Historia filozofii polskiej

Polska filozofia kultury i cywilizacji wobec problemów współczesnego świata
Polish Philosophy of Culture
Kod: część I 0200-SA43F2
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Justyna Kurczak
Rodzaj zajęć: seminarium analityczne
Poziom i wymiar przedmiotu: część I - poziom II, sem. zimowy, 30 godz.
Punkty ECTS: 3 punkty
Warunki zaliczenia: aktywne uczestnictwo w zajęciach, praca pisemna na uzgodniony temat
Wymagania wstępne: studiowanie filozofii lub innego kierunku humanistycznego
Proponowany termin: środa godz. 15.30 – 17
Cel zajęć: zapoznanie studentów z polską filozofią kultury i cywilizacji okresu modernizmu i
międzywojnia oraz jej związkami z europejską refleksją filozoficzną o kulturze.
Program zajęć:
1. Filozofia kultury – geneza, problematyka, ewolucja, definicje.
2. Młodopolskie dyskusje o kulturze, jej kryzysie, perspektywach rozwojowych, twórczości
kulturowej, przemianach strukturalnych i zagrożeniach /Stanisław Przybyszewski,
Stanisław Brzozowski – wątki nietzscheańskie i inne/.
3. Chrześcijański pesymizm Mariana Zdziechowskiego w świetle współczesnych diagnoz i
prognoz rozwoju cywilizacji zachodniej, formułowanych przez myślicieli
zachodnioeuropejskich i rosyjskich.
4. W obliczu doświadczeń pierwszej wojny światowej i rewolucji bolszewickiej – między
katastrofizmem a utopizmem:
– konsekwentny katastrofizm Stanisława Ignacego Witkiewicza wobec teorii „zmierzchu
Zachodu” Oswalda Spenglera,
– poszukiwania Floriana Znanieckiego: od idei upadku kultury europejskiej do koncepcji budowy
cywilizacji przyszłości,
- perspektywy rozwoju kultury duchowej w społeczeństwie masowym według Leona Chwistka i J.
Ortegi y Gasseta.
Literatura podstawowa:
S. Brzozowski, Kultura i życie. Zagadnienia sztuki i twórczości w walce o światopogląd; Legenda
Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej; Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem
kultury europejskiej
M. Zdziechowski, Wybór pism; O okrucieństwie
S. I. Witkiewicz, Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia; Niemyte dusze
F. Znaniecki,Upadek cywilizacji zachodniej. Szkice z pogranicza filozofii kultury i socjologii;
Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości
L. Chwistek, Wielość rzeczywistości w sztuce i inne szkice literackie; Zagadnienia kultury
duchowej w Polsce
F. Nietzsche, Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm
M. Bierdiajew, Nowe średniowiecze
O. Spengler, Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej
J.Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne; Dehumanizacja sztuki i inne eseje
Polska filozofia kultury i cywilizacji wobec problemów współczesnego świata
Polish Philosophy of Culture
Kod: część II 0200-SA43F2
Prowadzący: prof. nadzw. dr hab. Justyna Kurczak
Rodzaj zajęć: seminarium analityczne
Poziom i wymiar przedmiotu: część II - poziom II, sem. letni, 30 godz.
Punkty ECTS: 3 punkty
Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach, praca pisemna na uzgodniony temat
Wymagania wstępne: studiowanie filozofii lub innego kierunku humanistycznego
Proponowany termin: środa godz. 15.30 – 17
Cel zajęć: zapoznanie studentów z polską filozofią kultury i cywilizacji okresu dwudziestolecia
międzywojennego i lat powojennych do początków XXI wieku włącznie, na tle rozwoju filozofii
kultury w Europie i USA w XX wieku: od modernizmu do postmodernizmu.
Program zajęć:
1. Feliksa Konecznego koncepcja wielości cywilizacji i praw dziejowych w świetle polskich i
obcych, dawnych i nowych teorii cywilizacji. Polska „kultura czynu” wobec wewnętrznych i
zewnętrznych zagrożeń rozwoju cywilizacji łacińskiej. Porównanie stanowiska F. Konecznego
z S. P. Huntingtona wizją cywilizacyjnego pluralizmu i nieuchronnego zderzenia cywilizacji.
2. Cywilizacja zachodnia „na ławie oskarżonych” w ujęciu Leszka Kołakowskiego /narodziny i
ewolucja jego filozofii kultury, wielość perspektyw, pytania i wątpliwości/.
3. Zygmunt Bauman jako analityk i krytyk kultury ponowoczesnej.
Literatura podstawowa:
F. Koneczny, Polskie logos a ethos. Rozstrząsania o znaczeniu i celu Polski; O wielości
cywilizacji, O ład w historii
L. Kołakowski, Kultura i fetysze. Eseje; Pochwała niekonsekwencji. Pisma rozproszone a lat
1955-1968; Obecność mitu, Cywilizacja na ławie oskarżonych
Z. Bauman, Ponowoczesność jako źródło cierpień, O szansach i pułapkach ponowoczesnego
świata
A. Toynbee, Studium historii
F. Fukuyama, Koniec historii?; Koniec człowieka
S. P.Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego