4. Wykład - Z-Score (blok II) - Uniwersytet Gdański Wydział
Transkrypt
4. Wykład - Z-Score (blok II) - Uniwersytet Gdański Wydział
dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Ilościowe modele relatywizacji ryzyka niewypłacalności przedsiębiorstw Finanse w Projekcie – ocena standingu ekonomiczno-finansowego kooperantów Project Management Studium Podyplomowe – blok II http://antonowicz.wzr.pl/ Hasło do plików: ……………………….. (w dziale „Dla Studentów”) Uniwersytet Gdański Wydział Zarządzania Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw dr Paweł Antonowicz Ilościowe modele relatywizacji ryzyka niewypłacalności przedsiębiorstw http://antonowicz.wzr.pl/ Hasło do plików, (w dziale „Dla Studentów”) Rok wydania: 2007 Wydawnictwo: ODDK Liczba stron: 207 Charakter publikacji: - podręcznik dla praktyków - controlling finansowy - audyt, rachunkowość zarządcza dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 1 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna Y X dr Paweł Antonowicz Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna Funkcję dyskryminacyjną określamy wzorem: Z W1 X 1 W2 X 2 ... Wn X n gdzie: Z – wartość funkcji dyskryminacyjnej Wi – wagi i-tej zmiennej, parametry (np. wskaźników finansowych) Xi – zmienne objaśniające modelu (egzogeniczne) dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 2 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna METODYKA OCENY JAKOŚCI FUNKCJI DYSKTYMINACYJNYCH dr Paweł Antonowicz Metodologia oceny modelu Z-score – max ŚSP Wyszczególnienie Prognozowana liczba bankrutów (dla t-1) Prognozowana liczba przeds. niezagrożonych upadłością (dla t-1) d d Rczeczywista przynależność przedsiębiorstw do grupy "bankrutów" Rzeczywista przynależność przeds. do grupy podmiotów niezagrożonych upadłością P1 (PRAWDA) NP2 (FAŁSZ) NP1 (FAŁSZ) d d P2 (PRAWDA) - SPRAWNOŚĆ I STOPNIA SPI = P1 / [P1 + NP1] x 100% a - BŁĄD I STOPNIA BI = NP1 / [P1 + NP1] x 100% a - SPRAWNOŚĆ II STOPNIA SPII = P2 / [P2 + NP2] x 100% a - BŁĄD II STOPNIA BII = NP2 / [P2 + NP2] x 100% a -SPRAWNOŚĆ OGÓLNA Z PRÓBY SP = [P1 + P2] / [P1+NP1+P2+NP2] x 100% a -BŁĄD OGÓLNY Z PRÓBY B = [NP1 + NP2] / [P1+NP1+P2+NP2] x 100% a -ŚREDNIA SPRAWNOŚĆ OGÓLNA ŚSP = (SPI + SPII) / 2 a -ŚREDNI BŁĄD OGÓLNY ŚB = (BI + BII) / 2 a dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 3 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia oceny modelu Z-score P/H/U – max ŚSP Rczeczywista przynależność przedsiębiorstw do grupy "bankrutów" Wyszczególnienie Prognozowana liczba bankrutów (dla t-1) Prognozowana liczba przeds. niezagrożonych upadłością (dla t-1) PROD. HANDL. USŁUG. PROD. HANDL. USŁUG. P1P P1H P1U NP2P NP2H NP2U NP1P NP1H NP1U P2P P2H NP2U Przedsiębiorstwa produkcyjne SPRAWNOŚĆ MODELU: Rzeczywista przynależność przeds. do grupy podmiotów niezagrożonych upadłością Przedsiębiorstwa handlowe