Nowa matura Anno Domini 2005

Wojciech Tymowski
Nowa matura Anno Domini 2005
Maturzysto! Tym razem to już pewne. Ten rok szkolny zakończy się nową
maturą. Jaki będzie ten egzamin? O tym nasz poradnik.
Nowa matura to kolejny - po sprawdzianie szóstoklasisty i egzaminie gimnazjalnym egzamin zewnętrzny. To znaczy, że napisane przez ciebie prace będą sprawdzane i
oceniane poza szkołą, do której chodziłeś. Nie będą podpisane nazwiskiem, ale opatrzone
kodem. Taki kod przydzieli każdemu maturzyście Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
(OKE). Dostaniesz go dopiero w dniu matury, na sali, w której będziesz zdawał. Chodzi o
to, aby egzaminatorzy nie wiedzieli,
czyją pracę sprawdzają.
Ma to zwiększyć
obiektywizm oceniania. Wszyscy egzaminatorzy będą oceniać według takich samych
kryteriów. Wyniki otrzymasz kilka tygodni po egzaminie.
W całym kraju wszyscy maturzyści będą mieli takie same zestawy zadań i
tematów.
Takie zasady znasz już z poprzednich egzaminów szkolnych. Na maturze czeka cię jednak
nowe doświadczenie - egzamin ustny. Obowiązuje on z języka polskiego i języków obcych
(niezależnie od tego, że z tych przedmiotów pisemny też jest wymagany). Na ustnej
części matury będziesz oceniany - tak jak to było dotychczas - w swojej szkole, ale sam
egzamin będzie się różnił od tych ze starej matury (szczegóły w dalszej części
informatora).
Wyniki z nowej matury mają być podstawą przy rekrutacji na studia. Na swoich stronach
internetowych uczelnie podają informacje, za które przedmioty z nowej matury na danym
kierunku dostaje się punkty. Nie jest to jednak - wbrew wcześniejszym oczekiwaniom jedyne kryterium selekcji kandydatów. Uczelnie wciąż trochę nieufnie odnoszą się do
nowego egzaminu i część z nich będzie organizowała dodatkowe sprawdziany, np. z
wiedzy o współczesnej ekonomii. Nie mogą jednak przeprowadzać egzaminów z
przedmiotów, które zdaje się na maturze.
Kto i kiedy będzie zdawał nową maturę
W
maju
przyszłego
ogólnokształcących
i
roku
liceów
maturę
po
nowemu
profilowanych.
W
będą
pisać
następnym
roku
absolwenci
to
samo
liceów
czeka
absolwentów techników i uzupełniających liceów ogólnokształcących. Jeszcze później -
dopiero
od
2007
roku
-
nową
maturę
zaczną
zdawać
absolwenci
techników
uzupełniających.
Trzy przedmioty obowiązkowo
Obowiązkowo na nowej maturze zdajesz trzy przedmioty:
• polski (ustnie i pisemnie);
• wybrany język obcy nowożytny (ustnie i pisemnie);
• jeden przedmiot, wybrany z podanej listy - tylko pisemnie.
Przedmioty obowiązkowe możesz zdawać na poziomie podstawowym (łatwiejszym) lub
rozszerzonym (trudniejszym) - ty o tym decydujesz. Tylko na części ustnej egzaminu z
języka ojczystego nie masz takiego wyboru - tam obowiązuje jeden poziom.
Szczegółowo wymagania egzaminacyjne opisane są w informatorach maturalnych dla
poszczególnych przedmiotów. Powinny być w każdej szkolnej bibliotece, można je kupić
w księgarniach albo ściągnąć ze strony internetowej: www.cke.edu.pl
Uwaga! Jeśli Twoim językiem ojczystym nie jest w szkole polski, to na maturze zdajesz
dodatkowo egzamin ze swego języka ustnie i pisemnie (ale polski zdajesz również jak
pozostali maturzyści).
Dodatkowo najwyżej trzy
Jeśli zdasz trzy przedmioty obowiązkowe, to świadectwo maturalne już masz w kieszeni.
