Kryzys monarchii piastowskiej

Kryzys monarchii piastowskiej
1. Panowanie Mieszka II (1025-1031, 1032-1034)



Koronacja w 1025r.; w
testamencie chrobry pominął
Bezpryma i Ottona
Zaangażował się w konflikt z
Niemcami (wyprawy na
Saksonię)
1031 r. najazd Rusi (Jarosław
Mądry) oraz Niemiec
(Konrad II); (spory
dynastyczne wewn. państwa,
bracia proszą o pomoc
„przyjaciół” z zagranicy)



Utrata Grodów
Czerwieńskich oraz
Łużyc i Milska; być
może również Moraw i
Słowacji
Wygnanie Mieszka
Przejęcie władzy przez
braci
2. Kryzys monarchii piastowskiej



Władzę przejmuje Bezprym
za cenę rezygnacji z korony
królewskiej
1032 r. wraca Mieszko;
wspólne rządy z Ottonem
oraz Dytrykiem (synem
przyrodniego brata Bolesława
Chrobrego)
Po śmierci Mieszka II w
1034r. nastał czas rozbicia
wewn. państwa
Pogańskie powstanie ludowe 1037-1039




Niezadowolenie ludności
z powodu danin i
podatków na rzecz
państwa i kościoła
Powroty do wiary
pogańskiej
Czas rządów
samowładców
Miecław stworzył
księstwo na Mazowszu
Najazd Brzetysława 1039r.




1039 r. książę czeski
Brzetysław najechał
kraj
Zniszczenie
wielkopolski,
zniszczył grody (m.in.
Gniezno)
Zabrał szczątki św.
Wojciecha
Przyłączył do Czech
Śląsk
3. Kazimierz Odnowiciel (1034-1058) i odbudowa
państwa





zbyt słaba Polska = zbyt
mocne Czechy
słaba Polska = silny Miesław
słaba Polska = nawrót do
pogaństwa ziem polskich
Sojusz z Niemcami
(pomoc Niemiec w przejęciu
władzy)
Sojusz z Rusią (ślub z
Marią Dobroniegą, siostrą
Jarosława Mądrego)

1.
2.
3.
4.
5.
Powrót do kraju w 1040r. i
stopniowe opanowywanie ziem;
Opanowanie Małopolski z
Krakowem
Opanowanie Wielkopolski
1047r. odzyskanie Mazowsza
Odzyskanie Pomorza (?)
1050 opanowanie sbrojnie
Śląska; 1054 r. zjazd w
Kwedlinbburgu – Śląsk do
Polski za cenę trybutu 500
grzywien srebra i 30
grzywien złota (grzywna =
0,20 kg)
„Odnowiciel”
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Odbudowa grodów
Podział kraju na prowincje (większe jednostki
administracyjne położone wokół grodów)
Przeniesienie siedziby/stolicy do Krakowa (ok.
1040r.)
Wprowadził beneficjum zamiast danin jako
wynagrodzenie; zasady użytkowanie w ten sposób
ziemi rozwiązywało tzw. prawo rycerskie
Początek kształtowania się w Polsce rycerstwa
Wzrost majątków kościoła
4. Król Bolesław Śmiały(Szczodry) 1058-1079





Prowadził samodzielną
politykę zagraniczną, często
sprzecznie z wolą cesarza
Angażował się w konflikty
wewnętrzne na Węgrzech
Zaniechał płacenie trybutu
ze Śląska; konflikt z Czechami
interwencje dynastyczne na
Rusi; odzyskał Grody
Czerwieńskie
Strata Pomorza Gdańskiego
Koronacja królewska 1076





Spór o inwestyturę (walka cesarza z papieżem; s.363)
Bolesław popiera papieża Grzegorza VII
Nagroda – korona królewska w 1076r.
Odrodzenie się arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz
ustanowienie biskupstwa w Płocku
Fundacja klasztoru w Tyńcu, Mogilnie, Lubiniu
5. Panowanie Władysława Hermana 1079-1102



Duuuża rola palatyna
(wojewody) Sieciecha,
faktycznie to on rządził;
m.in. mógł bić monetę ze
swoim wizerunkiem
Bierna polityka księcia
Władysława
Herman/Sieciech przeszedł
do obozu cesarskiego,
wznowił płatność trybuntu
ze Śląska, zrezygnował z
korony, w 1079r. Utracił
Grody Czerwieńskie
Bunt przeciw Sieciechowi




Bunt możnych (oraz synów
Zbigniewa i Bolesława) głównie
przeciw palatynowi
1097 r. zmuszenie Hermana do
podziału państwa
Zbigniew otrzymał Wielkopolskę,
Bolesław – Małopolskę i Śląsk,
Władysław Herman – Mazowsze i
władzę zwierzchnią
1099r. Wspólna wyprawa braci
przeciw Sieciechowi i Hermanowi;
pokonanie i wygnanie Sieciecha
(1100-1101)
6. Konflikt Bolesława Krzywoustego (1102-1138) ze
Zbigniewem




Zbigniew miał tereny
Wielkopolski i Mazowsza
Bolesław – Małopolska i
Śląsk
Zbigniew polityka
zachowawcza i ugodowa;
uznawał zależność od
cesarza i nie zamierzał
podbijać Pomorza
Bolesław – przeciwnie ;
dodatkowo sojusze z
Węgrami i Rusią oraz
najazdy na Pomorze
Wojna polsko-niemiecka 1109r.






Konflikt między braćmi;
wygnanie Zbigniewa w
1008r.
Pomoc z Niemiec;
W 1109 r. Henryk V
najechał Polskę; przez
Bytom, Głogów, Wrocław
– bez sukcesów
Obrona Głogowa
Zbigniew wraca, ale zostaje
oślepiony…śmiertelnie i
w 1112r. umiera
Publiczna pokuta księcia
Bolesława
7. Podbój i chrystianizacja Pomorza





1116 r. opanowanie Pomorza
Gdańskiego, do 1122 r.
opanowanie Pomorza
Zachodniego (książę Warcisław
żłożył Krzywoustemu hołd)
Biskup bamberski Otton
chrystianizował Pomorzan
Biskupstwa włocławskie i
lubuskie
1135 r. w Merseburgu zjazd, na
którym Krzywousty zobowiązał
się do płacenia cesarzowi hołdu
z Pomorza i Rugii
1136 r. wydano bullę
gnieźnieńską, potwierdzającą
istnienie niezależnego
arcybiskupstwa
gnieźnieńskiego