Reakcja Komitetów Copa-Cogeca na komunikat Komisji Europejskiej

DR(10)1506:5
Bruksela, 22 kwietnia 2010
Reakcja Komitetów Copa-Cogeca na komunikat Komisji
Europejskiej "O dokładniejszym ukierunkowaniu pomocy dla
rolników na obszarach nacechowanych specyficznymi
naturalnymi utrudnieniami".
Copa - Cogeca | European Farmers European Agri-Cooperatives
61, Rue de Trèves | B - 1040 Bruxelles | www.copa-cogeca.eu
EC Register Number | Copa 44856881231-49 | Cogeca 09586631237-74
Reakcja Komitetów Copa-Cogeca na komunikat Komisji
Europejskiej "O dokładniejszym ukierunkowaniu
pomocy dla rolników na obszarach nacechowanych
specyficznymi naturalnymi utrudnieniami".
Kontekst
1.
Dokument ten przed stawia ogólny punkt wid zenia Komitetów Copa-Cogeca na temat
ukierunkowania pomocy na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, a
szczególnie na temat nowego określenia pośred nich obszarów o niekorzystnych
warunkach gospod arowania. Pod kreśla on główne problemy wskazywane przez
społeczność rolną w ramach rewizji klasyfikacji obszarów rolnych z "naturalnymi
utrudnieniami", prowadzonej przez Komisję Europejską.
2. Komitety Copa-Cogeca wykazują silne zainteresowane tą pracą, ponieważ może to mieć
znaczne skutki d la wielu rolników, którzy korzystają obecnie z tej ukierunkowanej
pomocy d la ich d ziałalności na obszarach rolnych nacechowanych naturalnymi
utrudnieniami.
3. Płatności d la stref o niekorzystnych warunkach gospod arowania- nazywanych obecnie
płatnościami z tytułu naturalnych utrud nień- okazały się być skutecznymi
instrumentami w zespole narzęd zi (TOOLBOX) WPR, co zostało potwierd zone przez
raport oceny1 przeprowad zony w 2006 roku. Mają one od rębny cel, jed nocześnie z
płatnościami pierwszego filara WPR i instrumentami rolno-środ owiskowymi rozwoju
obszarów wiejskich. System wsparcia d la stref o niekorzystnych warunkach
gospod arowania jest bard zo ważny w realizacji europejskiego mod elu rolnictwa.
Pozwala on na utrzymanie prod ukcji rolnej w najbard ziej niekorzystnych strefach
gospod arowania na terytorium europejskim: Przyczynia się on d o zachowania
witalności stref wiejskich oraz pomaga w zapobieganiu opuszczania ziem i zjawisku
wyludniania.
4. Artykuł 37 Rozporządzenia w sprawie rozwoju obszarów wiejskich (WE) nr 1698/2005
stanowi: “Płatności przeznaczone są na zrekompensowanie d od atkowych kosztów
poniesionych przez rolników oraz utraty d ochod ów w związku z naturalnymi
utrudnieniami danej strefy dla produkcji rolnej.” Komitety Copa-Cogeca podkreslają, że
w przypad ku, kied y d ziałalność rolna wykonywana jako główne zajęcie, okaże się
nieopłacalna, rolnicy nie będ ą w stanie d ostarczać poza hand lowych korzyści
środowiskowych i społecznych, ani też stworzyć trzonu gospodarki wiejskiej. Przyznanie
od szkod owań w postaci rekompensat d la rolników za utratę d ochod ów oraz za
d od atkowe koszty wynikające z d ziałalności rolnej na obszarach nacechowanych
niekorzystnymi warunkami gospod arowania UE, pozwala na pozytywny wkład w
zrównoważony rozwój, atrakcyjność i witalność stref wiejskich2.