Ale pamiętaj! Przy rekrutacji na studia osiągnięcia maturalne tylko z trzech przedmiotów
mogą nie wystarczyć. Dlatego warto stawiać na dodatkowe.
Dodatkowo możesz wybrać od jednego do trzech przedmiotów (z podanej listy). Każdy z
tych przedmiotów trzeba zdawać także na poziomie rozszerzonym (to znaczy, że najpierw
będziesz rozwiązywać arkusz egzaminacyjny dla poziomu podstawowego, a potem dla
rozszerzonego). Wymóg zdawania na trudniejszym poziomie nie powinien być problemem
- w końcu wybierasz przedmiot, w którym jesteś mocny.
Podsumowując: na nowej maturze zdajesz minimum trzy, a maksymalnie sześć
przedmiotów (ewentualnie siedem, gdy w szkole masz język ojczysty inny niż polski).
Uwaga! Tego wcześniej nie było! Na nowej maturze możesz zdawać nawet przedmiot,
którego nie miałeś w planie lekcji. Jeśli np. chodziłeś na kurs włoskiego do szkoły
językowej, czujesz, że jesteś w nim mocny, to możesz przystąpić do egzaminu
maturalnego z tego języka.
Wrześniowe decyzje
Do 30 września musisz zgłosić w szkole:
• jakie przedmioty będziesz zdawać na nowej maturze;
• na jakim poziomie będziesz zdawać egzamin ustny z wybranego przez ciebie języka
obcego;
• jaki temat wybierasz ze szkolnej listy tematów na egzamin ustny z języka polskiego (a
także z ojczystego, jeśli nie jest to polski, i z języka grupy etnicznej, jeśli takie zdajesz).
Mógłbyś także sam wymyślić sobie temat, ale teraz to musztarda po obiedzie. Propozycję
swojego tematu powinieneś był bowiem zgłosić pod koniec nauki w II klasie;
•
jeśli zdajesz informatykę, to deklarujesz, jakie wybierasz środowisko komputerowe,
programy użytkowe i język programowania (szczegóły w komunikacie na stronie
www.cke.edu.pl).
Ponadto jeśli masz trudności z pisaniem z powodu dysleksji rozwojowej, dysgrafii czy
dysortografii, możesz przedstawić odpowiednie zaświadczenie z poradni psychologicznopedagogicznej. To też musisz załatwić do końca tego miesiąca. Na tej podstawie twoje
prace pisemne na egzaminie będą oceniane według odrębnych kryteriów - egzaminatorzy
nie będą oceniać umiejętności, których nie jesteś w stanie opanować. Będziesz też miał
prawo pisać trochę dłużej niż pozostali maturzyści.
Ostatniego dnia września mija też termin na zawiadomienie szkoły o twojej ewentualnej
chorobie lub niepełnosprawności, jeśli z ich powodu szkoła ma ci zapewnić szczególne
warunki do zdawania egzaminu (np. dla niedowidzących arkusze z powiększonymi
czcionkami).
We wrześniu trzeba też zadeklarować, czy startujesz w olimpiadach przedmiotowych, bo
finaliści i laureaci centralnych eliminacji olimpiady będą zwolnieni z matury.
Pamiętaj, że twoje wrześniowe deklaracje szkoła przekazuje do OKE i będziesz mógł je
zmienić tylko w wyjątkowych okolicznościach. Ostateczny termin na tego rodzaju zmiany
to 28 lutego 2005 r.
Uwaga! Na podjęcie decyzji o tym, na jakim poziomie zdajesz egzaminy pisemne, masz
mnóstwo czasu. Możesz to zrobić nawet w trakcie majowego egzaminu.
Z polskim praca jak na uczelni
Praca nad tematem, który zaprezentujesz na ustnym egzaminie z polskiego, to trochę
przedsmak tego, co będziesz robił jako student, a także później w pracy podczas
prezentacji różnych zagadnień i projektów. W szkołach to egzaminacyjna nowość.
Nie piszesz żadnej pracy, ale cały rok zbierasz materiały i przygotowujesz się do obrony
tematu. Oczywiście pod okiem nauczyciela.
