dział viii budżety gospodarstw domowych chapter viii household

DZIAŁ VIII
CHAPTER VIII
BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH
HOUSEHOLD BUDGETS
Uwagi ogólne
General notes
1. Podstawowym źródłem informacji o warunkach bytu ludności, tj. poziomie i strukturze dochodu rozporządzalnego, wydatków, spożycia, wyposażeniu gospodarstw domowych w przedmioty
trwałego użytkowania oraz zagrożeniu ubóstwem
jest reprezentacyjne badanie budżetów gospodarstw domowych. Badaniem objęte są wszystkie
gospodarstwa domowe, z wyjątkiem zamieszkujących obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz
gospodarstw członków korpusu dyplomatycznego
państw obcych. Gospodarstwa domowe obywateli
obcego państwa zamieszkujących w Polsce stale
lub przez dłuższy czas i posługujących się językiem polskim biorą udział w badaniu.
Jednostką badania jest gospodarstwo domowe
jedno- lub wieloosobowe. Gospodarstwo domowe
jednoosobowe stanowi osoba utrzymująca się
samodzielnie, tzn. niełącząca swoich dochodów
z dochodami innych osób bez względu na to, czy
mieszka sama czy z innymi osobami. Przez gospodarstwo domowe wieloosobowe rozumie się
zespół osób zamieszkujących razem i wspólnie
utrzymujących się.
Wyniki badania oparte są na oświadczeniach
osób biorących udział w badaniu budżetów gospodarstw domowych. W celu zachowania relacji
między strukturą badanej zbiorowości a strukturą
społeczno-demograficzną zbiorowości generalnej,
dane uzyskane z badania budżetów gospodarstw
domowych są przeważane strukturą gospodarstw
domowych według liczby osób i miejsca zamieszkania pochodzącą z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002.
2. Badanie budżetów gospodarstw domowych
prowadzone jest metodą rotacji miesięcznej w cyklu
kwartalnym, co oznacza, że w każdym miesiącu
w badaniu uczestniczą inne gospodarstwa domowe, a po kwartale w gospodarstwach domowych,
które brały udział w badaniu miesięcznym danego
kwartału przeprowadzany jest wywiad dotyczący
niektórych wydatków, m.in. na zakup przedmiotów
trwałego użytkowania (telewizor, pralka, lodówka
itp.), na opłatę za usługi (lekarskie, stomatologiczne itp.) oraz wyposażenie gospodarstw domowych
w przedmioty trwałego użytkowania.
Badaniem objęto wszystkie gospodarstwa domowe zamieszkałe w wylosowanych mieszkaniach,
reprezentujące społeczno-ekonomiczne grupy ludności, tj. gospodarstwa domowe: pracowników, rolników, pracujących na własny rachunek, emerytów
i rencistów oraz utrzymujących się z niezarobkowych źródeł (innych niż emerytura i renta).
3. Dochód rozporządzalny obejmuje bieżące
dochody pieniężne i niepieniężne (w tym wartość
spożycia naturalnego, tj. wartość towarów i usług
1. The basic source of information regarding the
living conditions of the population, i.e., the level
and structure of available income, expenditures,
consumption, the furnishing of households with
durable goods as well as risk of poverty, is a sample survey of household budgets. Included in the
survey there are all the households, with the
exception of those living in collective accommodation establishments as well as households of
members of the diplomatic corps of foreign countries. The households of foreign citizens with permanent or long-lasting residence in Poland and
using Polish participate in the survey.
The survey unit is a one- or a multi-person
household. A one-person household is understood as an individual independently maintaining
himself/herself, i.e., income is not combined with
the income of others, regardless of whether the
individual lives alone or with other persons.
A multi-person household is understood as a group
of people living together and maintaining themselves jointly.
Results of the survey are based on declarations
made by persons participating in the survey of
household budgets. In order to maintain the relation between the structure of the surveyed population and the socio-demographic structure of the
total population, data obtained from the household
budget survey are weighted with the structure of
households by number of persons and class of
locality coming from the Population and Housing
Census 2002.
2. The survey of household budgets is conducted using the method of monthly rotation with
a quarterly cycle, which means that each month
different households participate in the survey, and
after each quarter an interview is conducted in
households which participated in the monthly
survey of a given quarter concerning some expenditures, i.e., on purchases of durable goods
(a television set, washing machine, refrigerator,
etc.), on payments for services (medical, dental,
etc.) as well as on furnishing the household with
durable goods.