5. Poprzed nie Rozporząd zenie w sprawie rozwoju obszarów wiejskich (1257/1999)3
rozróżniało trzy główne typy stref o niekorzystnych warunkach gospodarowania: strefy
górskie, pozostałe strefy o niekorzystnych warunkach gospod arowania i strefy
nacechowane specyficznymi naturalnymi utrudnieniami. Klasyfikacja pośrednich stref o
niekorzystnych warunkach gospod arowania opiera się na trzech typach wskaźników,
wymienionych w artykule 19 Rozporząd zenia FEAGA: Mała prod uktywność gruntów,
znacznie niższa od przeciętnej prod ukcja gospod arcza, niska lub zmniejszająca się
populacja zależna od d ziałalności rolniczej. W następstwie raportu krytycznego
Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, który skoncentrował się głównie na
1 Ocena instrumentów dla stref o niekorzystnych warunkach gospodarowania w 25 państwach członkowskich Unii Europejskiej, raport
IPEE przygotowany dla DG AGRI. Listopad 2006
2 Paragraf 3.2 (ii) i (vi), Decyzji Rady z dnia 20 lutego 2006, dotyczącej strategicznych orientacji Wspólnoty w zakresie rozwoju obszarów
wiejskich (okres 2007-2013), (2006/144/CE), JO L 55, p.25 oraz kolejne.
3
JO L 160, 26.6.1999, p. 80
kryteriach klasyfikacji stosowanych przez państwa członkowskie w celu określenia
pośrednich stref o niekorzystnych warunkach gospodarowania, Komisja zaproponowała
ich rewizję d la okresu 2007-2013. Jed nakże, ta zaplanowana rewizja, spowod owałaby
znaczną utratę stref o niekorzystnych warunkach gospod arowania w wielu państwach
członkowskich. Rad a Ministrów w konsekwencji nie uzyskała porozumienia co d o
systemu klasyfikacji tych stref na poziomie wspólnotowym. Została więc podjęta decyzja
o zachowaniu starego systemu na czas określony, pod czas gd y Komisja d okona rewizji
systemu stref o niekorzystnych warunkach gospodarowania.
6. Ponadto, artykuł 50.3(a) Rozporządzenia FEADER (WE) nr 1698/2005 4 zawiera nową
definicję obszarów z naturalnymi utrudnieniami, innych niż obszary górskie i obszary ze
specyficznymi utrud nieniami. Chod zi tutaj o "obszary nacechowane znacznymi
utrud nieniami naturalnymi, głównie niską prod uktywnością gleby lub słabymi
warunkami klimatycznymi, oraz na których utrzymanie ekstensywnej d ziałalności
rolniczej jest istotne dla gospodarowania tymi gruntami". W przeciwieństwie, artykuł 37
wprowadza zmianę w obliczaniu płatności.
7. Obecnie, pośred nie strefy o niekorzystnych warunkach gospod arowania są
klasyfikowane w oparciu o setkę bard zo różnych kryteriów krajowych, których
różnorodność w UE jest uważana przez Europejski Trybunał Obrachunkowy za element,
który może prowadzić do nierównego traktowania beneficjentów5. Raporty pokazały, że
niektóre kryteria i dane, na których się opierały, były przestarzałe oraz że istnieją pewne
niespójności pomiędzy państwami członkowskimi. Obecna klasyfikacja pośrednich stref
o niekorzystnych warunkach gospod arowania, opierająca się po części na kryteriach
społeczno-ekonomicznych, już nie od zwiercied la, wed ług Komisji, celów pomocy d la
naturalnych utrudnień.
8. W kwietniu 2009 roku, Komisja, w swoim komunikacie6, opracowała 8 wspólnych
kryteriów, które opierają się na czynnikach gruntowych i klimatycznych (niska
temperatura, stres termiczny, osuszanie gleby, tekstura i kamienistość gleby, głębokość
przenikania korzeni w glebie, właściwości chemiczne gleby, równowaga wilgotności
gleby i nachylenie), zid entyfikowanych przez Wspólne Centrum Bad awcze (CCR). W
związku z tym, że informacje konieczne d o przeprowad zenia oceny skutków nowego
pod ejścia wytyczania granic obszarów na poziomie terytorialnym (na przykład na
poziomie gminy (UAL2)) mogą być gromad zone jed ynie na poziomie krajowym,
Komisja Europejska proponuje, aby państwa członkowskie przystąpiły d o symulacji
stosowania kryteriów biofizycznych, wymienionych w niniejszym komunikacie oraz aby
opracowały mapy obszarów, które kwalifikowałyby się d o objęcia programem w
przypadku każdej symulacji.