Przedsiębiorstwa usługowe - SPRAWNOŚĆ I STOPNIA a SPIP a SPIH a SPIU - BŁĄD I STOPNIA a BIP a BIH a BIU - SPRAWNOŚĆ II STOPNIA a SPIIP a SPIIH a SPIIU - BŁĄD II STOPNIA a BIIP a BIIH a BIIU -SPRAWNOŚĆ OGÓLNA Z PRÓBY a SPP a SPH a SPU -BŁĄD OGÓLNY Z PRÓBY a BP a BH a BU -ŚREDNIA SPRAWNOŚĆ OGÓLNA a ŚSPP a ŚSPH a ŚSPU -ŚREDNI BŁĄD OGÓLNY a ŚBP a ŚBH a ŚBU dr Paweł Antonowicz Analiza zdolności predykcyjnych polskich modeli Z-score – PRZEDSIĘBIORSTWA OGÓŁEM Miary sprawności i błędu prognozy Model (nazwa oraz autor) L.P. SPI ŚSP ŚB Przedsiębiorstwa ogółem poddane badaniu BI SPII BII U D SUMA 1 Model Z7-INE PAN 93,85% 6,15% 95,80% 4,20% 94,82% 5,18% 65 119 184 2 Model Z6-INE PAN 89,23% 10,77% 99,16% 0,84% 94,20% 5,80% 65 119 184 3 Model ZHCP-"Poznański"-M.Hamrol,B.Czajka,M.Piechocki 94,29% 5,71% 93,28% 6,72% 93,78% 6,22% 70 119 189 4 Model ZBP1 - B.Prusaka 94,29% 5,71% 90,76% 9,24% 92,52% 7,48% 70 119 189 5 Model ZBP2 - B.Prusaka 95,38% 4,62% 88,24% 11,76% 91,81% 8,19% 65 119 184 6 Model ZDW - D.Wierzby 85,94% 14,06% 97,48% 2,52% 91,71% 8,29% 64 119 183 7 Model ZAS1 - D.Appenzeller i K.Szarzec 81,25% 18,75% 96,64% 3,36% 88,94% 11,06% 64 119 183 8 Model ZBP3 - B.Prusaka 92,96% 7,04% 84,87% 15,13% 88,92% 11,08% 71 119 190 9 Model ZAS2 - D.Appenzeller i K.Szarzec 78,13% 21,88% 98,32% 1,68% 88,22% 11,78% 64 119 183 10 Model ZSS - P.Stępnia i T.Strąka 98,59% 1,41% 77,31% 22,69% 87,95% 12,05% 71 119 190 11 Model Z5-INE PAN 76,92% 23,08% 98,32% 1,68% 87,62% 12,38% 65 119 184 12 Model ZDW -A - D.Wędzkiego 76,06% 23,94% 99,16% 0,84% 87,61% 12,39% 71 119 190 13 Model ZSSM1 - P.Stępnia i T.Strąka 94,37% 5,63% 80,67% 19,33% 87,52% 12,48% 71 119 190 14 Model ZSSM2 - P.Stępnia i T.Strąka 97,18% 2,82% 77,31% 22,69% 87,25% 12,75% 71 119 190 15 Model ZDW -E - D.Wędzkiego 91,55% 8,45% 80,67% 19,33% 86,11% 13,89% 71 119 190 16 Model ZDH3 - D.Hadasik 74,29% 25,71% 97,48% 2,52% 85,88% 14,12% 70 119 189 17 MODEL ZH A.HOŁDY 78,87% 21,13% 92,44% 7,56% 85,66% 14,34% 71 119 190 18 Model ZDH4 - D.Hadasik 69,23% 30,77% 98,20% 1,80% 83,71% 16,29% 65 111 176 Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 4 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG RANKING polskich modeli Z-score Sprawność modelu Model (nazwa oraz autor) L.P. Sprawność modelu Model (nazwa oraz autor) L.P. ŚSP ŚSP 1 Model Z7-INE PAN - E.Mączyńska 94,82% 19 Model ZDH1 - D.Hadasik 83,58% 2 Model Z6-INE PAN - E.Mączyńska 94,20% 20 Model ZSSM3 - P.Stępnia i T.Strąka 83,05% 3 Model ZHCP-"Poznański"-M.Hamrol,B.Czajka,M.Piechocki 93,78% 21 Model ZDH2 - D.Hadasik 82,95% 4 Model ZBP1 - B.Prusaka 92,52% 22 Model ZGS5 GWP - J.Gajdki i D.Stosa 82,86% 5 Model ZBP2 - B.Prusaka 91,81% 23 Model ZBP4 - B.Prusaka 82,49% 6 Model ZDW - D.Wierzby 91,71% 24 Model ZDH5 - D.Hadasik 81,86% 7 Model ZAS1 - D.Appenzeller i K.Szarzec 88,94% 25 Model Z3-INE PAN - E.Mączyńska 79,03% 