The survey included all households within randomly selected dwellings representing of socio-economic groups of the population, i.e., households of: employees, farmers, self-employed,
retirees and pensioners as well as households
maintained from non-earned sources (other than
retirement pay and pensions).
3. Available income includes current monetary
and non-monetary income (including the value
of own consumption, i.e., consumer goods and
176
BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH
konsumpcyjnych pobranych na potrzeby gospodarstwa domowego z działalności gospodarczej na
własny rachunek – rolniczej i pozarolniczej oraz
wartość towarów i usług otrzymanych bezpłatnie),
bez zaliczek na podatek dochodowy od osób
fizycznych płaconych z tytułu dochodów (z pracy
najemnej, ze świadczeń społecznych z ubezpieczeń społecznych, pozostałych świadczeń społecznych), bez składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne płacone przez ubezpieczonego
pracownika (patrz uwagi ogólne działu „Wynagrodzenia. Świadczenia z ubezpieczeń społecznych”,
ust. 3 na str. 164) oraz bez podatków płaconych
przez osoby pracujące na własny rachunek.
Dochód rozporządzalny przeznaczony jest na
wydatki oraz przyrost oszczędności.
Dochód do dyspozycji jest to dochód rozporządzalny pomniejszony o pozostałe wydatki.
Dochód do dyspozycji przeznaczony jest na wydatki na towary i usługi konsumpcyjne oraz przyrost oszczędności.
4. Wydatki obejmują wydatki na towary i usługi
konsumpcyjne oraz pozostałe wydatki.
Wydatki na towary i usługi konsumpcyjne
przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb gospodarstwa domowego. Obejmują wydatki na towary
i usługi zakupione za gotówkę, również przy użyciu
karty płatniczej lub kredytowej i na kredyt, wartość
artykułów otrzymanych bezpłatnie oraz wartość
spożycia naturalnego. Towary konsumpcyjne
obejmują dobra nietrwałego użytkowania (np.
żywność, napoje, artykuły farmaceutyczne), półtrwałego użytkowania (np. odzież, książki, zabawki)
i trwałego użytkowania (np. samochody, pralki,
lodówki, telewizory). Do wydatków nie zalicza się
funduszu remontowego.
Pozostałe wydatki obejmują m.in. kwoty przekazane innym gospodarstwom domowym i instytucjom
niekomercyjnym, w tym dary; koszty zakwaterowania młodzieży i studentów uczących się poza domem; alimenty dla osób prywatnych; niektóre podatki, np.: od nieruchomości, od spadków i darowizn,
od dochodów z własności, z wynajmu i sprzedaży
nieruchomości; straty pieniężne.
5. Grupowania przychodów i rozchodów gospodarstw domowych dokonano w dostosowaniu do
zasad systemu rachunków narodowych. Wydatki
na towary i usługi konsumpcyjne zagregowano
zgodnie z Klasyfikacją Spożycia Indywidualnego
według Celu do Badania Budżetów Gospodarstw
Domowych (COICOP/HBS), zgodnie z nomenklaturą
przyjętą na lata 2005-2008 i 2009-2012.
6. Spożycie artykułów żywnościowych (w ujęciu
ilościowym) w gospodarstwach domowych obejmuje artykuły zakupione za gotówkę, również przy
użyciu karty płatniczej lub kredytowej i na kredyt,
otrzymane nieodpłatnie oraz pobrane z gospodarstwa indywidualnego w rolnictwie bądź z prowadzonej działalności gospodarczej na własny rachunek (spożycie naturalne); bez spożycia w placówkach gastronomicznych.
services acquired for household needs from self-employed agricultural or non-agricultural economic activity as well as the value of goods and
services received free of charge), excluding prepayments on personal income tax paid (with
income from hired labour, social security benefits
and from other social benefits), excluding contributions to obligatory social security paid by the insured employee (see general notes in the chapter
“Wages and salaries. Social security benefits“, item
3 on page 164) as well as excluding taxes paid by
self-employed persons.
Available income is designated for expenditures
as well as for an increase in savings.
Disposable income is understood as available
income less other expenditures. Disposable income is designated for consumer goods and services as well as for an increase in savings.
4. Expenditures include expenditures on
consumer goods and services as well as other
expenditures.
Expenditures on consumer goods and services are designated for meeting household
needs. They include expenditures on goods and
services purchased for cash, with the use of cash
or a credit card and on credit, the value of articles
received free of charge as well as the value of own
consumption. Consumer goods include non-durable goods (e.g., food, beverages, pharmaceutical products), semi-durable goods (e.g., clothing,
books, toys) and durable goods (e.g., cars, washing machines, refrigerators, television sets).
