PROFILAKTYKA PALENIA TYTONIU. Wśród dzieci i młodzieży w

PROFILAKTYKA PALENIA TYTONIU.
Wśród dzieci i młodzieży w wieku starszych klas szkoły podstawowej oraz w
klasach gimnazjalnych w sposób gwałtowny wzrasta liczba osób próbujących po
raz pierwszy zapalić papierosa.
Odsetek młodzieży w Polsce rozpoczynających palenia papierosów w wieku:
11 lat i mniej wynosi 13,8%
12 la wynosi 9,2%
13 lat wynosi 9,6%
14 lat wynosi 11,3%
15 lat wynosi 9,7%
Niektóre osoby najpierw podejmują palenia okazjonalne, w nierównych
odstępach czasu np. na spotkaniach rówieśniczych, potem zaczynają palić coraz
częściej i regularniej wkraczając na drogę pełnego uzależnienia od nikotyny.
Przebieg procesu uzależnienia od nikotyny:
faza pierwsza – przygotowanie: w tym czasie dziecko nie podejmuje jeszcze
czynnego palenia papierosów, natomiast przebywając w otoczeniu osób
palących przyzwyczaja się do papierosów i dymu papierosowego. W tym czasie
kształtowane jest postawa i przekonania o pożytkach z palenia. Dziecko zaczyna
spostrzegać palenia jako czynność użyteczną, przybliżająca dorosłości, służącą
odreagowaniu stresów, ułatwiającą przynależność do grupy.
faza druga – próbowanie: jest to moment w którym dziecko po raz pierwszy
sięga po papierosa. Fakt zapalenia pierwszego papierosa zachodzi zwykle w
towarzystwie rówieśników i niejednokrotnie odbywa się pod ich naciskiem.
Konsekwencje dla dalszego palenia u dziecka są zwykle związane z tym jakie
skutki fizjologiczne wywołała zapalenie pierwszych kilku papierosów oraz czy
utrzymują się czynniki psychospołeczne usposabiające do palenia papierosów.
faza trzecia - eksperymentowanie: jest to czas, kiedy dziecko sięga po
papierosa nieregularnie np. w określonych sytuacjach lub w towarzystwie
pewnych osób np. palących koleżanek i kolegów. (ta faza nie musi rozwijać się
dalej w stronę uzależnienia od nikotyny).
faza czwarta – palenia regularne: oznacza stałe, regularne wypalenia
papierosów początkowe może być raz w tygodniu jednak z biegiem czasu staje
się coraz częstsze. Czynnikami sprzyjającymi regularnemu paleniu dzieci i
młodzieży jest dostępność papierosów na rynku oraz społeczne przyzwolenia na
palenie.
faza piąta – uzależnienie: cechuje się fizjologicznym zapotrzebowanie
organizmu na nikotynę. Charakteryzuje się zjawiskiem głodu nikotynowego
oraz objawami abstynenckimi w momencie odstawienia papierosów. Przy
podejmowaniu prób rzucenia palenie występuje duże prawdopodobieństwo
powrotu do nałogu.
To, jak długo będą trwać poszczególne fazy uzależniania się od nikotyny i czy
faktycznie dojdzie do pełnego uzależnienia, czy osoba zatrzyma się na tzw.
paleniu okazjonalnym zależy od wielu czynników zarówno społecznych jak i
indywidualnych jednostki.
Skład dymu tytoniowego:
głównymi składnikami dymu tytoniowego są:
- nikotyna
- tlenek węgla
- substancje smoliste
- pyły
Nikotyna – to bezbarwna oleista ciecz pod wpływem powietrza zmieniająca się
na kolor żółty. posiada właściwości uzależniające. Jest też silnie działającą
trucizną. Jedna kropla nikotyny jest w stanie zabić człowieka.
Tlenek węgla – jest gazem popularnie zwanym „czadem”. wdychany w dymie
papierosowym bezpośrednio przedostaje się do płuc stamtąd przenika w 100%
do krwi gdzie jest wiązany zamiast tlenu. może doprowadzić do niedotlenienia
organizmu.
Substancje smoliste – do głownie występujących substancji zaliczamy
Benzopiren, węgiel radioaktywny, fosfor, które posiadają właściwości
rakotwórcze. pomimo używanego w papierosie filtra 70% substancji smolistych
osiada w płucach.
Pyły – zawartość pyłów w dymie papierosowym jest wielokrotnie większa niż w
najbardziej zapylonym powietrzu.
Palenie bierne – inaczej palenie z drugiej ręki: wdychanie szkodliwych
substancji znajdujących się w dymie tytoniowym przez osoby nie palące ale
znajdujące się w towarzystwie osób palących papierosy.
Palenie bierne jest również bardzo niebezpieczne dla zdrowia.