PROPOZYCJE TEMATÓW DO MATURY USTNEJ – 2014

PROPOZYCJE TEMATÓW DO MATURY USTNEJ – 2014
I Literatura:
1. Mitologizacja i demitologizacja Polski i Polaków. Omów na wybranych przykładach.
2. Zdrajcy, szubrawcy, kreatury i kanalie. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby kreowania
bohaterów negatywnych i ich funkcje.
3. Władza – powołanie, pokusa, zaszczyt, zobowiązanie, namiętność…. Do jakich refleksji na ten
temat skłania Cię lektura wybranych dzieł literackich?
4. Omów różne wizerunki Boga w wybranych utworach literackich.
5. Różne oblicza samotności i portrety literackich samotników. Przedstaw problem w wybranych
utworach.
6. Niepokoje i lęki człowieka w różnych epokach. Rozwiń problem w oparciu o wybrane utwory.
7. Różne funkcje natury w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
8. Scharakteryzuj i oceń na wybranych przykładach, jaką rolę w społeczeństwie wyznaczyli inteligencji
twórcy wybranych utworów literackich różnych epok.
9. Wskaż i omów motywy horacjańskie w literaturze polskiej oraz określ ich funkcje.
10. Wielkie karty naszej historii utrwalone w różnych formach zapisu literackiego. Zaprezentuj
na wybranych przykładach.
11. Motyw tańca w literaturze. Wykaż różnorodne sposoby wykorzystywania toposu.
12. Marzyciele i idealiści w polskiej rzeczywistości XIX i XX wieku. Omów problem, analizując postawy
wybranych bohaterów.
13. Różne ujęcia modelu rodziny w literaturze. Przedstaw je , odwołując się do wybranych tekstów
literatury.
14. Literackie wizerunki przyjaźni i przyjaciół. Omów na wybranych przykładach.
15. Powstanie styczniowe jako źródło dramatów życiowych bohaterów utworów E. Orzeszkowej,
B. Prusa, S. Żeromskiego i innych twórców. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych
utworów.
16. Dylematy moralne bohaterów literackich. Określ ich przyczyny i konsekwencje , odwołując się
do wybranych utworów.
17. Groteska jako kategoria estetyczna i sposób postrzegania świata. Rozważ na przykładach
wybranych utworów literackich.
18. Pamiętnikarz jako autor, narrator i bohater swego dzieła. Na wybranych przykładach przedstaw
różne sposoby realizacji tych ról.
19. Dramat polskiego emigranta w literaturze romantycznej i współczesnej. Przedstaw na wybranych
przykładach.
20. Porównaj literackie wizje Polski jako „kraju szczęśliwego” w wybranych utworach XIX i XX wieku
21. Przedstaw rolę religii w życiu bohaterów literackich. Omów temat na podstawie wybranych
tekstów.
22. Mogiły, ruiny, opustoszałe zamki – znaki przemijania świata. Rozwiń temat na wybranych
przykładach utworów różnych epok.
23. Koncepcja życia szczęśliwego. Omów problem na wybranych przykładach.
24. Motyw „exegi monumentum” w twórczości Horacego i jego reintepretacje w literaturze polskiej
różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach.
25. Rola publicystów w kształtowaniu świadomości narodowej Polaków doby przedrozbiorowej.
Zanalizuj i przedstaw problem w oparciu o wybrane utwory.
26. Etos rycerski w ujęciu poważnym i prześmiewczym. Omów na wybranych przykładach literackich.
27. Dzieło literackie jako świadectwo swego czasu. Omów problem , odwołując się do wybranych
utworów.
28. Dokumentaryzm i paraboliczność. Porównaj dwie możliwości prezentacji świata w literaturze
współczesnej.
29. Różne sposoby ujęcia problemu władzy w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych
przykładach.
30. Literackie reinterpretacje mitów antycznych lub motywów biblijnych. Scharakteryzuj sposoby
i cele tego literackiego zjawiska(na wybranych przykładach.
31. Literatura jako diagnoza stanu społeczeństwa. Odwołując się do utworów z różnych epok
literackich, wykaż, że są one wiernym obrazem rzeczywistości.
