Sztetl, dr Hanna Węgrzynek

Sztetl,drHannaWęgrzynek-Nazajęciachzastanowimysięjakdoszłodoukształtowaniasięsztetli-
symbolużydowskiegożyciawdiasporze.Przyjrzymysiężyciugminżydowskichodpoczątkuichistnienia
naziemiachpolskich,omówimyzasady,jakimisięrządziłyijakonesięzmieniały.Zajmiemysiężyciem
codziennymorazrelacjamizespołecznościąchrześcijańską,zwracającszczególnąuwagęnakwestie
przenikaniakulturowego.Poruszymyrównieżznaczenieterminugettoizastanowimysięczyistniałyone
naziemiachpolskichwokresienowożytnym.
LiteraturaZagłady,drTomaszŻukowski-Wciąguzajęćprześledzimynakonkretnychprzykładach
strategieopowiadaniaoZagładzieprzezjejofiary–polskichŻydów–orazpolskie,nieżydowskie
otoczenie.Analizatekstówpołączonabędziezanaliząichrecepcji.Celemzajęćjestnietylkozrozumienie
różnychsposobówmówieniaoHolocauście,aletakżepróbazrozumieniamechanizmówkulturowych–
dyskursówipraktyk–wpływającychnaichspołecznefunkcjonowanie.
Sztukażydowska,drRenataPiątkowska-Zajęciapodzielonebędąnanastępująceblokitematyczne:1)
SztukaiReligia,2)ŻydowskaSztukaSynagogalna(ukorzenitradycyjnejkulturywizualnejpolskich
Żydów),3)SztukaiSpołeczeństwo(artyściiżydowskanowoczesnośćwPolsce:narodowasztuka
żydowskaabudowanienowoczesnejspołecznościŻydówpolskichwkontekścieruchówpolitycznych,
kulturowychispołecznychprzełomuXIXiXXwieku;nowoczesneżydowskieuniwersumsymboliczne
przed1939rokiem;sztukaikobiety)oraz4)SztukaiZagłada(sztukawgettachiobozach;pamięć
Zagładywsztuce).
Wstępdostudiówpolsko-żydowskich,drAnnaRosner-Wtrakciezajęćzajmiemysiępodstawowymi
zagadnieniamidotyczącymipolsko-żydowskiejkoegzystencji.Poruszymykwestiętego,kimsąŻydzi,i
zastanowimynadproblemamiobcościi(auto)identyfikacji.Następnieprześledzimyhistoriężydowskiej
diasporywPolscedoroku1939,koncentrującsięnamomentachkluczowychzpunktuwidzenia
współistnienia.Ostatniespotkaniapoświęconezostanąproblemowiantyjudaizmuiantysemityzmu
przedrokiem1939,wrazzomówieniemichskutków.
Historiapolsko-żydowskaipolsko-izraelskapoIIwojnieświatowej,MichałSobelman-Zajęcia
poświęconebędąrelacjompolsko–żydowskimipolsko-izraelskimwokresiepodrugiejwojnieświatowej
ażdoczasówwspółczesnych.Zajmiemysięm.in.następującymizagadnieniami:Zostaćczywyjechać,
dylematyŻydówpolskichpoholokauście.PróbyodrodzeniażydowskiegożyciawPRL.Powstanie
PaństwaIzraelinawiązaniestosunkówdyplomatycznychzPRL.„WidzianezKrzywickiego”–Polska
Ludowawświetledepeszyizraelskichdyplomatów.FaleemigracjidoIzraela.Izraelwobecproblematyki
Zagłady.„PolskawIzraelu”–przypadekMarkaHłaskiorazpolskaliteraturaiprasawIzraelu.„Mała
stabilizacja”lat60-tychaproblemżydowskiwPRL.Marzec67ijegoechawIzraelu.Izraelwcieniu
wojny.Wzlotiupadekkibuców.SpraważydowskawPolscewdrugiejpołowielat80-tych.Odnowienie
stosunkówdyplomatycznychmiędzyPolskąaIzraelem.Relacjepolsko-izraelskiepo1989r.relacje
polityczne,kulturalneimiędzyludzkie.PrzyjazdymłodzieżyizraelskiejdoPolski.