9. W swoim komunikacie, Komisja uważa, że obszar jest nacechowany specyficznymi
naturalnymi utrud nieniami d la rolnictwa, kied y przynajmniej 66 % powierzchni
gruntów rolnych spełnia przynajmniej jed no z kryteriów wymienionych w tabeli w
stopniu przewyższającym określoną wartość progową.
10. Ponad to, Komisja sugeruje stosowanie od powied nich reguł kwalifikowalności po
wyznaczeniu obszarów w strefie uznanej za znajd ującą się w trud nym położeniu. To w
celu skoncentrowania pomocy na gospod arstwach spełniających cele programu i
przyznania pomocy strefom, w których istnieje d uże ryzyko związane z opuszczaniem
ziemi. Komisja proponuje również, aby d la przypad ków, w których możliwe jest
pokonanie naturalnych utrud nień, państwa członkowskie d oprecyzowały sposoby
wytyczania obszarów, poprzez zastosowanie kryteriów biofizycznych w połączeniu z
odpowiednimi wskaźnikami dotyczącymi produkcji.
4
JO L 277, 21.10.05, p. 1
5
JO C 151, 27.6.2003.
6
COM(2009) 161. Komunikat Komisji: “O dokładniejszym ukierunkowaniu pomocy dla rolników na obszarach nacechowanych
specyficznymi naturalnymi utrudnieniami"
Komentarze ogólne
11. Czy strategia proponowana przez Komisję jest dobra czy też nie, Komitety Copa-Cogeca
uznają, że konieczne jest d ysponowanie kryteriami, które mogą być uzasad nione orz
które opierają się na d owod ach, w celu określenia obszarów o najmniej sprzyjających
warunkach prod ukcji rolnej. Jed nakże, jeżeli wszystkie rezultaty symulacji nie
od powiad ają Komisji Europejskiej, to znaczy spójna, przejrzysta i obiektywna
delimitacja, która mogłaby być stosowana w całej Europie, Komisja będ zie
musiała rozszerzyć europejskie ramy kryteriów lub stworzyć nowe ramy, pozostawiając
przy tym państwom członkowskim wystarczającą elastyczność, aby zagwarantować
odpowiednią i przejrzystą delimitację.
Komitety Copa - Cogeca domagają się przeprowadzenia bardziej
szczegółowej oceny w oparciu o symulacje prowadzone przez państwa
członkowskie.
12. Celem biofizycznych kryteriów wymienionych w komunikacie Komisji jest "wykonanie
kartografii" terenów nacechowanych naturalnymi przeszkod ami (utrud nieniami) d la
produkcji rolnej. System pomocy dla stref o niekorzystnych warunkach gospodarowania
jest bard zo ważny d la przyszłości WPR. Komitety Copa Cogeca uważają więc, że
konieczne jest, aby proponowane kryteria i wartości progowe zostały uważnie
przeanalizowane i ocenione.
13. Komitety Copa-Cogeca uznają wartość wspólnej polityki oraz wspólnych ram d la
metod ologii, ustalonych na poziomie europejskim. Jednakże, Komitety CopaCogeca przypominają, że musi być zagwarantowany wysoki poziom
pomocniczości, przy tworzeniu zarówno kryteriów, jak i wartości
progowych oraz rozmiaru delimitacji, aby podział na stref y mógł być
dostosowany do specyfiki każdego państwa członkowskiego.
14.
Poziom pomocniczości pozostawiony państwom członkowskim, w sytuacji kied y
ustalają one kryteria i wartości progowe, które pozwolą następnie na określenie
klasyfikacji, jest jednym z kluczowych elementów, który musi być wzięty pod
uwagę, aby uzyskać przejrzysta, obiektywną i spójną delimitację. Oznaczało
by to znaczne poszerzenie obecnej wizji Komisji. Różnice pomięd zy strefami o
niekorzystnych warunkach gospod arowania oraz d uża różnorod ność praktyk rolnych,
muszą być odzwierciedlane przy wdrażaniu podziału na strefy.