Ten egzamin sprawdza, jak potrafisz się wypowiadać, przedstawiając publicznie (w tym
wypadku przed komisją) jakieś zagadnienie, i jak przekonujesz do swoich racji. Komisja
oceni też sposób realizacji tematu oraz twoją umiejętność organizowania warsztatu pracy.
Jak wygląda egzamin ustny z polskiego
Swój temat prezentujesz przed trzyosobową komisją zwaną zespołem przedmiotowym.
To nauczyciele polskiego. W komisji może zasiąść polonista, który cię uczył, ale
przynajmniej jeden nauczyciel musi być z innej szkoły. Jeśli w twojej szkole jest tylko
jeden polonista, reszta dochodzi z okolicznych szkół.
Wchodzisz sam, kolejni zdający czekają na zewnątrz.
Część pierwsza trwa mniej więcej 15 minut. W tym czasie prezentujesz swój temat, a
komisja słucha. Możesz się wspomagać np. filmem, muzyką, fotografią, rysunkami,
oczywiście związanymi z tematem, który przedstawisz. Możesz też używać rzutnika,
komputera, reprodukcji. Wcześniej musisz uprzedzić, co będzie ci potrzebne. Szkoła
powinna zapewnić sprzęt według swoich możliwości.
Część druga to ok. 10 minut. Teraz członkowie komisji zadają pytania. Dotyczą tematu
twojej pracy, a także tego, w jaki sposób gromadziłeś materiały, jak selekcjonowałeś
wiadomości. Mogą też dotyczyć bibliografii, z której korzystałeś (listę tekstów źródłowych
itp. przedstawiasz komisji wcześniej).
Potem wychodzisz, wchodzi następny.
Oceny komisja podaje tego samego dnia. Choć w trakcie egzaminu dostajesz od komisji
punkty za swoją pracę, jej przedstawienie i odpowiedzi na pytania, to ostateczny wynik
komisja poda w procentach - dowiesz się, ile procent możliwych punktów zdobyłeś.
Żeby zdać egzamin z części ustnej, wystarczy 30 proc.
A jak zdajesz ustny z języka obcego
Pamiętaj, zdajesz język na poziomie, który zadeklarowałeś we wrześniu. Zdajesz
pojedynczo.
Na poziomie podstawowym egzamin trwa 10 minut. Po wylosowaniu zestawu zadań
(przygotowanych przez OKE) masz 5 minut na zastanowienie się.
Najpierw czeka cię tzw. sterowana rozmowa. Członkowie komisji (nauczyciele danego
języka z twojej szkoły i nie tylko) rozmawiają na wylosowane przez ciebie tematy
dotyczące sytuacji z życia codziennego. Ty odpowiadasz zgodnie ze scenariuszem
podanym w zadaniu, np. występujesz w określonej roli, załóżmy turysty, który zabłądził
na lotnisku. Członkowie komisji sprawdzą: jak potrafisz udzielać informacji, jak
relacjonujesz wydarzenia i jak potrafisz negocjować w obcym języku.
Potem czas na zadanie drugie - masz opisać ilustrację zamieszczoną w wylosowanym
zestawie, a następnie odpowiedzieć na pytania związane z tą ilustracją.
Na poziomie rozszerzonym masz więcej czasu na przygotowanie się - 15 minut. Sam
egzamin trwa też 15 minut.
Zadanie pierwsze - to również opis materiału ilustracyjnego, ale tym razem składającego
się z kilku elementów, takich jak fotografie, wykresy, tabele, a nawet krótki fragment
tekstu, np. tytuł czy hasło. Odpowiadasz na pytania dotyczące tego materiału.
Zadanie drugie wymaga szerszej wypowiedzi. Musisz wybrać jeden z dwóch tematów,
omówić go przez 2-3 minuty, a następnie znowu odpowiedzieć na pytania dotyczące
twojej prezentacji tego tematu.
Wyniki tak jak w przypadku egzaminu z polskiego poznasz tego samego dnia. Aby zdać,
musisz mieć minimum 30 proc. punktów.
Jak się zdaje pisemny
Przed rozpoczęciem egzaminu losujesz numer stolika, przy którym będziesz pisał.
Oczywiście zasiądziesz przy nim sam.