8 Model ZBP3 - B.Prusaka 88,92% 26 Model ZGS3 - J.Gajdki i D.Stosa 78,24% 9 Model ZAS2 - D.Appenzeller i K.Szarzec 88,22% 27 Model ZDW-B - D.Wędzkiego 78,18% 10 Model ZSS - P.Stępnia i T.Strąka 87,95% 28 Model ZGS4 - J.Gajdki i D.Stosa 75,46% 11 Model Z5-INE PAN - E.Mączyńska 87,62% 29 Model ZDW-D - D.Wędzkiego 70,76% 12 Model ZDW-A - D.Wędzkiego 87,61% 30 Model Z4-INE PAN - E.Mączyńska 68,55% 13 Model ZSSM1 - P.Stępnia i T.Strąka 87,52% 31 Model ZGS2 - J.Gajdki i D.Stosa 62,73% 14 Model ZSSM2 - P.Stępnia i T.Strąka 87,25% 32 Model ZPS M.Pogodzińskiej i S.Sojaka 61,43% 15 Model ZDW-E - D.Wędzkiego 86,11% 33 Model ZGS1 - J.Gajdki i D.Stosa 59,84% 16 Model ZDH3 - D.Hadasik 85,88% 34 Model ZDW-C - D.Wędzkiego 57,04% 17 MODEL ZH A.HOŁDY 85,66% 35 Model Z2-INE PAN - E.Mączyńska - 18 Model ZDH4 - D.Hadasik 83,71% 36 Model Z1-INE PAN - E.Mączyńska - ŚSP – Średnia Sprawność Ogólna Modelu wyznaczona jako średnia z poprawności klasyfikacji przez dany modeli przedsiębiorstw „bankrutów” do grupy jednostek upadłych (SPI) oraz przedsiębiorstw „zdrowych” do grupy jednostek niezagrożonych upadłością (SPII). Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz RANKING zagranicznych modeli Z-score Miary sprawności i błędu prognozy Model (nazwa oraz autor) L.P. SPI BI SPII BII ŚSP ŚB Przedsiębiorstwa ogółem poddane badaniu U D SUMA 1 Model ZM E.Mączyńskiej MAD - (Funkcja Jacobsa) 89,06% 10,94% 99,16% 0,84% 94,11% 5,89% 64 119 183 2 Model ZA3 - E.I.Altman'a 97,18% 2,82% 85,71% 14,29% 91,45% 8,55% 71 119 190 3 Model ZA1 - E.I.Altman'a (1968 r.) 84,51% 15,49% 94,96% 5,04% 89,73% 10,27% 71 119 190 4 Model ZA2 - E.I.Altman'a (1984 r.) 80,28% 19,72% 98,32% 1,68% 89,30% 10,70% 71 119 190 5 Model ZGG2 - G.Gebhardt'a 87,14% 12,86% 90,76% 9,24% 88,95% 11,05% 70 119 189 6 Model ZAL - E.I.Altman'a i M.Lavallee'a 95,77% 4,23% 80,67% 19,33% 88,22% 11,78% 71 119 190 7 Model ZGLVS - G.L.V.Springate'a 73,24% 26,76% 93,28% 6,72% 83,26% 16,74% 71 119 190 8 Model Punktowej Oceny - G.Weinrich'a 35,00% 65,00% 98,18% 1,82% 66,59% 33,41% 60 110 170 9 Model ZGG3 - G.Gebhardt'a 25,00% 75,00% 100,00% 0,00% 62,50% 37,50% 64 119 183 4,84% 95,16% 98,94% 1,06% 51,89% 48,11% 62 94 156 10 Model ZW5 - G.Weinrich'a 11 Model ZGG1 - G.Gebhardt'a 98,59% 1,41% 0,00% 100,00% 49,30% 50,70% 71 119 190 12 Model ZKB4 - K.Beermann'a (prognoza 4 lata) 13,33% 86,67% 62,18% 37,82% 37,76% 62,24% 60 119 179 13 Model ZKB3 - K.Beermann'a (prognoza 3 lata) 28,33% 71,67% 38,66% 61,34% 33,49% 66,51% 60 119 179 14 Model ZKB2 - K.Beermann'a (prognoza 2 lata) 23,33% 76,67% 42,02% 57,98% 32,68% 67,32% 60 119 179 15 Model ZKB1 - K.Beermann'a (prognoza 1 rok) 13,33% 86,67% 21,85% 78,15% 17,59% 82,41% 60 119 179 16 Model ZL - J.Legault'a 91,67% 8,33% b.d. b.d. 36 0 36 b.d. b.d. Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 5 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG RANKING zagranicznych modeli Z-score L.P. Model (nazwa oraz autor) Sprawność modelu ŚSP 1 Model ZM - MAD - Funkcja Jacobsa 94,11% 2 Model ZA3 - E.I.Altman'a 91,45% 3 Model ZA1 - E.I.Altman'a (1968 r.) 89,73% 4 Model ZA2 - E.I.Altman'a (1984 r.) 89,30% 5 Model ZGG2 - G.Gebhardt'a 88,95% 6 Model ZAL - E.I.Altman'a i M.Lavallee'a 88,22% 7 Model ZGLVS - G.L.V.Springate'a 83,26% 8 Model ZKB1 - K.Beermann'a (prognoza 1 rok) 82,41% 9 Model ZKB2 - K.Beermann'a (prognoza 2 lata) 67,32% 10 Model Punktowej Oceny - G.Weinrich'a 66,59% 11 Model ZKB3 - K.Beermann'a (prognoza 3 lata) 66,51% 12 Model ZGG3 - G.Gebhardt'a 62,50% 13 Model ZKB4 - K.Beermann'a (prognoza 4 lata) 62,24% 14 Model ZW5 - G.Weinrich'a 51,89% 15 Model ZGG1 - G.Gebhardt'a 49,30% 16 Model ZL - J.Legault'a - Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna WYBRANE MODELE Z-SCORE EKSTRAPOLACJI UPADŁOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW DOŚWIADCZENIA POLSKIE dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 6 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja Z1-7 INE PAN – E. Mączyńska Cut-off point = 0 STYMULANTA Źródło: E.Mączyńska: Globalizacja ryzyka a systemy wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw, w D.Appenzeller: „Upadłość przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990-2003. Teoria i praktyka”, Zeszyty Naukowe nr 49/2004, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Poznań 2004, s. 114. Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja Z1-7 INE PAN – E. Mączyńska dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 7 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Analiza zmiany średniej wartości funkcji w okresie t-4-t-1 dla przedsiębiorstw upadłych Model Z7 INE PAN Średnia wartość Z 7 INE PAN w przeds. upadłych 1,0 0,0 t-4 -1,0 t-3 t-2 t-1 -0,62 -1,13 -2,0 -2,23 -3,0 -4,0 -5,0 -4,92 -6,0 - ogółem dla populacji - dla przedsiębiorstw produkcyjnych - dla przedsiębiorstw handlowych - dla przedsiębiorstw usługowych Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. Lata przed upadłością t-1 dobre -4,92 3,84 -4,05 4,28 -5,74 2,81 -5,17 5,35 dr Paweł Antonowicz Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja ZHCP – M. Hamrol, B. Czajka, M. Piechocki Suma aktywów Cut-off point = 0 STYMULANTA Źródło: Opracowanie własne na podst.: M.Hamrol, B.Czajka, M.Piechocki: Upadłość przedsiębiorstwa – model analizy dyskryminacyjnej,„Przegląd Organizacji”, nr 6/2004, s. 38. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 8 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja ZBP1 – B. Prusak Cut-off point = (-0,13) / strefa pośrednia <-0,13;+0,65> / STYMULANTA Źródło: Opracowanie własne na podst.: B.Prusak: Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Wyd. Difin, Warszawa 2005, s. 151. dr Paweł Antonowicz Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja ZBP2 – B. Prusak Cut-off point = (-0,295) / strefa pośrednia <-0,7;+0,2> / STYMULANTA Źródło: Opracowanie własne na podst.: B.Prusak: Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Wyd. Difin, Warszawa 2005, s. 151. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 9 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania polskich modeli Z-score Funkcja ZDW – D. Wierzby Cut-off point = 0 STYMULANTA Źródło: Opracowanie własne na podst.: D.Wierzba: Wczesne wykrywanie przedsiębiorstw zagrożonych upadłością na podstawie analizy wskaźników finansowych – teoria i badania empiryczne, Zeszyty Naukowe nr 9/2000, Wyd. WSEI w Warszawie, Warszawa 2000, s. 79-105. dr Paweł Antonowicz Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna WYBRANE MODELE Z-SCORE EKSTRAPOLACJI UPADŁOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW DOŚWIADCZENIA ZAGRANICZNE dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 10 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZM – O. Jacobsa (adaptacja E. Mączyńska) Multiplikacyjna analiza dyskryminacji - /wzorce zachodnie/ Elżbieta Mączyńska. MODEL ZM E.Mączyńskiej Liczba lat przed ogłoszeniem upadłości podmiot u: 1 Stosunek net cash flow do zobowiązań 2 3 4 5 6 a) Net cash flow = [Zb + A m] b) Suma zobowiązań Stosunek sumy bilansowej do sumy zobowiązań a) Suma bilansowa b) Zobowiązania ogółem Zyskowność majątku (aktywów) a) W ynik brut to b) Suma bilansow a Rentowność obrotów a) W ynik brut to b) Obrot y Rotacja zapasów a) Zapasy b) Obrot y Rotacja aktywów a) Obroty b) Suma bilansow a Okresy sprawozdawcze objęte analizą 2001 2002 1999 2000 4 3 2 1 ogłoszenie upadłości - 0,04 0,05 -0,30 -0,63 b.d. b.d. 173 667,06 3 956 282,67 239 885,44 4 775 536,12 -1 600 937,39 5 783 522,07 2003 -3 896 424, 63 6 513 520, 87 0,88 0,92 0,81 3 499 410,48 4 519 220,22 4 002 206,06 0,38 691 780,37 3 956 282,67 4 775 536,12 5 783 522,07 6 513 520, 87 0,01 22 898,75 0,02 86 273,00 -0,41 -1 727 778,66 -1,69 -3 962 118, 95 3 499 410,48 4 519 220,22 4 002 206,06 0,00 0,01 -0,12 2004 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. -1 727 778,66 -3 962 118, 95 b.d. 10 306 828,53 13 054 764,56 14 563 772,30 1 985 024, 32 b.d. 0,15 1 501 078,41 0,16 2 556 862,57 0,18 2 811 199,27 0,73 79 771,86 10 306 828,53 13 054 764,56 14 563 772,30 1 985 024, 32 3,42 b.d. b.d. 86 273,00 3,26 b.d. b.d. b.d. 691 780,37 -2,00 b.d. b.d. 22 898,75 2,95 b.d. b.d. 0,85 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 10 306 828,53 13 054 764,56 14 563 772,30 1 985 024, 32 b.d. b.d. 3 499 410,48 4 519 220,22 4 002 206,06 691 780,37 b.d. b.d. Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZM – O. Jacobsa (adaptacja E. Mączyńska) 1. Stosunek net cash flow do sumy zobowiązań: 0,04 0,05 1, 0 0,0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 -0,1 -0,2 -0,30 -0,3 -0,4 -0,5 -0,6 -0,63 Stosunek sumy bilansowej do sumy zobowiązań Stosunek net cash flow do sumy zobowiązań 0,1 2. Stosunek sumy bilansowej do sumy zobowiązań: 0,88 0,92 0, 9 0,81 0, 8 0, 7 0, 6 0, 5 0,38 0, 4 0, 3 0, 2 0, 1 0, 0 -0,7 1999 2000 2001 Lata analizy 2002 2003 2004 Lata analizy Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 11 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZM – O. Jacobsa (adaptacja E. Mączyńska) 3. Rentowność majątku: 0,2 0,01 0,02 1999 2000 4. Rentowność obrotów: 0,5 0,0 2002 2003 2004 -0,4 -0,6 -0,8 -1,0 -1,2 0,01 1999 2000 -0,12 2001 2002 2003 2004 -0,5 -1,0 -1,5 -2,00 -1,4 -2,0 -1,69 -1,6 0,00 0,0 -0,41 Rentowność obrotów Rentowność majątku -0,2 2001 -1,8 -2,5 Lata analizy Lata analizy Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZM – O. Jacobsa (adaptacja E. Mączyńska) MODEL ZM E.Mączyńskiej ZM = 1,50 x Wsk.nr1 + 0,0 8 x Wsk.nr2 + 1 0,0 0 x Wsk.nr3 + 5,0 0 x Wsk.nr4 + 0 ,30 x Wsk .nr5 + 0 ,10 x Wsk .nr6 1999 2000 2001 2002 2003 2004 4 3 2 1 ogłoszenie upadłości - Liczba lat przed ogłoszeniem upadłości podmiotu: Wagi: 1,50 0,08 10,00 5,00 0,30 0,10 1 2 3 4 5 6 Wartości ważone: Wsk. nr 1 Wsk. nr 2 Wsk. nr 3 Wsk. nr 4 Wsk. nr 5 Wsk. nr 6 Wartość funkcji ZM Klasyfikacja podmiotu wg funkcji ZM 0,066 0, 082 -0,951 b.d. b.d. 0,071 0, 073 0, 065 0,031 b.d. b.d. 0,065 0, 215 -0, 455 -4, 055 -16,882 b.d. b.d. 0,011 0, 033 -0, 593 -9,980 b.d. b.d. 0,044 0, 047 0, 055 0,218 b.d. b.d. 0,295 0, 326 0, 342 0,085 b.d. b.d. 0,551 0,776 -4,642 -27,479 dość słaby, ale niezagrożony dość słaby, ale niezagrożony zagrożony bankructwem zagrożony bankructwem b.d. b.d. 5,0 0,55 0,78 1999 2000 Wartość Funkcji Z M 0,0 -4,64 2001 2002 2003 2004 -5, 0 Cut-off point = 0 -> f. stymulanta -10, 0 (0-1> -> p. dość słabe ale nie zagrożone -15, 0 (1-2> -> p. dość dobre -20, 0 -25, 0 Powyżej 2 -> p.bardzo dobre -27,48 -30, 0 Lata analizy http://antonowicz.wzr.pl/ dr Paweł Antonowicz 12 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZA1 – E. I. Altmana (1968 r.) A ) MODEL ZA1 E.I.Altmana - 1968 r.* Liczba lat przed ogłoszeniem upadłości podmiot u: 1 Working capital to total assets 1999 2000 5 4 0,17 a) Kapitał obrotowy net to (MO-ZKT) b) Suma akt ywów 2 Retained earnings to tot al assets a) Zysk zatrzymany b) Suma akt ywów Earnings before int erest and t ax (EBIT) 3 to total assets a) EBIT = Zb + odset ki b) Suma akt ywów Okresy sprawozdawcze objęte analizą 2001 2002 3 0,17 0,15 2003 2004 1 ogłoszenie upadłości -0,11 b.d. 2 0,17 467 816,30 737 771,43 1 338 402,27 865 246,49 -1 532 808, 38 2 683 874,98 4 475 844,38 9 150 515,35 3 680 517,59 2 343 853, 46 -0,71 0,15 0,14 -0,05 -0,81 -1 906 662,51 542 831,80 961 321,32 -331 622,67 -2 444 348, 68 2 683 874,98 4 475 844,38 9 150 515,35 3 680 517,59 2 343 853, 46 -0,70 0,19 0,18 -0,04 -0,76 -1 889 006,45 665 232,42 1 202 291,46 -278 021,80 -2 278 091, 