15. Trzeba koniecznie dysponować danymi d la 8 kryteriów biofizycznych, aby móc
sklasyfikować pośred nie strefy rolne w jasny i obiektywny sposób. Jeżeli utworzenie
jed nolitej europejskiej bazy d anych oraz utworzenie precyzyjnych map okaże się
niemożliwe, będ zie bard zo ważne7, aby państwa członkowskie przystąpiły d o
szczegółowej analizy wpływu proponowanych kryteriów, wraz z symulacjami i
odpowiednimi mapami.
16. Ponad to, trzeba pozwolić państwom członkowskim na d ostarczenie Komisji symulacji
dla dodatkowych kryteriów i /lub różnych wartości progowych, co pozwali na
lepsze wprowadzenie specyficznych dla każdego kraju cech.
17. Jed nocześnie z tym procesem, powinny być przeprowad zone pod obne zad ania
kartografii w celu określenia wykonalności reguł kwalifikowalności na poziomie
gospodarstwa, pozostawiając państwom członkowskim odpowiedni poziom
pomocniczości.
18. Komunikat wskazuje, że dana strefa jest uważana za strefę o niekorzystnych warunkach
gospodarowania, jeśli 66 % powierzchni rolnej spełnia co najmniej jedno z 8 kryteriów.
Celem tego podziału na strefy jest ukierunkowanie pomocy na strefy, w których są one
niezbęd ne d la utrzymania prod ukcji rolnej i jej rozwoju. Komitety Copa - Cogeca
przypominają, że trzeba przyznać szczególną uwagę faktowi, że różne kryteria mogą być
obecne zarówno w tym samym regionie, jak i w różnych częściach tego samego regionu.
7 Zgodnie z wnioskami Rady z dnia 22 i 23 czerwca 2009
Proponowane ograniczenie zostało więc ustalone na zbyt wysokim poziomie i mogłoby
d oprowad zić d o sytuacji, w której obecne strefy o niekorzystnych warunkach
gospod arowania byłyby wykluczone w nieuzasad niony sposób z kryteriów. W
konsekwencji, proponowany na początku 50% poziom lub możliwość
stosowania wskaźników złożonych powinny być przeanalizowane.
19. Państwa członkowskie utworzyły instrumenty, aby zróżnicować
kompensacyjne. Okazały się one w praktyce konieczne i powinny być
bard zie rozwijane, opierając się na specyfice stref o niekorzystnych
gospod arowania. Unia Europejska powinna zrobić wszystko, aby
odpowiednie delimitacje w każdym kraju.
płatności
one jeszcze
warunkach
utworzyć
Wskaźniki i odpowiednie wartości progowe
20. Komitety Copa - Cogeca zaniepokojone są faktem, że proponowane wskaźniki oraz
wartości progowe, nie będ ą od powied nie. Dodatkowe kryteria, alternatywne
wartości progowe oraz kryteria łączone powinny być wzięte pod uwagę i
przeanalizowane.
Korzystanie z systemu wskaźników (wskaźnik złożony) pozwoli na połączenie wielu
kryteriów, aby d ana strefa mogła być sklasyfikowana jako strefa o niekorzystnych
warunkach gospod arowania, nawet jeśli ind ywid ualne kryteria nie pozwalają na
przyznanie tej klasyfikacji. Obecnie, 13 państw członkowskich stosuje połączenie wielu
wskaźników przy obliczaniu współczynnika w celu sklasyfikowania stref wed ług
specyficznych wartości progowych lub klas. Komitety Copa-Cogeca są zd ania, że w
niektórych przypadkach, „system wskaźników" okazuje się bardziej
wyszukany, niż kryteria biof izyczne, a zatem jest bardziej odpowiedni aby
określić obecność naturalnych utrudnień w danej strefie.
21. Komitety Copa - Cogeca uważają, że te instrumenty wskaźników mogą być uważane za
cenne i pozytywne źród ło informacji, w momencie, kied y w sposób praktyczny
powod ują interakcje8 wielu ważnych czynników. Większość obecnych systemów
wskaźników mogła by więc posłużyć co najmniej za bazę dla nowych oznaczeń.