Expenditures do not include renovation fund.
Other expenditures include, i.a.: amounts transferred to other households and non-commercial
institutions, including gifts; boarding costs of youth
and students studying away from home; private
alimony; some taxes, e.g.: on real estate, inheritance and donations, income from property as
well as renting and selling real estate; monetary
losses.
5. Household revenues and expenditures are
classified in accordance with national accounts, of
which expenditures on consumer goods and services
are aggregated in accordance with the Classification
of Individual Consumption by Purpose for the Household Budget Survey (COICOP/HBS), according to
the nomenclature for 2005-2008 and 2009-2012.
6. Consumption of foodstuffs (in terms of quantity) in households include articles purchased for
cash with the use of cash or a credit card and on
credit, received free of charge as well as taken
from a private farm in agriculture or from conducted self-employed economic activity (own
consumption); excluding consumption in catering
establishments.
HOUSEHOLD BUDGETS
177
TABL. 1 (116). GOSPODARSTWA DOMOWE
HOUSEHOLDS
WYSZCZEGÓLNIENIE
2005
2010
2011
SPECIFICATION
Gospodarstwa domowe objęte badaniem
Przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym ..............................
w tym:
1908
2032
2070
3,13
2,90
2,90
pracujących ....................................
1,03
1,14
1,15
employed
pobierających świadczenia z ubezpieczeń społecznych i świadczenia
pozostałe ....................................
w tym emeryturę lub rentę .........
0,84
0,62
0,76
0,62
0,73
0,58
receiving social security benefits and
other benefits
of which retirement pay and pension
pozostających na utrzymaniu .........
1,19
0,92
0,94
dependents
Households included in the survey
Average number of persons in
a household
of which:
TABL. 2 (117). PRZECIĘTNY MIESIĘCZNY DOCHÓD ROZPORZĄDZALNY NA 1 OSOBĘ W GOSPODARSTWACH
DOMOWYCH
AVERAGE MONTHLY AVAILABLE INCOME PER CAPITA IN HOUSEHOLDS
2005
WYSZCZEGÓLNIENIE
Dochód rozporządzalny ......................
w tym:
801,08
z pracy najemnej ............................
360,79
z pracy na własny rachunek ...........
2010
w zł
88,95 a
2011
SPECIFICATION
in zl
1243,12
1286,94
Available income
of which:
689,36
712,16
from hired work
133,59 b
173,42 c
from self-employment
from social security benefits and
other social benefits d
ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych i pozostałych świadczeń
społecznych d .............................
265,37
333,21
321,51
Dochód do dyspozycji .........................
773,99
1199,98
1241,89
Disposable income
abc Błąd względny szacunków wynosi: a – 7,52%, b – 14,82%, c – 15,46%. d Do 2008 r. – dochód ze świadczeń
z pomocy społecznej.
abc Relative error of estimates is: a – 7.52%, b – 14.82%, c – 15.46%. d Until 2008 – income from social assistance
benefits.
TABL. 3 (118). PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYDATKI NA 1 OSOBĘ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH
AVERAGE MONTHLY EXPENDITURES PER CAPITA IN HOUSEHOLDS
2005
WYSZCZEGÓLNIENIE
O G Ó Ł E M .......................................
W tym towary i usługi konsumpcyjne a
w tym:
żywność i napoje bezalkoholowe
napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe ..........................................
odzież i obuwie ...............................
użytkowanie mieszkania i nośniki
energii ...........................................
wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego
zdrowie ...........................................
transport ..........................................
łączność ..........................................
2010
w zł
2011
SPECIFICATION
in zl
697,11
999,05
1061,25
670,02
955,91
1016,20
195,85
241,87
255,20
19,46
36,23
29,37
53,23
31,12
55,99
138,90
199,27
218,59
36,86
35,74
58,86
36,95
58,38
46,12
96,11
42,31
55,57
49,71
107,24
42,98
TOTAL
Of which consumer goods and services a
of which:
food and non-alcoholic beverages
alcoholic beverages, tobacco
clothing and footwear
housing, water, electricity, gas and
other fuels
furnishings, household equipment and
routine maintenance of the house
health
transport
communication
a Łącznie z kieszonkowym nieuwzględnionym w podziale według rodzajów wydatków.
a Including pocket money not considered in items by types of expenditures.