17 2 683 874,98 4 475 844,38 9 150 515,35 3 680 517,59 2 343 853, 46 0,25 0,30 0,28 0,80 -0,27 Market value of equit y t o total 4 liabilities a) Rynkow a wartość kapit ału własnego b) Suma zobow iązań 5 Sales to total assets a) Przychody ze sprzedaży b) Suma akt ywów 407 619,90 950 451,70 1 921 753,02 1 590 130,35 -854 218,33 1 637 829,24 3 163 576,95 6 985 310,48 1 975 507,91 3 196 784, 82 0,82 3,31 3,36 2,44 0,76 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 2 210 212,26 11 851 078,80 22 866 336,04 15 657 300,58 2 302 474, 46 b.d. 2 683 874,98 4 475 844,38 9 150 515,35 3 680 517,59 2 343 853, 46 b.d. * - Uwaga - Model Altmana składa się ze wskaźników nie stosowanych w polskiej rachunkowości. Wskaźniki nr 2 (zysk zatrzymany) oraz nr 4 (rynkowa wartość kapitału własnego) zostały zmodyfikowane, wskutek czego wartość prognostyczna modelu mogła ulec zmianie w stosunku do modelu bazowego E.I. Altmana z 1968 r. Źródło: Obliczenia własne na podst. sprawozdań finansowych wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego. dr Paweł Antonowicz Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZA1 – E. I. Altmana (1968 r.) A) MODEL ZA1 E.I.Altmana - 1968 r. ZA1 = 1,2 x X1 + 1,4 x X2 + 3,3 x X3 + 0,6 x X4 + 1,0 x X5 1999 2000 2001 2002 2003 2004 5 4 3 2 1 ogłoszenie upadłości Liczba lat przed ogłoszeniem upadłości podmiotu: Wartość funkcji ZA1 -2,136 4,515 4,481 2,912 -3,162 Klasyfikacja podmiotu wg funkcji ZA1 zagrożony bankructwem brak zagrożenia brak zagrożenia sytuacja nieokreślona zagrożony bankructwem 4,52 Wartość funkcji ZA1 E.I.Altmana (1968 r.) 5,0 - 4,48 4,0 2,91 3,0 2,0 1,0 0,0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 -1,0 -2,14 Cut-off point = 2,675 -> f. stymulanta -2,0 -3,16 -3,0 Strefa pośrednia – (+1,8 ; +2,99) -4,0 Lata analizy Źródło: Obliczenia własne na podst. sprawozdań finansowych wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego. dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 13 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metodologia obliczania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZA1 – E. I. Altmana (1968 r.) Skuteczność wątpliwa: Rzeczpospolita nr 110 z 13 maja 1996, s.19. . Międzynarodowe porównawcze badania na belgijskich przedsiębiorstwach pokazały, że skuteczność modelu Altmana ze skorygowanymi wartościami progów kształtowała się na poziomie 50%. Najskuteczniejszy był model belgijski. Lepsze były również modele europejskie od amerykańskich. [H.Ooghe, H.Claus, N.Sierens, J. Camerlynck, „International Comparison of Failure Prediction Models From Different Countries: An Empirical Analysis”, s.13-15.] dr Paweł Antonowicz Weryfikacja stosowania zagranicznych modeli Z-score Funkcja ZA1 – E. I. Altmana (1968 r.) Wartość funkcji ZA dla poddanych badaniu przedsiębiorstw w okresie czterech lat przed ogłoszeniem upadłości