Na stoliku mogą być tylko pomoce naukowe i - uwaga! - żadnych maskotek.
Zdający chory lub niepełnosprawny może mieć na stoliku leki i inne przepisane przez
lekarza pomoce medyczne.
Podczas pisania na sali będą tylko maturzyści i nauczyciele z zespołu nadzorującego (o
nim poniżej). Nie będzie wnoszenia kanapek, a więc i szansy na doniesienie w nich ściągi.
Przekąsić owszem możesz, ale tylko w przerwach między częściami egzaminu i tylko na
zewnątrz sali egzaminacyjnej.
Matura pisemna będzie się składać z kilku arkuszy z zadaniami, z ilu - to zależy od
przedmiotu.
Będą tam pytania zamknięte i otwarte.
Egzamin pisemny w zależności od przedmiotu trwa ok. 2-3 godzin (zarówno na poziomie
podstawowym, jak i rozszerzonym), w sumie czas zdawania na obu poziomach to
maksymalnie 5 godzin.
Jeśli napisałeś już jeden arkusz egzaminacyjny, możesz wyjść z sali. Ale pamiętaj, arkusz
musisz wcześniej oddać i już go nie dostaniesz. Po rozpoczęciu kolejnej części egzaminu
otrzymasz następny arkusz.
Czy masz prawo wyjść z sali w trakcie egzaminu? Tak, ale - jak podkreślają w Centralnej
Komisji Egzaminacyjnej - tylko w szczególnej sytuacji i w warunkach wykluczających
możliwość kontaktowania się w tym czasie z innymi osobami.
W praktyce chodzi o to, że nauczyciele muszą zadbać, aby w ubikacji, do której idziesz,
nie było nikogo, albo sprawdzić, czy nie ma w niej np. ukrytego telefonu komórkowego,
przez który ktoś ci może podrzucić niedozwolone koło ratunkowe.
Sesja egzaminów pisemnych rozpoczyna się 4 maja. Potrwa do początku czerwca.
Jak będą pilnować na pisemnym
Na każdej sali egzaminacyjnej powinien być tzw. zespół nadzorujący, składający się co
najmniej z trzech nauczycieli, z tym że co najmniej jeden powinien być z innej szkoły. Tu
- inaczej niż na egzaminie ustnym - w skład zespołu nie mogą wchodzić nauczyciele
przedmiotu, z którego akurat na danej sali maturzyści zdają egzamin. Nie może też na
takiej sali być wychowawcy zdających. Członkom zespołu nie wolno udzielać wyjaśnień
dotyczących egzaminu ani go komentować.
Jeśli zauważą, że ściągasz, przewodniczący zespołu ogłasza, że przerywa twój egzamin i
wychodzisz z sali. Kolejna szansa - nie w sierpniu jak dotychczas, ale dopiero w styczniu
następnego roku.
Organizatorzy egzaminu podkreślają, że ściąganie nie będzie tolerowane. Niewykluczone,
że
na
maturze
siedzący
na
tej
samej
sali
dostaną
różne
warianty
arkuszy
egzaminacyjnych, w których będą takie same pytania i odpowiedzi, ale podane w różnej
kolejności, co znacznie utrudnia przepisywanie od kogoś. Tak było podczas ostatniego
egzaminu gimnazjalnego.
30 procent i zdałeś
Maturzysta zda egzamin, jeśli z każdego z przedmiotów obowiązkowych otrzyma co
najmniej 30 proc. punktów możliwych do uzyskania na poziomie podstawowym.
W przypadku języka polskiego i języka obcego wybranego jako obowiązkowy trzeba
zdobyć 30 proc. zarówno na części ustnej, jak i pisemnej.
Warunek zdania egzaminu pisemnego na poziomie rozszerzonym jest taki sam, ponieważ
każdy musi najpierw zdać egzamin na poziomie podstawowym.
