Zasoby morza, ich ochrona i wykorzystanie

Nazwa przedmiotu
Kod ECTS:
Zasoby morza, ich ochrona i wykorzystanie
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:
Wydział Chemii
Nazwa kierunku:
Ochrona Środowiska
Nazwa specjalności: morska
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących): prof. dr hab. Maciej Wołowicz, dr hab.
Mariusz Sapota prof. UG, dr hab. Waldemar Grzybowski prof. UG, dr Stella Mudrak, dr
Małgorzata Witak
Liczba godzin zajęć 45 w tym:
45 wykład
Liczba punktów ECTS: 3
Rodzaj studiów: stacjonarne I stopnia
Rok i semestr studiów: III, 5
Status przedmiotu :
Język wykładowy: polski
Obligatoryjny
Metody dydaktyczne:
Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
wykłady uzupełnione prezentacją
Zaliczenie na ocenę
multimedialną
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
Założenia i cele przedmiotu: Poznanie potencjału ceanu jako źródła surowców w aspekcie ich
eksploatacji i ochrony
Treści programowe:
Wykorzystanie bezkręgowców morskich w przemyśle spożywczym i precyzyjnym. Pozyskiwanie i
wykorzystanie produktów pochodzących z organizmów morskich dla potrzeb przemysłu farmaceutycznego
i kosmetycznego oraz w jubilerstwie. Marikultura roślin i bezkręgowców morskich, metody tradycyjne i
współczesne, nowe kierunki marikultury. Główne gatunki hodowlane i wymagania środowiskowe obszarów
morskich dopuszczanych do prowadzenia intensywnej hodowli. Zagrożenia powodowane przez
akwakulturę w środowisku morskim
Pojęcie żywych zasobów morza i cechy je wyróżniające. Porównanie marikultury i bezpośredniej
eksploatacji zasobów środowiska naturalnego. Techniki połowów organizmów morskich i stosowane
narzędzia połowowe. Metody hodowli organizmów morskich ze szczególnym uwzględnieniem ryb.
Sposoby badania struktury, określania wielkości eksploatowanych populacji i wyznaczania dopuszczalnej
wielkości połowów. Struktura eksploatacji światowych żywych zasobów morza. Podstawy prawne i
ekonomiczne eksploatacji żywych zasobów morza. Zasady administrowania eksploatacją żywych zasobów
morza, na przykładzie Bałtyku.
Chemiczny aspekt eksploatacji wód oceanicznych (pozyskiwanie NaCl, Mg, Br) z uwzględnieniem
aspektów finansowych i ekologicznych; przegląd technologii pozyskiwania wody pitnej z wody
oceanicznej; nowe źródła "czystej" energii opartego na ma odmiennym składzie chemicznym wód
morskich i słodkich.
Przestrzenne rozmieszczenie zasobów światowego planktonu z uwzględnieniem podziału na fito- i
zooplankton. Zmienność struktury taksonomicznej, biomasy i liczebności w zależności od głębokości,
odległości od brzegów i szerokości geograficznej. Wpływ sezonowości oraz różnych czynników fizykochemicznych środowiska na kształtowanie się zasobów planktonu. Rola i znaczenie poszczególnych grup
planktonu w środowisku. Toksyczne właściwości organizmów planktonowych. Możliwości wykorzystania
oraz sposoby ochrony organizmów planktonowych.
Pojęcie i definicja zasobów dna oceanicznego. Wzrost zapotrzebowania i stopień wykorzystania surowców
mineralnych. Typy zasobów mineralnych (odnawialne i nieodnawialne). Geneza, charakterystyka, skład
chemiczny i występowanie surowców metalicznych otwartego morza (konkrecje polimetaliczne,
polimetaliczne rudy siarczkowe, iły metalonośne, kobaltonośne naskorupienia manganowe) na tle procesów
sedymentologicznych i zjawisk tektonicznych różnych stref oceanu. Zastosowanie metali w przemyśle.
Złoża minerałów ciężkich i kamieni szlachetnych na tle procesów sedymentologicznych strefy
płytkomorskiej. Geneza, występowanie i cechy surowców energetycznych (ropy naftowej, gazu ziemnego i
węgli) strefy szelfowej mórz. Surowce chemiczne (sole, fosforyty, siarka rodzima) i skalne – geneza,
lokalizacja i stopień wykorzystania.
Umiejętności i kompetencje: klasyfikowanie i opisywanie morskich zasobów naturalnych, wiedza nt.
sposobów oraz prawnych i ekologicznych uwarunkowań ich wykorzystywania
Wykaz literatury podstawowej:
Depowski S., Kotliński R., Ruhle E., Szamałek K. 1998. Surowce mineralne mórz i
oceanów. wyd. Naukowe ‚Scholar“ Warszawa
Rutkowicz S., 1970. Zasoby morza i człowiek, Wyd. Morskie, Gdańsk
Turekian K. 1979. Oceany, PWN, Warszawa
uzupełniającej:
Chrzan F., 1979. Przyrodnicze podstawy rybołówstwa morskiego, Wyd. UG, Gdańsk
Water encyclopedia. [Vol. 4], 2005, Oceanography ; meteorology ; physics and
chemistry, water law and water history, art, and culture. John Wiley & Sons, Hoboken
strony WWW (słowa kluczowe: seawater, ocean, natural resources)