Okres (t-n) poprzedzający upadłość przedsiębiorstw (t-4) (t-3) (t-2) (t-1) - ogółem dla próby firm upadłych - dla upadłych przedsiębiorstw produkcyjnych - dla upadłych przedsiębiorstw handlowych - dla upadłych przedsiębiorstw usługowych 2,18 2,44 2,15 2,34 2,04 1,81 2,62 2,36 1,58 1,56 2,22 1,23 -0,52 -0,08 0,07 -1,33 Wartość funkcji ZA dla poddanych badaniu przedsiębiorstw o dobrej kondycji ekonomiczno-finansowej Sprawozdania finansowe za lata: - ogółem dla próby firm zdrowych - dla zdrowych przedsiębiorstw produkcyjnych - dla zdrowych przedsiębiorstw handlowych - dla zdrowych przedsiębiorstw usługowych 2003-2004 4,72 4,52 4,48 5,46 Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. http://antonowicz.wzr.pl/ dr Paweł Antonowicz 14 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Rzeczywista przynależność przedsiębiorstw do grupy bankrutów Rzeczywista przynależność przedsiębiorstw do grupy podmiotów niezagrożonych upadłością Prognozowana liczba bankrutów (dla t-1) 60 (P1) 6 (NP2) Prognozowana liczba przedsiębiorstw niezagrożonych upadłością (dla t-1) 3 (NP1) 86 (P2) Brak interpretacji (szara strefa dla przedsiębiorstw w t-1) 8 (NP1) 27 (P2) Wyszczególnienie Sprawność I stopnia Błąd I stopnia Sprawność II stopnia Błąd II stopnia Sprawność ogólna z próby SPI = P1 / [P1 + NP1] x 100% BI = NP1 / [P1 + NP1] x 100% SPII = P2 / [P2 + NP2] x 100% BII = NP2 / [P2 + NP2] x 100% 84,51% 15,49% 94,96% 5,04% SP = [P1 + P2] / [P1+NP1+P2+NP2] x 100% 91,05% Błąd ogólny z próby B = [NP1 + NP2] / [P1+NP1+P2+NP2] x 100% 8,95% Średnia sprawność ogólna ŚSP = (SPI + SPII) / 2 89,73% Średni błąd ogólny ŚB = (BI + BII) / 2 10,27% Macierz klasyfikacji przedsiębiorstw Funkcja ZA1 (1968 r.) Źródło: Obliczenia własne na podstawie badań sprawozdań finansowych poddanych analizie przedsiębiorstw. dr Paweł Antonowicz Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna ZALETY jasność i przejrzystość założeń metodologicznych wysoka skuteczność na homogenicznych danych WADY nieprzenośna nieskuteczna dla niehomogenicznych danych niektóre modele nie działają... – dlaczego? zbyt liberalny dobór próby testowej...? dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 15 dr Paweł Antonowicz - Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw, WZR UG Metody ilościowe – analiza dyskryminacyjna Skąd pozyskać dane do badania kooperanta www.cokprm.gov.pl -> www.cuw.gov.pl menu: skorowidz Ile okresów badawczych wymaga analiza Jak i ile podmiotów należy dobrać do badania Jakie mogą wystąpić problemy w takiej analizie Jakich funkcji najczęściej używa się do konstrukcji arkusza dr Paweł Antonowicz Ilościowe modele relatywizacji ryzyka niewypłacalności przedsiębiorstw Finanse w Projekcie – ocena standingu ekonomiczno-finansowego kooperantów Dziękuję za uwagę… Rozpoczynamy pracę na MS Excel dr Paweł Antonowicz http://antonowicz.wzr.pl/ 16