Motywyżydowskiewliteraturzepolskiej,mgrKazimieraSzczuka-Kursbędziepoświęconyfigurze
matkiŻydówki.Odmitycznej"matkiobcej"Mickiewicza,przezjegożonęCelinę,pochodzącązrodziny
frankistowskiej,pookresokupacji,marzec'68,wreszcie;doświadczenianajmłodszego,"trzeciego
pokolenia"-odtwarzasięhistoria"złegopochodzenia","zamaskowania",milczenia,zerwania.Zajęcia
opartebędąnapracachhistorycznych,tekstachliterackich,tekstachnależącychdoliteraturyfaktu,
wreszcie-naikonografii.
Tożsamośćżydowska,drAlinaMolisak-Zajęciapoświęconetożsamościżydowskiej,którakształtowała
sięnaterenachwschodnioeuropejskiejdiaspory.Przykładamibędątuprzedewszystkimutwory
literackie-pisanewróżnychjęzykachwXXiXXIwieku.
Zagładajakowyzwanie,drBartoszKrupa-nazajęciachtraktowaćbędziemyZagładęjakoDasEreignis
Auschwitz,wrozumieniu,jakienadalitemupojęciuAlanMilchmaniAlanRosenbergwopublikowanejw
Polsceksiążce"EksperymentywmyśleniuoHolocauście".Jesttowydarzenieprzekształcające,
nieustannieaktualnei„palące”,którewywołałocywilizacyjnepęknięciewnaszym–ufundowanymna
oświeceniowymprojekcie–świecie.Zagładastanowiwyraźnącezurędziejową,to–jakzauważył
PrzemysławCzapliński–„kamieńnagrobnynowoczesnościipłynnyfundamentponowoczesności”.Przy
próbachopisaniagoprzypomocydowolnychśrodków-relacjiświadków,narracjihistorycznych,
socjologicznych,filozoficznychczyliterackichwyłaniasięwieleproblemów,coowocujecałąsiecią
metodologicznych,aleiegzystencjalnychdrógobranychprzezbadaczyzajmującychsięZagładą.
Przyjrzymysięzatemrównoleglesamemuwydarzeniu,jegogenezie,głównymetapom,jaki
dalekosiężnymkonsekwencjom,przedewszystkimdlarozmaitychpróbjegoreprezentacji.
Pamięćpolska,pamięćżydowska,drMałgorzataPakier-podczaszajęćprzedstawionei
przedyskutowanezostanągłównestanowiskawobecpamięciZagładywpolskiejpowojenneji
współczesnejdebacie,włączająchistoriografię,literaturę,publicystykęimedia,filmorazekspozycję
stałąMuzeumPOLIN.Omówionezostaniepojęciekonfliktupamięciorazgłówneargumentytego
konfliktupostroniepolskiejiżydowskiej.Kontekstemdladyskusjibędąprocesyupamiętnianiawinnych
krajachEuropyinapoziomietransnarodowym.
Judaizmywspółczesne,drBarbaraKrawcowicz–wielośćformżydowskiegożyciareligijnegoireligijnej
refleksjizdajesięsugerować,iżpowinniśmymówićraczejoróżnychjudaizmachniżojednymjudaizmie.
Wczasiezajęćprzyjrzymysiębliżejrozmaitympostaciomjudaizmuoraztemu,jakzmieniałysięonew
odpowiedzinawydarzeniaorazprocesyspołeczne,kulturoweipolityczne.
Dialogżydowsko-chrześcijański,prof.drhab.StanisławObirek-Dialogżydowskochrześcijańskito
jednoznajbardziejfascynującychzjawiskwkulturzeXXiXXIwieku.Choćzostałsprowokowany
tragicznymwydarzeniemZagładyŻydóweuropejskich,któradokonałasięwsercuchrześcijańskiej
Europy,toprzyniósłrewolucyjnewręczzmianywsposobiewzajemnegopostrzeganiaobuwspólnot.Ze
względunapolskikontekstzajęćbędąuwzględnianeprzedewszystkimdokumentyKościołakatolickiego
orazdeklaracjeŻydówamerykańskichgdziedialogżydowsko-chrześcijańskirozwijasięwsposób
najbardziejdynamiczny.Wtrakciepięciuspotkańzostanąporuszonenastępującetematy:1.
ChrześcijaństwowobecŻydównaprzestrzeniwieków,2.SobórWatykańskiII–przełomwstosunkudo
innychreligii,zwłaszczadojudaizmu,3.RabinAbrahamJ.HeschelikardynałAugustynBea–autorzy
przełomu,4.RecepcjaVaticanumIIwPolsce,5.„Dabruemet”iinnedokumentyżydowskie