22. Komitety Copa-Cogeca uważają, że stosowane kryteria wyznaczania powinny być
rozszerzone, aby móc włączyć dodatkowe kryteria. Takim kryterium powinna być
liczba dni, w których wilgotność osiąga poziom 100% zdolności do magazynowania
wody (kryterium, które bierze pod uwagę ograniczenia związane z nieużytkowanymi
wilgotnymi glebami, a zatem pozwala więc na interakcję międ zy typami gleby i
klimatem).
23. Komitety Copa-Cogeca sugerują, aby utworzone kryteria pod ziału na strefy brały
również pod
uwagę możliwość stosowania skumulowanych parametrów
biof izycznych, z jed nej strony połączenie kryteriów fizycznych (gleba, klimat, itp.)
oraz geograficznych (d alekie położenie, od izolowanie, itp.), a z d rugiej strony kryteria
produkcyjne (promocja łąk, wielkość pogłowia, itp.).
Ponadto, niektóre z proponowanych wartości progowych powinny być
szczegółowo przeanalizowane, aby móc odzwierciedlić rzeczywistą
sytuację.
24. Tytułem przykład u, 15% poziom dla kryterium nachylenia, który proponowany
jest przez Komisję, już uznawany jest za zbyt wysoki. Ponad to, niektóre systemy
gospod arstw związane są ze znacznymi d od atkowymi kosztami o niższym poziomie
nachylenia. To jasno pokazuje, że koniecznie trzeba skorygować odpowiednie wartości
progowe dla kryteriów na poziomie państw członkowskich.
8 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie Komunikatu Komisji : ”O dokładniejszym ukierunkowaniu
pomocy dla rolników na obszarach nacechowanych naturalnymi utrudnieniami”. NAT/444. Opinia nr:o 1945. 17 grudzień
2009.
25. Należy również pod kreślić, że wed ług Komisji, obecnie wid oczny jest totalny brak
odniesień do utrudnień geogra
f icznych
(od izolowanie, rozproszenie
gospod arstw, od d alenie od
centrów konsumpcyjnych, centrów d ecyzyjnych i
usługowych, itp.), które stanowią jednak jedną z głównych przeszkód napotykanych w
strefach o niekorzystnych warunkach gospodarowania.
Pona
d to, Komitety Copa-Cogeca d omagają się odpowiedniego okresu
przejściowego, aby przystosować się d o nowego systemu pomocy d la stref o
niekorzystnych warunkach gospod arowania. W związku z tym, że niektóre regiony nie
kwalifikują się d o pomocy z powod u nowych kryteriów, należy spod ziewać się bard zo
poważnych konsekwencji na poziomie gospodarstw rolnych.
Sprecyzownie
Kryteria d elimitacji powinny określać obszary nacechowane naturalnymi
utrudnieniami, strefy, które następnie kwalifikowałyby się do pomocy. Ogólnie rzecz
biorąc, Komitety Copa-Cogeca nie opowiadają się za drugim poziomem
delimitacji (sprecyzowania). Można by było wziąć pod uwagę sprecyzowanie na
poziomie krajowym, ale jed ynie w oparciu o od powied nie kryteria. Kryteria
proponowane przez Komisję, takie jak zagęszczenie pogłowia oraz stand ard owe marże
brutto nie są przystosowane. Na przykład , zagęszczenie pogłowia charakteryzuje się
strukturalnymi warunkami, a nie jest naturalnym utrud nieniem. W przypad ku, kied y
strefy wyłączone są z d elimitacji, ponieważ uważa się, że przezwyciężyły one
naturalne utrudnienia poprzez d ostosowanie swoich praktyk rolnych, nie
odzwierciedla to często sytuacji panującej w gospodarstwach rolnych.
Często, nie bierze się pod uwagę instrumentów (takich jak irygacja lub d renaż), które
wd rażane są po d okonaniu d od atkowych inwestycji i które wiążą się z d od atkowymi
kosztami utrzymania.
------------------------