedmiotu, miejsca i cech bohatera, stosując odpowiednie słownictwo), podanie, życiorys, prostą notatkę, _ wypełnia druki urzędowe i pocztowe, _ podejmuje proby spojnego opisu dzieła plastycznego, _ streszcza tekst w porządku chronologicznym i relacjonuje wydarzenia przedstawione w utworze, _ podejmuje proby opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, uwzględniając jej cechy charakteru i osobowości, _ sporządza plan wypowiedzi, _ stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi. Na poziomie ponadpodstawowym uczeń: _ tworzy wypowiedzi zrożnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, rodzaju odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej, _ stosuje słownictwo odpowiednie dla rodzaju i celu wypowiedzi, _ wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera, wprowadza w dialog słowa narratora dystansującego się wobec wypowiedzi i działań bohaterow, _ redaguje opowiadanie tworcze wzbogacone opisem przeżyć wewnętrznych bohatera oraz elementami opisu sytuacji, list oficjalny, rożnego rodzaju notatki, sprawozdanie, np. z wycieczki, 24 _ samodzielnie redaguje opis dzieła plastycznego, uwzględniając jego treści przenośne i symboliczne, _ charakteryzuje w przemyślany i pełny sposob postać rzeczywistą lub literacką; nazywa cechy charakteru, osobowości, usposobienia bohatera i ocenia jego postawę oraz postępowanie w odniesieniu do wartości etycznych, z uwzględnieniem motywow działania, _ przejawia dbałość o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną, poprawia własne błędy ortograficzne i interpunkcyjne. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, ktory nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, ktory: MÓWIENIE _ buduje wypowiedzi na temat, _ formułuje odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej pytania i odpowiedzi, _ przedstawia swoje zdanie w dyskusji, _ zna zasady kulturalnej rozmowy, _ stosuje w opowiadaniu wypowiedzenia proste i rozwinięte, pojedyncze i złożone, _ wprowadza dialog w mowę opowieściową, _ mowi o swoich przeżyciach w danej sytuacji, nazywa przeżycia bohatera literackiego, _ nazywa cechy bohatera, wyciąga proste wnioski dotyczące jego postępowania, _ wygłasza z pamięci teksty poetyckie lub prozatorskie, _ jako nadawca i odbiorca komunikatu korzysta z niewerbalnych środkow wyrazu, _ stara się stosować do podstawowych zasad poprawności językowej. CZYTANIE _ czyta odpowiednio dobrane teksty literackie i rozumie ich treść, _ rozrożnia narrację pierwszo- i trzecioosobową, _ rozumie zależność między użytymi w tekście środkami stylistycznymi a jego treścią, _ wyrożnia postać mowiącą w rożnych gatunkach i rodzajach literackich, _ rozrożnia pojęcia fabuła, akcja, wątek, _ wie, czym się rożni opowiadanie od powieści, _ dostrzega podobieństwa i rożnice między światem przedstawionym w literaturze a rzeczywistością, _ odczytuje teksty kultury: komiks, obraz, rzeźbę, _ zauważa podobieństwa i rożnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową czy teatralną, _ zauważa w tekście reklamy słownictwo wyrażające perswazję. SŁUCHANIE _ słucha wypowiedzi rozmowcow, _ dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu, np. wykonuje ilustrację do tekstu, piosenki. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl 100 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI PISANIE _ buduje dłuższe wypowiedzi za pomocą rożnych wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, _ wplata dialog w tekst narracyjny, _ redaguje opowiadanie tworcze i odtworcze, _ wypełnia druki urzędowe i pocztowe, _ opisuje wskazane elementy dzieła plastycznego, _ streszcza tekst w porządku chronologicznym, _ nazywa cechy charakteru i osobowości postaci literackiej, 25 _ komponuje plan wypowiedzi, _ przestrzega podstawowych zasad poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej oraz estetyki redagowanej wypowiedzi. NAUKA O JĘZYKU _ stosuje wiedzę językową w zakresie: – fonetyki (zna pojęcie głoski i litery; dostrzega rożnicę między głoską dźwięczną i bezdźwięczną, nosową i ustną, twardą i miękką, między zapisem a wymową głoski; dzieli wyrazy na sylaby), – słownictwa i słowotworstwa (dopasowuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne; potrafi zastosować wybrane związki frazeologiczne pochodzenia biblijnego, mitologicznego, przysłowia; rozumie znaczenie wyrazow; z pomocą nauczyciela wyrożnia części w budowie słowotworczej wyrazu), – fleksji (z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych części mowy; wskazuje nieodmienne części mowy), – składni (z pomocą nauczyciela rozpoznaje części zdania, zna ich funkcję składniową; odrożnia zdanie złożone wspołrzędnie od zdania złożonego podrzędnie). Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, ktory: MÓWIENIE _ uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, _ buduje spojne, logiczne wypowiedzi, posługując się poprawnym słownictwem, _ przedstawia swoje stanowisko w dyskusji, dobierając rzeczowe argumenty, _ stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji, _ opowiada, stosując rożnego rodzaju wypowiedzenia, _ wzbogaca opowiadanie dialogiem; stosuje opis własnych przeżyć, mowi o przeżyciach bohatera literackiego, _ charakteryzuje bohatera literackiego, formułuje ocenę jego postępowania, _ wygłasza teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad poprawnej artykulacji oraz intonacji i zwracając uwagę na warstwę znaczeniową tekstu, _ świadomie korzysta z niewerbalnych środkow komunikacji, takich jak gest, mimika twarzy, intonacja, pauza, dostosowując je do rodzaju komunikatu, jego odbiorcow, celu wypowiedzi, _ stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej, tak aby jego wypowiedzi były zrozumiałe dla odbiorcy. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI 101 CZYTANIE _ czyta ze zrozumieniem teksty literackie na poziomie semantycznym i samodzielnie rozwiązuje niektore zadania świadczące o rozumieniu tekstu na poziomie krytycznym, _ analizuje zależność między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią, _ wyjaśnia pojęcia fabuła, akcja, wątek, _ wyrożnia rodzaje powieści, _ wnioskuje na temat otaczającej go rzeczywistości oraz miejsca człowieka w świecie na podstawie wybranych tekstow literackich, _ odczytuje plakat, _ dostrzega zależności między dziełem literackim a jego adaptacją, _ zauważa rożnice w realizacji tego samego tematu i motywu w rożnych dziedzinach sztuki oraz w rożnych formach wypowiedzi artystycznej, _ dostrzega mechanizmy oddziaływania reklamy na jej odbiorcę. SŁUCHANIE _ uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej przez uważne słuchanie wypowiedzi rozmowcow, _ dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu na taką formę, jak: słuchowisko, scenka dramatyczna itp. PISANIE _ stara się zachować poprawność językową i stylistyczną dłuższych wypowiedzi zbudowanych za pomocą rożnych typow wypowiedzeń, _ konstruuje teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji, 26 _ redaguje podanie, życiorys, samodzielną prostą notatkę, _ za pomocą odpowiedniego słownictwa wkomponowuje opis przedmiotu, miejsca, cech bohatera w opowiadanie tworcze lub odtworcze, _ podejmuje proby spojnego opisu dzieła plastycznego, _ niezależnie od budowy utworu streszcza tekst w porządku chronologicznym, szczegołowo relacjonuje przedstawione wydarzenia, _ podejmuje probę opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, uwzględniając jej cechy charakteru i osobowości, _ stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi. NAUKA O JĘZYKU _ stosuje wiedzę językową w zakresie: – fonetyki (dzieli wyrazy na litery i głoski, rozpoznaje głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; dzieli wyrazy na sylaby i potrafi przenieść wyraz do następnej linijki zgodnie z obowiązującymi zasadami; dostrzega rożnicę między zapisem a wymową głosek), – słownictwa i słowotworstwa (posługuje się słownictwem bliskoznacznym, wyrazami przeciwstawnymi, wybranymi związkami frazeologicznymi pochodzenia biblijnego i mitologicznego, przysłowiami; rozumie znaczenie Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl 102 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI wyrazow; wyjaśnia sens niektorych neologizmow i archaizmow; zna pojęcia wyraz podstawowy i pochodny; wyrożnia podstawę słowotworczą, formant, rdzeń), – fleksji (rozpoznaje w wypowiedzeniu odmienne i nieodmienne części mowy, rozpoznaje formę odmiennych części mowy), – składni (rozpoznaje części zdania; wyrożnia w zdaniu orzeczenie imienne i czasownikowe; zna rodzaje podmiotu; odrożnia zdania złożone podrzędnie i wspołrzędnie, spojnikowo i bezspojnikowo). Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, ktory: MÓWIENIE _ świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej, _ buduje spojne i poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zrożnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy oraz adresata, _ uczestniczy w dyskusji na podany temat, przedstawia logiczne, rzeczowe argumenty poparte odpowiednimi przykładami i stosuje perswazję językową nieprzekraczającą granic kulturalnej rozmowy, tak aby przekonać pozostałych jej uczestnikow do przyjęcia jego stanowiska, _ wzbogaca wypowiedzi o niewerbalne środki wyrazu, dobrane odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej, _ stosuje w swoich wypowiedziach dialog, opis przeżyć wewnętrznych, _ charakteryzuje bohatera literackiego; ocenia jego postawy i postępowanie, uwzględniając motywy działania, _ wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski, stosuje pauzę, dobiera odpowiednio barwę i ton głosu, zaznacza akcenty logiczne, tak aby zwrocić uwagę odbiorcy na warstwę znaczeniową utworu, _ zwraca uwagę na poprawność językową i stylistyczną swoich wypowiedzi. CZYTANIE _ czyta rożne teksty literackie na poziomie krytyczno-tworczym, _ rozumie funkcję użytych w utworze środkow stylistycznych oraz znaczenie postaci mowiącej w tekście, _ posługuje się terminami fabuła, akcja, wątek, _ wyrożnia cechy rożnych rodzajow powieści i opowiadania, _ na podstawie analizy utworow literackich odkrywa podstawowe prawa dotyczące człowieka i otaczającego świata, _ analizuje treści pozaliterackich tekstow kultury, _ porownuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralną, _ dostrzega zależność między realizacją tematu dzieła a jego tworzywem, _ wypowiada opinie na temat reklam i dostrzega werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania na odbiorcę. 27 SŁUCHANIE _ analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu, _ dokonuje w dowolnej formie przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI 103 PISANIE _ konstruuje wypowiedzi zrożnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej, _ stosuje słownictwo odpowiednie do rodzaju i celu wypowiedzi, _ wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera, _ redaguje opowiadanie tworcze z elementami opisu przeżyć wewnętrznych bohatera, notatkę, sprawozdanie, _ opisując dzieło plastyczne, zauważa jego sens przenośny, _ charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, nazywa cechy jej charakteru, osobowości i usposobienia, zauważa motywy działania, _ dba o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną redagowanego tekstu. NAUKA O JĘZYKU _ umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: – fonetyki (dostrzega rożnicę między wymową a zapisem głosek, oznacza miękkość głoski przez znak zmiękczenia oraz i), – słownictwa i słowotworstwa (dobiera odpowiednio słownictwo bliskoznaczne w wypowiedzi w celu uniknięcia powtorzeń; stosuje w wypowiedziach pisemnych lub ustnych wyrazy przeciwstawne, związki frazeologiczne i przysłowia, a także powiedzenia związane z regionem; rozumie funkcję neologizmow i archaizmow w tekście, wyjaśnia ich sens; bada budowę słowotworczą wyrazu; tworzy rodzinę wyrazow; tworzy definicję słowotworczą wyrazu), – fleksji (rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, nazywa je i określa formę gramatyczną, rozumie ich funkcję w zdaniu, poprawnie stosuje je w wypowiedzi, w szczegolności formy czasownikow zakończonych na -no, -to, nieregularnie odmieniających się rzeczownikow, formy proklityczne i enklityczne zaimkow, liczebniki w związku z rzeczownikiem), – składni (rozpoznaje części zdania pojedynczego; nazywa typy orzeczenia – imienne i czasownikowe oraz podmiotu – gramatyczny, domyślny, logiczny, zbiorowy; rysuje wykres logiczny zdania pojedynczego; rozrożnia zdania złożone podrzędnie i wspołrzędnie; stosuje zasady interpunkcji wypowiedzenia pojedynczego i złożonego). Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, ktory: MÓWIENIE _ jako świadomy uczestnik sytuacji komunikacyjnej nawiązuje kontakt, podtrzymuje go oraz dobiera formę komunikatu w zależności od celu wypowiedzi i rodzaju odbiorcy, _ rożnicuje swoje wypowiedzi stylistycznie, dba o ich poprawność językową, korzysta z bogatego słownictwa, stosuje odpowiednio dobrane do sytuacji komunikacyjnej niewerbalne środki wyrazu, aby komunikat stał się w pełni czytelny dla odbiorcy, _ aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z rzeczywistością oraz dotyczące lektury; wprowadza w temat rozmowy; przekonuje do swojego zdania, udowadniając racje w sposob rzeczowy i logiczny; posługuje się Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl 104 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI informacją, cytatem z danego źrodła; nawiązuje do wypowiedzi interlokutorow, wyciąga wnioski, dokonuje podsumowania rozmowy, modyfikuje własne poglądy; dba o poprawność językową wypowiedzi oraz o przestrzeganie przez dyskutantow zasad kulturalnej rozmowy, _ ubarwia wypowiedzi dialogiem, opisem przeżyć wewnętrznych, monologiem wewnętrznym postaci, _ stosuje charakterystykę bezpośrednią bohatera, wykorzystując bogate słownictwo 28 nazywające cechy; stosuje charakterystykę pośrednią uwzględniającą motywy działania postaci; dokonuje oceny moralnej bohatera w odwołaniu do uniwersalnych wartości etycznych, _ wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski z pamięci, podejmuje probę jego interpretacji głosowej, _ dokonuje autokorekty językowej i stylistycznej wygłaszanego komunikatu. CZYTANIE _ odczytuje tekst poetycki i prozatorski na poziomie przenośnym i symbolicznym, _ analizując konstrukcję i warstwę znaczeniową utworu, bierze pod uwagę funkcję osoby mowiącej w tekście, _ badając strukturę świata przedstawionego, dostrzega mechanizmy rozwoju fabuły, akcji, głownych wątkow utworu prozatorskiego, _ na podstawie analizy utworow literackich podejmuje probę interpretacji znaczenia i miejsca człowieka w świecie, _ odczytuje inne odpowiednio dobrane teksty kultury na poziomie krytyczno-tworczym, _ analizuje treść oraz tworzywo adaptacji filmowej lub teatralnej dzieła literackiego, _ bada zależność między tworzywem dzieła a realizacją tego samego tematu lub motywu w rożnych dziedzinach sztuki, _ wyjaśnia mechanizmy oddziaływania reklam. SŁUCHANIE _ dostrzega przenośny sens wysłuchanego tekstu, _ tworzy własne utwory inspirowane wysłuchanym tekstem, _ potrafi sporządzić notatkę w wybranej przez siebie formie na podstawie wysłuchanego tekstu. PISANIE _ pisze rożnorodne wypowiedzi, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej, poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym, _ wprowadza do dialogu słowa narratora dystansującego się wobec wypowiedzi i działań bohaterow, _ pisze opowiadanie tworcze z elementami opisu sytuacji, list oficjalny, notatkę w formie ciągłej, mapy mentalnej, schematu, _ wyjaśnia treści przenośne i symboliczne oraz konteksty interpretacyjne w opisie dzieła plastycznego, Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI 105 _ w sposob pełny i przemyślany charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, przedstawia wszystkie możliwe motywy jej działania, ocenia postępowanie w odniesieniu do wartości etycznych, _ poprawia własne błędy językowe i stylistyczne. NAUKA O JĘZYKU _ sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: – fonetyki (stosuje wiadomości dotyczące rożnicy między zapisem a wymową głosek oraz funkcji głoski i w wyrazie), – słownictwa i słowotworstwa (korzysta z bogatego zasobu słownictwa, stosując wyrazy bliskoznaczne; dba o poprawność stylistyczną tekstu; ilustruje wypowiedzi odpowiednio dobranymi związkami frazeologicznymi i przysłowiami; wyjaśnia znaczenie wyrazow na podstawie ich etymologii; wyjaśnia zmiany znaczenia wyrazow; bada funkcję neologizmow i archaizmow w tekście; analizuje budowę słowotworczą wyrazu; porządkuje rodziny wyrazow), – fleksji (poprawnie używa w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych form odmiennych i nieodmiennych częścimowy, analizuje ich funkcję w zdaniu; dokonuje rozbioru gramatycznego wypowiedzenia pojedynczego), – składni (dokonuje analizy logicznej wypowiedzenia pojedynczego; rysuje wykresy logiczne zdań pojedynczych z rożnymi typami orzeczeń i podmiotow, schematy wypowiedzeń złożonych wspołrzędnie i podrzędnie; rozpoznaje i konstruuje zdania bezpodmiotowe; dba o poprawność 29 interpunkcyjną wypowiedzeń pojedynczych i złożonych). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, ktory: MÓWIENIE _ buduje tworcze, bezbłędne pod względem językowym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej wypowiedzi, w ktorych się swobodnie posługuje werbalnymi i niewerbalnymi środkami wyrazu, _ rozpoczyna i podtrzymuje dyskusję na tematy związane z lekturą; rzeczowo, z zachowaniem zasad kulturalnej rozmowy ocenia stanowiska dyskutantow i podaje propozycje rozwiązania problemow, _ swobodnie się posługuje rożnymi formami opowiadania i opisu, _ w sposob pełny i logiczny charakteryzuje bohatera lektury, _ wygłaszając tekst z pamięci, dokonuje jego interpretacji głosowej. CZYTANIE _ odczytuje sens utworow poetyckich, prozatorskich i innych dzieł kultury (rownież spoza listy lektur przewidzianej programem nauczania) na poziomie krytyczno-tworczym, uwzględniając ich strukturę i treści przenośne oraz symboliczne; odwołuje się do kontekstow kulturowych. SŁUCHANIE _ analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach komunikacyjnych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu, _ analizuje i interpretuje przenośny sens wysłuchanego tekstu artystycznego. Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl 106 Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI PISANIE _ swobodnie się posługuje wszystkimi przewidzianymi w programie formami wypowiedzi pisemnej, a ponadto tworzy własne teksty, ciekawe pod względem treści i stylu, bezbłędne językowo, _ formułuje wypowiedzi na temat przeczytanych lektur (także spoza listy lektur przewidzianych programem nauczania). NAUKA O JĘZYKU _ świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słownictwa i słowotworstwa, fleksji oraz składni; przestrzega norm poprawnościowych w formułowanych wypowiedziach, _ samodzielnie poszerza wiedzę językową o treści spoza programu nauczania w klasie VI. PRZYKŁADOWE KRYTERIA OCENY kryteria oceny listu otwartego punktacja temat _ wypowiedź precyzyjnie przedstawia temat 0–1 _ rozwinięcie zawiera: – podanie celu wypowiedzi 0–1 – wezwanie do działania 0–1 – co najmniej dwa przekonujące argumenty 0–1 kompozycja _ tekst zawiera odpowiednio rozmieszczone informacje o nadawcy 0–1 i adresacie, miejscu i czasie napisania listu (nagłowek, podpis, data i miejscowość) _ tekst właściwy ma kompozycję trojdzielną (część wstępna, roz- 0–1 winięcie, zakończenie) _ poszczegolne części listu (poprzedzone wcięciami akapitowymi) są 0–1 ze sobą powiązane treściowo język i styl _ słownictwo jest poprawne 0–1 _ uczeń stosuje się do norm gramatycznych 0–4 błędy – 2 pkt 5 błędow – 1 pkt 6 błędow – 0 pkt _ styl wypowiedzi jest dostosowany do sytuacji komunikacyjnej 0–1 (formuły wstępu i zakończenia, zwroty podtrzymujące kontakt z odbiorcą wypowiedzi) zapis _ ortografia jest poprawna 0–1 błąd – 2 pkt 2 błędy – 1 pkt 3 błędy – 0 pkt _ interpunkcja jest poprawna 0–4 błędy – 1 pkt 30 5 błędow – 0 pkt _ zapis jest czytelny 0–1 suma punktów 15 pkt Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl Szczegółowe kryteria oceniania dla klasy VI 107 kryteria oceny oceny przemówienia punktacja temat _ wypowiedź dokładnie wyczerpuje temat 0–1 _ rozwinięcie zawiera podanie celu wypowiedzi i okoliczności wygło- 0–1 szenia przemowienia kompozycja _ tekst właściwy ma kompozycję trojdzielną (część wstępna, rozwi- 0–1 nięcie, zakończenie) _ poszczegolne części pracy są ze sobą powiązane treściowo 0–1 język i styl _ słownictwo jest poprawne 0–1 _ uczeń stosuje się do norm gramatycznych 0–4 błędy – 2 pkt 5 błędow – 1 pkt 6 błędow – 0 pkt _ styl wypowiedzi jest dostosowany do sytuacji komunikacyjnej 0–1 (formuły wstępu i zakończenia, bezpośrednie zwroty do odbiorcy wypowiedzi) zapis _ ortografia jest poprawna 0–1 błąd – 2 pkt 2 błędy – 1 pkt 3 błędy – 0 pkt _ interpunkcja jest poprawna 0–4 błędy – 1 pkt 5 błędow – 0 pkt _ zapis jest czytelny 0–1 suma punktów 12 pkt 31
