Janusz Baster, Wypiski z prac nad strategią Rozwoju Krakowa w

Janusz Baster, Wypiski z prac nad strategią Rozwoju Krakowa w 2005 roku Wspólnota samorządowa W Polsce, samorząd, z definicji, jest wspólnotą mieszkańców. Wynika stąd, że to cała wspólnota, jak i każdy z mieszkańców jest podmiotem, zarówno działań władz publicznych, jak i rozwoju społeczności. Szkodliwa jest praktyka, w której, jako podmiot traktuje się, albo animatorów działania publicznego, albo jakąś sferę życia publicznego, albo miasto widziane jako system zadań. A taka praktyka jest częsta i to zarówno na poziomie języka, jak i przy stawianiu celów. Kraków obywatelski Obywatelskie miasto to wspólnota osób, która jest w stanie definiować i realizować wartości dobra wspólnego, dzięki obywatelskiej aktywności, której sprzyjają warunki nie tylko ustrojowe i prawne, ale także organizacyjne. To wspólnota, której członkowie: 1) są w stanie podejmować wspólne działania, ponieważ mają dostateczne rozeznanie w rzeczywistości oraz nie lękają się o własne bezpieczeństwo i zaspokojenie podstawowych potrzeb; 2) potrafią, czyli posiadają wystarczające i adekwatne do pełnionej roli kompetencje: wiedzę, umiejętności, doświadczenia, predyspozycje oraz postawy; 3) mają wolę działania i uczestniczą stale, w różnych formach życia publicznego. Te cztery warunki: mieć prawo, być w stanie, być przygotowanym, mieć wolę działania, zarówno pokazują płaszczyzny działania na rzecz miasta obywatelskiego jak i są źródłem wskaźników realizacji tej koncepcji. Związane z tym przedsięwzięcia wymagają zarówno racjonalnego zarządzania przez sprawną administrację miejską, jak i tworzenia sieci porozumień i instytucji wspierających rozwój inicjatyw obywatelskich i różnorodnych form uczestniczenia w decydowaniu o sprawach Miasta. Wymagają także wdrożenia szerokich i trwałych form partycypacji społecznej. Funkcjonalna społeczność Wspólnota miasta, aby być rzeczywistym podmiotem, powinna być społecznością funkcjonalną, a więc taką, która jest zdolna do stawiania i realizowania wspólnych celów oraz zaspokajania podstawowych potrzeb swoich członków. O stopniu tej funkcjonalności społeczności świadczą możliwości i gwarancje zaspokojenia potrzeb, dążeń, aspiracji i oczekiwań pojedynczych ludzi i grup oraz stopień ochrony bezpieczeństwa jej i jej członków1. Funkcjonalność społeczności miasta jest niemożliwa bez funkcjonalności sąsiedztw, które się na nie składają. Sąsiedztwa Funkcjonalne sąsiedztwo jest miejscem spotykania innych ludzi twarzą w twarz i tworzy ich wspólną tożsamość – poczucie swojszczyzny. Jest to najbardziej naturalny teren socjalizacji i tworzenia więzi poszerzających potrzebę afiliacji poza najbliższych. Cechą funkcjonalnego sąsiedztwa jest pomoc wzajemna, będąca formą realizacji dwóch konstytucyjnych zasad: solidarności i subsydiarności. Jest ono wtedy naturalnym i bezpośrednim poszerzeniem rodziny. Strategia spójności społecznej Krakowa [2006 rok] pokazuje sąsiedztwa, nie tylko jako kluczowe obszary działania, ale przede wszystkim jako potencjalne społeczności funkcjonalne, których wzmocnienie może być kluczem do rozwoju społeczności miasta. Dlatego jednym z priorytetów strategii spójności powinno być kształtowanie standardu sąsiedztwa. Sąsiedztwo nie powinno być jednostką pomocniczą samorządu, a powinno być sposobem samoorganizacji społeczności. Do poziomu sąsiedztwa powinny schodzić wszystkie funkcjonalne sieci społeczne ­ publiczne i komercyjne ­ co wiąże się z odpowiednim planowaniem przestrzennym. Szczególną bazą działań społecznych powinny być: szkoła, biblioteka, dom kultury i obiekty spędzania czasu własnego. Taką rolę pełnią także charytatywne i kulturowe grupy parafialne. 1
Społecznością funkcjonalna może być zarówno: rodzina i sąsiedztwo, a także społeczność lokalna (gmina, powiat),
regionalna, narodowa, czy europejska.
Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.