Wyniki egzaminu z przedmiotów dodatkowych nie wpływają na zdanie egzaminu (tzn. bez
nich
też
dostałbyś
świadectwo
dojrzałości,
jeśli
wcześniej
zdałeś
przedmioty
obowiązkowe) są jednak wpisywane na świadectwie. Po prostu ile zdobędziesz z
przedmiotów dodatkowych, tyle będzie ci wpisane - od zera do 100 proc. Pamiętaj jednak,
że słaby wynik utrudnia dostanie się na studia na wymarzony kierunek.
Kiedy możesz oblać
Egzaminu nie zdasz jeśli:
•
z któregokolwiek egzaminu obowiązkowego - jego części ustnej lub pisemnej -
otrzymasz mniej niż 30 proc. punktów możliwych do uzyskania;
•
komisja stwierdzi, że ściągasz w trakcie egzaminu i przewodniczący zespołu
nadzorującego zdecyduje, że egzamin przerywa;
• egzaminator w trakcie sprawdzania twojej pracy odkryje, że nie pisałeś samodzielnie.
Jak i kiedy możesz się poprawić
Uwaga! Jeśli nie zdasz części ustnej jednego z języków, możesz podchodzić do egzaminu
z kolejnych przedmiotów.
Niezdaną część możesz zaliczyć na sesji poprawkowej dwa razy w roku (w styczniu i
maju). Tak samo możesz zrobić, jeśli nie powiedzie ci się na egzaminie z dowolnego
przedmiotu.
Do kolejnych sesji poprawkowych możesz podchodzić przez pięć lat. Jeśli w tym czasie
nie zaliczysz oblanej części egzaminu, musisz zdawać całą maturę, czyli minimum trzy
przedmioty
obowiązkowe.
Możesz
wtedy
od
nowa
wybrać
sobie
przedmioty
egzaminacyjne.
Do sesji poprawkowych mogą przystąpić także ci, którzy zaliczyli maturę, ale chcą
poprawić swoje wyniki z jednego czy z większej liczby przedmiotów.
Zdający na wiosnę przyszłego roku będą to mogli zrobić najwcześniej w styczniu 2006 r.
Z czego cię będą sprawdzać
Najlepiej przekonać się o tym, czytając informator maturalny do przedmiotu, z którego
zdajesz egzamin.
Tam znajdują się szczegółowe wykazy wymagań i sprawdzane na egzaminie umiejętności.
Są także informatory dla klas dwujęzycznych oraz dla osób o specjalnych potrzebach
edukacyjnych - dla niewidomych przygotowano informatory w brajlu. Informatory
powinny być w każdej szkolnej bibliotece, można je kupić w księgarni albo znaleźć na
www.cke.edu.pl
Certyfikaty już nie zwalniają, olimpiady tak
Pamiętaj!
Choć
wcześniej
zapowiadano,
że
zdobycie
odpowiednich
certyfikatów
językowych będzie zwalniać z matury, stanęło na tym, że jednak nie będzie.
Z matury zwolnieni są za to laureaci i finaliści etapu centralnego olimpiad z danego
przedmiotu. Na świadectwie maturalnym w miejscu tego przedmiotu będą mieli wpisaną
informację o uzyskanym na olimpiadzie tytule.
Matura poza szkołą
W szczególnych sytuacjach maturę możesz zdawać poza własną szkołą. Na przykład
wtedy, gdy w twojej szkole nie ma nauczyciela języka, który sobie wybrałeś.
Dwa świadectwa
Po wszystkich egzaminacyjnych zmaganiach pod koniec czerwca dostaniesz świadectwo
dojrzałości. Będą na nim podane w procentach wyniki z matury i ewentualnie wyniki
olimpiad.
Wcześniej w swoim liceum otrzymasz świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej.
Na nim znajdą się stopnie wystawione na koniec roku. Pamiętaj jednak, że to świadectwo
nie daje prawa wstępu na studia.
Każdy, kto będzie chciał uczyć się w szkole wyższej, będzie musiał mieć świadectwo
dojrzałości. Jest ono wymagane także w części szkół policealnych, np. w pielęgniarskich.
•
Maturzysto! Możesz wysyłać e-maile z pytaniami dotyczącymi nowej matury do
Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Adres: [email protected]
Wojciech Tymowski
Tekst pochodzi z portalu Gazeta.pl - www.gazeta.pl © Agora SA