32. Świat ludowych wierzeń i wartości oraz jego rola w literaturze. Omów na przykładzie wybranych
tekstów literackich.
33. Człowiek współczesny – egzystencjalista, humanista, „ludożerca”?. Odpowiedz na pytanie,
analizując wybrane kreacje literackie.
34. Młodość – czas buntu czy afirmacji? Rozważ problem, analizując kreacje wybranych bohaterów
literackich.
35. Różne postawy człowieka wobec okrucieństw wojny. Przedstaw je , odwołując się do wybranych
utworów literatury dwudziestego wieku.
36. Praca jako sens życia człowieka. Omów funkcjonowanie tego tematu na dowolnych przykładach.
37. Kobieta – postać drugoplanowa w literaturze? Przedstaw swoją opinię, odwołując się
do przykładów z literatury polskiej i obcej.
38. Idea wyzwolenia narodowego jako motyw literatury czasów zniewolenia. Rozwiń temat w oparciu
o wybrane utwory.
39. Relacje Bóg – człowiek. Przedstaw problem w oparciu o wybrane przykłady z literatury.
40. Analizując wybrane utwory reprezentatywne dla różnych epok, określ, jakich postaw żądała
narodu polskiego ówczesna historia.
41. Tradycje i obyczaje w literaturze polskiej. Zaprezentuj sposób i celowość ich przedstawienia
w wybranych utworach literackich.
42. Różne ujęcia motywu matki w literaturze. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów
literatury.
43. Praca i jej wpływ na osobowość człowieka. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych
utworów różnych epok.
44. Biografia jako tworzywo literackie. Omów na przykładzie analizy utworów wybranego pisarza.
45. Literackie obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych
utworów.
46. Polemiki , spory, prowokacje - starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach wybranych
utworów.
47. Pan i jego sługa - przedstaw swoistość literackich kreacji i wzajemnych relacji.
48. Topos pielgrzyma w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia, odwołując się do wybranych dzieł.
49. Rodzice i dzieci – miłość łatwa czy trudna? Rozważ problem, odwołując się do wybranych
przykładów literackich.
50. Wpływ literatury fantastycznej na kulturę XX wieku; dokonaj analizy zjawiska w oparciu
o wybrane przykłady.
II Korespondencja sztuk:
1. Portret artysty w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.
2. Literackie i malarskie wyobrażenia Marii i Chrystusa/ innych postaci biblijnych. Omów
na wybranych przykładach.
3. Surrealistyczna wizja świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Omów na wybranych przykładach.
4. Obraz PRL-u w literaturze i filmie. Przedstaw problem w świetle wybranych dzieł.
5. Katastroficzna wizja świata w poezji i malarstwie XX wieku. Zaprezentuj problem, odwołując się
do wybranych dzieł.
6. Obraz Śląska w literaturze i filmie. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady.
7. Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury. Omów
na wybranych przykładach.
8. Literacka i plastyczna deformacja świata. Na wybranych przykładach pokaż i oceń ten sposób
kreacji rzeczywistości.
9. Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu-pierwowzoru. Omów
problem na wybranych przykładach.
10. Wybrani bohaterowie mitów jako archetypy funkcjonujące w różnych tekstach kultury. Przedstaw
problem, odwołując się do wybranych dzieł.
11. Echa powstań narodowych w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Omawiając
zagadnienie, odwołaj się do znanych utworów literackich, obrazów malarzy polskich lub filmów.
12. Przedstaw różne sposoby kreowania postaci kobiecych w literaturze i innych dziedzinach sztuki.
13. Tatrzańskie krajobrazy w poezji i malarstwie (paralele i różnice). Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
14. Inspiracje malarskie i muzyczne w liryce. Omów na wybranych przykładach.
15. Radosna filozofia wiary św. Franciszka z Asyżu w literaturze, malarstwie i filmie. Omów
na wybranych przykładach.
16. Przedstaw różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach [np. malarstwo , muzyka , film].
17. Inspiracje antyczne lub biblijne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie,
malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne.
18. Dzieło literackie a jego adaptacja teatralna. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych
przykładów.