178
BUDŻETY GOSPODARSTW DOMOWYCH
TABL. 3 (118). PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYDATKI NA 1 OSOBĘ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH (dok.)
AVERAGE MONTHLY EXPENDITURES PER CAPITA IN HOUSEHOLDS (cont.)
2005
WYSZCZEGÓLNIENIE
2010
w zł
2011
a
W tym towary i usługi konsumpcyjne
(dok.):
rekreacja i kultura ..........................
edukacja .........................................
restauracje i hotele ........................
50,35
9,63
11,11
SPECIFICATION
in zl
91,64
12,06
20,17
95,62
12,77
22,34
Of which consumer goods and services
(cont.):
recreation and culture
education
restaurants and hotels
a
a Łącznie z kieszonkowym nieuwzględnionym w podziale według rodzajów wydatków.
a Including pocket money not considered in items by types of expenditures.
TABL. 4 (119). PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE SPOŻYCIE NIEKTÓRYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH
NA 1 OSOBĘ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH
AVERAGE MONTHLY CONSUMPTION OF SELECTED FOODSTUFFS PER CAPITA
IN HOUSEHOLDS
WYSZCZEGÓLNIENIE
Pieczywo i produkty zbożowe w kg ...
w tym pieczywo .............................
Mięso w kg .........................................
Ryby a w kg ........................................
Mleko b ................................................
Sery w kg ...........................................
Jaja w szt. ..........................................
Oleje i pozostałe tłuszcze w kg ..........
Owoce c w kg .....................................
Warzywa w kg ....................................
Cukier w kg ........................................
2005
7,68
5,55
5,16
0,49
4,52
0,91
14,60
1,53
3,68
11,24
1,25
2010
6,00
4,19
5,24
0,41
3,88
0,96
11,68
1,25
3,37
9,52
0,95
2011
5,74
3,98
5,05
0,39
3,63
1,01
11,20
1,24
3,28
9,05
0,85
SPECIFICATION
Bread and cereals in kg
of which bread
Meat in kg
Fish a in kg
Milk b
Cheese in kg
Eggs in units
Oils and fats in kg
Fruit c in kg
Vegetables in kg
Sugar in kg
a Bez marynat, przetworów ze zwierząt morskich i słodkowodnych, wyrobów garmażeryjnych i panierowanych.
b Bez zagęszczonego i w proszku. c Łącznie z nasionami i pestkami jadalnymi.
a Excluding pickles, processed sea and fresh-water food and fish, ready-to-serve foods including coated food products.
b Excluding condensed and powdered milk. c Including edible seeds.
TABL. 5 (120). GOSPODARSTWA DOMOWE WYPOSAŻONE W NIEKTÓRE PRZEDMIOTY TRWAŁEGO
UŻYTKOWANIA a
HOUSEHOLDS FURNISHED WITH SELECTED DURABLE GOODS a
2005
WYSZCZEGÓLNIENIE
Chłodziarka ........................................
Zamrażarka ........................................
Automat pralniczy ..............................
Kuchenka mikrofalowa .......................
Samochód osobowy ..........................
Zestaw do odbioru, rejestracji i odtwarzania dźwięku (wieża) ..................
Odbiornik telewizyjny ..........................
Telefon komórkowy ............................
Odtwarzacz płyt kompaktowych ........
Odtwarzacz DVD ...............................
Urządzenie do odbioru telewizji
satelitarnej lub kablowej ....................
Komputer osobisty .............................
w tym z dostępem do Internetu .....
Drukarka .............................................
2010
2011
w % ogółu gospodarstw domowych
in % of total households
SPECIFICATION
98,2
26,6
83,1
33,5
42,3
98,2
45,4
93,7
52,2
57,5
97,4
35,0
94,6
50,5
59,9
Refrigerator
Freezer
Automatic washing machine
Microwave oven
Passenger car
47,8
98,6
68,4
13,9
29,3
43,3
98,7
93,5
9,1
55,9
40,4
98,6
94,5
6,1
54,0
Hi-fi stereo music system
Television set
Mobile phone
Compact disc player
DVD player
59,3
39,4
24,8
26,2
77,0
67,9
64,3
42,3
79,4
72,9
69,4
43,2
Satellite or cable television equipment
Personal computer
of which with access to the Internet
Printer
a Opracowano na podstawie stanu w końcu poszczególnych kwartałów.
a Compiled on the basis of data at the end of individual quarters.