19. Polskie obrzędy ludowe jako inspiracja artystyczna. Omów na wybranych przykładach dzieł
literackich, malarskich, muzycznych.
20. Pory roku w literaturze i sztuce. Pokaż różnorodność ujęć tego motywu, odwołując się
do wybranych dzieł.
21. Różne sposoby kreowania bogów w literaturze i sztuce ( na wybranych przykładach ).
22. Przedstaw portret dziecka, analizując wybrane utwory literackie i obrazy polskich malarzy.
23. Fascynacje średniowieczem i barokiem w literaturze i sztuce późniejszych epok. Omów
różnorodne ujęcia tego zjawiska w wybranych tekstach kultury.
24. Literackie i malarskie interpretacje wybranych wydarzeń historycznych. Przedstaw zagadnienie
na wybranych przykładach.
25. Motyw maryjny w różnych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych przykładach.
26. Dzieło sztuki jako zwierciadło epoki. Uzasadnij, odwołując się do wybranych przykładów
z literatury i innych dziedzin sztuki.
27. Cztery pory roku. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów różnych dziedzin sztuki.
28. Wielcy kochankowie. Przedstaw ich kreacje literackie, teatralne i filmowe.
III Język:
1.Frazeologizmy jako tworzywo poetyckie w wybranych tekstach współczesnej liryki
polskiej (np. S. Barańczaka, W. Szymborskiej, T. Różewicza, Z. Herberta).
2. Uroda leksyki i frazeologii staropolskiej. Korzystając z tekstów literatury dawnej (np.
M. Reja, J. Kochanowskiego, J. Ch. Paska) i posługując się kryteriami poprawności
językowej, przedstaw swoją listę znaków językowych godnych ocalenia.
3. Na przykładzie twórczości wybranych autorów omów funkcję aluzji literackiej w budowie
przesłania utworu literackiego.
4. Różne oblicza lingwizmu. Omów zagadnienie na konkretnych przykładach literatury polskiej.
5. Nowomowa, czyli o języku władzy i propagandy w systemie totalitarnym. Rozwiń temat w oparciu
o różne teksty literackie lub publicystyczne.
6. Jakie cechy gwary śląskiej dostrzegasz w wybranych tekstach folklorystycznych? Omów
na przykładzie przysłów, dowcipów.
7. Omów cechy i funkcję stylizacji gwarowej w wybranych utworach XIX i XX wieku.
8. Omów rolę i sposoby tworzenia i neologizmów w twórczości wybranych pisarzy.
9. Zapożyczenie dowodem różnorodnych kontaktów Polaków z innymi narodami. Omów problem
w odniesieniu do różnych epok.
10. Informatywna, ekspresywna i impresywna funkcja języka w reklamie. Omów na wybranych
przykładach.
11. Wykorzystanie mowy potocznej jako tworzywa literackiego. Rozwiń problem, analizując wybrane
utwory.
12. Na wybranych przykładach omów charakterystyczne dla wybranych epok cechy języka i stylu
utworów.
13. Oryginalność języka wybranego poety. Omów zagadnienie, analizując jego utwory.
14. Jaką rolę pełnią nagłówki w prasie? Zanalizuj temat na przykładach różnego typu gazet i
czasopism.
15. Na wybranych przykładach prześledź rozwój wybranego gatunku literackiego (języka i formy)
np. ballady, bajki, sonetu.
16. Na wybranych przykładach z prasy różnych epok omów cechy stylu publicystycznego.
17. Językowe kształtowanie świata w poezji. Funkcje środków artystycznych. Omów na podstawie
analizy utworu wybranego artysty.
18. Sposoby funkcjonowania rożnych odmian języka w dziele literackim. Zagadnienie opracuj
na podstawie analizy wybranych tekstów.
19. Mowa ezopowa w literaturze rozwijającej się w warunkach cenzury. Przedstaw temat
na przykładach wybranych tekstów.
20. Jak mówią bohaterowie powieści historycznych? Zanalizuj procesy archaizacyjne wybranych dzieł.
21. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na wybranych przykładach.
Opracowała J. Kusiak